Login
Kλείνουν σήμερα 49 χρόνια από τη μαύρη εκείνη μέρα του Ιούλη του 1974 που συμπληρώθηκε το δίδυμο ΝΑΤΟϊκό έγκλημα που συνεχίζει να ματώνει τον τόπο και το λαό μας μέχρι σήμερα, ενώ η κατοχική Τουρκία κλιμακώνει διαρκώς τις προκλήσεις της. Στις 20 του Ιούλη του 1974 ξεκίνησε η βάρβαρη τουρκική εισβολή σκορπώντας θάνατο και αφήνοντας πίσω της εκατοντάδες χιλιάδες αγνοούμενους, τραυματίες, πρόσφυγες και εγκλωβισμένους. Όσα είχαν σχεδιαστεί από τους ιμπεριαλιστές στη Λισαβόνα στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, εφαρμόστηκαν με το προδοτικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή.
Η βάρβαρη τουρκική εισβολή ήταν το αποκορύφωμα των ΝΑΤΟϊκών επιβουλεύσεων κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας που μπορούσε να ολοκληρωθεί μόνο με την προδοσία της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’.
Όπως σημειώσαμε και πριν λίγες μέρες στην επέτειο του προδοτικού πραξικοπήματος, 49 χρόνια μετά η αναγκαιότητα για κοινή πάλη όλων των Κυπρίων ενάντια στον ιμπεριαλισμό και στην κατοχή είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε. Απέναντι στους φασίστες σοβινιστές ανεξάρτητα της γλώσσας τους, αλλά και απέναντι σε όσους υποτάσσονται στους ιμπεριαλιστές και τις διευθετήσεις που προτάσσουν προς όφελος των δικών τους συμφερόντων, αντί των συμφερόντων του κυπριακού λαού.
Η εργατική τάξη στην Κύπρο, ανεξάρτητα γλώσσας, πρέπει να υπερβεί τα τεχνητά όρια αυτών των δυο αντιλήψεων και μακριά από μοιρολατρίες, ψευδαισθήσεις, εθνικισμούς και υποταγή στα ιμπεριαλιστικά κέντρα (που δημιούργησαν το Κυπριακό) να πάρει την υπόθεση του τόπου στα χέρια της. Να δώσει την κοινή πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό για λύση υπέρ των λαϊκών συμφερόντων και απέναντι από τους ντόπιους κεφαλαιοκράτες και τα αφεντικά τους τους ιμπεριαλιστές.
49 χρόνια μετά τιμούμε τιμούμε τη μνήμη όσων αντιστάθηκαν στο τουρκοφόρο πραξικόπημα και στον ξένο εισβολέα. Τιμούμε ιδιαίτερα τους κομμουνιστές και δημοκράτες μαχητές που έδωσαν τη μάχη τους ενάντια και στους δυο εχθρούς που υπηρετούσαν το ίδιο αφεντικό. Αυτούς που την ώρα που οι θρασύδειλοι φασίστες έτρεχαν να κρυφτούν, ρίχνονταν ξανά στη μάχη ενάντια στον εισβολέα. Αυτούς που από τα κελιά των πραξικοπηματιών βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή. Αυτούς που προδομένοι και σχεδόν άοπλοι έδωσαν τη μάχη ενάντια στον πάνοπλο εχθρό. Αυτούς που ακόμη και την ώρα που εξελισσόταν η τουρκική εισβολή, ολοκληρώνοντας το ΝΑΤΟϊκό έγκλημα ενάντια στο λαό μας, βρίσκονταν στο στόχαστρο των θρασύδειλων πραξικοπηματιών.
Όλα αυτά καταγράφονται αναλυτικότερα σε παλαιότερο αφιέρωμα μας για την τουρκική εισβολή.
15 του Ιούλη σήμερα. Μαύρη επέτειος. 49 χρόνια έχουν περάσει από το δίδυμο ιμπεριαλιστικό έγκλημα του 1974, αλλά οι πληγές του παραμένουν ανοικτές. Η Κύπρος και ο λαός της παραμένουν μοιρασμένοι από την τουρκική κατοχή και το συνεχιζόμενο ΝΑΤΟϊκό έγκλημα. Tο προδοτικό πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή το μαύρο Ιούλη του 1974 δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία». Η Χούντα των Αθηνών και η ΕΟΚΑ Β’ άνοιξαν την κερκόπορτα στον Αττίλα εκτελώντας το έγκλημα ενάντια στην Κύπρο και στον κυπριακό λαό. Ενα έγκλημα αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης συνωμοσίας από τους πιο σκοτεινούς κύκλους των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Διχοτομικά σχέδια, «διπλές ενώσεις», απόπειρες φυσικής εξόντωσης του Προέδρου Μακαρίου και μια σειρά μεθοδεύσεων οδήγησαν στο αποκορύφωμα της προδοσίας της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ που παρέδωσαν τη μισή Κύπρο στην Τουρκία. Σήμερα τιμούμε τη μνήμη όσων αντιστάθηκαν στο προδοτικό πραξικόπημα, όσων έδωσαν τη μάχη ενάντια στα όπλα που έστρεψε το ΝΑΤΟ ενάντια στην Κυπριακή Δημοκρατία και όσων έδωσαν σε αυτή τη μάχη ότι πολυτιμότερο είχαν. Τιμούμε τους κομμουνιστές και τους δημοκράτες αντιστασιακούς που έδωσαν μια άνιση μάχη ενάντια στα υποχθόνια πλάνα των ιμπεριαλιστών.
49 χρόνια μετά η αναγκαιότητα για κοινή πάλη όλων των Κυπρίων ενάντια στον ιμπεριαλισμό και στην κατοχή είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε. Απέναντι στις σειρήνες του φασισμού και του σοβινισμού, ένθεν κακείθεν του κατοχικού συρματομπλέγματος, αλλά και απέναντι στις σειρήνες της υποταγής σε ιμπεριαλιστικές διευθετήσεις που κάθε άλλο παρά λύνουν το Κυπριακό προς όφελος του λαού μας. Είναι το ίδιο το ΝΑΤΟ που πρόσφατα στηρίζοντας την κατοχική δύναμη ξανά, έχει προκλητικά καταγράψει στους χάρτες του την Κύπρο με συντεταγμένες αντί με όνομα… Με πρόταση φυσικά των ΗΠΑ.
Η εργατική τάξη στην Κύπρο, ανεξάρτητα γλώσσας, πρέπει να υπερβεί τα τεχνητά όρια αυτών των δυο αντιλήψεων και μακριά από μοιρολατρίες, ψευδαισθήσεις, εθνικισμούς και υποταγή στα ιμπεριαλιστικά κέντρα (που δημιούργησαν το Κυπριακό) να πάρει την υπόθεση του τόπου στα χέρια της. Να δώσει την κοινή πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό για λύση υπέρ των λαϊκών συμφερόντων και απέναντι από τους ντόπιους κεφαλαιοκράτες και τα αφεντικά τους τους ιμπεριαλιστές.
Ας θυμηθούμε όμως το αφιέρωμά μας στο τουρκοφόρο προδοτικό πραξικόπημα, το πρώτο άρθρο που φιλοξένησε η ιστοσελίδα μας το 2018: Έτσι προδόθηκε η Κύπρος…
Ό,τι γράφτηκε με το αίμα των λαών δεν σβήνει με το βρόμικο μελάνι των αστών. Συμπληρώνονται σήμερα 78 χρόνια από τη συντριβή του φασισμού. Τότε, που στις 9 του Μάη 1945 οι ναζί παραδίδονταν άνευ όρων και η σημαία της Σοβιετικής Ένωσης κυμάτιζε περήφανα στο Ράιχσταγκ, ήδη μέρες προηγουμένως.
Εκείνη τη μέρα που οι εγκληματίες ναζιστές συνθηκολογούσαν μετά από τον πιο αιματηρό πόλεμο που γνώρισε η ανθρωπότητα. Εναν πόλεμο που κράτησε πεντέμισι χρόνια και κόστισε στην ανθρωπότητα 60 εκατομμύρια νεκρούς, εκατομμύρια τραυματίες και ανάπηρους και ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές.
Η σημερινή μέρα είναι μέρα μνήμης και τιμής στα εκατομμύρια των θυμάτων της χιτλεροφασιστικής θηριωδίας και των ηρώων αντιφασιστών. Είναι μέρα τιμής στους αγώνες των λαών για την αντίκρουση της χειρότερης ιδεοληψίας που γέννησε ο βάρβαρος καπιταλισμός.
Το φίδι του ναζισμού τσακίστηκε από την πάλη των λαών με την καθοριστική συμβολή της ΕΣΣΔ και τις θυσίες του σοβιετικού λαού. Από την εποποιία του Στάλινγκραντ μέχρι την κατάληψη του Βερολίνου και τις θυσίες των κομμουνιστών που πρωταγωνίστησαν στην αντίσταση στους κατακτητές σε όλη την Ευρώπη. Από τη Γαλλία μέχρι τη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα.
Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στην Ελλάδα, οι Γάλλοι κομμουνιστές, οι αντάρτες του Τίτο στη Γιουγκοσλαβία, αλλά και τα κομμουνιστικά κινήματα στις υπόλοιπες χώρες. Και οι Κύπριοι κομμουνιστές, παίρνοντας τη σκυτάλη από τους εθελοντές του Ισπανικού Εμφυλίου, δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Πολέμησαν το φασισμό, δίνοντας στη συνέχεια την πάλη για αποστράτευση, «προεόρτιο» των σκληρών αντιαποικιακών και ταξικών αγώνων που έδωσε η κυπριακή εργατική τάξη στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’40. Συνολικά ο κυπριακός λαός είχε τη δική του συμβολή στην αντιφασιστική νίκη. Περίπου 30 χιλιάδες Κύπριοι, E/κ και Τ/κ, στρατεύτηκαν εθελοντικά στο νησί μας, αλλά και στο εξωτερικό και πολέμησαν στα μέτωπα της Ευρώπης, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής και αρκετοί άφησαν την τελευταία τους πνοή πολεμώντας το φασισμό.
Ανίερη παραχάραξη της ιστορίας
Παρόλο που αρχικά ο καπιταλιστικός κόσμος εξέθρεψε το ναζισμό με την ελπίδα να τον στρέψει ενάντια στην ΕΣΣΔ, όταν τους κτύπησε συμμάχησαν προσωρινά με την ΕΣΣΔ, αλλά μετά τον Πόλεμο επανήλθαν. Και μέσα στην επίθεση που εξαπέλυσαν ενάντια στη σοσιαλιστική κοινότητα στόχευσαν στην παραποίηση της ιστορίας και της συμβολής της ΕΣΣΔ στην αντιφασιστική νίκη.
Η αντικομμουνιστική πολιτική «πυροβολεί» και την αντιφασιστική μνήμη, ενισχύοντας και πάλι εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης την αναβίωση του φασισμού. Στο χορό αυτής της διαστρέβλωσης της ίδιας της αντιφασιστικής νίκης πρωταγωνιστεί η ΕΕ των μονοπωλίων και οι απολογητές της, που επιχειρούν να μετατρέψουν την 9η του Μάη σε «Μέρα Ευρώπης» (δηλαδή Μέρα της ΕΕ) και επιχειρούν να εξισώσουν το φασισμό με τον κομμουνισμό με την εκστρατεία παραχάραξης και αντικομμουνιστικού μίσους που προωθούν.
«Ξεχνούν» το Σύμφωνο του Μονάχου το 1938 (Γερμανία, Ιταλία, Βρετανία, Γαλλία) και μεθοδεύουν να καθιερώσουν την 23η Αυγούστου ως «μέρα ολοκληρωτισμού» λόγω του Συμφώνου Μολότοφ Ρίμπεντροπ του 1939. Άμεση προσπάθεια εξίσωσης του φασισμού με το σοσιαλισμό.
«Ξεχνούν» ότι με την άρνησή τους και την υπονόμευσή τους ανάγκασαν τη Μόσχα να κερδίσει πολύτιμο χρόνο με το εν λόγω Σύμφωνο.
Αποκρύπτουν ότι το Σύμφωνο αυτό υπογράφτηκε μόνο αφού είχαν ναυαγήσει όλες οι προηγούμενες προσπάθειες της ΕΣΣΔ για να συγκροτηθεί αντιχιτλερικό μέτωπο εξ υπαιτιότητας των ιδίων…
«Ξεχνούν» αυτό το αποκορύφωμα της πολιτικής του «κατευνασμού» από τις αστικές δημοκρατίες τους: Το Σύμφωνο του Μονάχου το 1938, όπου Αγγλία και Γαλλία συμφώνησαν με Χίτλερ και Μουσολίνι και εκχώρησαν τμήμα της Τσεχοσλοβακίας στη ναζιστική Γερμανία.
Ο εξαναγκασμός της ΕΣΣΔ στο σύμφωνο μη επίθεσης με το Βερολίνο παρουσιάζεται προκλητικά ως «συμμαχία των δύο αξόνων του κακού» για να εξυπηρετηθεί ο σκοπός της εξίσωσης φασισμού με σοσιαλισμό…
Στόχος τους να δηλητηριάσουν τα μυαλά των νέων
Αποκρύβουν επιμελώς τη συνεργασία φασιστών με τους ναζί και τους ηρωοποιούν σήμερα ως «αντιστασιακούς στη σοβιετική κατοχή», την ίδια ώρα που σέρνουν ως «τρομοκράτες» στα δικαστήρια υπερήλικους αντιστασιακούς και στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού για δολοφονίες γκεσταμπιτών… Αυτά γίνονται στις χώρες της Βαλτικής (μέλη της ΕΕ) όπου είναι παράνομα τα κομμουνιστικά κόμματα, όπου ρωσόφωνοι πολίτες δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα και όπου βετεράνοι δοσίλογοι με στολές των SS γυρίζουν τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία (!) για να «μάθουν» στα παιδιά την παραχαραγμένη ιστορία των αστών. Τα δε μνημεία της αντιφασιστικής νίκης έχουν εξοβελιστεί και οι φασίστες παρελαύνουν δημόσια με τις ευλογίες των Αρχών. Τα ίδια και χειρότερα στην Ουκρανία, όπου ποινικοποιήθηκε πλήρως ο σοσιαλισμός και διώκεται το ΚΚ Ουκρανίας, όπως αντίστοιχα έχουν ποινικοποιηθεί σοσιαλιστικά σύμβολα σε αρκετά μέλη της ΕΕ, που μάλιστα έχουν το θράσος να δίνουν συντάξεις «εθνικού ήρωα» σε όσους εντάχθηκαν στα SS! Ο ιμπεριαλισμός και οι απολογητές των συμφερόντων των μονοπωλίων επιχειρούν να σβήσουν την προσφορά του κομμουνιστικού κινήματος.
Σε σειρά μελών της ΕΕ έχει ποινιοκοποιηθεί η κομμουνιστική – ταξική δράση και αντίστοιχα σύμβολα.
Φυσικά με διαφορετικό πρόσημο προτάσσεται ο αντικομμουνισμός και από την καπιταλιστική Ρωσία, όπου ο εορτασμός της Αντιφασιστικής Νίκης εργαλειοποιείται προς παραπλάνηση του λαού και εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου. Όπως αποδεικνύει και ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος στην Ουκρανία στα πλαίσια της ενδοϊμπεριαλιστικής σύγκρουσης ΗΠΑ-ΕΕ-ΝΑΤΟ με την καπιταλιστική Ρωσία. Η καπηλεία της κόκκινης σημαίας της νίκης από την άρχουσα τάξη της Ρωσίας μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση, επιχειρεί ξεκάθαρα να εκμεταλλευτεί τα αντιφασιστικά και φιλοσοβιετικά αισθήματα του λαού. Και φυσικά οι Ρώσοι καπιταλιστές και η εξουσία τους, που με κάθε ευκαιρία λοιδορούν τον σοσιαλισμό και τους ηγέτες της ΕΣΣΔ, όπως απέδειξε και το περσινό πολεμικό διάγγελμα του Πούτιν, δεν μπορούν να παίρνουν «συγχωροχάρτι» γιατί χρησιμοποιούν την κόκκινη σημαία της νίκης για να ξεγελάσουν το λαό. Άλλωστε στο μόνο που συμφώνησαν όλοι οι αντιπάλοι της διαμάχης στην Ουκρανία είναι ο αντισοβιετισμός και ο αντικομμουνισμός τους… Από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ μέχρι τον Πούτιν και το φιλοναζιστικό καθεστώς του Κιέβου.
Ο ιμπεριαλισμός επιχειρεί να σβήσει την προσφορά του Κομμουνιστικού Κινήματος, να κρύψει τις κατακτήσεις του σοσιαλιστικού συστήματος. Επιδιώκει να καταστήσει τις νεότερες γενιές ευάλωτες στη μαύρη προπαγάνδα, να τις υποτάξει μαζικά στα σημερινά του εγκλήματα. Ο αντικομμουνισμός αποτελεί παγκόσμια ιδεολογική και πολιτική δράση των κυρίαρχων δυνάμεων, προκειμένου να υψωθούν απέραστα τείχη, ιδιαίτερα σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης, προς την πάλη για το σοσιαλισμό-κομμουνισμό. Τη μόνη εναλλακτική στην καπιταλιστική βαρβαρότητα.
Καμία όμως πλαστογραφία δεν θα σβήσει την εποποιία του Στάλινγκραντ, του Λένινγκραντ, της Μόσχας, του Κουρσκ, της Σεβαστούπολης, του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και των παρτιζάνων και αντιστασιακών σε όλη την υφήλιο. Εποποιίες της αντιφασιστικής πάλης που έγιναν ύμνοι στα χείλη των λαών.
Φάρος η εποποιία του σοβιετικού λαού
Η ΕΣΣΔ ήταν εκείνη που άλλαξε την πορεία του πολέμου με τις επικές μάχες του Στάλινγκραντ και της Μόσχας. Ήταν αυτές οι μάχες που έδωσαν το σήμα της αντεπίθεσης και της τελικής νίκης. Και οι λαοί γνωρίζουν τη συμβολή της ΕΣΣΔ παρ’ όλες τις προσπάθειες παραχάραξης της Ιστορίας και τις προσπάθειες του Δυτικού Κόσμου να προωθήσει την Απόβαση στη Νορμανδία ως το πιο καθοριστικό σημείο του πολέμου, ενώ ήδη ο Κόκκινος Στρατός αντεπιτέθηκε για την τελική νίκη και την απελευθέρωση των λαών της Ανατολικής Ευρώπης.
Οι θυσίες και οι μάχες του κάθε λαού ήταν σημαντικότατες στην αντιφασιστική νίκη. Δεν θέλουμε να μηδενίσουμε τίποτα. Αλλά όταν εξισώνουν το σοσιαλισμό με το φασισμό κάποια πράγματα πρέπει να λέγονται.
Το KK Σοβιετικής Ένωσης και η ηγεσία του ήταν ο οργανωτής και καθοδηγητής του παλλαϊκού αυτού αγώνα που απελευθέρωσε τον κόσμο από το τέρας του ναζισμού. Από την εποποιία του Στάλινγκραντ, του Λένινγκραντ, του Κουρσκ, στην απελευθέρωση των ανατολικοευρωπαϊκών πρωτευουσών. Μια εποποιία που δεν μπορεί να σβήσει καμία πλαστογραφία της ιστορίας. Μιας θυσίας και προσφοράς του σοβιετικού λαού, σύμβολο και για τους αγώνες του μέλλοντος και για την ανωτερότητα του σοσιαλισμού.
Πλησίασαν τα 30 εκατομμύρια οι ανθρώπινες θυσίες της EΣΣΔ, μαζί με τους αναπήρους και τους τραυματισμένους.
Ενδεικτικά, τα θύματα Βρετανών και Αμερικανών ήταν 375 χιλιάδες και 405 χιλιάδες, αντίστοιχα.
Τεράστιες ήταν ακόμα και οι άλλες καταστροφές που υπέστη η ΕΣΣΔ με ολοκληρωτικές καταστροφές, ολοκαυτώματα και γενοκτονίες.
Την 1η προς 2α του Μάη 1945, η Κόκκινη Σημαία με το σφυροδρέμανο υψώθηκε οριστικά στο Ράιχσταγκ, αν και είχε ανυψωθεί και στις 30 του Απρίλη προς Πρωτομαγιά, προσωρινά. Τη νύχτα της 8ης προς 9η του Μάη η Γερμανία συνθηκολόγησε άνευ όρων στον στρατάρχη Γκ. Ζούκοφ. Στις 24 του Ιούνη πραγματοποιήθηκε η Παρέλαση της Νίκης στην Κόκκινη Πλατεία με τα λάβαρα των ηττημένων ναζί να γίνονται ένας σωρός μπροστά από το μαυσωλείο του Λένιν ενώπιον του ηγέτη της Νίκης, Ι. Στάλιν.
Λίγους μήνες αργότερα (2 Σεπτέμβρη 1945) η Ιαπωνία συνθηκολόγησε μετά τη νίκη των σοβιετικών στρατευμάτων επί της στρατιάς της στη Μαντζουρία. Νωρίτερα οι ΗΠΑ, δίχως να υπάρχει στρατιωτική ανάγκη και διαπράττοντας ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του ιμπεριαλισμού κατά της ανθρωπότητας στον 20ό αιώνα, έριξαν τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι (6 και 9 Αυγούστου 1945).
Η αντιφασιστική νίκη συνέβαλε στην κατάργηση του αποικιακού συστήματος και στην απελευθέρωση των λαών των αποικιών. Δυστυχώς η αποφυγή ενός Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν συνεπαγόταν τον τερματισμό της αιματοχυσίας των λαών.
Ο ιμπεριαλισμός έχει άλλα σχέδια και αιματοκυλίζει έκτοτε τον πλανήτη. Ιδιαίτερα μετά την αντεπανάσταση, την ανατροπή της ΕΣΣΔ και την καπιταλιστική παλινόρθωση, οι ιμπεριαλιστές με νέο πρόσχημα την καταπολέμηση της «τρομοκρατίας» που οι ίδιοι εξέθρεψαν, συνεχίζουν να αιματοκυλίζουν τους λαούς για τα συμφέροντα των μονοπωλίων.
Επίκαιρα τα μηνύματα της αντιφασιστικής νίκης
Εν μέσω καπιταλιστικών κρίσεων, η επίθεση των κεφαλαιοκρατών κατά των εργαζομένων έχει κλιμακωθεί, ενώ σηκώνει κεφάλι ξανά ο φασισμός και η ακροδεξιά, σκορπώντας το δηλητήριό τους, υπό την κάλυψη της διαστρέβλωσης και της αντικομμουνιστικής παραχάραξης των άλλων αστικών δυνάμεων, οι οποίοι στρώνουν το χαλί για την αναβίωση του φασισμού. Και τους ενισχύουν ανοικτά εκεί όπου βολεύει (βλ. Ουκρανία) και αλλού υποκριτικά τούς αξιοποιούν με τη λογική του «αντί», για να περάσουν τους εκλεκτούς προώθησης των συμφερόντων των μονοπωλίων (βλ. ευρωεκλογές, εκλογές στην Γαλλία κτλ).
Με τους δήθεν «ευρωσκεπτικιστές» ακροδεξιούς να αποτελούν την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος με τους αστούς υπέρ της ΕΕ. Πάντοτε εντός των ενδοαστικών αντιπαραθέσεων και ανταγωνισμών.
Και όταν κριθεί αναγκαίο, όπως είχε γίνει και με τον Χίτλερ, θα μπορούν να αξιοποιηθούν και πιο άμεσα. Αυτό θα πει αποκούμπι του βάρβαρου εκμεταλλευτικού συστήματος.
Γι’ αυτό το λόγο παραμένει επίκαιρο το μήνυμα της αντιφασιστικής νίκης των λαών και οι αγώνες των λαϊκών δυνάμεων ενάντια στον ιμπεριαλισμό, τα μονοπώλια και το φασισμό. Γι’ αυτό το λόγο παραμένει επίκαιρη η αναγκαιότητα της ταξικής συνειδητοποίησης για την εντατικοποίηση της ανατρεπτικής πάλης των λαϊκών μαζών και των εργαζομένων ενάντια στο ίδιο το εκμεταλλευτικό σύστημα που παράγει και αναπαράγει την εξαθλίωση, τους πολέμους και το φασισμό.
Οι ναζί θρηνούν
Στον Χίτλερ υποκλίνονται οι Χρυσαυγίτες και φυσικά και το τοπικό τους παράρτημα στο νησί μας, που αποκήρυξαν την εγκληματική οργάνωση μετά την καταδίκη της στην Ελλάδα… Τα τελευταία χρόνια επιχειρούν να αυτοπαρουσιαστούν ως δήθεν απλά «εθνικιστές» για να ξεγελάσουν τους ψηφοφόρους.
Φυσικά δεν μπορεί να αποκρυφτεί η νεοναζιστική φύση της εγκληματικής οργάνωσης που ονομάζεται Χρυσή Αυγή. Από τη δεκαετία του ’80 πριν αρχίσει τα προεκλογικά τερτίπια, η Χρυσή Αυγή ήταν Γ’ Ράιχ και ξερό ψωμί…
Με διθύραμβους στο καθεστώς του Χίτλερ, στον εθνικοσοσιαλισμό, στον Ρούντολφ Ες, στα SS και πάει λέγοντας. Το 2005 οι «Χρυσαυγίτες» έκλαιγαν ακόμη για την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών αναφέροντας στο τεύχος 122 του περιοδικού τους «Εμείς δεν γιορτάζουμε τίποτα» στις 9 του Μάη, που χαρακτηρίζουν «αποφράδα μέρα κατοχής»! Η σπορά των ηττημένων του 1945… Οι πολιτικοί απογόνοι των γερμανοτσολιάδων δοσίλογων, Χιτών και ταγματασφαλιτών.
Αντίστοιχα και στην Κύπρο. Αυτά έλεγαν σε εκδήλωση του ΕΛΑΜ στις 6 του Μάη του 2010 υπό τον τίτλο «9 Μαΐου 1945: Εμείς δεν έχουμε να γιορτάσουμε τίποτε», έστω κι αν εδώ και μερικά χρόνια έχουν κατεβάσει το εν λόγω κείμενο από την ιστοσελίδα τους:
«9 Μαΐου 1945. Οι κόκκινες ορδές του Στάλιν από τα ανατολικά και οι Δυτικοί Σύμμαχοι από τα δυτικά κατέκλυζαν τη Γερμανία σβήνοντας τους εναπομείναντες θύλακες αντίστασης των τελευταίων πιστών της εθνικιστικής ιδέας.
Στο κέντρο του Βερολίνου μερικές χιλιάδες Ευρωπαίων εθελοντών από Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Ρωσία, Ουκρανία, Λετονία, Ελλάδα καθώς και πολλές άλλες χώρες, θυσιάζονταν για μια ιδεολογία, που ήταν και συνάμα τρόπος ζωής, βγαλμένος από τη φυλετική ψυχή των ευρωπαϊκών εθνών.
Αγωνίζονταν χωρίς ελπίδα, σε μια μάχη που είχε ήδη χαθεί με μόνο οδηγό την τιμή και την πίστη τους. 9 Μαΐου 1945. Οι τοίχοι του Βερολίνου τις ημέρες εκείνες ήταν γεμάτοι αφίσες με το σύνθημα ”Τα τείχη πέφτουν, η καρδιές μας όμως ΟΧΙ”. Ετσι και έγινε το κάστρο έπεσε, η ιδέα όμως παραμένει.
(…) Άλλωστε γι’ αυτό το λόγο, ξεκίνησε ο Β’ ΠΠ εναντίον του σοσιαλισμού που ήταν βασισμένος στο Εθνος, που εφαρμόσθηκε μόνο 6 χρόνια (1933-1939) αφού το κατάστρεψε ο πόλεμος και η ήττα.
Ήταν τόσο επιτυχές και άξιο μιμήσεως, για την ευτυχία και ευημερία των ευρωπαϊκών αλλά και άλλων λαών, ευεργετικό για εργάτες, αγρότες, σπουδαστές, νεολαία, παιδιά, μητέρες και ούτω καθ’ εξής. (…) Εξάλλου αν το μοντέλο έβρισκε μιμητές διεθνώς, ο κομμουνισμός, ο καπιταλισμός θα ακυρώνετο: εάν οι αγρότες και οι εργάτες ήταν πανευτυχείς, γιατί να είναι δυστυχείς στον εφαρμοσμένο κομμουνισμό ή καπιταλισμό.
Αυτός ήταν ένας σημαντικός λόγος κηρύξεως του πολέμου, αλλά και δαιμονοποίησή του από τους νικητές».
Εμείς λοιπόν γιορτάζουμε και τιμούμε την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών με τη σημερινή αντιφασιστική μας πάλη κι οι νεοναζί (όσο κι αν σήμερα θέλουν δημόσια να κρυφτούν και να το παίξουν «απλά» εθνικιστές), ακόμη θρηνούν και για άλλη μια φορά σηκώνουν κεφάλι για να υπηρετήσουν ξανά το κεφάλαιο.
Όσο κι αν θέλουν να κρυφτούν ήταν και παραμένουν πολιτικοί εγγονοί του Χίτλερ και της εμετικής και μισαλλόδοξης ιδεοληψίας τού χειρότερου βραχίονα-αποκούμπι της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, του φασισμού.
Ο εορτασμός της 1ης του Μάη είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στους πρωτοπόρους εργάτες του Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, οι οποίοι το 1886 άνοιξαν τον δρόμο, διεκδίκησαν τα αυτονόητα. Απαίτησαν με βάση το σύνθημα 8-8-8, οκτώ ώρες εργασίας, οκτώ ώρες ανάπαυσης και οκτώ ώρες ψυχαγωγίας, καθώς και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η εξέγερση στο Σικάγο ήταν η πιο μαχητική πορεία της εποχής, στην οποία έλαβαν μέρος 90 χιλιάδες εργάτες, ενώ σ’ ολόκληρη την Αμερική συμμετείχαν 350 χιλιάδες εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ.
Το επείγον σύνθημα για την εργατική τάξη είναι ένα: Να σταθεί στα πόδια της, να οργανώσει τη δύναμη και τα αιτήματα της, να αντισταθεί με υπερηφάνεια και αποφασιστικότητα και να χαράξει το δικό της μέλλον.
Το πισωγύρισμα της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στην ανατολική Ευρώπη, δεν μπορεί να γίνεται πρόφαση υποταγής και μοιρολατρίας. Εν μέσω καπιταλιστικών κρίσεων και μπροστά στην επέλαση των κεφαλαιοκρατών ενάντια στα εργατικά δικαιώματα, πρέπει η εργατική τάξη να οργανωθεί. Να αγωνιστεί με ταξικό πρόσημο για τα δικαιώματά της στα πλαίσια πάντοτε της μεγαλύτερης πάλης για ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.
Το ερώτημα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» παραμένει επίκαιρο. Ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες. Απέναντι από ψευδαισθήσεις σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης αντιτάσσεται η ταξική πάλη για ανατροπή του βάρβαρου καπιταλιστικού συστήματος.
Παλαιότερα άρθρα μας για την Εργατική Πρωτομαγιά:
1η Mάη 2020: Να μην θυσιαστούν οι εργαζόμενοι σε ακόμα μια κρίση!
Η Εργατική Πρωτομαγιά, σήμαντρο ταξικής πάλης
23 April 2023 will be the 20th anniversary of opening the Ledra Palace check-point across the dividing line and it has been the only revolutionary development in the inter-communal relations since the war of 1974.
I was the T/C coordinator of the Movement for an Independent and Federal Cyprus, which was formed on 24 September 1989 in Nicosia, as the first bi-communal committee since the terror wave of the T/C underground organisation TMT in 1958. As progressive T/Cs and G/Cs, we organized many political, cultural, medical and social meetings. For example the T/C oppositional political leaders were invited to talk in front of the G/C audience at the Famagusta Gate Cultural Centre for the first time since 1974. During our activities, the participants discussed the ways of rapprochement and more contacts between the two main communities in Cyprus. The T/C leadership was against our activities of enlightening the public opinion about the principles of a real federal system. That’s why no permission was given to us at a later stage. For those who want to research further about our Movement, I have donated all the documents and newspaper material to the Promitheas Research Centre.
Zaim Necatigil, who was previously the “state attorney of the TRNC” and defended Turkey at the ECHR, allocated 20 pages to my case (Djavit An vs Turkey, Application No.20652/92) in his book “The Cyprus Conflict and Turkey in the grip of ECHR: Cases brought against Turkey by the Greek Cypriot Administration and the Greek Cypriots before the European Commission of Human Rights and the European Court of Human Right”. Although many people do not want to accept the importance of my complaint against Turkey for my freedom of organisation, he wrote the following: “There was a great impact of the Cavit An’s application to the European Court of Human Rights, which announced its decision on 20 February 2003, on the opening of the gates on the “Green Line” on 23 April 2003. It is not possible to see the opening of the gates as a coincidence that came after this provision." (Ankara, 2005, p.189)
More check-points were opened in the later years on the dividing line and both communities had the chance to know each other better and to develop close contacts and friendship. Unfortunately our aim for a united federal state could not be realized, (although those, who support a federal solution, make 48% of the voters on each side of the divide. Both Mr. Akıncı and Mr. Mavroyiannis resigned from politics and the T/C side abandoned the UN parameters for a federal solution after the collapse of the inter-communal negotiations in Crans Montana.) It is now the right time to establish a pan-cypriot federalist front in order to fight for a federal Cyprus, (where its federal constitution was about to be signed. In this struggle we should decipher those who are indirectly supporting a confederal solution or a final partition.)
(The last paragraph was edited by the newspaper and I highlighted those parts in brackets above.)
https://dialogos.com.cy/ligo-choma-matsikorido-mia-agkalia-20-chronia-ti-dianoixi-ton/
Στις 11 του Απρίλη 1965 έπεσαν από τα δολοφονικά βόλια της φασιστικής ΤΜΤ οι ήρωες της κοινής ταξικής πάλης όλων των Κυπρίων, Ντερβίς Αλί Καβάζογλου και Κώστας Μισιαούλης. Οι φασίστες έστησαν καρτέρι στους δύο αγωνιστές και τους δολοφόνησαν άνανδρα. Τους βρήκε ο θάνατος αγκαλιασμένους στον παλιό δρόμο Λευκωσίας-Λάρνακας κοντά στην Κόσιη.
Σήμερα, 58 χρόνια μετά, για άλλη μια φορά τιμούμε τη μνήμη των δύο ηρωομαρτύρων συνεχίζοντας τον αγώνα για απαλλαγή από την κατοχή, απελευθέρωση και πραγματική επανένωση της πατρίδας και του λαού μας. Η θυσία τους εμπνέει την αντιφασιστική πάλη του σήμερα και την αναγκαιότητα για κοινό αντικατοχικό αγώνα και ταξική πάλη. Μισιαούλης και Καβάζογλου έγιναν σύμβολα της φιλίας και της συνεργασίας των δύο κοινοτήτων, σύμβολα της κοινής ταξικής πάλης, σε μια δύσκολη περίοδο για τον κυπριακό λαό.
Περισσότερα σε παλαιότερο αφιέρωμά μας: Αγκαλιασμένοι στους αγώνες και στο θάνατο
35 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατο του Εζεκία Παπαϊωάννου, του μεγάλου αγωνιστή και ηγέτη της εργατικής τάξης της Κύπρου. Έφυγε από τη ζωή στις 10/4/1988, έχοντας υπηρετήσει την εργατική τάξη μέχρι το τέλος με πίστη αφοσίωση και πλήρη αυταπάρνηση. Ένας κομμουνιστής που έδωσε τη ζωή του στους αγώνες για τους εργαζομένους, στην ταξική κι αντι-ιμπεριαλιστική πάλη και στον πόλεμο κατά του φασισμού.
Μόνο μέσα από την ενδυνάμωση των ταξικών αγώνων και τη διατήρηση της πάλης για τον πραγματικό σοσιαλισμό μπορεί να τιμηθεί η μνήμη του Εζεκία Παπαϊωάννου. Είναι η μόνη πραγματική τιμή που αρμόζει στο βίο και τους αγώνες του, σε αντίθεση με όσους υπηρετούν σήμερα ακριβώς το αντίθετο όλων όσων εκπροσωπούσε ο Πάπης.
Ας θυμηθούμε παλαιότερα άρθρα μας για τη ζωή και τη δράση του Κύπριου κομμουνιστή ηγέτη.
Γιατί επέλεξε ο Εζεκίας το δρόμο της ταξικής πάλης
Στήνονται μεθαύριο Κυριακή 5 του Φλεβάρη οι κάλπες για την 14η εκλογή Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας με 14 υποψηφίους να διεκδικούν το πόστο. Ο νικητής των φετινών εκλογών θα είναι ο 8ος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αφού δεν επαναδιεκδικεί το αξίωμα ο Νίκος Αναστασιάδης. Έτσι κι αλλιώς, από το 2019 η Βουλή προχώρησε σε τροποποίηση του Συντάγματος περιορίζοντας σε δυο τις θητείες του Προέδρου της Δημοκρατιάς, αλλά και του Αντιπροέδρου (παρά την αποχή των Τ/κ από τις δομές του κράτους από το 1964). Ο εν λόγω περιορισμός δεν άγγιζε φυσικά τον Νίκο Αναστασιάδη που ολοκληρώνει στις 28 του Φλεβάρη τη δεύτερη θητεία του, αφού είχε ανακοινώσει πριν την τροποποίηση του Συντάγματος την πρόθεσή του να μην επαναδιεκδικήσει τον προεδρικό θώκο.
Επικρατέστεροι τρεις δεξιοί συνεργάτες του Αναστασιάδη
Παρόλα αυτά οι τρεις επικρατέστεροι υποψήφιοι προέρχονται όλοι από τη δεξιά και αποτέλεσαν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στενότατοι συνεργάτες του απερχόμενου προέδρου. Πρόκειται για τον πρόεδρο του κυβερνώντος δεξιού ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου, τον επί δέκα χρόνια στέλεχος της κυβέρνησης Αναστασιάδη (κυβερνητικός εκπρόσωπος και Υπουργός Εξωτερικών) και μέλος του ΔΗΣΥ, Νίκο Χριστοδουλίδη που υποστηρίζεται από ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, Κίνημα Ενωμένων Κυπρίων Κυνηγών και «Αλληλεγγύη» και ο επί δυο θητείες διαπραγματευτής του Αναστασιάδη στο Κυπριακό, Ανδρέας Μαυρογιάννης με την υποστήριξη του ΑΚΕΛ.
Πέραν του γεγονότος ότι αποτέλεσαν συνεργάτες του Αναστασιάδη επί της χειρότερης διακυβέρνησης (ακόμη και με μέτρα αστικής δημοκρατίας) κατά την οποία η συστημική ελέω καπιταλισμού διαφθορά, εκτοξεύτηκε στα ύψη, παράλληλα λίγα ουσιαστικά χωρίζουν τους τρεις βασικούς υποψηφίους.
Χαρακτηριστικά όταν κληθηκε ο Χριστοδουλίδης να χρησιμοποιήσει ζωντανά σε τηλεοπτική εκπομπή application που χρησιμοποιούν οι ψηφοφόροι για να δουν τον υποψήφιο με τον οποίο έχουν πλησιέστερες θέσεις, σκόραρε 55 με Μαυρογιάννη, 52 με τον εαυτό του και 50 με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ!
Και οι τρεις πιστά προσηλωμένοι στις αντιλαϊκές επιταγές της ΕΕ και τις επιμέρους κοκορομαχίες να είναι άνευ ουσίας για τα λαϊκά και εργατικά συμφέροντα. Άλλωστε όπως και σε άλλες χώρες του κόσμου, τα ψευδοδιλήμματα περί νεοφιλελεύθερης ή σοσιαλδημοκρατικής (ήπιας μάλιστα στη συγκεκριμένη περίπτωση που η σοσιαλδημοκρατία εκφράζεται από ένα δεξιό υποψήφιο που στηρίζεται από το σημερινό ΑΚΕΛ) διαχείρισης του καπιταλισμού δεν μπορούν να φέρουν λύσεις για τις λαϊκές μάζες και τις χιονοστιβάδες προβλημάτων που πέφτουν πάνω τους εν μέσω απανωτών καπιταλιστικών κρίσεων. Στο βασικό ερώτημα «ή με το κέφαλαιο ή με τους εργάτες», ουδείς εκ των βασικών υποψηφίων δεν μπορεί να απαντήσει πραγματικά με τους εργάτες.
Η απουσία πραγματικά ταξικής αγωνιστικής ριζοσπαστικής δύναμης αντανακλάται φυσικά και στις προεδρικές εκλογές με τα ψευδοδιλήμματα του πλήρως σοσιαλδημοκρατικοποιημένου (πέραν των τύπων) ΑΚΕΛ να θέτουν περισσότερα εμπόδια στη λαϊκή πάλη. Πόσω μάλλον όταν το ΑΚΕΛ επιχειρεί με αριστερή ρητορεία να συσπειρώσει όσους ψηφοφόρους του έχουν απομείνει, υποστηρίζοντας ένα υποψήφιο που κατά παραδοχή του προέρχεται από αντιμακαριακή οικογένεια (γριβική δηλαδή) και ο οποίος στηρίζει με όλο του το είναι την «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση», δηλαδή την ευρωενωσιακή ολοκλήρωση της αντιλαϊκής λαίλαπας που φέρνει η ιμπεριαλιστική ΕΕ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των ψευδοδιλημμάτων είναι η προσπάθεια του Μαυρογιάννη να διαχωριστεί από τη θέση του Αβέρωφ για ένταξη στο ΝΑΤΟ και τη θέση του Χριστοδουλίδη ότι θα θέλαμε να ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ, αλλά «δεν» ελέω τουρκικού βέτου… Ο διπλωμάτης υποψήφιος που στηρίζεται από το ΑΚΕΛ δηλώνει αντίθετος στο ΝΑΤΟ, αλλά στηρίζει τον ευρωστρατό λες και υπάρχει ουσιαστική διαφορά στα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα και τις δομικές συνάφειες τους!
Μόνο ο Χαράλαμπος Αριστοτέλους αριστερός υποψήφιος
Συνολικά από τους 14 υποψηφίους ο μόνος με αριστερό πρόσημο, παρά τις όποιες ιδιαιτερότητες σε κάποιες θέσεις, είναι ο Χαράλαμπος Αριστοτέλους. Έχοντας αποχωρήσει για ιδεολογικούς λόγους εδώ και χρόνια από το ΑΚΕΛ κατέρχεται ως ανεξάρτητος υποψήφιος επιδιώκοντας να δώσει επιλογή σε όσους θα ήθελαν μια ριζοσπαστική αριστερή επιλογή. Κάνοντας αναφορές στον μαρξισμό-λενινισμό και την ταξική πάλη για το σοσιαλισμό επιχείρησε να διεμβολήσει τον προεκλογικό λόγο με ταξικές αναφορές και αναφορές σε μακρυπρόθεσμο στόχο για πάλη προς ανατροπή του καπιταλισμού. Μίλησε επίσης για θέσεις βραχυπρόθεσμων μέτρων απάμβλυνσης της δυσχερής κατάστασης της εργατικής τάξης. Ο Χ. Αριστοτέλους, παρόλο που καθόλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας βρέθηκε αντιμέτωπος με συκοφαντίες εκπορευόμενες από την ντόπια σοσιαλδημοκρατίας, έκανε λόγο για υποψηφιότητα συμβολισμών και μίλησε για την αναγκαιότητα ενός ταξικού μετώπου που την επαύριο των προεδρικών θα δώσει μάχες, μη αποκλείοντας τη δημιουργία και κόμματος, αν και ξεκαθάρισε ότι δεν θεωρεί ότι αυτό πρέπει να περιστραφεί γύρω από τον ίδιο.
Οι υπόλοιποι 10 υποψήφιοι
Υποψήφιος όπως και πριν από μια πενταετία είναι ο Χρίστος Χρίστου, πρόεδρος του ΕΛΑΜ που όσο και εάν επιδίωκει ελέω σκοπιμοτήτων να διαχωριστεί από το 2020 από τη φασιστική «Χρυσή Αυγή», δημιουργήθηκε ως παράρτημα της καταδικασμένης στην Ελλάδα νεοναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης, ενώ και ο ίδιος ήταν στη φρουρά του καταδικασμένου ναζιστή ηγέτη της, Νίκου Μιχαλολιάκου.
Τρίτη επίσημη κομματική υποψήφια (πέραν από ΔΗΣΥ και ΕΛΑΜ) είναι η ρωσικής καταγωγής Ιουλία Χόβρινα Κομνηνού ως πρόεδρος του «Ενωμένου Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Κύπρου» που ιδρύθηκε το 2021 στην Λεμεσό (με θέσεις θρησκοληπτικές, στήριξη ελβετικού μοντέλου ομοσπονδίας στο Κυπριακό και θέση για επιστροφή της κυπριακής λίρας) και το όνομα της οποίας είχε «παίξει» ως υποψήφια του ΑΚΕΛ στις βουλευτικές του 2021.
Στις εκλογές κατέρχεται ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης αντλώντας στήριξη από δεξιά μέχρι «αριστερά», στη βάση κυρίως των θέσεων του για το Κυπριακό, από δυνάμεις που στηρίζουν την όποια «λύση», ενώ στην επιλογή υποψηφίου του ΑΚΕΛ στην ΚΕ του κόμματος έλαβε 37 ψήφους έναντι 52 του Μαυρογιάννη. Ο Δημητριάδης στηρίζεται από το κίνημα «Αμμόχωστος για την Κύπρο» που συμμετείχε στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές.
Με παρόμοιες θέσεις με τον Δημητριάδη στο Κυπριακό, αλλά με ακόμη πιο νεοφιλελεύθερο πρόσημο και θέση υπέρ της ένταξης στον ιμπεριαλιστικό μακελιάρη που ονομάζεται ΝΑΤΟ (ταυτιζόμενος με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ), κατέρχεται στις εκλογές ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, ο οποίος ίδρυσε το 2019 το σοσιαλδημοκρατικό «Νέο Κύμα».
Αντιομοσπονδιακά κατέρχεται στις κάλπες το πρώην στέλεχος του ΔΗΚΟ, Γιώργος Κολοκασίδης, ο οποίος προτάθηκε στην υποβολή υποψηφιοτήτων από το βουλευτή της ΕΔΕΚ, Κωστή Ευσταθίου, ο οποίος και διαγράφηκε από το κόμμα του, βαθύνοντας την κρίση και τις διαγραφές επί προεδρίας Μαρίνου Σιζόπουλου.
Υποψήφιοι επίσης είναι ο Αλέξιος Σαββίδης με το βλέμμα στους αντιεμβολιαστές, η Τσελεστίνα ντε Πέτρο (πρώην μέλος του ΕΛΑΜ), ο Ανδρόνικος Ζερβίδης με κωμικό πρόσημο, ο επιχειρηματίας Ανδρέας Ευστρατίου (για πέμπτη φορά υποψήφιος για την προεδρία) και ο ακροδεξιός Λουκάς Σταύρου ο οποίος με «πολεμικές ιαχές» δημιούργησε το 2022 την «Εθνική Κοινοτιστική Ανασυγκρότηση» (ΕΚΑΝ) μιλώντας για «ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελληνική Δημοκρατία». Δηλώνοντας μέλος της ΕΟΚΑ Β’, ο Σταύρου υπήρξε υποψήφιος του ΕΛΑΜ στις ευρωεκλογές του 2009, αλλά αποχώρησε διαφωνώντας και δημιούργησε άλλο νεοφασιστικό μόρφωμα, το «Εθνικιστικό Δημοκρατικό Κόμμα» (ΕΔΗΚ) με το οποίο κατήλθε υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές το 2013.
Το Κίνημα Οικολόγων δεν στηρίζει συγκεκριμένο υποψήφιο, αφού ουδείς έλαβε στις εσωκομματικές διαδικασίες το 60% στήριξης που προνοείται καταστατικά (41% Μαυρογιάννης, 25% Χριστοδουλίδης, 16% Δημητριάδης και 16% Κολοκασίδης). Παρόλα αυτά στελέχη του στηρίζουν ανάλογα των θέσεων τους στο Κυπριακό και όχι μόνο, κάποιον εκ των υποψηφίων, ενώ τριγμούς στο κίνημα προκαλεί η ενεργή συμμετοχή στο επιτελείο Μαυρογιάννη της βουλευτή Αλεξάνδρας Ατταλίδου και της Έφης Ξάνθου, ιστορικού στελέχους των Οικολόγων.
Από τα υπόλοιπα κόμματα που συμμετείχαν στις βουλευτικές εκλογές του 2021, η «Αλλαγή Γενιάς» δεν είναι ενεργή από το καλοκαίρι του 2021, αν και η επικεφαλής της, Άννα Θεολόγου, μετά τη συνεργασία με Ελένη Θεοχάρους και Γιώργο Λιλλήκα (η «Συμμαχία Πολιτών» του οποίου αυτοδιαλύθηκε εντασσόμενη στην ΕΔΕΚ το 2021 λίγο μετά τη συνεργασία στις βουλευτικές) συμμετέχει στο επιτελείο Μαυρογιάννη «φλερτάροντας» μελλοντικά με συνεργασία με το ΑΚΕΛ.
Το Κόμμα για τα Ζώα αποφάσισε ψήφο κατά βούληση. Μη ενεργή πλέον και η «Πνοή Λαού», όπως και ο δεξιός «Πατριωτικός Συνασπισμός» (τον οποίο ίδρυσε το 2019 ο Χρίστος Ρότσας που είχε αποχωρήσει από τον ΔΗΣΥ) που αυτοδιαλύθηκε μετά την αποτυχία στις βουλευτικές. Από τις δυνάμεις που αποτελούσαν στις βουλευτικές του 2021 την «Αφύπνιση 2020», ο Σύνδεσμος Κατόχων Τραπεζικών Αξιογράφων (ΣΥΚΑΤΑ) στηρίζει (όπως και ο ΣΥΚΑΛΑ-Σύνδεσμος Καταθετών Λαϊκής) τον Χριστοδουλίδη, ενώ το Κόμμα Δικαιοσύνης – ΟΑΔ στηρίζει τον Μαυρογιάννη. Το ρωσοκυπριακό κόμμα «Εγώ ο Πολίτης» (ΕΟΠ), που ιδρύθηκε το 2017, αφού συνεργάστηκε στις βουλευτικές του 2021 με το ΔΗΚΟ, στηρίζει τον Χριστοδουλίδη.
Οι ΕΔΗ, έχοντας χάσει με την επανένταξη τους στο χώρο του ΑΚΕΛ τη συντριπτική πλειοψηφία όσων προέρχονταν από το ΑΔΗΣΟΚ, αλλά και με τον ιδρυτή τους Γιώργο Βασιλείου να στηρίζει Μαυρογιάννη, εκφράζουν ουσιαστικά τη στάση της Πραξούλας Αντωνιάδου Κυριάκου. Όπως και το 2018 (παρόλο που ο Μαλάς προερχόταν από τους ΕΔΗ) που κάλεσαν σε υποστήριξη Αναστασιάδη ή Μαλά ως υποστηρικτές της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, και εν έτη 2023 καλούν σε ψήφιση υποψηφίου «λύσης» ΔΔΟ. Αυτή τη φορά όμως χωρίς συγκεκριμένη αναφορά σε ονόματα υποψηφίων και με προσθήκη στα κριτήρια επιλογής της αξιοκρατίας.
Παρόλο που οι 14 υποψήφιοι αποτελούν ρεκόρ, προηγήθηκαν και τέσσερεις αποχωρήσεις επίδοξων υποψηφίων. Πρώτα αποχώρησε ο επιχειρηματίας Χριστόδουλος Πρωτόπαπας, ενώ λίγες μέρες πριν την υποβολή υποψηφιοτήτων αποχώρησε από την κούρσα των προεδρικών και ο Μάριος Ηλιάδης, Υπουργός επί Σπύρου Κυπριανού (1978-80) και μετέπειτα στέλεχος της ΕΔΕΚ από την οποία αποστασιοποιήθηκε ελέω Κυπριακού. Ο σοσιαλδημοκράτης βετεράνος πολιτικός, μετά από 14μηνη προεκλογική εκστρατεία και αφού βρισκόταν στον πάτο των δημοσκοπήσεων έχοντας ξοδέψει αρκετά χρήματα, αποχώρησε από την προεδρική κούρσα. Μήνες πριν είχε ναυαγήσει και η προσπάθεια για κοινή κάθοδο τεσσάρων ανεξάρτητων υποψηφίων με την αποχώρηση τριών (Δημητριάδης, Χριστοφίδης, Ηλιάδης και Πρωτόπαπας) στη βάση και των θέσεων τους για το Κυπριακό, ενώ ο Ηλιάδης ήταν παρολίγο υποψήφιος και το 1998 (βλ. πιο κάτω στο σχετικό παράρτημα). Αποχώρησαν επίσης οι Λούης Κουτρουκίδης και Κωνσταντίνος Παναγή.
Στις προηγούμενες 13 προεδρικές εκλογές στήθηκαν κάλπες 10 φορές, με τέσσερεις Προέδρους να εκλέγονται από τον α’ γύρο και έξι να κερδίζουν την προεδρία σε δεύτερο γύρο. Ας δούμε πώς κύλησαν αυτές οι προεδρικές μάχες.
1959: O Mακάριος πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας
Oι πρώτες προεδρικές εκλογές διενεργήθηκαν, βάσει των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου του Φλεβάρη του 1959, πριν την επίσημη ανακήρυξη ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 16/8/1960. Οι κάλπες στήθηκαν στις 13 του Δεκέμβρη το 1959 μόνο στην ε/κ κοινότητα, αφού στο πόστο του Αντιπροέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας εκλέγηκε άνευ ανθυποψηφίου, ο ηγέτης της τ/κ δεξιάς-ακροδεξιάς Φαζίλ Κιουτσιούκ.
Στη σκληρή εκλογική αντιπαράθεση των προεδρικών εκλογών του 1959 τις οποίες κέρδισε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’ με 66,29%, βρέθηκαν αντιμέτωποι οι υποστηρικτές των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου και οι αντιπάλοι των συμφωνιών με υποψήφιο τον Ιωάννη Κληρίδη. Ο Κληρίδης είχε υποστηριχθεί από το ΑΚΕΛ το 1943 στις δημοτικές εκλογές, χωρίς επιτυχία. Είχε εκλεγεί δήμαρχος Λευκωσίας το 1946 με την υποστήριξη του ΑΚΕΛ κερδίζοντας τον Θεμιστοκλή Δέρβη (διορισμένος από τους αποικιοκράτες δήμαρχος της Λευκωσίας 1926-1943 και εκλεγμένος δήμαρχος τις περιόδους 1943-46 και 1949-59). Παράγοντες της δημοκρατικής δεξιάς (όπως ο Ι. Κληρίδης) και της ακροδεξιάς (όπως ο Δέρβης) οι οποίοι είχαν αποκλειστεί από το νέο δεξιό πολιτικό σχήμα (που δημιουργήθηκε από μέλη της ΕΟΚΑ που αποτελούσαν νεότερη γενιά της δεξιάς) και οι οποίοι διαφωνούσαν με τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, δημιούργησαν την «Δημοκρατική Ένωση» υπό την ηγεσία Ι. Κληρίδη και Δέρβη (που ήταν ηγέτης του ΚΕΚ – «Κυπριακόν Εθνικόν Κόμμα» 1943-1959).
Μετά την άρνηση του Μακαρίου για εκλογική συμφωνία με το ΑΚΕΛ (φτάνει να έθετε ως στόχο την ολοκλήρωση της ανεξαρτησίας, αντί την κουτσουρεμένη των συμφωνιών Ζυρίχης Λονδίνου), το ΑΚΕΛ συνεργάστηκε με την «Δημοκρατική Ένωση». Σημειώνεται ότι το ΑΚΕΛ είχε βγει από την παρανομία, λίγο πριν τις προεδρικές, μετά από παλλαϊκές κινητοποιήσεις που επέβαλαν τη νομιμοποίησή του, απέναντι στις μεθοδεύσεις των εγγυητριών δυνάμεων που ήταν μέλη του ΝΑΤΟ.
Ο Μακάριος υποστηρίχθηκε από το «Ενιαίο Δημοκρατικό Μέτωπο Αναδημιουργίας» (ΕΔΜΑ) που ιδρύθηκε τον Απρίλη του 1959 από μέλη της ΕΟΚΑ και είχε χαιρετιστεί τόσο από τον Μακάριο, όσο κι από τον Γρίβα. Από το ΕΔΜΑ που μετεξελίχθηκε το 1960 σε «Πατριωτικό Μέτωπο» με επικεφαλή τον Γλαύκο Κληρίδη, προήλθαν όλα τα υπόλοιπα κόμματα πλην του ΑΚΕΛ και πολιτικοί που κυριάρχησαν τις επόμενες δεκαετίες στην πολιτική σκηνή (Γλ. Κληρίδης, Σπ. Κυπριανού, Τάσσος Παπαδόπουλος, Β. Λυσσαρίδης κ.ά).
Ας δούμε τι έγραψε για τις πρώτες προεδρικές εκλογές ο τότε Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Εζεκίας Παπαϊωάννου στο βιβλίο «Ενθυμήσεις από τη ζωή μου» όπου χαρακτηρίζει αρνητικό στοιχείο την υποστήριξη στον Κληρίδη από ακροδεξιούς:
«(…) Ήταν μια σύντομη απάντηση με την οποία ο Μακάριος απέρριπτε την πρόταση του ΑΚΕΛ χωρίς όμως να μας δώσει τους λόγους ή να κάμει οποιεσδήποτε αντιπροτάσεις. Ύστερα από την αρνητική αυτή απάντηση του Μακάριου το ΑΚΕΛ αναζήτησε συμμαχίες με άλλες πολιτικές δυνάμεις για να κατέβει στις εκλογές με υποψήφιο που θ’ αποδεχόταν την τόσο λογική πρόταση του ΑΚΕΛ. Ο διαπρεπής δικηγόρος και πολιτευτής κ. Γιάννης Κληρίδης που συνεργάστηκε με το ΑΚΕΛ και στις δημοτικές εκλογές του 1946 που κατάληξαν μάλιστα σε νίκη του συνδυασμού του κ. Κληρίδη, προθυμοποιήθηκε να ηγηθεί της κίνησης για ενότητα στον αγώνα για ολοκλήρωση της Κυπριακής Ανεξαρτησίας. Ο κ. Γιάννης Κληρίδης αποδέκτηκε την πρόταση του ΑΚΕΛ κι έτσι το ΑΚΕΛ αποφάσισε να στηρίξει την υποψηφιότητά του για το προεδρικό αξίωμα. Την υποψηφιότητα του κ. Κληρίδη όμως αποφάσισαν να υποστηρίξουν και γριβικοί παράγοντες όπως ο Δέρβης και ο Πολύκαρπος Ιωαννίδης και άλλοι. Η υποστήριξη τους αυτή ήταν αρνητικό στοιχείο. (…) Η υποστήριξη της υποψηφιότητας του κ. Κληρίδη από γριβικούς και ακροδεξιούς παράγοντες όπως τον Δέρβη και τον Πολύκαρπο Ιωαννίδη από την μια και του ΑΚΕΛ από την άλλη, ήταν αφύσικο πράγμα. (…) Αν ο Μακάριος αποδεχόταν την πρόταση του ΑΚΕΛ θα εκλεγόταν ομόφωνα από τον λαό και έτσι πολλά πράγματα που λέχθηκαν κατά την προεκλογική περίοδο θα αποφεύγονταν».
Παράλληλα ο Εζεκίας Παπαϊωάννου σημειώνει ότι ο Μακάριος εκπλάγηκε από το ψηλό ποσοστό εναντίον του (32,92%), αφού περίμενε μόνο 10% να ψηφίσει Κληρίδη. Ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ στο βιβλίο του σημειώνει ότι από το βράδυ των εκλογών, ο Μακάριος διακήρυξε εκείνα που του είχε προτείνει το ΑΚΕΛ… Και πρόσθετε:
«Είναι προς πίστη του Μακάριου το γεγονός ότι μόλις έγινε γνωστό το αποτέλεσμα των εκλογών από τον εξώστη της Αρχιεπισκοπής διακήρυξε προς τον λαό εκείνα ακριβώς που του πρότεινε το ΑΚΕΛ και περισσότερα ακόμη. Αυτό είχε σαν συνέπεια να καθησυχάσουν κάπως τα πάθη και η ένταση που δημιουργήθηκε στις Προεδρικές εκλογές. Έμεινε όμως ανεξήγητο γιατί ο Μακάριος να μην δεχθεί την πρόταση του ΑΚΕΛ προεκλογικά, αποφεύγοντας και την εκλογική διαμάχη, ενώ μετεκλογικά διακήρυξε πολύ περισσότερα απ’ εκείνα που του ζήτησε το ΑΚΕΛ να διακηρύξει. Σε κατοπινές συναντήσεις μου με τον Μακάριο ρώτησα γιατί ο Αρχιεπίσκοπος δεν αποδέχθηκε την πρόταση του ΑΚΕΛ προεκλογικά. (…) Ο Μακάριος περιορίστηκε να πει ότι δεν μπορούσε να το αποδεκτεί τότε αλλά δεν εξήγησε του λόγους. Η ερμηνεία που δίνω εγώ είναι ότι οι καπεταναίοι της ΕΟΚΑ δεν του επέτρεψαν να αποδεχθεί την πρόταση του ΑΚΕΛ. Μετά την διακήρυξη του Μακάριου, το ΑΚΕΛ πήρε την ακόλουθη στάση απέναντι στην κυβέρνηση: Θα υποστηρίζει κάθε θετικό μέτρο, αλλά ταυτόχρονα θα επικρίνει και κάθε αρνητικό. Το ΑΚΕΛ υποστήριξε τη θέση του Μακάριου για ενότητα γιατί ήταν και η δική του θέση».
Στα αξιοσημείωτα των προεδρικών του 1959, η στήριξη του Γλαύκου Κληρίδη στον Μακάριο, αντί στον πατέρα του. Η «Δημοκρατική Ένωση», μετά τον τερματισμό της συνεργασίας με το ΑΚΕΛ, δεν συμμετείχε στις βουλευτικές του 1960, όπου ελέω του πλειοψηφικού συστήματος το ΑΚΕΛ είχε αναγκαστεί να αποδεχθεί συμφωνία για εκλογή 5 βουλευτών, παρόλο που συγκέντρωσε 35%. Οι υπόλοιπες 30 ε/κ έδρες πήγαν βάση συμφωνίας του Μακαρίου με τα δυο κόμματα στο «Πατριωτικό Μέτωπο».
1968: Συντριπτική επανεκλογή Μακαρίου
Λόγω της έκρυθμης κατάστασης των διακοινοτικών συγκρούσεων και της τουρκικής επιθετικότητας του 1963-64 και την αποχώρηση των Τ/κ από τα όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Βουλή με ψήφισμα παρέτεινε κατά δυο έτη τη θητεία του Μακαρίου στην Προεδρία και δεν έγιναν εκλογές το 1965.
Τελικά οι προεδρικές εκλογές έγιναν στις 25 του Φλεβάρη του 1968. Ο Τάκης Ευδόκας του ακροδεξιού «Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος» (ΔΕΚ) που υποστήριζε την ένωση με την Ελλάδα, ήταν ο ανθυποψήφιος του Μακαρίου το 1968. Με τον Μακάριο να επαγγέλεται πλέον το εφικτό έναντι του ευκταίου και να στηρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία αντί της ένωσης, ο Πρόεδρος με την στήριξη του «Πατριωτικού Μετώπου» και του ΑΚΕΛ επανεκλέγηκε με το συντριπτικό 96,26%. Από την αντιπαράθεση του 1968 έμεινε γνωστό το «γιαούρτωμα» του Ευδόκα από μακαριακούς, αλλά όχι και ο λόγος που το προκάλεσε: Τα έντονα υβριστικά συνθήματα κατά του Προέδρου Μακαρίου.
Ένα χρόνο μετά τις προεδρικές το μακαριακό «Πατριωτικό Μέτωπο» χωρίστηκε σε κόμματα λίγο πριν τις βουλευτικές του 1970 που έγιναν ξανά με το πλειοψηφικό σύστημα. Σε εκείνες τις εκλογές έλαβαν: AKEΛ 39,8% και 9 έδρες, «Ενιαίον Κόμμα της Εθνικόφρονος Παρατάξεως» των Γλ. Κληρίδη, Πολύκαρπου Γιωρκάτζη και Τάσσου Παπαδόπουλου 25,5% και 15 έδρες, «Προοδευτικό Μέτωπο» (που αποτελείτο από την «Προοδευτική Παράταξην» που ίδρυσε ο Ανδρέας Αζίνας με πρόεδρο τον Οδυσσέα Ιωαννίδη και το «Προοδευτικόν Κόμμα» του Νίκου Σαμψών) 17,9% και 7 έδρες, ΕΔΕΚ του Βάσου Λυσσαρίδη 13,4% και 2 έδρες και ΔΕΚ 9,8% και καμία έδρα. Ο Σαμψών από ένθερμος υποστηρικτής του Μακαρίου, έγινε αργότερα ένθερμος υποστηρικτής της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’.
Στις βουλευτικές εκλογές του 1976 το ΔΕΚ συνεργάστηκε με τον Δημοκρατικό Συναγερμό (ΔΗΣΥ), που είχε ιδρύσει τότε ο Κληρίδης προς αντικατάσταση του «Ενιαίου», στελέχη του οποίου είχαν εμπλοκή στο προδοτικό πραξικόπημα. Στο ΔΗΣΥ είχαν ενσωματωθεί το 1976 και τα κόμματα του «Προοδευτικού Μετώπου», που επίσης ήταν στιγματισμένα από την εμπλοκή στο πραξικόπημα. Μάλιστα ο Σαμψών αποτέλεσε τον «πρόεδρο» που ανέλαβε παράνομα τη θέση του νόμιμα εκλεγμένου Προέδρου Μακαρίου στην πραξικοπηματική κυβέρνηση, ενώ ο Ιωαννίδης είχε διοριστεί «υπουργός».
Το 1977 και το ΔΕΚ ενσωματώθηκε στο ΔΗΣΥ που είχε στεγάσει πραξικοπηματίες και στελέχη της ΕΟΚΑ Β’.
Η κάθοδος γριβικού υποψηφίου το 1973 θα διέψευδε τους ακροδεξιούς μύθους, αλλά δεν…
Η ακροδεξιά παράταξη στράφηκε στην τρομοκρατική δράση υπό την ΕΟΚΑ Β’ και τον Γρίβα, υλοποιώντας τις μεθοδεύσεις των ιμπεριαλιστών και ανοίγοντας το δρόμο στην κατοχή. Μετά την πανωλεθρία του 1968, επιλέγει να μην κατεβάσει υποψήφιο το 1973, αφού με το πενιχρό ποσοστό που θα συγκέντρωνε θα αποκαλυπτόταν ο μύθος που προωθούσε η ακροδεξιάς περί «διχασμού» και «μοιρασμένου λαού». Θα αποκαλυπτόταν η πραγματικότητα, ότι αποτελούσαν θλιβερή μειοψηφία. Ο Μακάριος επανεκλέγηκε έτσι άνευ ανθυποψηφίου και δεν στήθηκαν κάλπες στις 18/2/1973.
Το 1974 συντελέστηκε το δίδυμο ΝΑΤΟϊκό έγκλημα του προδοτικού πραξικοπήματος της Χούντας των Αθηνών και της ΕΟΚΑ Β’ και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής.
Mε την εισβολή έπεσε η πραξικοπηματική κυβέρνηση υπό τον Σαμψών. Καθήκοντα Προεδρεύοντα της Δημοκρατίας, ανέλαβε ο Πρόεδρος της Βουλής Γλ. Κληρίδης, ο οποίος προκλητικά ορκίστηκε μπροστά στον πραξικοπηματία μητροπολίτη Γεννάδιο και προανήγγειλε εκλογές!
Οι μεθοδεύσεις της ντόπιας δεξιάς και του ΝΑΤΟ για να γίνει Πρόεδρος (αντί προεδρεύοντας όπως ήταν) ο Κληρίδης, αποκρούστηκαν μέσα από λαϊκή κινητοποίηση και αίτημα την επιστροφή του νόμιμου Προέδρου και την πλήρη αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης.
Ο Μακάριος επιστρέφει στις 7/12/1974 στην Κύπρο. Όπως σημειώνει ο Εζεκίας Παπαϊωάννου, ο Μακάριος σκεφτόταν να σχηματίσει κυβέρνησης εθνικής ενότητας, δίνοντας και ένα Υπουργείο σε στέλεχος του ΑΚΕΛ. Αυτό όμως, όπως σημειώνει ο τότε Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ τορπιλίστηκε από Γλαύκο Κληρίδη και Τάσσο Παπαδόπουλο του Ενιαίου και ο Πρόεδρος Μακάριος προχώρησε στο σχηματισμό του Εθνικού Συμβουλίου (ΑΚΕΛ, Ενιαίο, ΕΔΕΚ, ΔΕΚ).
Διά της βίας κυρίαρχη η τ/κ ακροδεξιά
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1973, υπήρξε αλλαγή στην Αντιπροεδρία. Παρόλη την αποχώρηση των Τ/κ από τους θεσμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνέχισαν να προκηρύσσουν εκλογές για Αντιπρόεδρο, επιλέγοντας ουσιαστικά ηγέτη της κοινότητας. Ο Φαζίλ Κιουτσιούκ διατηρούσε τον τίτλο μέχρι το 1973 και επιδίωκε να επανεκλεγεί. Παρόλα αυτά λογάριαζε χωρίς τον Ραούφ Ντενκτάς (για χρόνια δεξί χέρι του Κιουτσιούκ στην τ/κ ακροδεξιά) και την Τουρκία. Ο Κιουτσιούκ κλήθηκε στην Άγκυρα όπου εξαναγκάστηκε να αποσυρθεί από τη διεκδίκηση επανεκλογής, αφού η Τουρκία είχε επιλέξει τον σκληρότερο Ντενκτάς, που ήλεγχε και τις σοβινιστικές παραστρατιωτικές ομάδες. Και πάλι όμως υπήρξε ενδιαφέρον από τον Αχμέτ Μιτχάτ Μπερμπέρογλου, ο οποίος έκανε πίσω μετά από παρέμβαση της τουρκικής πρεσβείας και απειλές κατά της ζωής του από την τ/κ ακροδεξιά. Ο Μπερμπέρογλου υπέβαλε υποψηφιότητα, την οποία απέσυρε (μετά από απειλή με πιστόλι εντός της τουρκικής πρεσβείας και κατ’ οίκον περιορισμό από σοβινιστές ενόπλους) προκαλώντας αντιδράσεις από το κόμμα του που μίλησε για «προσωπική του απόφαση». Ο Μπεμπέρογλου που εκλέγηκε μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων το 1960 υπό την παράταξη του Κιουτσιούκ, είχε ιδρύσει το 1970 το «Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα» (CTP) ως δημοκρατική αντιπολίτευση στη σοβινιστική ακροδεξιά τ/κ ηγεσία. Μετά την εισβολή και την επιστροφή Τ/κ φοιτητών που είχαν αναμιχθεί στο κομμουνιστικό κίνημα της Τουρκίας που βρισκόταν σε άνοδο, αυτοί οι φοιτητές που είχαν ταχθεί αντι-ιμπεριαλιστικά ενάντια στην τουρκική εισβολή, εντάχθηκαν στο CTP, το οποίο έλαβε αριστερό χαρακτήρα με αποτέλεσμα να εκλεγεί στην ηγεσία του το 1976 ο Οζγκιέρ Οζγκιούρ και να ενταθεί η συνεργασία με το ΑΚΕΛ. Αλλαγές στο CTP σημειώθηκαν μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ με αποτέλεσμα να αντικαταστήσει τον Οζγκιούρ ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και να επισημοποιήσει τη σοσιαλδημοκρατικοποίησή του.
1977: O Σπύρος Κυπριανού στην προεδρία άνευ κάλπης
Με τον θάνατο του Μακαρίου στις 3/8/1977, ο τότε Πρόεδρος της Βουλής Σπύρος Κυπριανού, πρόεδρος του ΔΗΚΟ, ανέλαβε βάση συντάγματος τα καθήκοντα Προέδρου για 45 μέρες.
Σε σύσκεψη των ηγετών των κοινοβουλευτικών κομμάτων (ΔΗΚΟ, ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ) και του ΔΗΣΥ, αποφασίστηκε όπως στις αναπληρωματικές προεδρικές εκλογές που είχαν προγραμματιστεί στις 10/9/1977 να μην υπάρξει άλλη υποψηφιότητα, πέραν του Κυπριανού. Έτσι ο Κυπριανού παρέμεινε στην προεδρία για το υπόλοιπο της θητείας του εκλιπόντος Μακαρίου μέχρι τον Φλεβάρη του 1978.
Χωρίς κάλπες και άνευ ανθυποψηφίου, εκλέγηκε όμως σε δική του θητεία Πρόεδρος ο Κυπριανού το 1978. Οι εκλογές προκηρύχθηκαν για τις 5/2/1978 και αναμενόταν να αντιπαρατεθούν ο Κυπριανού (με τη στήριξη και του ΑΚΕΛ) και ο Γλ. Κληρίδης του ΔΗΣΥ. Εν τέλει ο Κληρίδης δεν υπέβαλε υποψηφιότητα εν μέσω πολιτικής αναταραχής από την απαγωγή του γιου του προέδρου Αχιλλέα Κυπριανού, η οποία αργότερα αμφισβητήθηκε.
Είχαν προηγηθεί οι βουλευτικές του 1976, που έγιναν εκ νέου με το πλειοψηφικό σύστημα, αφού ακόμη και ο νεοίδρυθείς τότε ΔΗΣΥ (όπως και ο προκάτοχός του Ενιαίο με πρωτοστάτες Κληρίδη και Παπαδόπουλο) είχε ταχθεί ενάντια στο πάγιο αίτημα του ΑΚΕΛ για απλή αναλογική. Η «Δημοκρατική Πατριωτική Συνεργασία» με 71,4% εξέλεξε όλους τους υποψηφίους που κατέβασε: Η Δημοκρατική Παράταξη του Κυπριανού (που μετά μετονομάστηκε σε Δημοκρατικό Κόμμα, ΔΗΚΟ) 21, το ΑΚΕΛ 9, η ΕΔΕΚ 4 και ο ανεξάρτητος Τάσσος Παπαδόπουλος. ΔΗΣΥ-ΔΕΚ έλαβαν 27,6%, αλλά ελέω της συμμαχίας των αντιπραξικοπηματικών δυνάμεων που αξιοποίησαν το πλειοψηφικό σύστημα, δεν εξέλεξαν βουλευτή. Ο ΔΗΣΥ λίγες εβδομάδες πριν τις βουλευτικές θυμήθηκε να ζητήσει αλλαγή του εκλογικού νόμου, ενώ λίγο προηγούμενα αρνήθηκε το αίτημα του ΑΚΕΛ.
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος που είχε γίνει διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς στη θέση του Κληρίδη, είχε διαχωριστεί από το Ενιαίο που μετεξελίχθηκε σε ΔΗΣΥ, λόγω της άρνησης του κόμματος να αποστασιοποιηθεί από τα μέλη του που συμμετείχαν ή στήριξαν το πραξικόπημα. Ο ΔΗΣΥ τελικά στέγασε πραξικοπηματίες από όλους τους χώρους (Ενιαίον, «Προοδευτικόν Μέτωπο») και ενσωμάτωσε αργότερα και το ΔΕΚ. Από τους βουλευτές του Ενιαίου που εκλέγηκαν το 1970, δυο ανέλαβαν «υπουργεία» στην πραξικοπηματική «κυβέρνηση» υπό τον Σαμψών: Παναγιώτης Δημητρίου (μετέπειτα βουλευτής και ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ) και Ανδρέας Νεοκλέους.
1983: Μίνιμουμ πρόγραμμα και επανεκλογή Κυπριανού με 56,54%
Τελικά ο Σπύρος Κυπριανού κέρδισε και στις κάλπες την προεδρία στις 13/2/1983. Προεδρικές κάλπες στήθηκαν μετά από 15 χρόνια. Από το 1982 το ΑΚΕΛ συμφώνησε με το ΔΗΚΟ κυβερνητικό πρόγραμμα συνεργασίας, το γνωστό «Μίνιμουμ Πρόγραμμα» της Δημοκρατικής Συνεργασίας, που δεν προνοούσε να γίνει συμπολίτευση το ΑΚΕΛ, λόγω των διαφωνιών για ΕΟΚ και του τότε στόχου των κομμουνιστών για το σοσιαλισμό που δεν άφηνε περιθώρια διαχείρισης του καπιταλισμού. Αφορούσε την πολιτική συνεργασιών για την ανάδειξη δημοκρατικών στοιχείων της κεντροδεξιάς (ή της κεντροαριστεράς) στην εξουσία (ζήτημα που θα άλλαζε μετέπειτα με την ένταξη στην ΕΕ των μονοπωλίων, όπου οι κομμουνιστές θα έπρεπε να μάχονται ενάντια στην ένταξη και τις αντιλαϊκές ντιρεκτίβες των Βρυξελλών στη συνέχεια), με το ΑΚΕΛ παράλληλα να συνεχίζει να ηγείται της ταξικής πάλης και διεκδικήσεων για βελτίωση της κατάστασης των εργαζομένων σε περίοδο καπιταλισμού.
Εξού και το «Μίνιμουμ Πρόγραμμα», το οποίο επρόκειτο για το πρώτο συμφωνημένο πρόγραμμα διακυβέρνησης στην ιστορία της Κύπρου και μάλιστα ανάμεσα σε ένα αστικό κόμμα και το ΑΚΕΛ. Μια συμφωνία που ήταν προϊόν και έντονων διαφωνιών του ΑΚΕΛ με την προεδρία Κυπριανού που προηγήθηκε (1977-83).
Παρά την επίθεση που εξαπέλυσε στη συνεργασία η ελληνική σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο Κυπριανού επικράτησε στις εκλογές με 56,54% κερδίζοντας τον Κληρίδη του ΔΗΣΥ και τον Λυσσαρίδη της σοσιαλδημοκρατικής ΕΔΕΚ. Από το βράδυ της νίκης της Δημοκρατικής Συνεργασίας, όπως κατέγραψε ο Εζεκίας Παπαϊωάννου, ο Πρόεδρος Κυπριανού προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από το ΑΚΕΛ, αρνούμενος αρχικά την κοινή παρουσία των δυο ηγετών ενώπιον του κόσμου που πανηγύριζε. Εν τέλη Εζεκίας και Σπύρος μίλησαν μαζί στο πλήθος στην Πλατεία Ελευθερίας, αλλά όπως σημειώνει στο «Ενθυμήσεις από τη ζωή μου» ο τότε Γ.Γ. του ΑΚΕΛ, «η παρέμβαση ότι ο Πρόεδρος Κυπριανού δεν θα μιλούσε μαζί με τον Γ.Γ. του ΑΚΕΛ είχε την έννοια ότι τώρα που βγήκαμε δεν σας χρειαζόμαστε εσάς του ΑΚΕΛ»… Ο Κυπριανού κατήγγειλε μονομερώς τη συνεργασία και το «Μίνιμουμ Πρόγραμμα» στις 22/12/1984.
Τον Κληρίδη στις προεδρικές του 1983 στήριξε η «Νέα Δημοκρατική Παράταξη» (ΝΕΔΗΠΑ) του Αλέκου Μιχαηλίδη που είχε φύγει από το ΔΗΚΟ το 1980. Τον Γενάρη του 1988 η ΝΕΔΗΠΑ ενσωματώθηκε στο ΔΗΣΥ. Επίσης το 1980 είχε ιδρυθεί και το «Παγκύπριο Ανανεωτικό Μέτωπο» (ΠΑΜΕ) του Χρυσόστομου Σοφιανού, υπουργού του Μακαρίου και του Κυπριανού, που στήριξε τον Λυσσαρίδη, προτού εξαφανιστεί από την πολιτική ζωή, αν και ο ίδιος ο Σοφιανός, διετέλεσε από το 1993 σύμβουλος του Κληρίδη στο Προεδρικό…
Το τρίτο από τα κόμματα που ιδρύθηκαν το 1980 και απέτυχαν να μπουν στη βουλή το 1981, ήταν η «Ένωση Κέντρου» του Τάσσου Παπαδόπουλου, η οποία στις προεδρικές εκλογές του 1983, πολέμησε την υποψηφιότητα Κυπριανού, έμμεσα ενισχύοντας τον Κληρίδη. Η προσωπική κόντρα Παπαδόπουλου – Κυπριανού είχε φθάσει στα ύψη με την υπόθεση της «διεθνούς συνομωσίας κατά της κυβέρνησης», που είχε καταγγείλει το καλοκαίρι του 1978 ο ηγέτης του ΔΗΚΟ, στην οποία ενέπλεκε Παπαδόπουλο και Κληρίδη, πέραν του Δυτικογερμανού διπλωμάτη Πολ Κούρπιουν (σ.σ. η υπόθεση είχε συμβάλλει στις αντιπαραθέσεις εντός του ΔΗΚΟ που οδήγησαν στη δημιουργία των τριών κομμάτων το 1980). Oι εφημερίδες του Κυπριανού και του Παπαδόπουλου συνέχισαν για χρόνια ένα πόλεμο (από τον οποίο δεν έλειπαν τα λιβελογραφήματα). Την μέρα των προεδρικών του 1983, ο «Κήρυκας» του Τάσσου Παπαδόπουλου κυκλοφόρησε με συνταγή 1.680 ηρεμιστικών χαπιών «που παρήγγειλε ο Κυπριανού»! Μετά από μια πενταετία, ο Παπαδόπουλος θα στήριζε ελέω Κυπριακού τον Κυπριανού και θα ενσωμάτωνε την «Ένωση Κέντρου» στο ΔΗΚΟ, διαδεχόμενος δε τον Σπύρο στην ηγεσία του κόμματος το 2000, δυο χρόνια πριν το θάνατο του ιδρυτή του ΔΗΚΟ.
1988: Ο Γιώργος Βασιλείου κάνει την έκπληξη
Ενώπιον των εκλογών του 1988 το ΑΚΕΛ, αφού εξέτασε κι άλλες επιλογές, κάνει την έκπληξη επιλέγοντας ένα άγνωστο στο χώρο της πολιτικής πρόσωπο, τον Γιώργο Βασιλείου, που έχει χαρακτηριστεί ως ο μόνος «τεχνοκράτης» πρόεδρος.
Ο Βασιλείου προερχόμενος από οικογένεια με σημαντική δράση στην ανοικοδόμηση του ΚΚΚ-ΑΚΕΛ, είχε πάρει άλλο δρόμο και ήταν πλούσιος επιχειρηματίας και οικονομολόγος, ενώ αργότερα τo 1996 τιμήθηκε μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση από την ουγγρική κυβέρνηση για το ρόλο του στην αντεπανάσταση του 1956, ο οποίος ήταν άγνωστος στην Κύπρο τη δεκαετία του ‘80.
Επιστρέφοντας όμως στο 1988, με νέο επικοινωνιακό προφίλ σε αντιπαράθεση με τους ανθυποψηφίους του, ο Βασιλείου κάνει την έκπληξη και εκλέγεται ως ανεξάρτητος Πρόεδρος με τη στήριξη του ΑΚΕΛ και του «Κόμματος Φιλελευθέρων» του πρώην ΥΠΕΞ του Κυπριανού, Νίκου Ρολάνδη (κόμμα που ιδρύθηκε μετά τη διαφωνία Ρολάνδη με τον Κυπριανού για το Κυπριακό). Αρχικά το ΑΚΕΛ είχε εξετάσει δυο πρώην συνεργάτες του Κυπριανού που είχαν παραιτηθεί λόγω διαφωνιών στο Κυπριακό. Ανάμεσα στον Ρολάνδη και τον Κοκή Ιωαννίδη (μέλος της ΕΟΚΑ, βουλευτής με το «Πατριωτικό Μέτωπο» τη δεκαετία του ’60, υπουργός του Μακαρίου και του Κυπριανού, διαπραγματευτής στο Κυπριακό επί Κυπριανού μέχρι που διαφώνησαν), επιλέχθηκε ο δεύτερος, αλλά μια φωτογραφία του σε συνάντηση μασονικής στοάς ανέτρεψε το σκηνικό με τον Εζεκία Παπαϊωάννου να παρουσιάζει την επίμαχη φωτογραφία στην Κ.Ε. Η φωτογραφία στάληκε ανώνυμα στα γραφεία του ΑΚΕΛ με τα κουτσομπολιά της εποχής να αναφέρουν ως φερόμενο αποστολέα το ΔΗΚΟ… Μετά το ναυάγιο με τον Ιωαννίδη επιλέχθηκε ο Βασιλείου.
Διχασμός υπήρξε στην ΕΔΕΚ ανάμεσα σε όσους ήθελαν τότε μια κοινή κεντροαριστερή υποψηφιότητα με το ΑΚΕΛ και όσους ήθελαν μια κοινή «απορρίπτική» υποψηφιότητα με το ΔΗΚΟ. Η νέα υποψηφιότητα Λυσσαρίδη, χωρίς δυνατότητα επιτυχίας, έλυσε το εσωκομματικό πρόβλημα…
Στις 14 του Φλεβάρη του 1988 ο Κληρίδης του ΔΗΣΥ (33,32%) και ο Βασιλείου (30,11%) περνούν στο β’ γύρο αφήνοντας εκτός τον Πρόεδρο Κυπριανού του ΔΗΚΟ (παρά την ενίσχυση με την «Ένωση Κέντρου» ελέω Κυπριακού), τον Λυσσαρίδη της ΕΔΕΚ και τον ανεξάρτητο Θράσο Γεωργιάδη. Για πρώτη φορά στην ιστορία στήθηκαν κάλπες δεύτερου γύρου στις προεδρικές.
Την Κυριακή 21/2/1988, ο Βασιλείου με τη στήριξη και της ΕΔΕΚ κέρδισε τον Κληρίδη με 51,63%. Το ΔΗΚΟ και η «Ένωση Κέντρου» κάλεσαν τους ψηφοφόρους τους σε ψήφο «κατά συνείδηση» στο β’ γύρο. Οι ψηφοφόροι του Σπύρου Κυπριανού μοιράστηκαν στους δυο μονομάχους του β’ γύρου. Το 1989 η «Ένωση Κέντρου» του Τάσσου Παπαδόπουλου εντάσσεται στο ΔΗΚΟ.
Η εκλογή του Βασιλείου, έκλεισε ένα μεγάλο κύκλο στην πολιτική ζωή του τόπου και άνοιξε το δρόμο για τον εκσυγχρονισμό του αστικού πολιτικού συστήματος, αλλά και του αστικού κράτους. Παρά την τότε διαφωνία του ΑΚΕΛ, η προεδρία Βασιλείου άνοιξε το δρόμο ένταξης στην ιμπεριαλιστική ΕΟΚ, μετέπειτα ΕΕ, που ενέπλεξε το λαό μας στα πλοκάμια αυτής της προωθημένης μορφής καπιταλιστικής και ιμπεριαλιστικής ολοκλήρωσης. Η έντονη αντίδραση του ΑΚΕΛ ενάντια στην κίνηση της κυβέρνησης Βασιλείου να προχωρήσει σε αίτηση ένταξης στην ΕΟΚ καταδείκνυε ότι παρά τη στήριξη υποψηφίου, η μη συμμετοχή στην κυβέρνηση που εκλέγηκε με τη στήριξή του και η μη διαχείριση του καπιταλισμού, άφηνε ανοικτό το πεδίο στο ΑΚΕΛ να διαδραματίσει τον ταξικό του ρόλο και να διεκδικεί για την εργατική τάξη και την απάμβλυνση των συνεπειών της εκμετάλλευσής της μέχρι την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Στην πορεία του χρόνου φυσικά αυτό αλλοιώθηκε.
Επιστρέφοντας στο 1988, η εκλογή Βασιλείου επούλωσε τις πληγές του ΑΚΕΛ από την ήττα στις βουλευτικές του 1985 (που είχε ακολουθήσει τη λανθασμένη συμπόρευση με τον ΔΗΣΥ στο Κυπριακό απέναντι στον Κυπριανού), αν και δύο μήνες αργότερα (10/4/1988), θα έφευγε από τη ζωή ο ιστορικός Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ από το 1949, Εζεκίας Παπαϊωάννου.
Στο πόστο του Γ.Γ. του ΑΚΕΛ εκλέγηκε λίγες μέρες αργότερα ο Δημήτρης Χριστόφιας. Παρά την πολεμική της οπορτουνιστικής φράξιας, το ΑΚΕΛ άντεξε και μέσα από ανανέωση προσώπων ενισχύθηκε εκλογικά στις επόμενες βουλευτικές παρά το σοκ της αντεπανάστασης και της παλινόρθωσης του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ και την ανατολική Ευρώπη. Στον αντίποδα οι οπορτουνιστές ίδρυσαν το 1990 το ΑΔΗΣΟΚ, το οποίο ουδέποτε κατόρθωσε να εισέλθει στο κοινοβούλιο μέσω εκλογών, είτε υπό την προεδρία του Παύλου Δίγκλη (1990-92), είτε υπό την προεδρία του Μιχάλη Παπαπέτρου (1992-1996). Η ενότητα του ΑΚΕΛ και ο περιορισμός των εκροών «σφραγίστηκαν» και με την υιοθέτηση από το κόμμα του κειμένου «Η δική μας αντίληψη για το σοσιαλισμό», που περιλάμβανε στοιχεία που κάλυπταν όσους μπορούσαν να ταυτιστούν με το ΑΔΗΣΟΚ, διατηρώντας παράλληλα το μαρξιστικό-λενινιστικό πρόσημο του ΑΚΕΛ. Ουσιαστικά όμως η αποδοχή αυτού του ντοκουμέντου αποτελούσε άρνηση της δικτατορίας του προλεταριάτου και η απαρχή της χαλάρωσης του πραγματικού (και όχι απλά σε επίπεδο διακηρύξεων) στόχου της πάλης για σοσιαλισμό-κομμουνισμό. Σε ένα βαθμό «Η δική μας αντίληψη για το σοσιαλισμό», αποτέλεσε την επικράτηση σε ιδεολογικό επίπεδο των ηττημένων εσωκομματικά οπορτουνιστών που αποχώρησαν προχωρώντας με το ΑΔΗΣΟΚ…
Η διολίσθηση του ΑΚΕΛ στη σοσιαλδημοκρατία ενισχύθηκε κατά πολύ με την απόφαση του 1995 για αλλαγή της αρνητικής στάσης ως προς την ένταξη στην ΕΕ, η οποία λήφθηκε κριτικά με πρόφαση την επίλυση του Κυπριακού. Η πρόταξη του Κυπριακού σε σχέση με την ΕΕ έχει καταρριφθεί σαν χάρτινος πύργος τα επόμενα χρόνια…
1993: Ανατροπή από Κληρίδη με θάψιμο «Ιδεών Γκάλι» και ευλογίες της Εκκλησίας
Με όπλο την προεδρία του και τον εκσυγχρονισμό, ο Βασιλείου επαναδιεκδίκησε το πόστο το 1993 και με το πανίσχυρο 44,15% του α’ γύρου της 7ης του Φλεβάρη του 1993 οδηγήθηκε σε λάθη, τα οποία του στοίχισαν την επανεκλογή. Το 1993 ο Βασιλείου, έχοντας την στήριξη του ΑΚΕΛ (που αρχικά είχε μελετήσει το ενδεχόμενο να στηρίξει τον Γιάννο Κρανιδιώτη που ήταν Κύπριος στέλεχος του ελληνικού ΠΑΣΟΚ και προϋπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΕΔΕΚ, αλλά τελικά στήριξε την επανεκλογή Βασιλείου), αλλά και του μικρού ΑΔΗΣΟΚ, ήταν αντιμέτωπος με τον Κληρίδη του ΔΗΣΥ (ο οποίος για πρώτη φορά χρειάστηκε να κερδίσει εσωκομματικά το χρίσμα του υποψηφίου έναντι του Γιαννάκη Μάτση) που υποστηριζόταν κι από το «Κόμμα Φιλελευθέρων», τον Πασχάλη Πασχαλίδη που επέλεξε η Αρχιεπισκοπή ως μη κομματικό, ενιαίο υποψήφιο του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ ως «Πατριωτικό Μέτωπο» κατά των «Ιδεών Γκάλι» και τους ανεξάρτητους Γεώργιο Μαυρογένη και Γιαννάκη Ταλιώτη.
Το εκπληκτικό αποτέλεσμα του α’ γύρου έφερε καταστροφική αλαζονεία στον Πρόεδρο Βασιλείου, που αντίθετα με τις προτροπές του ΑΚΕΛ έκανε την περιβόητη έκκληση στον Κληρίδη να αποσυρθεί από τον β’ γύρο και αρνήθηκε να καλύψει οικονομικά την κάθοδο φοιτητών, που θα του εξασφάλιζε την επανεκλογή.
Στον αντίποδα, ο ΔΗΣΥ πιστός στις εκλογικές μεταλλάξεις του, θυσίασε προεκλογικά τη θέση του υπέρ των «Ιδεών Γκάλι» (που ο Κληρίδης στήριζε μαζί με τον Βασιλείου) και εξασφάλισε τη στήριξη του ΔΗΚΟ στο β’ γύρο. Μάλιστα η συνεργασία ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ στο β’ γύρο προωθήθηκε με τις «ευλογίες» του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Α’. Η δε ΕΔΕΚ συνέβαλε στην αναρρίχηση της δεξιάς-ακροδεξιάς στην εξουσία με την απόφαση για «κατά συνείδηση» ψήφο στο β’ γύρο στις 14 του Φλεβάρη κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις λόγω του αντιπραξικοπηματικής ιστορίας της ΕΔΕΚ. Παρόλα αυτά και πάλι η επικράτηση του Κληρίδη ήταν πολύ οριακή με 50,31% και διαφορά μόλις 2.176 ψήφων…
Η εκλογή του προέδρου του ΔΗΣΥ στην Προεδρία της Δημοκρατίας, συνοδεύτηκε με μια διακυβέρνηση που πρωτοστάτησε στις νεοφιλελεύθερες αντιλαϊκές πολιτικές, στην κομματικοποίηση του δημοσίου και στην προκλητική προσπάθεια δικαίωσης της ΕΟΚΑ Β’, του Γρίβα και των πραξικοπηματιών.
Το «Κόμμα Φιλελευθέρων» του Ρολάνδη, με την παρένθεση του 1988, ακολούθησε την πορεία του ΝΕΔΗΠΑ του Αλέκου Μιχαηλίδη: Διαχωρισμός από Σπύρο Κυπριανού, ίδρυση κόμματος, συνεργασία με ΔΗΣΥ και ενσωμάτωση στο Συναγερμό…
Ο δε Βασιλείου ίδρυσε το 1993 το «Κίνημα Ελευθέρων Δημοκρατών» με το οποίο ο ίδιος και η σύζυγος του Αντρούλλα Βασιλείου εκλέγηκαν βουλευτές το 1996. Μετά τις βουλευτικές εκλογές του 1996, το κίνημα συνενώθηκε με το ΑΔΗΣΟΚ (το οποίο δεν εξέλεξε βουλευτές το 1991 και το 1996), δημιουργώντας τους «Ενωμένους Δημοκράτες» (ΕΔΗ).
1998: Πυραυλολογία και εκ νέου κοροϊδία του εκλογικού σώματος
Ο Γλαύκος Κληρίδης επαναδιεκδίκησε την προεδρία, προκαλώντας ρήξη με το ΔΗΚΟ. Το ΔΗΚΟ, έξι μήνες πριν τη λήξη της θητείας του Κληρίδη, αποχώρησε από την κυβέρνηση δηλώνοντας ότι ο ΔΗΣΥ του είχε υποσχεθεί να στηρίξει τον Σπύρο Κυπριανού στις εκλογές του 1998. Ο Κυπριανού που εξήγγειλε υποψηφιότητα είπε ότι ο Κληρίδης τον ξεγέλασε. Παρόλα αυτά οι Υπουργοί του ΔΗΚΟ στήριξαν Κληρίδη, ενώ ο Κυπριανού απέσυρε την υποψηφιότητα του στα τέλη του 1997 και συμφώνησε με το ΑΚΕΛ να στηρίξουν από κοινού τον Γιώργο Ιακώβου, που είχε διατελέσει ΥΠΕΞ τόσο επί Κυπριανού (1983-88), όσο κι επί Βασιλείου (1988-93).
Η συμφωνία ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ έφερε ναυάγιο στις προσπάθειες για κοινή κάθοδο της αντιπολίτευσης στις κάλπες, αφού η ΕΔΕΚ κατήλθε με υποψήφιο τον πρόεδρο της. Προηγουμένως η ΕΔΕΚ έθεσε στο τραπέζι των διεργασιών με το ΑΚΕΛ το όνομα του στελέχους της Μάριου Ηλιάδη με το ΑΚΕΛ να ανταποκρίνεται αρχικά θετικά. Προηγούμενα το ΑΚΕΛ είχε επαναφέρει το όνομα του Γιάννου Κρανιδιώτη με δημοσιογραφικές τότε πληροφορίες να κάνουν λόγο για άρνηση της ΕΔΕΚ.
Ο Κληρίδης ενόψει εκλογών μεταλλάσσεται εκ νέου στο Κυπριακό με τη γνωστή πυραυλολογία και τη λεγόμενη πολιτική «ενεργού ηφαιστείου». Υπόσχεται αγορά των ρωσικών S-300, τις οποίες μετά την επανεκλογή του πληρώνει ο Κύπριος φορολογούμενος, αλλά καταλήγουν στην Κρήτη…
Κληρίδης και Ιακώβου περνούν στο β’ γύρο στις κάλπες της 8ης του Φλεβάρη του 1998, αφήνοντας εκτός τους Βάσο Λυσσαρίδη (ΕΔΕΚ), Αλέξη Γαλανό (στέλεχος του ΔΗΚΟ που διαφώνησε με την επιλογή Ιακώβου), Γιώργο Βασιλείου (ΕΔΗ), Νίκο Κουτσού («Νέοι Ορίζοντες») και Νίκο Ρολάνδη (Κόμμα Φιλελευθέρων).
Καβαλώντας στους S-300 και τη νέα κοροϊδία του εκλογικού σώματος, ο Κληρίδης έλαβε στο β’ γύρο ανεπίσημα τη στήριξη της ΕΔΕΚ και επίσημα των ΕΔΗ του Βασιλείου προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από τους ψηφοφόρους του ΑΚΕΛ, αλλά και του Γαλανού, των ακροδεξιών «Νέων Οριζόντων» και των Φιλελευθέρων. Ο Βασιλείου μετεκλογικά συνεργάστηκε με τον Κληρίδη αναλαμβάνοντας τη διαπραγματευτική πορεία προς την ΕΕ… Επίσημα η ΕΔΕΚ είχε λάβει απόφαση «ελεύθερης επιλογής» στο β’ γύρο, αλλά στην πράξη στήριξε Κληρίδη, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα και υπουργοποιήσεις. Ενδεικτικές ήταν και οι σημαίες της ΕΔΕΚ στους πανηγυρισμούς για την επανεκλογή Κληρίδη με 50,82%.
2003: Τέλος στη δεκαετία ΔΗΣΥ από τον α’ γύρο
Το 2003 χρειάστηκε μόλις ένας γύρος προεδρικών εκλογών στις 16 του Φλεβάρη για την επικράτηση με 51,51% του Τάσσου Παπαδόπουλου που καρπώθηκε τη λαϊκή δυσαρέσκεια για τη δεκαετή νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση του ΔΗΣΥ. To AKEΛ για πρώτη φορά συμμετέχει με Υπουργούς σε κυβέρνηση.
Προηγήθηκαν φυσικά πολλά άλλα. Ο ΔΗΣΥ συνέχισε με τερτίπια την προσπάθεια του να ξεγελάσει πολιτικές δυνάμεις και λαό, επιχειρώντας να διασπάσει την τότε υπό δημιουργία τριμερή συνεργασία ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ-ΚΙΣΟΣ (ΕΔΕΚ). Κι αρχικά το πέτυχε, λαμβάνοντας την δήθεν «ιστορική απόφαση» να στηρίξει στις προεδρικές εκλογές τον πρόεδρο του ΚΙΣΟΣ (Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών, όπως ονομαζόταν η ΕΔΕΚ την περίοδο 2000-03) Γιαννάκη Ομήρου. Η ΕΔΕΚ μη μαθαίνοντας από το πάθημα του 1998 (όταν στήριξε Κληρίδη στο β’ γύρο για τους S-300 και αναγκάστηκε να αποχωρήσει τον Γενάρη του 1999 όταν οι πυραύλοι κατευθύνονταν στην Κρήτη), έπεσε ξανά στην παγίδα… Όταν ο ΔΗΣΥ στηρίζει τελικά επανεκλογή του Κληρίδη (που διεκδικεί δήθεν «16μηνη θητεία» για να περάσει το αντιδραστικό σχέδιο Ανάν το οποίο εν τέλη απορρίφθηκε από τους Ε/κ στο δημοψήφισμα του 2004), το ΚΙΣΟΣ επανέρχεται στην τριμερή συνεργασία κι ενώ ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ έχουν ήδη καταλήξει στην υποψηφιότητα του προέδρου του ΔΗΚΟ Τάσσου Παπαδόπουλου.
Την υποψηφιότητα Παπαδόπουλου που κατήλθε στις εκλογές για να διαπραγματευτεί το σχέδιο Ανάν, υποστηρίζουν ακόμη το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών, το «Κόμμα Ευρωδημοκρατικής Ανανέωσης» (ΚΕΑ) που είχε ιδρύσει ο Αλέξης Γαλανός το 1998 (αρχικά ως Κίνηση κι από τον Οκτώβρη του 1998 ως κόμμα και το οποίο επανεντάχτηκε στο ΔΗΚΟ το 2004) και την «Έπαλξη Ανασυγκρότησης του Κέντρου» του Κύπρου Χρυσοστομίδη. Τον Κληρίδη πέραν του ΔΗΣΥ στηρίζουν ΕΔΗ και «Αγωνιστικό Δημοκρατικό Κίνημα» (ΑΔΗΚ, το οποίο ενσωματώθηκε στο ΔΗΚΟ το 2011) του Ντίνου Μιχαηλίδη (πρώην ΔΗΚΟ).
Διαφωνώντας με την υποψηφιότητα Κληρίδη, αλλά διατηρώντας τις ίδιες θέσεις υπέρ του σχεδίου Ανάν, ο σύμβουλός του τότε προέδρου, τέως Γενικός Εισαγγελέας και ιστορικό στέλεχος του ΔΗΣΥ, Αλέκος Μαρκίδης κατήλθε στις προεδρικές. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μαρκίδης το 1998 απέσυρε το ενδιαφέρον του για το εσωκομματικό χρίσμα του υποψηφίου του ΔΗΣΥ που στήριξε την επανεκλογή Κληρίδη. Ο Μαρκίδης το 2003 κατήγγειλε αθέτηση υποσχέσεων που έλαβε το 1998 για να αποσυρθεί: Ότι θα ήταν ο υποψήφιος του ΔΗΣΥ το 2003… Εντός του ΔΗΣΥ ο Μαρκίδης θεωρήθηκε υπαίτιος για την ήττα του Κληρίδη το 2003.
Τις άλλες υποψηφιότητες συμπλήρωναν ο Κουτσού («Νέοι Ορίζοντες») και οι ανεξάρτητοι Κώστας Κυριάκου «Ούτοπος», Ανδρέας Ευστρατίου, Αδάμος Κατσαντώνης, Χρίστος Ιωσηφίδης, Γεώργιος Μαυρογένης και Παντελής Σοφοκλέους.
2008: Για πρώτη φορά ΑΚΕΛικός πρόεδρος
Οι διαφωνίες ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ για Κυπριακό και νεοφιλελεύθερες πρακτικές που υιοθέτησε η κυβέρνηση Παπαδόπουλου, έφεραν την έξοδο των Υπουργών του ΑΚΕΛ και λήφθηκε η απόφαση όπως το κόμμα της Αριστεράς, διεκδικήσει για πρώτη φορά στην ιστορία του την Προεδρία με δικό του στέλεχος, τον Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Δημήτρη Χριστόφια. Και όχι μόνο διεκδίκησε τις προεδρικές, αλλά και τις κέρδισε, παρά τον άκρατο αντιακελισμό και αντικομμουνισμό που κυριάρχησε στο ενδιάμεσο των δυο γύρων, με ενίσχυση κι από την εκκλησία. Στον α’ γύρο στις 17/2/2008, διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις που τον άφηναν εκτός β’ γύρου, ο Δ. Χριστόφιας άφησε εκτός τον Τάσσο Παπαδόπουλο και εκλέγηκε στην Προεδρία της Δημοκρατίας στις 24/2/2008 κερδίζοντας τον Γιαννάκη Κασουλίδη του ΔΗΣΥ με 53,37%.
Ο Χριστόφιας, πέραν του ΑΚΕΛ είχε υποστηριχθεί από τους ΕΔΗ (με πρόεδρο πλέον την Πραξούλα Aντωνιάδου-Κυριακού που είχε αντικαταστήσει τον Μιχάλη Παπαπέτρου, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον Βασιλείου στην ηγεσία του κόμματος το 2005, ενώ και οι δυο στήριξαν τον Χριστόφια), την «Έπαλξη Ανασυγκρότησης του Κέντρου» και την «Πρωτοβουλία Σοσιαλιστών» του Τάκη Χατζηδημητρίου (πρώην ΕΔΕΚ). Τον Κασουλίδη στήριξαν πέραν του ΔΗΣΥ, το «Κίνημα Ελεύθερων Πολιτών» (που ίδρυσε το 2004 ο τότε Υπουργός Τίμης Ευθυμίου που είχε στηρίξει τον Τάσσο Παπαδόπουλο το 2003 αποχωρώντας από το ΔΗΣΥ ενώ το 2008 αφού στήριξε Κασουλίδη διέλυσε μετεκλογικά το κόμμα και επανεντάχθηκε στον ΔΗΣΥ), το «Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κίνημα» (ΛΑΣΟΚ) και της υπό τον Πρόδρομο Προδρόμου «Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας» (ΕΥΡΩΔΗ) που είχαν δημιουργήσει πρώην στελέχη του ΔΗΣΥ που είχαν διαφωνήσει με το «ναι» της Πινδάρου στο δημοψήφισμα του 2004 για το σχέδιο Ανάν. Τα υπόλοιπα στελέχη του ΔΗΣΥ που είχαν αποχωρήσει το 2004 και είχαν ενταχθεί στους ΕΥΡΩΔΗ, είχαν αποχωρήσει κι από το νέο κόμμα το 2005 (υπό τον Ρίκο Ερωτοκρίτου) και μαζί με τον πρώην συνάδελφό τους στον ΔΗΣΥ Δημήτρη Συλλούρη, συγχωνεύτηκαν με τους «Νέους Ορίζοντες» δημιουργώντας νέο σχηματισμό της ακροδεξιάς, το «Ευρωπαϊκό Κόμμα» (ΕΥΡΩΚΟ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις εκλογές αυτές μέρος του «Κινήματος Ελεύθερων Πολιτών» υπό τον Κρίστη Ενωτιάδη, διαφώνησε με τις επιλογές του Τίμη Ευθυμίου και στήριξαν τον Χριστόφια, δημιουργώντας και την «Πρωτοβουλία Ελεύθεροι Πολίτες» που στις βουλευτικές εκλογές του 2011 συνεργάστηκε με το ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις, προτού εξαφανιστεί από την πολιτική σκηνή.
Τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο είχαν στηρίξει το 2008 πέραν του ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ, το ΕΥΡΩΚΟ, το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών και το ΑΔΗΚ.
Ανεξάρτητοι υποψήφιοι κατήλθαν οι Μάριος Ματσάκης (πρώην ΔΗΚΟ, ο οποίος επέστρεψε στο κόμμα του το 2014 για να αποχωρήσει εκ νέου αργότερα), Κώστας Κυριάκου «Ούτοπος», Κώστας Θεμιστοκλέους (διαφωνώντας με το κόμμα του, τους ΕΔΗ για την στήριξη στον Χριστόφια), Ανδρέας Ευστρατίου, Χριστόδουλος Νεοφύτου και Αναστάσης Μιχαήλ.
Στο β’ γύρο ο Χριστόφιας έλαβε στήριξη από ΔΗΚΟ (υπό τον Μάριο Κάρογιαν), ΕΔΕΚ και Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών. Μέχρι το 2011 και η ΕΔΕΚ και το ΔΗΚΟ αποχώρησαν σταδιακά σε χωριστά στάδια από την κυβέρνηση (για Κυπριακό η ΕΔΕΚ, μετά την έκρηξη στο Μαρί το ΔΗΚΟ). Το ΕΥΡΩΚΟ στο β’ γύρο αποφάσισε να μην στηρίξει «κανένα», με την πλειοψηφία των ψηφοφόρων του να στηρίζουν Κασουλίδη. «Κανένα» επέλεξε και το ΑΔΗΚ.
Εν τέλει η κυβέρνηση Χριστόφια δεν κλήθηκε απλά να διαχειριστεί τον καπιταλισμό, με πρώτιστο στόχο τη λύση του Κυπριακού, αλλά τη βαθύτερη συστημική κρίση του, εν μέσω επιθέσεων και άκρατου αντιακελισμού. Οι πολέμιοι της μάλιστα έκαναν πλάτες στο τραπεζικό σύστημα και στο έγκλημά του και στο ίδιο φυσικά το εγκληματικό εκμεταλλευτικό σύστημα που αναπαράγει κρίσεις και εξαθλίωση για τις λαϊκές μάζες για την κερδοφορία του κεφαλαίου.
Στον αντίποδα όμως το κυρίαρχο ζήτημα ήταν η ίδια η επιλογή του ΑΚΕΛ να διεκδικήσει την προεδρία, τη διαχείριση δηλαδή του καπιταλισμού. Η σοσιαλδημοκρατική διολίσθηση που βάθαινε με το πέρασμα των χρόνων κορυφώθηκε με την υποψηφιότητα και την εκλογή Χριστόφια. Η λανθασμένη επιλογή διεκδίκησης της Προεδρίας επισημοποίησε τη σοσιαλδημοκρατικοποίηση, παρά τις προσπάθειες του κόμματος περί του αντιθέτου. Από την περίοδο της επιλογής όσα μέλη του κόμματος αντέδρασαν ιδεολογικά στο ενδεχόμενο το ΑΚΕΛ να διαχειριστεί το βάρβαρο εκμεταλλευτικό σύστημα αντί να αγωνίζεται εναντίον του, έλαβαν από την ηγεσία την ταμπέλα του τάχατες «υποστηρικτή του Τάσσου», περιλαμβανομένων ιστορικών βετεράνων κομμουνιστών αγωνιστών. Αμόρφωτων σε παιδεία κομμουνιστών που έχοντας όμως σπουδάσει στο πανεπιστήμιο της ταξικής πάλης γνώριζαν αντίθετα με τη σπουδασμένη ηγεσία, ότι η διαχείριση του καπιταλισμού από το ΑΚΕΛ θα έφερνε το συστημικό εγκλωβισμό του κόμματος… Η προεδρία και τα όσα ακολούθησαν τους δικαίωσαν πανηγυρικά, αλλά ήταν πλέον αργά και το ποτάμι της σοσιαλδημοκρατικοποίησης δεν μπορούσε να στραφεί πίσω!
2013: Κουρεύοντας δεσμεύσεις επιστρέφει στην εξουσία ο ΔΗΣΥ
Στη γνωστή προσφιλή τακτική του, όπως έπραξε και το 1993 και το 1998, ο ΔΗΣΥ επέστρεψε στην εξουσία ξεγελώντας το εκλογικό σώμα. Με υποψήφιο τον πρόεδρο του Νίκο Αναστασιάδη, ο ΔΗΣΥ μοιράζει δεσμεύσεις τόσο στο ΔΗΚΟ, όσο και στους ψηφοφόρους τις οποίες με την παρέλευση μερικών εβδομάδων αρχίζει να τις… κουρεύει, μετατρέποντας τον όρο «δεσμεύομαι» σε πολιτικό ανέκδοτο. Η πενταετία Αναστασιάδη συνοδεύτηκε με σκληρά αντιλαϊκά μέτρα και προώθηση των αντιδραστικών πολιτικών της ΕΕ υπέρ του κεφαλαίου. Μια πορεία που είχε ξεκινήσει στα τέλη της προεδρίας Χριστόφιας στο όνομα της καπιταλιστικής κρίσης και υπό τις προσταγές της ΕΕ.
Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης χρειάστηκε να επικρατήσει της ευρωβουλευτή του κόμματος Ελένης Θεοχάρους για το εσωκομματικό χρίσμα του υποψηφίου.
Με τον Χριστόφια να μην επαναδιεκδικεί, το ΑΚΕΛ επέλεξε τελικά να υποστηρίξει την υποψηφιότητα του Σταύρου Μαλά. Προηγουμένως δεν είχε αποδεχθεί ο ΑΚΕΛικός Κίκης Καζαμίας (Υπουργός του Παπαδόπουλου και του Χριστόφια) να είναι υποψήφιος, ενώ δεν προχώρησε ούτε η υποψηφιότητα του Μάκη Κεραυνού (Υπουργός του Παπαδόπουλου) ως κοινού υποψηφίου με τα κόμματα του κέντρου.
O γενετιστής Σταύρος Μαλάς υπήρξε υποψήφιος του ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις στις βουλευτικές εκλογές του 2011, βάσει της συμφωνίας συνεργασίας με τους ΕΔΗ. Όταν αποχώρησε το ΔΗΚΟ από την κυβέρνηση Χριστόφια, ο Μαλάς διορίστηκε Υπουργός Υγείας το 2011. Ο Μαλάς πέρασε στο β’ γύρο της Κυριακής 24 του Φλεβάρη του 2013, όπου έχασε από τον Αναστασιάδη που έλαβε 57,48%.
Στον α’ γύρο της 17ης του Φλεβάρη, συμμετείχαν επίσης ο Γιώργος Λιλλήκας (συνεργαζόμενος με το ΑΚΕΛ βουλευτής και Υπουργός του Παπαδόπουλου ο οποίος διαφώνησε με την επιλογή Χριστόφια το 2008 και στήριξε τον Τάσσο Παπαδόπουλο) με στήριξη της ΕΔΕΚ, ο Γεώργιος Χαραλάμπους του ΕΛΑΜ (παράρτημα της νεοναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσής Αυγής»), η πρόεδρος των ΕΔΗ Πραξούλα Αντωνιάδου-Κυριάκου, η Μακαρία Άντρη Στυλιανού, ο πρόεδρος του ΛΑΣΟΚ (ιδρύθηκε το 2002 και είχε στηρίξει Κασουλίδη το 2008) Λάκης Ιωάννου, ο Σόλων Γρηγορίου, ο Κώστας Κυριάκου «Ούτοπος», ο Ανδρέας Ευστρατίου και ο πρόεδρος του νεοφασιστικού ΕΔΗΚ («Εθνικιστικό Δημοκρατικό Κόμμα») Λουκάς Σταύρου (ο οποίος στο παρελθόν ήταν υποψήφιος του ΕΛΑΜ στις ευρωεκλογές του 2009).
Προηγήθηκε αντιπαράθεση εντός του λεγόμενου «ενδιάμεσου χώρου» για κοινό υποψήφιο, που ουσιαστικά ουδείς ήθελε. Μετά το ναυάγιο των επαφών ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Οικολόγων και ΕΥΡΩΚΟ ο καθένας ακολούθησε το δρόμο του. Το ΔΗΚΟ υπό τον Μάριο Κάρογιαν βρήκε την ευκαιρία που αναζητούσε για συνεργασία με τον ΔΗΣΥ από τον α’ γύρο και συμφώνησε σε υποστήριξη Αναστασιάδη. Η ΕΔΕΚ στήριξε τον Λιλλήκα που είχε ανακοινώσει υποψηφιότητα. Μάλιστα λέγεται ότι ο Καρογιάν είχε προτείνει στις διαβουλεύσεις του «ενδιάμεσου χώρου» τον Μάκη Κεραυνό (τον οποίο όπως προαναφέραμε θα αποδεχόταν και το ΑΚΕΛ), με στόχο να «σκοτώσει» την προσπάθεια, αφού ήδη η ΕΔΕΚ προσανατολιζόταν προς τον Λιλλήκα. Λέγεται ότι στόχος του Κάρογιαν μέσα από το ναυάγιο ήταν να διευκολυνθεί ο ίδιος να προωθήσει τη στήριξη Αναστασιάδη που ήταν η πρώτη του επιλογή. Έχει μείνει άλλωστε στην ιστορία το λογοπαίγνιό του «στο ΔΗΚΟ ανήκει αυτή η μεγάλη νίκη», ενώ η παρουσία Κάρογιαν σε κάθε ανακήρυξη προέδρου έγινε πολιτικό ανέκδοτο…
Το ΕΥΡΩΚΟ ήρθε σε επαφή με τον Αναστασιάδη μέσω του Συλλούρη προκαλώντας την οργή των στελεχών του κόμματος που προέρχονται από τους «Νέους Ορίζοντες». Μέσα σε αυτά τα πλαίσια λήφθηκε απόφαση όπως το ΕΥΡΩΚΟ να μην στηρίξει ούτε τον Αναστασιάδη, ούτε τον Λιλλήκα, αν και στην πράξη τα προερχόμενα από τον ΔΗΣΥ στελέχη, στήριξαν τον Αναστασιάδη από τον α’ γύρο (περιλαμβανομένου του Ρίκκου Ερωτοκρίτου). Με τον Λιλλήκα εκτός β’ γύρου, ο Συλλούρης πήρε απόφαση για στήριξη τη δεύτερη Κυριακή στον Αναστασιάδη, προκαλώντας αποχώρηση των προερχόμενων από τους «Νέους Ορίζοντες» στελεχών, περιλαμβανομένου του Κουτσού. Αργότερα τα στελέχη αυτά προσχώρησαν στη «Συμμαχία Πολιτών» που ίδρυσε ο Λιλλήκας, για να αποχωρήσουν οι περισσότερoι το 2013 για να στηρίξουν Νικόλα Παπαδόπουλο. Στο ενδιάμεσο φυσικά, το ΕΥΡΩΚΟ υπό τον Συλλούρη διαλύθηκε το 2016 και συγχωνεύτηκε στην «Αλληλεγγύη» που ίδρυσε αποχωρώντας από τον ΔΗΣΥ η Ευρωβουλευτής Ελένη Θεοχάρους.
Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών και στους δυο γύρους το 2013 έλαβε απόφαση για κατά βούληση ψήφο (αν και αρχικά εξέταζε στήριξη Λιλλήκα ή Αναστασιάδη, αλλά βάση καταστατικού χρειαζόταν 60% έγκριση σε κάποιο υποψήφιο), ενώ μετεκλογικά η Πρόεδρος τους, Ιωάννα Παναγιώτου διορίστηκε από τον Αναστασιάδη ως Επίτροπος Περιβάλλοντος. Οι ΕΔΗ αποφάσισαν για το β’ γύρο «κατά συνείδηση ψήφο», παρά το ότι ο Μαλάς προερχόταν από το κόμμα τους.
Το Κίνημα Ανεξάρτητων Πολιτών (ΚΑΠ) – Zυγός που ιδρύθηκε το 2010 στηρίζοντας την οριζόντια ψηφοφορία με πρόεδρο τον Γιάννο Κάννα και συμμετείχε στις βουλευτικές του 2011, στήριξε την Μακαρία Άντρη Στυλιανού στις προεδρικές του 2013. Σημειώνεται ότι στις ευρωεκλογές του 2014 το ΚΑΠ-Ζυγός συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο «ανεξάρτητων» υποψηφίων με τίτλο «Μήνυμα Ελπίδας» υπό τον Στέλιο Πλατή, στο οποίο συμμετείχε επίσης η «Κυπριακή Προοδευτική Συνεργασία» (ΚΥ.ΠΡΟ.Σ.). Η ΚΥ.ΠΡΟ.Σ. είχε ιδρυθεί το 2011 με πρόεδρο την ψυχολόγο Θέκλα Πετρίδου και συμμετείχε ανεπιτυχώς στις βουλευτικές του ίδιου έτους. Χωρίς την Πετρίδου, η ΚΥ.ΠΡΟ.Σ. είχε εμφανιστεί τελευταία φορά στην εν λόγω συνεργασία των Ευρωεκλογών. Από την άλλη το ΚΑΠ-Ζυγός συνεργάστηκε με το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών στις βουλευτικές εκλογές του 2016. Δεν τοποθετήθηκε στο β’ γύρο το ΚΑΠ-Ζυγός.
Το ΛΑΣΟΚ στήριξε «λευκό» στο β’ γύρο, κάτι που ζήτησε και στις βουλευτικές του 2016, μετά που «χάλασε» η συνεργασία που είχε ανακοινωθεί προηγούμενα με την «Αλληλεγγύη» της Θεοχάρους. Έκτοτε το ΛΑΣΟΚ εξαφανίστηκε. Κανένα μέσω αποχής στήριξε το ΕΔΗΚ, το οποίο αυτοδιαλύθηκε το 2016 μετά που ο Λουκάς Σταύρου κατήλθε ως ανεξάρτητος υποψήφιος στις βουλευτικές του ίδιου έτους.
2018: Επανεκλογή Αναστασιάδη με νίκη ξανά επί του Μαλά
Το 2018 ο Αναστασιάδης επανεκλέγηκε στην προεδρία σε μια εκλογική μάχη στο δεύτερο γύρο, όμοια με πέντε χρόνια πρίν. Έχοντας την υποστήριξη του ΔΗΣΥ, ο Αναστασιάδης με 55,99% επικράτησε ξανά στο β’ γύρο της 4ης Φλεβάρη, του Σταύρου Μαλά (44,01%) που υποστηρίχθηκε όπως και το 2013 από το ΑΚΕΛ.
Η μόνη διαφορά ήταν ότι αυτή τη φορά ο σοσιαλδημοκράτης Μαλάς δεν ήταν η πρώτη επιλογή του ΑΚΕΛ. Έχοντας ξεπέσει τελείως, ο φορέας των σοσιαλδημοκρατικών πρακτικών στον τόπο μας είχε επιλέξει αρχικά τον επιχειρηματία με θητεία σε Coca Cola και Τράπεζα Κύπρου, Μάικ Σπανό. Η υποψηφιότητα του εγκρίθηκε από την ΚΕ του ΑΚΕΛ, αλλά πρωτού αυτή πάει στις ΚΟΒ, οι αντεργατικές του θέσεις έφεραν ναυάγιο της συνεργασίας τον Ιούνη του 2017 με τον Σπανό να αποσύρει την υποψηφιότητα του και το ΑΚΕΛ να στρέφεται στη δοκιμασμένη (τόσο σοσιαλδημοκρατικά όσο και από άποψης ήττας) επιλογή Μαλά…
Στον α’ γύρο της 28ης του Γενάρη ο Αναστασιάδης έλαβε 35,51%, ο Μαλάς 30,24%, ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος έχοντας επίσης την υποστήριξη από ΕΔΕΚ, «Aλληλεγγύη» και Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών έλαβε 25,74%, ο Χρίστος Χρίστου, πρόεδρος του ΕΛΑΜ που ακόμη δεν είχε διαχωρίσει τη θέση του με την υπόδικη ακόμη τότε νεοναζιστική εγκληματική οργάνωση «Χρυσή Αυγή» έλαβε 5,65%, ο Γιώργος Λιλλήκας, πρόεδρος της «Συμμαχίας Πολιτών» 2,18%, ο Ανδρέας Ευστρατίου 0,22%, ο ακροδεξιός Χάρης Αριστείδου 0,19%, ο Μιχάλης Μηνά, πρόεδρος του Κόμματος Δικαιοσύνης – Οργάνωση Αγωνιστών Δικαιοσύνης (ΟΑΔ) έλαβε 0,17% (στήριξε τον Μαλά στο β’ γύρο) και ο Χριστάκης Καπηλιώτης 0,1%.
Παρά τον οδοστρωτήρα αντιλαϊκών πολιτικών και το κούρεμα δεσμεύσεων και καταθέσεων, η δεξιά παρέμεινε στην εξουσία εκμεταλλευόμενη την ανυπαρξία πραγματικής εναλλακτικής πρότασης, αφού το ΑΚΕΛ παρέμεινε εγκλωβισμένο στα αδιέξοδα σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης, αντί να λάβει τα μαθήματα από τη δική του προσπάθεια να διαχειριστεί τον καπιταλισμό. Ο καπιταλισμός διαχειρίζεται πολύ καλά τους σοσιαλδημοκράτες όμως…
Η όλη εκλογική μάχη κρίθηκε ουσιαστικά από τον α’ γύρο, αφού ήταν ξεκάθαρη η επανεκλογή της κυβέρνησης του ΔΗΣΥ απέναντι από τον Μαλά. Κάτι που όλοι γνώριζαν και μάλιστα το κυβερνών κόμμα είχε και την ευελιξία να εξασφαλίσει αυτό το σενάριο με πριμοδότηση. Μια πριμοδότηση 2% βάση επιστημονικών αποτελεσμάτων των τότε exit poll που έδειχαν ψηφοφόρους που στήριξαν Μαλά στον α’ γύρο να ψηφίζουν στον β’ γύρο Αναστασιάδη….
Στο β’ γύρο ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και «Αλληλεγγύη» αποφάσισαν «κανένα», ενώ κατά βούληση αποφάσισαν Οικολόγοι, Συμμαχία Πολιτών και ΕΛΑΜ.
Πέραν του ΔΗΣΥ, ο Αναστασιάδης υποστηρίχθηκε από τον α’ γύρο και από το Κόμμα για τα Ζώα (το οποίο ιδρύθηκε το 2014), αφού είχε προηγηθεί μόλις το φθινόπωρο του 2017 o διορισμός του προέδρου του, Κυριάκου Κυριάκου, ως συμβούλου στο Προεδρικό για «θέματα ευημερίας ζώων»!
Tα απομεινάρια των ΕΔΗ υπό την Πραξούλα Αντωνιάδου Κυριάκου, κάλεσαν στον α’ γύρο σε υποστήριξη Αναστασιάδη ή Μαλά, ως υποστηρικτών της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Κι αυτό παρόλο που οι προηγούμενοι προέδροι των ΕΔΗ, Βασιλείου και Παπαπέτρου, είχαν στηρίξει ένθερμα τον Μαλά εξαρχής. Όταν στο β’ γύρο έμειναν οι δυο υποψηφίοι που στήριξαν οι ΕΔΗ στον α’ γύρο, στα πλαίσια της ίδιας απόφασης, η πρόεδρος των ΕΔΗ Πραξούλα Αντωνιάδου Κυριάκου ανακοίνωσε ότι στηρίζει τη δεύτερη Κυριακή τον Αναστασιάδη! Τα υπόλοιπα στελέχη των ΕΔΗ υποστήριξαν τον Μαλά.
Η «Πνοή Λαού» (ιδρύθηκε το 2015 ως κίνημα ενάντια στη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία), δεν έλαβε θέση στον α’ γύρο, διαφωνώντας με τη διάσπαση των αντιομοσπονδιακών δυνάμεων και αποφασίζοντας «ψήφο κατά συνείδηση». Στο β’ γύρο ταυτίστηκε με τις επιλογές της πλειοψηφίας των δυνάμεων που στήριξαν Νικόλα Παπαδόπουλο, επιλέγοντας «κανένα».
Η ΟΑΔ που ιδρύθηκε το 2015 και συμμετείχε στις βουλευτικές του 2016, μετεξελίχθηκε σε Κόμμα Δικαιοσύνης-ΟΑΔ, κατήλθε με υποψήφιο τον Μηνά και στο β’ γύρο απέρριψε την υποψηφιότητα Αναστασιάδη ελέω κουρέματος και στήριξε τον Μαλά ως «έντιμο, ειλικρινή» και «καταξιωμένο σύγχρονο τεχνοκράτη επιστήμονα ευρωπαϊκών προδιαγραφών».
Το ρωσοκυπριακό κόμμα «Εγώ ο Πολίτης» (ΕΟΠ), που ιδρύθηκε το 2017 με επικεφαλή τον Ρώσο μεγιστάνα με κυπριακή υπηκοότητα, Αλεξέι Βολομπόεβ, δεν έλαβε θέση στον α’ γύρο, σκιαγραφώντας τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία των βασικών υποψηφίων. Παρά τον αντισοβιετικό χαρακτήρα του (που εκφράστηκε και με το χαρακτηρισμό του «αρνητικού» στην κρίση του Μαλά στον α’ γύρο με αναφορά στη στήριξη από το ΑΚΕΛ) το ΕΟΠ επέλεξε κατά πλειοψηφία να στηρίξει στο β’ γύρο τον Μαλά, στο όνομα «του εκσυγχρονισμού, της τεχνολογίας και της πολυπολιτισμικότητας».
One Radical Planet 
