Login
A detailed critical analysis of the "Rojava revolution". This is a much enlarged version of 'Kurdistan?' written by G.D. and T.L published on Troploin.
It can be located by pressing here.
A PDF version for printing purposes can be found by pressing here.
Η εφημερίδα “Εστιάδες” βγήκε σε 36 φύλλα με δεκαπενθήμερο ρυθμό έκδοσης, από τις 28 Νοεμβρίου 1913, ως την 1η Μαΐου 1915.
Τα φύλλα 28-36 (Έτος Β, 1915) της εφημερίδας 'Εστιάδες' μπορούν να εντοπιστούν πατώντας εδώ.
Ακροατή του Άστρα άκουσα σε.
Ακροατή του Άστρα άκου σα σε! Εμίλαν σου η Αλεξία Ιωαννίδου για έναν άνθρωπον τον οποιον ετρομοκράταν ένας αλήτης ακροδεξιός εγκληματίας την ώρα που έκαμνεν την δουλειάν του ντελίβερι της Βόλτ τζ̆αι είπες του Νεόφυτου “πρέπει Νεόφυτε να παραδεχτούμεν ότι υπάρχει τζ̆αι το μεταναστευτικόν”
Άκουσα σε τζ̆αι έμεινα άφωνος. Δεν ήβρες άλλον να πεις. Να διεισδύει το τέρας του φασισμού ντυμένον στα μαύρα μες την κοινωνίαν, τζ̆αι συ, ακροατή, τζ̆αι με σοσιαλιστικές καταβολές μπορώ να φανταστώ, να πιάννεις το τηλέφωνον για να επαναλάβεις τα βρώμικα λόγια της ακροδεξιάς προπαγάνδας που έκαμες ήδη τζ̆αι δικόν σου λεξιλόγιον. Αν δεν το κατάλαβες, να σου το πώ: είσαι στο κατώβλιον του παραμάγαζου της Χρυσής Αύγής στην Κύπρον. Σε λλίον θα λαλείς "ναι είμαι φασίστας, έσ̆εις να πεις τίποτε;".
Μεταναστευτικόν, ακροατή του Άστρα, δεν σου λέω αγαπητέ, διότι δεν σε αγαπώ εσέναν, έσ̆ει πλάσματα πιο αξιόλογα να αγαπήσω, πλάσματα να σαν την Αλεξίαν για παράδειγμαν που το αυθόρμητον που της ήρτεν μπροστά στα τέρατα ήταν να προσφέρει προστασίαν, μια κοπελλούα, σε έναν νέον παιδίν που κινδυνεύει που να το μασ̆αίριν, τους λοστούς, τες πέτρες στα σ̆αίρκα ενός ανώμαλου ακροδεξιού μπράβου του ΕΛΑΜ. Η λέξη μεταναστευτικόν υπάρχει διότι είναι το ιδεολογικόν όχημαν των δεξιών τζ̆αι ακροδεξιών πολιτικών για να απευθυνθούν σε σέναν, ακροατή του Άστρα, κατά τάλλα με αριστερές καταβολές, ιδίως με αριστερές καταβολές. Απευθύνονται πρώτα στο ένστιγκτον σου, έχοντας ήδη μπει οι θεωρητικοί τους στην ψυσ̆ήν σου, με θεωρίες περί ισλαμοποίησης που δημοσιέυει η Σημερινή, με θεωρίες περί σχεδίων της ΜΙΤ να μας πιάουν τέλλια οι τούρτζ̆οι που δημοσιέφκει ο Φιλελεύθερος, με τες θεωρίες περί ξημαρισ̆ιάς, περί κινδύνου να σου βιασουν την γεναίκαν ή την κόρην, λες τζ̆αι οι μετανάστες εν Μεταξάες, ή μπάντα Ισραηλινών τουριστών, με τες θεωρίες περί παχουλών παροχών που το κράτος, τα φέικ νιους Κουλία περί τσιεκκουθκιών ή περί πυρομανών που σου κρούζουν την Βόρειον Ελλάδαν. Δεν υπάρχει μεταναστευτικόν, ακροατή του Άστρα, υπάρχει μετανάστευση, υπάρχει προσφυγιά, υπάρχει φτώσ̆ια, υπάρχει κόσμος σε απόγνωσην. Μεταναστευτικόν είναι η εργαλειοποίηση τους που την δεξιάν για νέαν στρατολόγησην πολιτικά αμόρφωτων ανθρώπων ερεθίζοντας τους συναισθηματικά αντανακλαστικά φόβου, μίσους, αηδίας προς κάποιον πιό αδύναμον που δεν διαθέτει το ελάχιστον φίλτρον πολιτισμού, πολιτικής ανάλυσης, διαλεκτικής σκέψης, ανθρωπιστικών αξιών.
Θα έβρισσα ακροατή του Άστρα. Θα έβρισσα τζ̆αι θα σε άφηννα να αλωνίζεις κυρίαρχη άποψη “υπάρχει τζ̆αι το μεταναστευτικόν”, εγέμωσεν η Κύπρος, δεν μπορεί ένας μικρός τόπος να χωρέσει την μιζέριαν του κόσμου. Εσκέφτηκα το. Απόν φορτώννει πο΄σσω σου τάνα του να φορτώσει. Θα σου εμίλουν για την πλούσιαν Ελβετίαν, για το όμορφα δάση τζ̆αι την οικολογικήν συνείδησην του κόσμου να ταξιδέψει το φαντασιακόν σου.
Επήα έσσω μου όμως τζ̆αι είδα την μαύρην σκιάν του εκφασισμού να φορτώννει τζ̆αι πο΄σσω μου. Άκουσα πλάσματα που αγάπησα να μου λαλούσιν “εγέμωσεν ο τόπος μαύρους”, “εν ιμπόρω να τους θωρώ "έσσω μου" να κυκλοφορούν αργόσχολοι τζ̆αι να τους ταΐζει το κράτος”. Επιάν με τα μαύρα ριά, διότι ήμουν άνενοιας, τζ̆αι εθεωρητικολογούσα για το πως η αριστερά θα μπορούσεν να αντιπαλέψει την φασιστικοποίησην της κοινωνίας, την επέλασην της ακροδεξιάς στες εκλογές ούλλων των ευρωπαϊκών κρατών.
Τρέμουν τα σ̆αίρκα μου, τρέμει η φωνή μου. Δεν θα μπορέσω να σου μιλήσω στο ράδιον χωρίς να πάρει πουρλόττον το γαίμαν, χωρίς να σκάσει η φωνή, χωρίς κυβερνήσει το νεύρον τα λόγια μου. Η συμβολική σσιωπή εγίνην εξ ανάγκης πραγματική, όπως τον θεωρητικόν κύνδυνον της φασιστικής εξαγρίωσης που από θεωρητικόν ρίσκον γίνεται μέραν με την μέραν πραγματικότητα τζ̆αι κάμνει ποζαύλιν φιλίες, οικογενειακές σχέσεις, αυρότητες. Σε λίγον θα θέλει "να φαγωθούμεν ματαξύ μας", ποιά ιδέα θα φκεί πουπάνω, ο φασισμός ή ο άνθρωπος.
Σσιωπώ χωρίς να σσιωπίσω. Δεν θα φκώ να τα πώ στο ράδιον να στενοχωρκούμαι να κρατήσω το συναίσθημαν που ξισ̆ειλά. Γράφω σου τα δαμαί τζ̆αι αν θέλεις έλα θκιάβας τα αν θέλεις τράβα τον δρόμον σου με τους ναζί τζ̆αι άφης με ύσηχον.
“Υπάρχει τζ̆αι το μεταναστευτικόν”. Έχω σου νέα. Όσον υπάρχει ματανάστευση θα υπάρχει μεταναστευτικόν. Αν έκαμες ιδεολογίαν σου την ακροδεξιάν, η αντίδραση σου εσένα θα είναι να πααίννεις να δέρνεις αδύναμους ανθρώπους διότι σου κάμνει τόπον το κράτος του Αναστασιάδη τζ̆αι του δελφίνου του, ή θα κρυφοσ̆αίρεσαι που το κάμνουν αλλοι για σέναν. Ίσως να σ̆αίρεσαι ήδη χωρίς να τολμάς να το πεις ακόμα τούτον, που επνίξαν άλλοι για σέναν 700 μετανάστες στην Πύλον για να ακούουν οι άλλοι τζ̆αι να τραβούν πίσω να μεν έρτουν “έσσω” σου. Κριτικάρεις τον Αναστασιάδην αλλά επικροτείς κατά βάθος τες πολιτικές Νουρή να καστιορά 5, 7, 9 μέρες νηστικούς τζ̆αι πεινασμένους μες την βάρκαν για να στέλλουν sms τζ̆είνων που περιμένουν στον ξύλινον πάγκον να πιαν το επόμενον σαπιοκάραβον να φοηθούν να μεν έρτουν. Η αντίδραση μου εμέναν είναι είναι να κοιτάζω τον ουρανόν τζ̆ιαι όσον μακρυά τζ̆αι είναι τ΄άστρα, εγώ την γλώσσα μου να τους ιβγάζω, διότι έμαθε μου ο Ναζίμ Χικμέτ που τον τζ̆αιρόν που ήμουν μιτσής μες την Εδόν, ότι το πιο εκπληκτικόν, το επιβλητικόν τζ̆αι πιο μεγάλον, είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε, είτε παρπατεί μέσα στην Ινδίαν μέσα στους δρόμους της Χαλκούτας, είτε μες τους δρόμους της Λεμεσού ή της Χλώρακας.
Τέρας να γινείς όπως εγινήκαν 43.9% των Γερμανών στες εκλογές του 1933 τζ̆αι σχεδόν ούλοι ως το 1945, εγιώνι άνθρωπος θα μείνω, όπως έμεινεν η Δολόρες Ιμπαρούρι, όπως έμεινεν ο Δημητρώφ, ο Μπρέχτ, ο Εζεκίας Παπαϊωάννου που επήεν κοπελλούιν αψηφόντας τον θάνατον να πολεμίσει τον φασισμόν που επέλαυνεν στην Ισπανίαν.
Δεν με πειράζουν οι μαυρήες που κυκλοφορούν παρπατητοί πας τα παιζοδρόμια τζ̆αι μες τα λεφωρεία που δεν έχουν αυτοκίνητον σαν εσέναν που σε βρίσκει κάποιος στα μποτιλιαρίσματα. Δέν με πειράζουν καν οι γκάγκξστερ ξένοι που ήρταν τζ̆αι γοράσαν 3 εκατομμύρια διαμέρισμαν αντίς 300 000 που αξίζει τζ̆αι κατοικούν τα ψηλά δώματα πας τους πύργους της Λεμεσού. Πειράζουν με τα εγγλήματα των γκάγκξστερ τζ̆αι ξένων τζ̆αι ντόπιων, η εκμετάλλευση πως εκάμαν τα 3 εκατομμύρια να έρτουν να τα πετάξουν του κάθε κυπραίου παραπόττη ντιβέλοπερ ή δικηγόρου της Ντραγκέττας του πρώην τζ̆αι νυν κυβερνητικού Δημοκρατικού Συναγερμού.
Δεν με πειραζει που διουσιν σε όποιον εν αιτητής ασύλου 270€ τον μήναν, 9€ την ημέραν, να μεν πεθάνει της πεινας, να μεν ιθκιακονά ή να μέν θέλει να κλέφτει για να επιβιώσει, μέχρι να του εξεταστεί η αίτηση. Δεν με πειράζει αν εν πραγματικός δικαιούχος ασύλου, πραγματικός κατατρεγμένος ή παραποττουϊν που αρπάσσεται που κάθε ελπίδαν τζ̆αι έπαιξεν κορώνα γράμματα ότι είσ̆ιεν τζ̆αι δεν είσ̆ιεν για έναν εισητήριον στον “παράδεισον” που εσύ μισείς ή ονομάζεις “έσσω μου”. Πειράζει με που αν κάμει λάθος η λειτουργός τζ̆αι στην βιασύνην δεν ιξέχωρήσει κανένα γκέϊ παιδίν τζ̆αι στείλει το πίσω στο Ιραν ή στο Αφχανιστάν κατατάσσοντας το “οικονομικά εξαθλιωμένον παραποττούϊν” μπορεί να το κραμμάσουν πον να το παραλάβουν στο αεροδρόμιον ή να το εξαφανίσουν, όπως απαίξαν τα δύο μαυρούθκια μόλις εστραφήκαν στην Νιγηρίαν που τα επιστρέψαν που το αεροδρόμιον Λάρνακας χωρίς να εξετάσουν την αίτησην τους για πολιτικόν άσυλον. Τζ̆αι έχω σου τζ̆αι άλλα νέα. Τζ̆αι να κόψουν το επίδομα πείνας που τον αιτητήν, εσύ δεν θα δεις καν την μυρωθκιάν του. Θα τα δώσουν στην ξενοδόχον που στηρίζουν ταξικά για να τους στηρίζει το κόμμαν επιχορήγησην να ανακαινίσει μούχτιν το ξενοδοχείον της με πρόσχημαν την πράσινην ανάπτυξην για να σε σώσουν που την κλιματικήν αλλαγήν.
Δεν ξέρω πως να σου μιλησω ακροατή του Άστρα πέρκι έστω τζ̆αι τελευταίαν στιγμή το σκεφτείς να μεν θκιαβείς το κατώβλιον της φασιστικής ομάδας που θέλει να κυριεύσει την κοινωνίαν τζ̆αι να κυβερνήσει το κράτος προσφέροντας σου έναν τζ̆ιουνούρκον “ανήκω” της μισανθρωπίας. Θα σου πώ μόνον τζ̆αι τα κακά νέα που είχα να πώ τζ̆αι στα αγαπημένα μου πρόσωπα που μου εκοινοποιήσαν την συμπάθειαν τους στον φασιμόν, Εσσω μου, Έσσω μου με κεφαλαίον, όι απλά μεταφορικά πας το παιζοδρόμιον του χωρκού ή πουκάτω που τον φίκον της Πλατείαν Ελευθερίας ή πας τον πεζόδρομον της Λεμεσού που ονομάζεις εσύ έσσω σου: να ξέρεις πως ότι αηδίαν ινοιώθεις εσύ για τον Ινδόν ή τον Νιγηριανόν που ζ̆ει με 300 ή με 600€, έτσι αηδίαν ινοιώθει τζ̆αι για σέναν η κυράτσα που καπαρτίζει τζ̆αι δείχνει το τσαντάκιν 2500€ Prada να την φωτογραφήσουν τα μίντια people. Τζ̆αι θα σου πώ τζ̆αι το τελευταίον που του είπα τζ̆είνου που μου είπεν “κάμνουν τζ̆αι έναν καλόν τούτοι του ΕΛΑΜ”: φερ τον νούν σου τζ̆αι αν είσαι πολιτικά αναλφάβητος κάτσε τζ̆αι θκιάβασε έναν βιβλίον παρά να κάμνεις τον ρήτοραν μεγάφωνον της ακροδεξιάς. Θκιάβασε ας πούμεν το βιβλίον που εμεταφράσαν οι εκδόσεις Αλμύρα που συνεργάζουνται με τον Άστρα με την αυτοβιογραφίαν της Ντολόρες Ιμπαρούρι να καταλάβεις πως εδιείσδυσεν ο φασισμός μες τες μάζες στην Ισπανίαν τζ̆αι πως τον επολεμήσαν οι Ισπανοί τζ̆αι διεθνιστές αντιφασίστες. Αν μεν ιθκιαβάζεις, κάτσε τζ̆αι άκου πας το Youtube την Εβραίαν του Μπρέχτ που την παίζει η Έλλη Λαμπέττη να δεις πως έφτασεν το ναζισμός να κυβερνά την σκέψην του πιο απλού μορφωμένου Γερμανού νοικοκυραίου. Η ακροδεξιά αναδιπλώννεται. Ξύπνα, τζ̆αι να είναι ο νους σου σ̆εηττάνης, τζ̆αι η σκέψη σου διαλεκτική τζ̆αι θκιαβασμένη, η καρκιά σου με το μέρος της ζωής, όχι της μισανθρωπίας, αν θέλεις να σου ξαναπώ αγαπητέ.
Βρίσκεις το τζ̆αι σε audiobook αν μεν έσ̆εις συνήθειαν να θκιαβάζεις να το ακούεις άμα όδηγάς ή άμα κάμνεις δουλειές που το τηλεφωνούϊν σου δαμαί:
BKP Merkez Yürütme Kurulu, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın , Kıbrıs sorununun çözüm zeminini ısrarla değiştirme çabası içerisine girmesini reddettiklerini açıkladı.
“ Recep Tayyip Erdoğan’ın BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşma, tehlikeli olduğu kadar, sorunun çözümüne hiçbir katkı sağlamayacak niteliktedir “ diyen BKP Merkez Yürütme Kurulu, Türkiye Cumhurbaşkanı’nın Kıbrıslı Türkler adına konuşma yapma yetkisine sahip olmadığını vurguladı.
Kendi ülkesini açık hava hapishanesine dönüştüren Erdoğan’ın, Kıbrıslı Türkleri yeni maceralara sürüklemeye çalıştığını dile getiren BKP Merkez Yürütme Kurulu, “ Recep Tayyip Erdoğan’ın tavrı çıkmazın derinleşmesine neden olacaktır “ dedi.
Görüşmelerin yeniden başlaması için tarafların yapıcı roller üstlenerek, insiyatif almalarının şart olduğunu belirten BKP Merkez Yürütme Kurulu, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’e görüşmeler için yeni temsilci atama çağrısında bulundu.
“ BKP, yurdumuzun yeniden birleşmesi için, görüşmelerin 2017 yılında, Crans Montana’da kaldığı yerden devam etmesini ve üzerinde uzlaşılan konuların kabul edilmesini talep etmektedir “ diyen BKP Merkez Yürütme Kurulu, 6 maddelik Gutterres önerilerinin görüşmelerin zeminini oluşturması gerektiğini belirterek BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’i en kısa zamanda insiyatif almaya çağırdı.
Birleşik Kıbrıs Partisi Genel Başkanı İzzet İzcan, KIB-TEK’te yaşanan istihdam rezaletinin ibret verici olduğunu söyledi.
“ Siyasilerin, Polis Genel Müdürü’nün, Yönetim Kurulu Üyeleri’nin, hatta Sendika Başkanı’nın bile evlat ve akrabalarının sınavsız, torpille işe alınmaları utanılacak bir olaydır “ diyen İzzet İzcan, her fırsatta KIB-TEK halkın malıdır diye ortaya çıkanların, halka yalan söylediğini vurguladı.
Kuzey Kıbrıs’ta çürümüşlüğün her tarafı sardığını dile getiren BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, “ Halkın siyasate güven duymamasının en önemli nedeni, Kuzey Kıbrıs’taki rejim ve onun statükocu işbirlikçileridir “ dedi.
“ KIB-TEK’i batırıp, özelleştirme adı altında AKSA’ya peşkeş çektiren ayni zihniyettir “ diyen İzzet İzcan, yaşananları şiddetle kınadıklarını vurguladı.
Ξαναπιάννω το μπλογκ.
Η τοξικότητα που τζ̆υλά μέσα στο σκρόλ τούτης της κατάστασης εκατάντησεν να σου αλλοιώννει την διάθεσην, να σε παραπλανεί σε μονοπάθκια που απαντούν στην λογικήν ενός αλγόριθμου του οποίου κύριον κριτήριον είναι πόσην διαφήμισην θα πουλήσει τζ̆αι όχι που γουστάρεις να ενημερωθείς. Παλιά στα μπλογκς εσύ αποφάσιζες τι θέλεις να θκιαβάσεις. Εφάαν τα.
Να κάμνεις ψυχαναγκαστικά τζ̆ύλι τζ̆ύλι την οθονούαν σου σε αυτήν την “αισθησιακήν» κίνησην πάνω στο φετίχ πατσαρικούϊν τζ̆αι να παρακουλουθά τί γράφεις, πού κάμνεις κλικ, είντα τόπον είσαι, σε ποιαν δικτυωμένην συσκευήν είσαι κοντά, σε ποιόν μαχαζίν έμπης, που έκαμες λάϊκ τζ̆αι ποιού χαχχανούθκια ή δακρυκούθκια για να σου σύρνει την διαφήμισην που πρέπει μεταξύ δύο αναρτήσεων αυτών που σου εβάφτησεν για φίλους τζ̆αι αποφάσισεν να σου φέρει πρώτον τραπέζιν πίσταν (που τους 1000 που έσ̆εις θα δεις 30 την ημέραν, 30 που αποφάσισεν ο αλγόριθμος).
Ότι κόψει ο νους του κάθε νου να είναι ισοδύναμον με αποφάσεις του κοινοβουλίου, ο κάθε άσχετος να μιλά του προέδρου σαν να τζ̆αι εν κουμπάρος του ή ένας γάρος του δρόμου τζ̆αι να θεωρείται πολιτική κριτική. Να σου βάλλουν το μωρόν που σαρίζει τα γυαλιά του μαχαζιού του παπά του τζ̆αι να μετρούν πουκάτω τα λάϊκ να απαυλίνουν την μοναξιάν τους παραβιάζοντας κάθε νομοθεσίαν για έκθεσην των μωρών σε δημόσιαν θέαν. Να σου βάλλουν σε απευθείας μετάδοσην τον άθρωπον να πνίεται τζ̆αι να μεν βουττά ένας να τον σώσει χωρίς να σκέφτουνται ότι έσ̆ει δικούς, μάναν, αγαπητιτζ̆ιάν ή αγαπητικόν πον να τα δεί. Να φκαίννει ο κάθε βλάκας τζ̆αι να σύρνει για ατάκες ψεύτικες πληροφορίες που κυκλοφορά η ακροδεξιά κακόβουλη προπαγάνδα. Όι κανεί.
Είναι έναν τοξικό σύστημα που σε αλλάσσει. Εγώ θέλω να αποφασίζω τί θα θκιαβάζω. Που ποδά τζ̆αι δά θα προσπαθήσω να γράφω δαμαί τζ̆αι να το διαφημήζω ποτζ̆εί. Δεν είναι εύκολον όμως, διότι άμαν δεν συμμετέχεις μες το βλακώδες σύστημαν των λάικ τζ̆αι των σ̆έαρ κάμνει σου σ̆άτοου μπαν τζ̆αι δεν σε φκάλλει μπροστά να πεις θα κάμνεις διαφήμησην των γραφτών σου που το σκρόλ του.
Σκέφτουμαι κάθε θέμαν που φκάλλω τες Παρασκευάες στον Άστρα να το κάμνω τζ̆αι γραπτά δαμαί για να μεν θέλει να επεκτείνομαι στες λεπτομέρειες που εν παρπατούν ραδιοφωνικά.
Φύλλο του Νέου Κυπριακού Φύλαξ για τα Γεγονότα στο Λευκόνοικο που κυκλοφόρησε στις 29/03/45.
Μπορεί να εντοπιστεί σε μορφή PDF πατώντας εδώ.
BKP Merkez Yürütme Kurulu, 1 Eylül Dünya Barış Günü’nde, tüm dünya ve ülkemizin, barışa her zamankinden daha çok ihtiyaç duyduğunu belirterek, Kıbrıs sorununun çözümü ve barışın kökleşmesi için kararlı bir şekilde mücadeleye devam edeceklerinin altını çizdi.
Her iki toplumdaki milliyetçi ve şoven hareketlerden yararlanan emperyalist güçlerin doğrudan ve dolaylı müdahalelerinin bir sonucu olan Kıbrıs sorununun yıllardır çözümsüzlüğe mahkum edildiğine dikkat çeken BKP Merkez Yürütme Kurulu, tüm barış ve demokrasi güçlerinin birinci önceliğinin erken çözüm ve 49 yıllık bölünmüşlüğün sonlandırılması olduğunu vurguladı.
“Dünyanın jandarmalığına soyunan küresel terörist ABD, petrol uğruna yaptığı katliamlarla küreselleşme, neo-liberalizm ve kapitalizmin yüzünü açıkça ortaya sermektedir. ABD ve diğer müttefiklerinin, Irak, Suriye, Libya, Afganistan, Yemen, Filistin ve diğer bölge ülkelerine yaşattığı dram, bugüne dek yaptıklarının ve bundan sonra yapabileceklerinin somut delilidir” diyen BKP Merkez Yürütme Kurulu, yerel ve evrensel barış güçleri ile birlikte hareket ederek, emperyalist savaşlara ve kapitalist sömürüye karşı mücadeleye etmeye ve savaşa karşı barış, sömürüye karşı savaş şiarını ileriye taşımaya devam edeceklerini vurguladı.
BKP Merkez Yürütme Kurulu, BKP’nin, özgürlük ve barış için mücadele eden bütün dünya halkları ile dayanışmasını ve barış mücadelesini kararlı bir şekilde sürdüreceğini vurguladı.
Conference paper presented by Daphnos Economou at the 1st Historical Materialism Athens Conference at Panteion University, in May 2019.
Introduction
Few materials on the history of the Communist Party of Cyprus were accessible till the mid-1990s.
The Hoover Institution had published a Cold War diatribe in 1971 as part of its “Comparative Communist Party Politics” series. Its author, T.W. Adams, had earlier penned a monograph titled “U.S. Army Area Handbook for Cyprus”, issued by the Government Printing Office in Washington.
The other available source was a celebratory volume published by AKEL – the successor of the KKK – for the 50th anniversary of its founding, in 1976. Here anecdotal story telling substituted for historical and political fact. Through it, the “pioneering communists” were first praised for their selflessness, then excused for “inexperience” and “excessive zeal”, to be ultimately bypassed.
By the mid-1970s, AKEL was a firmly established workers’ party, regularly obtaining 30-35% of the popular vote. However, unlike its influential counterparts in the West, which moved in the direction of “soul-searching” en route to their historic compromise, the ramifications of the Cold War in the north-eastern Mediterranean dictated that AKEL maintained an unflinching pro-Moscow outlook. This goes some way in explaining AKEL’s protracted historiographic inertia.
From the little that trickled down, we knew that the KKK stood for the “complete independence of Cyprus from British imperialism and for the establishment of a workers and peasants government, as part of the nearest democratic soviet federation”. More specifically, “for a free and independent Cyprus incorporated to the Soviet Socialist Federation of the Balkans”.
These statements, detached from their historical context, sounded very much like a mouthful. We did not fully appreciate at the time that prior to WWII, the question of Cyprus was part of the Eastern Question, with its epicentre not in the Middle East, but in Europe itself – in the Balkans.
* * *
Here I will address three episodes in the first career of the KKK:
First, I will try to sketch the social, economic and political conditions prevailing in Cyprus at the time of the emergence of KKK. Second, I will very briefly introduce one of the major influences in the development of the organisation, specifically that emanating from the communist movement in Egypt; and third, I will try to establish the role of the KKK in the island-wide revolt of October 1931.
* * *
Facets of Uneven and Combined Development
Capitalism in Cyprus arrived late and abruptly, on the eve of the 20th century.
In the transference of the island from Ottoman to British rule, changes were introduced to the islands legal framework. While the Ottoman system penalised indebted landholders, it explicitly disallowed the confiscation of land in compensation. Under the British, the legal instrument for the mass expropriation of small landholders was provided. With the outbreak of WWI and the sharp fall in foreign demand for agricultural goods, the merchant moneylenders decimated the peasant population. In the space of a mere decade, the dispossessed peasantry would join the ranks of the working class, now to account for the considerable 10%of the population.
Waged labour was absorbed in tobacco factories, in silk manufacturing, in wineries, in the building industry, in public works, as dockworkers and – in the case of child labour – as apprentices in craft industries. The two largest employers were, by far, the asbestos mine in Amiantos and the copper mine in Skouriotissa, which between them employed some 8,000 workers.
This rapid process of uneven and combined development meant that within a matter of years the labour movement in Cyprus achieved a position that took decades – even centuries – to arrive at in the capitalist heartlands. What is more, the formation of the Cypriot working class as a class “in itself” coincided with the moment of its drive as a class “for itself”. The reverberations of the Russian revolution, revolutionary turmoil in Europe and in the Balkans, and revolutions in the colonial and semi-colonial world – especially in Egypt – meant that the political expression of the aspirations of Cypriot working class sidesteped the long-standing traditions of European Social Democracy, which had hit the rocks on August 4, 1914. In Cyprus Bolshevism would dominate ideologically from the outset. The organisation of the class in labour unions went hand in hand with the establishment of communist cells. To be precise, the communists were the driving force in setting up the first trade unions on the island.
At the centre of this bustling activity was the port city of Limassol, where the first Labour Club (Εργατικό Κέντρο) was set up in 1922. Here also the KKK established its first offices and, soon after, its own print shop – managed by Costas Skeleas. Pyrsos (the Torch) was first published in late 1922 as the party’s regular paper. From January 1925, Neos Anthropos (the New Man) was launched under the editorship of Nicos Yiavopoulos, on his return from Greece, where he was active in SEKE-KKE. In this publishing effort, a team of people, who effectively formed the leadership of the party, supported Yiavopoulos. A few more names are here in order: Charalambos Solomonides, the person legally responsible for the paper, and, as a consequence, for years in and out of prison; Demetros Chrysostomides, the first secretary of the party; Charalambos Skapaneas, industrial organiser; Yiannis Lefkis, Christos Savvides and Leonidas Striggos; as well as Ploutis Servas and Fofo Yiavopoulou-Vassiliou, then high-school students; Charalambos Vatiliotis was a regular correspondent from Egypt (for whom more will be said further down); and Christodoulos Christodoulides and Emilios Hourmouzios.
The latter two – Christodoulides and Hourmouzios – published further a monthly literary review – Avgi (Dawn) – that drew around it the young ,demoticist intelligentsia (δημοτικιστές) of the mid-1920s. People likes Leonidas Pavlides, who had made the acquaintance of Lenin in his Zurich years; Glafcos Alithersis, based in Alexandria, Egypt; Antonis Indianos, Takis Fragoudes, Pavlos Krineos; and Nicos Nicolaides, who was moving to and fro Alexandria and Limassol. Along with their own literary efforts, Avgi published extensive tracts from of works by Henri Barbusse – then leading the Clarté movement – Anatole France and many others, including most notably Victor Serge.
Such was the impact of the KKK, that within five years of the publication of its fortnightly newspaper, it fielded candidates for the Legislative Assembly, to obtain some 12 to 15% of the vote. This figure, big in itself, becomes all the more astonishing when one takes into account that eligible to vote at the time were only men, with property in their name, and, what is more, who had all their tax obligations settled.
Favourable to the efforts of the early communists was one further fact: both wings of the Greek Cypriot political establishment had invested heavily in the joint effort of Greece and Britain to expel Turkey from its European territories; from the Dardanelles to Turkey’s entire costal area on the Aegean, Istanbul included. The ultimate defeat of the Greek expeditionary forces in 1922 by the national revolutionary army of Mustafa Kemal, put paid to Greek expansionist visions for a “Greece on two continents and five seas”.
This bloody affair – which resulted in the mass exchange of populations, involving some 2 million people – signified a major reversal in the enosis aspirations of the Greek Cypriot elite; which anticipated an early and smooth handover of the island from one ally to another, from Britain to Greece.
The Asia Minor disaster informed and gave further impetus to the internationalist proposition advanced by the KKK for an independent – that is to say, a multinational – Cyprus as part of a socialist federation of the Balkans. Given the revolutionary potential of the epoch, this was not mere propaganda, immaculately conceived at some office of the Comintern.
I hasten to add that it was the same revolutionary rationale that gave rise to the proposition for an independent, multinational state of Macedonia and Thrace. After all, the case of Crete – with a Turkish population of 36% at the turn of the century, reduced to 0% by 1930 – constituted a stark warning. Either it would be a socialist multinational federation of the Balkans, or the waves of reaction and ethnic cleansing witnessed in the decades that have since elapsed.
Let me just mention that between 1928 and 1934, the exhausted and crisis-ridden ruling classes of the Balkans would themselves attempt to establish a Balkan Federation of sorts. This was the time when Eleftherios Venizelos and Kemal Attaturk were nominated for a joint Nobel peace prize, if that rings a bell…
Bolsheviks on the Nile
In 1919, three individuals made separately their way to Egypt. Maria Kriezi, on her return from revolutionary Russia to Istanbul, discovered her home city dominated by an ominous atmosphere, and a number of foreign armies. She found work with a Russian company and took off for Alexandria. Iordanis Iordanides, also from Istanbul, moved first to Greece and then Cyprus where he found employment as a high school teacher. He was soon sacked for his espousal of the Greek demotic language and his “Maximalist” views. He would then find work at Victoria College, Alexandria, where he moved. Charalambos Vatiliotis, a graduate of the Agricultural School in Nicosia was already a radicalised young man. He also departed for Alexandria in mid-1919.
All three arrived in a country that was in revolutionary ferment. The three – Kriezi, Iordanides and Vatiliotis – would start working along others to set up the Groupe La Clarte, the Groupe d’Edudes Sociales, the trade union Confederation General du Travail and the Egyptian Communist Party. Vatis worked as a full-timer for the ECP.
After a botched attempt to occupy the factories in Alexandria, many ECP members were arrested and jailed: Kriezi and Iordanedes fled to Athens where they joined the KKE. Vatis left for Moscow to seek help for the ECP and to attend for a year the International Lenin School. Soon after he would move to Greece to join KKE. He would be part of the trials and tribulations of the Stalinist takeover of KKE between 1927 and 1929, especially in relation to the issue of Macedonia. He departed again for Moscow where he stayed for a little more than a year.
Kriezi is none other than Maria Iodrdanidou, the celebrated author of Loxandra, etc., etc.
October 1931
Between October and December 1930 Vatis and the poet Tefkros Anthias returned to Cyprus to plunge themselves in the activity of the KKK. The first arrived from the Soviet Union “for personal reasons” (a reason open to political interpretation); and the second from Athens, in order to escape the anti-communist witch-hunt launched by the government of Eleftherios Venizelos.
Within months of their arrival, Vatis was charged by the colonial government for “incitement to mutiny”, while Anthias was excommunicated by the Holy Synod for his work “The Second Coming”. A few month earlier, in August 1930, the introduction of new press laws forced Neos Anthropos to suspend publication.
Yet, 1931 – the year of Britain’s departure from the Gold Standard, of the Invergordon mutiny and the hunger marches – was a good year for the KKK. Between January and October 1931 fifteen mass meetings were held throughout Cyprus with an average attendance of 500, (some reaching the 800 figure). The topics of these meetings ranged from unemployment, Lenin’s Russia, the latest “tax reform”, and the role of the Greek Orthodox Church. Furthermore, until the outbreak of the October revolt, Anthias was on tour throughout the island – from one village to the next – lecturing with the support of an amateur theatre company.
A few words on the events that led up to the outbreak of the October rising are in order:
In April 1931, the nationalist members of the Legislative Council voted in support of the introduction of new taxation at the detriment of the mass of the poorer layers. When, however, the Governor – Sir Ronald Storrs – promulgated further a taxation on imports from third countries – that is, non-commonwealth countries – to satisfy the all too familiar economic policy fixation for a “balanced budget” – the nationalist leadership, composed largely of merchants, Church prelates and Greek Legislative Council members, attempted to dissent. The National Organisation, was summoned in mid-October to address the issue.
It failed utterly to arrive at any concrete proposal in response. They discussed for hours the possibility of launching an island-wide campaigning to refuse tax payment, only to discover that they themselves had already settled their dues with the tax office. As the virulently anti-communist Greek consul on the island – Alexis Kyrou – reported,
“Constitutionalists and Intransigents accuse and curse each other publicly in the press, with the first being charged by the Intransigents for treachery and of being on London’s payroll – the National Organisation is completely neutralised.”
There was, of course, one further actor to take account of. Pressure from below was mounting.
In an attempt to outwit his “radical nationalist” opponents and save face with his electors, the moderate bishop of Kition, Nicodemos Mylonas, resigned his post on the Legislative Council. Before an audience of 2,000, he urged the island’s population – a mere 350,000 – to strike at the Empire by boycotting British products. Supposedly, in a rhetorical burst he also proclaimed the union of Cyprus with Greece. The Intransigents became terribly upset by Mylonas’ attempt to beat them at their own game. Makarios Myriantheas, Andreas Hadjipavlou and Savvas Loizides called a counter-meeting for the following day to denounce Mylonas for duplicity. Venue, the Business Club of Nicosia.
The uprising of October 1931 begins here. When the bigwig organisers of the meeting announced at its closing that they were to proceed – alone – to petition the Governor, the crowed began mocking them that their true intention was to “have their tea on Government hill”. Chanting “down with the tax endorsers” (κάτω οι φορομπήχτες), the call was raised from the crowd for ALL to march to Government House. As the procession crossed the city, it grew rabidly in numbers, reaching 5,000 on arrival at Government house. Amongst them, members and supporters of the KKK. The members of the Legislative Council attempted to flee the scene but were browbeaten to stay put by the crowed.
One can hardly accuse the KKK for not having joined the initial meeting, called by the ravingly anti-communist “radical” nationalists at the Business Club of Nicosia. However, they were in place when and where it mattered, partaking in the actual blazing of Government House.
In the following days, the revolt spread like wildfire throughout the island. The nationalist leaders abandoned ship one after the other, imploring the populace for a return to order. The KKK met with the Archbishop and proposed a joint united anti-imperialist front, living the issue of Enosis or Independence to be decided by the course of events. Contact had earlier also been established with the Kemalist leaders of the Turkish Cypriot community to join in the revolt. The Archbishop politely declined joint action, to denounce the following day the unfolding revolt in the company of Sir Ronald Storrs. The KKK would now appeal to peasants and workers from a position of vantage to continue on the road of revolution.
The KKK effectively assumed leadership of the uprising – or, to be more precise, it was the only force on the ground attempting to lead and channel the energy released by the uprising. Police Stations were raided throughout the island, and their weapons removed. In the following days, mass militant assemblies were called twice by the Labour Centre of Limassol and once in Nicosia. In Famagusta, the authorities were forced to officially surrender the city. The construction workers union marched from Kaimakli to the centre of Nicosia. In the villages, key organisers were the members of the local Co-operatives (mostly sympathetic towards the KKK) along with the informal network of subscribers to Neos Anthropos.
To cut long story short, British troops flew in from Egypt, which succeeded in suppressing the uprising three weeks later, by mid-November. Three thousand people were thrown into jail – over 1.5% of the total adult population – including some 200 members of the KKK. Sentences ranging from a couple of months to 10 years were inflicted on the “ringleaders”. It is inside jail that the KKK turned to mass recruitment, with its members soon after forming clubs throughout the island, and an influence that has been sustained to date.
The reason of this descriptive – if brief – account is the following:
Since 1948 and the defeat of the Left in the Greek civil war, in Cyprus a myth has been promulgated to the status of dominant narrative: The KKK is portrayed as having failed to take part in the 1931uprising, because of its absence from the “Business Club” on 21 October and because of its opposition to enosis. This is complete nonsense.
However, for this insult to gain credence, injury had to be inflicted from sources closer at home.
The embracing of the stages theory and of the popular front politics of the Stalinised Comintern in the mid-1930s meant that the KKK-AKEL itself would depart from its previous outlook on the Cyprus Question, adopting enosis as the necessary corollary in its pursuance of an alliance with the “national bourgeoisie”. It would tail-end the politics of the “patriotic Right”, which in all essentials, coincided with those of the unforgiving and revanchist Right: of Makarios and his confirmed anti-communist henchman, George Grivas.
In November 1932, Vatis and Skeleas were exiled by the British authorities to London. From there they made their way to Moscow, where they were tried by the Balkan Bureau of the by then completely Stalinised – Communist International. Heading the inquiry was Bela Kun, the one-time comrade of György Lukács, and leader of the failed Hungarian revolution of 1919. They two were found guilty for having attempted to implement the Bolshevik tactic of the united front. In “the third and final period of Capitalism” only the immediate raising of the slogan of “socialist revolution” would do. Vatis was sent to the famished areas of the Soviet Union where he died from typhus in December 1933. Skeleas was executed while WWII was raging in 1942. Christodoulos Cristodoulides – the editor of Rizospastis in the early 1930s and the brother of Costas Skeleas – was also called to Moscow. He was executed in the 1940s. So was Iordanis Iordanides. Bela Kun, the inquisitor, would himself be executed in 1938 for “leading a counter-revolutionary terrorist organisation”. And here we are, nearly a century later, unearthing still our revolutionary traditions.
BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, çözüm sürecinin provakasyonlarla engellenmesinin mümkün olmadığını söyledi.
“ Önce Apostolos Andreas Manastırına mescit yapmaya çalıştılar, sonra oradaki papaza hakaretler yağdırdılar, en sonunda ise Pile yolunu yapacağız diye, ara bölgeyi ihlal edip BM askerlerine saldırdılar. Kıbrıs Türk toplumunu suçlu sandalyesine oturtup rezil oldular “ diyen BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, “ Şimdi sıra Kıbrıs Rum tarafındaki statükoculara geldi “ dedi.
Limasol’daki Cedit Camiinin saldırıya uğraması provokasyonların devamdır. Kınıyoruz.
“ Limasol’daki Cedit Camiinin saldırıya uğraması ayni faşist anlayışın devamıdır “ diyen İzzet İzcan, BKP’nin toplumları gerecek her türlü provokasyonu şiddetle kınadığını vurguladı.
Kardeşçe yaşamayı engelleyemeyeceksiniz.
Kıbrıs sorununa çözüm bulma çabalarının yoğunlaştığını, Kıbrıs Rum tarafının tek taraflı güven yaratıcı önlemlerini açıklamaya hazırlandığı bir dönemde, bu saldırıların olmasının manidar olduğunu dile getiren İzzet İzcan, çözümsüzlükten beslenen statükocu kesimlerin aciz çırpınışlarının, toplumların birlikte kardeşçe yaşamasını engelleyemeyeceğini vurguladı.
BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, BM Genel Sekreteri Antonio Gutteresi yaşanan provokasyonlara aldırış etmeden, çalışmalarını tamamlayıp, görüşme sürecini başlatmaya çağırdı.
Short anti-colonial book by E. J., published by the Committee for Cyprus Autonomy in 1942.
It can be found by pressing here (17.6mb).
BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, Pile’ye yol yapılacağı gerekçesi ile Ankara’daki AKP hükümeti ve onun yerli temsilcileri tarafından ortaya konan şiddet eylemlerini kınadı.
“ Kuzey Kıbrıs Anayasası geçici 10. maddesine göre iç ve dış güvenlikten sorumlu bulunan askeri çevrelerin ve onların Türkiye’de bağlı bulunduğu kurumlar tarafından BM yetkililerine karşı düzenlenen saldırılar ile Kıbrıslı Türklerin hiçbir ilgisi yoktur “ diyen İzzet İzcan, “ Kıbrıs Türk toplumu suçlu sandalyesine oturtulamaz “ dedi.
BM Güvenlik Konseyi kararının gereklerini yerine getirin.
BM Güvenlik Konseyi kararının doğru ve yerinde bir karar olduğunu dile getiren BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, Türkiye’deki AKP iktidarı ve Kıbrıslı Türk yetkililerini kararın gereklerini yerine getirmeye çağırdı.
BM yetkililerine karşı yapılan saldırı, kriminal bir suç oluşturmuştur.
“ Güvenlik Konseyi kararında, BM’ye karşı yapılan saldırının, uluslararası hukukta ağır cezası olan kriminal bir davranış olduğunu, ara bölgenin tek taraflı değiştirilemeyeceği belirtmiş ve BM Genel Sekreterinden görüşmelerin Crans Montanada kaldığı yerden başlaması için temsilci ataması talep edilmiştir “ diyen İzzet İzcan, “ Çözümün iki bölgeli, iki toplumlu, siyasi eşitliğe dayalı federasyon olacağı vurgulanmıştır “ dedi.
Kıbrıs Türk toplumu ateşin önüne atılamaz.
“ Kıbrıs Türk toplumu ateşin önüne atılamaz “ diyen BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, BKP’nin ülkeyi bölmeye dönük, her türlü şiddet eyleminin karşısında olmaya devam edeceğini vurguladı.
Συνέντευξη που έδωσε ο τέως Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού στην εφημερίδα Καθημερινή, στις 20/08/23.
Μπροσούρα με συντηρητικό περιεχόμενο που κυκλοφόρησε το 1971 σχετικά με το παλιό ΓΣΠ στη Λευκωσία.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Birleşik Kıbrıs Partisi Genel Başkanı İzzet İzcan, gazeteci Ali Kişmir’in, Cumhurbaşkanlığı seçimlerine Ankara tarafından yapılan müdahaleleri eleştirdiği yazısı ile ilgili olarak, Ağır Ceza Mahkemesinde 10 yıl hapislik istemiyle yargılanmasının, Kuzey Kıbrıs’taki asker ağırlıklı militarist rejimin gerçek yüzünü ortaya koyduğunu vurguladı.
“ Demokrasicilik oyunu oynanan Kuzey Kıbrıs işte budur “ diyen İzzet İzcan, yıllar önce Özker Özgür ve Şener Leventle birlikte benzer bir davadan, ayni suçlardan kendilerinin de yargılandığını hatırlatarak, “ Geçen yıllar rejimin faşist yüzünü daha da kötüleştirmiştir “ dedi.
BKP’nin, Ali Kişmir ve onun gibi haksızlığa uğrayan kesimlerin yanında durmaya devam edeceğini dile getiren İzzet İzcan, “ Beyaz Evde TC Elçisi, Kuvvet Komutanları, İstihbarat Şefleri ve UBP Milletvekillerinin birlikte gerçekleştirdiği müdahaleler ve Mustafa Akıncı’nın görevden uzaklaştırılması utanılacak yüz karası bir müdahale olarak tarihe geçmiştir “ dedi.
“ Esas yargılanması gereken bu müdahaleleri yapanlardır “ diyen BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, “ Hiçbir karanlık sonsuza kadar sürmez, yurdumuza barış, demokrasi ve özgürlük mutlaka gelecektir “dedi.
Η πρώτη δημόσια δήλωση υπέρ της ένωσης από το ΑΚΕΛ, στην εφημερίδα Ανεξάρτητος, 20/11/41.
Το φύλλο της εφημερίδας μπορεί να εντοπιστεί ολόκληρο πατώντας εδώ.
 |
Είναι από τα καλύτερα άρθρα για τους βαθύτερους λόγους που η Νέα Δημοκρατία ηγεμόνευσε και καταποντίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο Εμμανουηλίδης προσφέρει την πειστικότερη ανάλυση με τρόπο συγκεκριμένο και τεκμηριωμένο για τις κρατικές πολιτικές επί Μητσοτάκη που οδήγησαν στις μετατοπίσεις με όρους κοινωνικούς-ταξικούς. Πρόκειται για παρόμοιους λόγους που ο Θατσερισμός ηγεμόνευσε κατά τη δεκαετία του 1980 στη Βρετανία. ασφαλώς με άλλους όρους και υπό άλλες συνθήκες: Ήταν τότε που Πουλαντζάς εντόπισε την τάση «αυταρχικού κρατισμού» και ανέλυσαν με Γκραμσικούς όρους οι Στιούαρτ Χωλ και συνεργάτες του ως «αστυνόμευση της κρίσης» κι ύστερα ως βαθύτερες ιδεολογικές μετατοπίσεις που άλλαζαν τους όρους ηγεμονίας.
Όπως και στη Βρετανία στις αρχές του 1980 (ήττα του Τόνι Μπεν στο Εργατικό Κόμμα, ήττα των ανθρακωρύχων και συνδικάτων στους ταξικούς αγώνες, ιδιωτικοποιήσεις κτλ), η Αριστερά στην Ελλάδα είχε ήδη ηττηθεί σε κοινωνικό επίπεδο αγώνων και ιδεολογικά λόγω των πολιτικών που εφάρμοσε επί (μνημονιακής) διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κάτι που ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε που καν κατάλαβε. Κι ασφαλώς ούτε το ΚΚΕ (στο καβούκι του εκεί που βρίσκεται, εκτός τόπου και χρόνου στο φαντασιακό του κόσμο) θα μπορούσε να αναγνωρίσει.
Κεντρικά εργαλεία της μετατόπισης είναι τα εξής: Η μείζονα σημασία του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού (θέμα που ο Αντώνης Λιάκος είχε εντοπίσει από τη δεκαετία του 1990 ως τη μορφή που θα πάρουν οι κοινωνικοί ανταγωνισμοί του μέλλοντος), η εξαγορά των μικροαστικών τάξεων, οι πάσες και εξαγορά μέσα από τις μαζικές επιδοτήσεις επιχειρήσεων αλλά και η «έξυπνη» πολιτική (smart/ ψηφιακή διακυβέρνηση) μέσα το σλόγκαν του επιτελικού κράτους, όπου η πολιτική σημαίνει απλώς «επιτάχυνση» των διαδικασιών ενός αναποτελεσματικού γραφειοκρατικού κράτους σε εξατομικευμένη εμπειρία σε συνδυασμό με την ιδεολογική μετατόπιση μέσα από την εξατομίκευση. Όλα αυτά αποτέλεσαν βασικούς πυλώνες αυτής της νέας ηγεμονίας.
Η δε αυτονόητη φράση που σύμφωνα με τη (ταξική) συνθήκη δε μπορούσε να ειπωθεί που ξεστόμισέ ο Κατρούγκαλος ότι «είναι λογικό να συνδέεται με το εισόδημα η ασφαλιστική εισφορά (των ελεύθερων επαγγελματιών) στάθηκε όχι μόνο ικανή να ξαποστείλει τον ίδιο στο πυρ το εξώτερο: Είχε θεωρηθεί ομοφώνως σχεδόν ότι η φράση αυτή στάθηκε ικανή να πυροδοτήσει μαζική «έξοδο» από τον ΣΥΡΙΖΑ προς την Νέα Δημοκρατία. Όπως και Θάτσερ πριν 40 χρόνια, μαζί με τον κρατικό αυταρχισμό, τις κατάφορες αδικίες και προνομιακές μεταχειρίσεις, «δημιούργησε σχέσεις εγγύτητας με τον πληθυσμό». Κι έτσι έκλεισε ένας πολιτικός κύκλος κοινωνικών αγώνων που ξεκίνησε το 2008 στην Ελλάδα.
Το ζήτημα είναι τί να κάνουμε τώρα.
Η ταινία ξεκινά δυναμικά με μια τρομακτική κραυγή ενός ανθρώπου που καίγεται και για τα επόμενα 15 λεπτά φαίνεται να εξελίσσεται ενδιαφέρον. Στη συνέχεια όμως μετατρέπεται σε μια μεγάλη αποτυχία που δεν ανταποκρίθηκε καθόλου στις προσδοκίες μας . Ήταν σκοτεινό-ζοφερό, βίαιο, καταπιεστικό και σούπερ-εκμεταλλευτικό σενάριο σε βάρος των γυναικών, των εργατών και των φτωχών, μια καθημερινή και αποξενωτική δοκιμασία για τη κάλυψη των βασικών αναγκών σε μια γκρίζα άσχημη χωματερή ενός εργοστασίου-στέγης, χωρίς έξοδο: Η κριτική της ανδρικής εξουσίας και της πατριαρχίας δεν είναι παρά μια φτωχή καρικατούρα των κάθετων σχέσεων με δεκάδες σκηνές ανταλλαγής χρημάτων ως πράξεις τεμπέληδων, γλοιωδών και καταχρηστικών ανδρών που μοιράζουν τις γυναίκες και τους εργάτες. Δεν υπάρχει ασφαλώς σύστημα πρόνοιας- δεν υπάρχει ορθολογισμός- οι δε πράξεις αλληλεγγύης έχουν σχεδόν εκλείψει. Δεν υπάρχουν πραγματικοί διάλογοι στη ταινία. Είναι η κόλαση στη γη. Έχει σκοπό να είναι παράλογο και γελοίο. Είναι παράλογο, αλλά καθόλου αστείο - μπορεί κανείς να γελάσει μερικές φορές, αλλά όχι περισσότερο. Αυτό δεν είναι βέβαια έπος.
Οι κριτικοί είναι υπερ-γενναιόδωροι για να το χαρακτηρίσουν "μια παράλογη κατάσταση παίζεται με ευθύτητα, καθώς η ταινία γίνεται για την οδύσσεια της γυναίκας μέσα από την εγκατάλειψη. Έχει να σηκώσει το βάρος του να είναι ο βιοπαλαιστής, να κρατήσει την οικογένεια ενωμένη και να ανακαλύψει τι πραγματικά συνέβη στον σύζυγό της". Όχι, φοβάμαι ότι πρέπει να διαφωνήσω. Είναι μια ιστορία κάθετης εξουσίας και η ανατροπή που όλοι περιμένουμε στο τέλος είναι μια προέκταση της ίδιας βίας χωρίς λύτρωση ή χειραφέτηση.
Οι κριτικοί καταλήγουν ως εξής: "Ο αργόσυρτος ρυθμός του Feathers αρχίζει να φαίνεται καθώς πλησιάζει τις δύο ώρες, αλλά πρόκειται για μια ταινία της οποίας το σκόπιμο ξεδίπλωμα σχεδόν αποσπά την προσοχή από το πόσο σκοτεινό γίνεται. Η ζωή της γυναίκας έχει σταδιακά μεταμορφωθεί και όταν αυτό απειλείται, δεν δείχνει κανένα έλεος στο να ενεργήσει για να προστατεύσει τη νεοαποκτηθείσα απελευθέρωσή της". Όχι, και πάλι όχι. Αυτό δεν είναι χειραφέτηση ή απελευθέρωση: ο αστυνομικός ξυλοδαρμός του γλοιώδους και εκμεταλλευτικού αφεντικού, ή ο φόνος με ασφυξία του πλέον πλήρως ανάπηρου συζύγου, ή η σφαγή της κότας δεν είναι απελευθέρωση: είναι απόγνωση και βύθιση σε περισσότερη βία.
Producer: Juliette Lepoutre
Screenplay: Ahmed Amer, Omar El Zohairy
Cinematography: Kamal Samy
Editing: Hisham Saqr
Production design: Asem Ali
Main cast: Demyana Nassar, Samy Bassiouny, Fady Mina Fawzy, Abo Sefen Nabil Wesa
[1] Βλ.‘Feathers’: Cannes Review BY ALLAN HUNTER15 JULY 2021, https://www.screendaily.com/reviews/feathers-cannes-review/5161631.article?fbclid=IwAR011sPUPOgGsVJzagV4kwRRByjB2KikA2XwPCHJYjYOxN3YM4IHbsSgvL8%CE%91]
Όταν μου ζητήθηκε από την Έλλη Παιονίδη να πω δυο λόγια με αφορμή την παράδοση του αρχείου για τη ζωή και το έργο του μεγάλου απόντος, διερωτήθηκα ευθύς εξαρχής τι μπορώ εγώ να πω που να μην έχει ήδη ειπωθεί για τη ζωή και το έργο του Πανίκου Παιονίδη κατά το πέρασμα από τον κόσμο τούτο.
Φαντάζομαι λοιπόν τον Πανίκο να κάθεται κάπου ανάμεσά μας και να παρακολουθεί με το στωικό αυτό του ύφος, όπως έκανε τότε, 10 χρόνια πριν, τον Οκτώβρη του 2012, όταν οργανώσαμε μια εκδήλωση για τον Πανίκο Παιονίδη στην Πύλη Αμμοχώστου με τίτλο, «Ο Ρόλος του Διανοούμενου στην Κύπρο και η οικουμενική κρίση»[1].
Οι πλείστες ομιλίες δημοσιεύτηκαν σε τιμητική έκδοση για τα 90χρονα του Πανίκου στη Νέα Εποχή τρία χρόνια αργότερα (τεύχος 327, καλοκαίρι, 2015), μιας και ο Πανίκος ήταν ο πρώτος διευθυντής, αλλά και ο δημιουργός του περιοδικού, τότε το 1959. Ο 34χρονος τότε Πανίκος ανέλαβε το έργο αυτό και μάλιστα χωρίς συντακτική επιτροπή με συνεργάτη τον Αιγυπτιώτη Μπάμπη Ράκη[2]. Μέσα στο αρχείο βρήκα το μικρό κείμενο, «Το ξεκίνημα της Νέας Εποχής», γραμμένο το 2014: ο Πανίκος αναπολεί τα περασμένα τότε το 1958 όταν ξεκινούσε το περιοδικό, όταν είχε μόλις επιστρέψει από τις σπουδές του μετά την περιπλάνηση του μεγάλου πολέμου. Ο Πανίκος όταν αποφάσισε να ενταχθεί στην Κυπριακή Εθελοντική Δύναμη το 1942 δεν ήταν ούτε 18 χρονών! Για την αποστράτευση όμως έγινε αγώνας, στον οποίο πρωτοστάτησε ως γραμματέας της Ένωσης Κυπρίων Αποστράτων. Τον Νοέμβριο του 1946, μετέβη στο Λονδίνο για σπουδές, ενώ ταυτόχρονα εργαζόταν στην εφημερίδα του Λονδίνου, Βήμα. Το 1948, μετέβη για δημοσιογραφική αποστολή στην Ελλάδα όπου τότε εμαίνετο ο εμφύλιος πόλεμος. Στη συνέχεια πήγε στη Σόφια όπου φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του εκεί πανεπιστημίου. Με την επιστροφή του στην Κύπρο το 1958 αναλαμβάνει δράση: Γίνεται συντάκτης στη Χαραυγή το 1959 και ο πρώτος Γενικός Γραμματέας της ΕΔΟΝ.
Θα σταθώ όμως στο περιοδικό Νέα Εποχή που συνεχίζει αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Το 1958, παίρνει το πράσινο φως από το ΑΚΕΛ για να προχωρήσει στο στήσιμο του νέου περιοδικού. Ο Πανίκος δεν θα ξεχάσει την αγωνία να δώσει φωνή σε όλους τους λογοτέχνες και διανοούμενους σε μια εποχή σκληρών διαιρετικών σχισμών και βίας κατά των Αριστερών. Τον Ιανουάριο του 1958, είχαμε τη διπλή δολοφονία των Μιχάλη Πέτρου στη Λύση και Ηλία Ττοφαρή στην Κώμα του Γιαλού. Τον δε «ματωμένο Μάη» του 1958 είχαν δολοφονηθεί άλλοι τέσσερις αριστεροί[3]. Η στυγνή δολοφονία του Σάββα Μένοικου έγινε στις 23 Μαΐου 1958 στο χωριό Λευκόνοικο, υπόθεση αδικίας και ατιμωρησίας, της οποίας η θεαματική βαρβαρότητα διά λιθοβολισμού με ευλογίες ιερέα και συμμετοχή παιδιών στην πλατεία του χωριού προκαλεί συγκλονισμό[4]. Το θύμα ήταν ένας από τους δεκάδες αριστερούς που διαπομπεύτηκαν ή εκτελέστηκαν από μέλη της ΕΟΚΑ το 1958 με την κατηγορία της προδοσίας[5]. Εξάλλου, μέχρι το 1958 ο Γρίβας (25.1.1958) αδίστακτα δήλωνε: «Πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε την κατάσταση θαρραλέα. Οι Κομμουνισταί είναι οι αντίπαλοί μας, είτε το θέλουμε, είτε όχι. Ενδείκνυται να τους εξοντώσουμε ως πολιτική οντότητα, ώστε να μην είναι πλέον υπολογίσιμος, δυνάμενη διά των αποφάσεών της να επηρεάζη το εθνικό ζήτημα, ως συνέβαινε μέχρι τούδε»[6].
Κι όμως ήταν ακριβώς μέσα σε αυτές τις συνθήκες που αποφασίζει η Αριστερά ότι ενώ θα απαιτήσει τη δικαίωση και δικαιοσύνη, μέχρι αυτή να αποδοθεί[7] δεν επρόκειτο να ενδώσει στις βάναυσες προκλήσεις της βίας που θα έβαζε τη χώρα σε ένα φαύλο κύκλο βία και αντιβίας. Ούτε και θα επέτρεπε τα εγκλήματα αυτά να σταθούν εμπόδιο στην επίτευξη του πρώτιστου πολιτικού στόχου που ήταν η αποτίναξη του αποικιακού ζυγού την παραμονή της ανεξαρτησίας. Ας μην ξεχνούμε ότι το ζήτημα της συγχώρεσης στην πολιτική παραμένει ηθικά, πολιτικά και κοινωνικά ανοικτό: Εν τέλει, αν θα προχωρήσει η ζωή, όπως επέμενε ο Ντεριντά, «η συγχώρηση δεν πρέπει και δεν μπορεί να συγχωρεί παρά μόνο το ασυγχώρητο, το ανεξιλέωτο -και συνεπώς να κάνει το αδύνατον»[8]. Η «ηθική της συμφιλίωσης» στον κόσμο επανέρχεται ως αναγκαιότητα στις αρχές του 21ου αιώνα, ενώ για τη χώρα μας αποτελεί προϋπόθεση αν θα μπορέσουμε να επανενώσουμε τη χώρα μας[9].
Στο πρώτο editorial «Γιατί βγαίνουμε» ο Πανίκος μιλά για το περιοδικό ως μια «έπαλξη των αγώνων του κυπριακού λαού» και για «γέννημα μίας κοινωνικής ανάγκης». Το 2014, θα θυμηθεί τη δύσκολη εκείνη εποχή όταν επωμίστηκε την τεράστια ευθύνη για το εγχείρημα να κτιστεί ένα νέο περιοδικό που να υπερβαίνει τη βία και το μίσος: «Είχα αποφασίσει να μπάσω στο περιοδικό τις καλύτερες ποιητικές φωνές, ανεξάρτητα από το πού βρισκόταν πολιτικά ο καθένας»[10]. Και πράγματι τα κατάφερε: αν κοιτάξει κάποιος ποιοι έγραψαν στο περιοδικό θα εκπλαγεί. Ο Γιώργος Μύαρης στο αφιέρωμα της Νέας Εποχής καταγράφει με γλαφυρό τρόπο τα πρώτα χρόνια με τα πολυειδή και πυκνά του κείμενα[11]. Ο Παιονίδης γράφει με διάφορα ψευδώνυμα και ανυπόγραφα πολύ διαφορετικού τύπου κείμενα: editorials, συνεντεύξεις, κριτικά σχόλια, σχολιασμοί, κριτική λογοτεχνίας και πολιτιστικών δρώμενων, φιλοσοφικά κείμενα. Στο τεύχος γράφουν επίσης κείμενα οι Μίμης Σοφοκλέους, Τάσος Ανδρέου, Λευτέρης Παπαλεοντίου, Φλόγα Ανθία, Γιώργος Φράγκος κ.τ.λ. Στην εκδήλωση μίλησαν επίσης οι Γιώργος Βασιλείου, Νιαζί Κιζίλγιουρεκ και Γιώργος Τσιάκαλος[12].
Το 1959, ήταν πράγματι το ξεκίνημα της νέας αποχής για την Κύπρο –τότε, τον Φεβρουάριο, είχαν υπογραφτεί οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου που σε ένα χρόνο θα οδηγούσαν στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ήταν μια ελπιδοφόρα στιγμή όπου στην Κύπρο πνέει ο αέρας της αλλαγής των καιρών. Η αποαποικιοποίηση ήταν μια παγκόσμια επανάσταση που έπαιρνε μαζί της και την Κύπρο. Σύντομα δυστυχώς θα καλυφθεί από μαύρα σύννεφα ο κυπριακός ουρανός και θα καταρρεύσει η συνεργασία Ε/κ και Τ/κ: Μια αγωνία για το δράμα της χώρας θα διαπνέει το έργο, τόσο το ποιητικό της Έλλης, όσο το πολιτικό-πολιτιστικό-ιδεολογικό του Πανίκου σε όλη τους τη ζωή. Το τεράστιο έργο της Έλλης, πέραν του μέρους που συνυφαίνεται με τη ζωή και το έργο του Πανίκου αποτελεί ξεχωριστό κι αυτόνομο ποιητικό και λογοτεχνικό έργο που θα αδικούσα, αν επιχειρούσα να συνοψίσω απόψε[13].
Ας εστιάσω όμως λίγο στο αρχείο. Πιστός σε αυτό που υποσχέθηκα στον Πανίκο πριν καμιά 15αριά χρόνια στη Βάσα, όταν του ζήτησα να μου δώσει συνέντευξη ότι δεν θα γράψω πράγματα «μουσειακού χαρακτήρα», επιχειρώ να διαβάσω ζωντανά το τι περιέχει το αρχείο και σημαίνει για μας. Ξέρετε το γεγονός ότι ο Λένιν είναι ακόμα στο μαυσωλείο, εκεί βαλσαμωμένος, ενοχλούσε αφάνταστα τον Πανίκο, προφανώς συμφωνώντας με την Έλλη Παππά[14] κι όπου και να βρίσκεται, τον φαντάζομαι να ενοχλείται ακόμα.
Το αρχείο αυτό αποτελεί ζωντανό κι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής που πέρασε από τον 20όν προς τον 21ον αιώνα. Κι αυτό γιατί ζούμε συναρπαστικά χρόνια σε ενδιαφέροντες, αν και θρυμματισμένους καιρούς, όπως επέμενε εμφατικά ο μεγάλος ιστορικός Έρικ Χόμπσμπαουμ[15]. Κι ας είναι καιροί δύσκολοι, φοβερά επικίνδυνοι και γεμάτοι αντιφάσεις. Σήμερα, εκ των πραγμάτων, έχουμε μειωμένες προσδοκίες για το άμεσο μέλλον σε σύγκριση με τις προσδοκίες που ήταν διάχυτες, πριν από έναν αιώνα.
Τότε, η παγκόσμια εμβέλεια και ακτινοβολία της επανάστασης ήταν τέτοια που έφτανε σ’ όλες τις άκρες του πλανήτη. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τον κόσμο διαπνέει ένα άλλο ελπιδοφόρο κύμα, φορέας των οποίων είναι τα αντιαποικιακά κινήματα του κόσμου. Οι λαοί απελευθερωμένοι από την αποικιοκρατία, επιχειρούν να οικοδομήσουν ένα νέο κόσμο στο κίνημα των αδέσμευτων. Εκεί γεννιέται και το πνεύμα της ηθικής της συμφιλίωσης που θέλει να θεμελιώσει έναν κόσμο πέραν της λογικής του πολέμου και των συγκρούσεων.
Ο Πανίκος στο διήγημά του «Το Κόκκινο Τρένο» πιάνει το αισιόδοξο πνεύμα αυτό της επαναστατικής ελπίδας που μπορεί να έχει διαψευστεί με τις αποτυχημένες προσπάθειες οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Ο Πανίκος Παιονίδης αντλεί την έμπνευσή του από την 70χρονη και πλέον έντονη εμπλοκή του στους αγώνες της Αριστεράς. Όλο το έργο του είναι διαποτισμένο από τις μνήμες, το πάθος και την έμπνευση, τις νίκες και τις ήττες, τις απογοητεύσεις, τις αμφισβητήσεις και στρεβλώσεις, αλλά και την ελπίδα που γέννησε αυτή η πυκνή από πολύτιμες εμπειρίες ζωή. Αυτή την εμπειρία περιγράφει τόσο ανάγλυφα στο διήγημα του «Κόκκινο Τρένο (Α)»:
«Είχε κυκλοφορήσει μια μέρα η είδηση πως στην Πράγα θα γινόταν μεγάλη σύναξη νέων και μας άναψε τη φαντασία ένα ταξίδι μέσα από τους τόπους όπου πολλοί της παρέας είχαν δει το χάρο στα μάτια. Ένα ταξίδι θα μας έπαιρνε σε νέους κόσμους»[16]. Ακόμα αντηχούν νοσταλγικά στ’ αυτιά του τα ακούσματα των τραγουδιών της εποχής: «it’s a long way», «The white hills of Dover…»
Στο επόμενο διήγημά του[17], αναπολεί για ένα άλλο κόκκινο τρένο: «πώς να ξεχάσω το άλλο εκείνο κόκκινο τρένο το καλοκαίρι του 1955 από τη Σόφια στη Βαρσοβία»… Εκεί θα γνώριζε και τον Ναζίμ Χικμέτ, ανάμεσα στους άλλους γίγαντες της ποίησης και των Γραμμάτων που τάχθηκαν στον αγώνα για το σοσιαλισμό: «Στο μεταξύ το Κόκκινο Τρένο πέρασε στον μουσειακό χώρο. Πολλοί είναι εκείνοι που το προσπερνούν αδιάφορα, δεν τους αγγίζει. Άλλοι όμως κοντοστέκονται, το χαϊδεύουν με το βλέμμα τους. Ξυπνά, βλέπετε, μέσα στις μνήμες για χρόνια όταν τα οράματα για ένα εκ θεμελίων καινούριο κόσμο είχαν το πάνω χέρι. Κι ήταν, αναμφισβήτητα ωραία, γεμάτα εκείνα τα χρόνια»[18].
Στο αρχείο αυτό βρίσκουμε τις ελπίδες και απογοητεύσεις, τον πόνο, τις αγωνίες, την τέχνη και τη δημιουργία, τα βαθιά ανθρώπινα και τα μεγάλα οράματα και τη διάψευσή τους από τότε. Συνεντεύξεις (κάποιες ανέκδοτες), άρθρα, σημειώματα, επιστολές, σχεδιάσματα, αποκόμματα εφημερίδων, σχόλια, ομιλίες πολιτικού χαρακτήρα, πολιτιστικά και κοινωνικά ζητήματα, εξώφυλλα βιβλίων, αφιερώσεις, ποιήματα της Έλλης και άλλων μαρτυρίες μιας ζωής. Όλα είναι εκεί, ταξινομημένα και ψηφιακά προσβάσιμα.
Έτσι, ας ανοίξουμε το αρχείο –κι ας ταξιδέψουμε λίγο. Σχεδόν τυχαία θα μοιραστώ μόνο ένα μικρό δείγμα:
- «Οδοιπορικό στο Λονδίνο - Η παροικία σπάζει τον κλοιό –οι νέες γενιές αποδήμων ξεφεύγουν πλέον από τα παραδοσιακά επαγγέλματα και ξανοίγονται σε νέους ορίζοντες» (ΑΔ1. 35)
- «Νέα Υόρκη – Η πατρίδα των ξένων» (ΑΔ1.38)
Είπαμε ότι το 1958-59 ο Πανίκος Παιονίδης ήταν ανάμεσα στους πρωτοπόρους της Νέας Εποχής στην Κύπρο. Όμως αυτή ήταν παράλληλα και η εποχή που μερικές χιλιάδες Κυπρίων θα φύγουν για τα ξένα, κυρίως στη Βρετανία: μέρος αυτού του κύματος που ονομάζεται μεταναστευτικό κύμα της «νέας κοινοπολιτείας».
Ο αγαπητός σκηνοθέτης Χρίστος Ζάνος αναφέρθηκε στην εμπειρία αυτή σε πρόσφατη εκδήλωση όπου βραβεύτηκε: το 1958-59 πήγαινε στο λιμάνι της Λεμεσού και έβλεπε τους Κυπρίους που αποδημούσαν για Αγγλία, Αμερική, Αυστραλία, αλλά και τους δακρυσμένους συγγενείς και φίλους να αποχαιρετούν τους αγαπημένους τους: «Εν να αξιωθούμεν να τους ξαναδούμεν;» Θυμήθηκε μάλιστα το όνομα του πλοίου: Το «Μεσσάπια». Με το «Μεσσάπια» όμως θα σαλπάρει και η 12χρονη τότε Δάφνη Μαυροβουνιώτη που με τον πατέρα τους παίρνουν το δρόμο για το Λονδίνο περί την 25η Μαρτίου του 1959! Δεκάδες χιλιάδες Κύπριοι βρίσκονται από τότε στη Βρετανία, οι πλείστοι στο Λονδίνο[19]. Χρόνια μετά μας περιέγραφε την ανατριχίλα που της προκαλούσε αυτός ο ήχος, το βουητό-σφύριγμα του πλοίου που φεύγει, ακόμα κι όταν επέστρεψε κι εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Λεμεσό που τη γέννησε -όπως το σφύριγμα του κόκκινου τρένου του Πανίκου Παιονίδη! Να λοιπόν η πρώτη ζωντανή, αλλά αστάθμητη συνάρτηση, το πρώτο ζωντανό ταξίδι του αρχείου της Έλλης και του Πανικού.
Άλλο δείγμα:
- Στα 85χρονα του ο αιώνιος έφηβος Λουή Αραγκόν «απορρίπτει τους νόμους θανάτους» είναι ο χαρακτηριστικός τίτλος μιας συνέντευξης που ο Πανίκος πήρε από μεγάλο ποιητή (ΑΔ1.64)
- Παύλος Λιασίδης, ένας αυθεντικός λαϊκός ποιητής (ΑΔ1.50)
- Γιάννης Λέφκης Παπαγγέλου ο αγωνιστής, ο λογοτέχνης
- Νίκος Νικολαΐδης ο κύπριος (του Τ. Ανθία)
- Νίκος Νικολαΐδης (Έλλη Αργυρίδου 1958-59)
- «Ναζίμ αδελφέ μου [του ΠΠ] (ΑΔ1.96)
- «Έφυγε ένας μεγάλος» (ΑΔ1. 97) και «Ένα αδέσμευτο πνεύμα που τόλμησε να πάει κόντρα στο κατεστημένο» (ΑΔ1.98), όπου ο ΠΠ αποχαιρετά τον Πλουτή Σέρβα
- Μετά βρίσκω ένα χειρόγραφο του ΠΠ «Πλουτής Σέρβας – Τα παιδικά μας χρόνια» που γράφτηκε το 1985 (ΑΔ2.17)
Υπάρχει και μια πολιτική διαθήκη εδώ. Επώδυνη και δύσκολη που περιγράφει τη διάσπαση του ΑΚΕΛ και την ίδρυση του ΑΔΗΣΟΚ. Καταπιάνεται με το πνεύμα και την αγωνία της εποχής αυτής με τις αντιφάσεις και τη διάλυση, η κατάρρευση του «υπαρκτού» και της ΕΣΣΔ. Είχα πρόσφατα την ευκαιρία να διαβάσω μια ενδιαφέρουσα διατριβή για τη διάσπαση αυτή και το αρχείο της Ε & Π αποτελεί πολύτιμη πηγή![20] Ο Πανίκος υπηρετεί το κίνημα και το κόμμα από διάφορα πόστα μέχρι το 1990, ενώ η συνεισφορά του στα πολιτιστικά είναι πολύτιμη και αδιαμφισβήτητη. Διαφωνεί και αποχωρεί από τις γραμμές του ΑΚΕΛ. Η επώδυνη και τραυματική σχέση με το κίνημα της Αριστεράς καταγράφεται μέσα από το έργο του με τρόπο γλαφυρό, πότε με έντονα κριτική διάθεση, απογοήτευση και παράπονο, άλλοτε με στωικότητα. Εντούτοις, διατηρεί μια ζωντανή κι ανθρώπινη σχέση με τον κόσμο της Αριστεράς –αν και διαφωνεί διατηρεί ήρεμα και με ήθος μια κριτική στάση, αλλά με σεβασμό προς τον συνομιλητή του. Οι δεσμοί αυτοί είναι πολύ δυνατοί γιατί η ζωή και το έργο του είναι κομμάτι της ίδιας κληρονομιάς.
Ο Πανίκος Παιονίδης άφησε έργο μιας ζωής που ξεπερνά το μικρό γεωγραφικό μέγεθος του νησιού μας. Πολλοί νεότεροι ίσως γνωρίζουν τον Παιονίδη ως λογοτέχνη με προσφορά του στα Γράμματα και τον Πολιτισμό[21]. Μπορούμε να κατανοήσουμε το έργο του μόνο αν το αντιληφθούμε στα πλαίσια ενός προβληματισμού για το ρόλο των διανοουμένων στην Κύπρο την εποχή της οικουμενικής κρίσης[22]. Στο συμπόσιο προς τιμήν του Παιονίδη πριν 10 χρόνια, θέσαμε τον εξής προβληματισμό: Τι μένει τελικά και ποιες οι ευθύνες των προοδευτικών διανοούμενων σ’ αυτούς τους «ρευστούς καιρούς» (Bauman), που εδώ και 40 χαρακτηρίζεται ως «εποχή της αβεβαιότητας» (Galbraith) ή «εποχή των άκρων» (Hobsbawm);
Τόσο η κοινωνιολόγος Φλόγα Ανθία[23], όσο ο υποφαινόμενος[24] θεωρήσαμε ότι με βάση το σχήμα του Γκράμσι[25], ο Πανίκος Παιονίδης είναι τόσο «παραδοσιακός διανοούμενος», δηλαδή άνθρωπος των Γραμμάτων και Τεχνών, άνθρωπος του πνεύματος, όσο «οργανικός διανοούμενος»[26]. Εξάλλου, κατά τον 20όν αιώνα που συντελούνται κοσμογονικές αλλαγές στην κοινωνία, η στάση των διανοούμενων απέναντι στην εξουσία θέτει νέους προβληματισμούς που επεκτείνουν το Γκραμσικό σχήμα[27].
Στη μακρά του σταδιοδρομία ο Παιονίδης μάς μίλησε για το μεγάλο όραμα, τις διαψεύσεις, αλλά και την ελπίδα στο οδοιπορικό του, όπως αυτό αναδύεται μέσα από τα δοκίμιά του, τα διηγήματα και τις συνεντεύξεις του. Ο νεαρός τότε Πανίκος Παιονίδης, γόνος μιας μικροαστικής οικογενείας με πατέρα δάσκαλο, αποφοιτά από την Αγγλική Σχολή και στα 17 εντάσσεται στην κυπριακή εθελοντική δύναμη για να πολεμήσει το Φασισμό. Παίρνει τη συνειδητή απόφαση να ενταχθεί στο κίνημα της Αριστεράς.
Πολλά κόκκινα τρένα πέρασαν φευγαλέα από τότε. Τα σφυρίγματά τους περνούν και χάνονται στην ιστορία. Κι όμως οι παλιές τούτες αναμνήσεις δεν σβήνουν. Η ζέση εκείνη του πάθους, του αγνού κι ατόφιου οράματος είναι ανεξίτηλη σαν τον ήλιο. Αυτό ζεσταίνει κι ενέπνεε μέχρι τέλους τον συν νέο Πανίκο Παιονίδη που αγωνιούσε να μάθει για το καθετί, για τι δέον γενέσθαι, ιδίως στις γραμμές της προοδευτικής και αριστερής πολιτικής. Δεν ήταν αφελής, ούτε και κρύβει τις πικρίες του. Τα λέει όπως τα ξέρει. Ούτε είναι σίγουρος όπως θα υπήρξε κάποτε. Το σφύριγμα του κόκκινου τρένου όμως δεν έλεγε να τον αφήσει.
Έτσι κι αλλιώς, από την οπτική των οραματιστών του σοσιαλισμού, η ιστορία του κόσμου μας βγήκε αλλιώς. Δεν υπάρχει μια ερμηνεία, αλλά πολλές, σε κάποιες περιπτώσεις αντικρουόμενες μεταξύ τους. Αυτή όμως η αντίφαση της ηττημένης, προς το παρόν τουλάχιστον, επαγγελίας μιας ανώτερης κοινωνίας, διαπερνά το έργο του Πανίκου Παιονίδη[28]. Κι όμως η ανάγκη για έναν άλλον κόσμο καλύτερο είναι πιο επείγουσα παρά ποτέ άλλοτε. Κι έτσι στ’ αυτί μου έρχεται η ρήση του Γκράμσι, προσαρμοσμένα βέβαια στην εποχή μας: «Στο Μιλένιουμ»[29] λοιπόν ακούω τον άνθρωπο-διανοητή να επιμένει να στοχάζεται όταν υπάρχει αναταραχή και διαταραχή σε κενό αέρος: «Το παλιό πεθαίνει, αλλά το νέο δεν λέει να γεννηθεί!» Είναι σαν να ακούω τον μεγάλο Ιταλό στοχαστή, τον Αντόνιο Γράμσι, να ψιθυρίζει στο αυτί του Κύπριου διανοούμενου τη στιγμή της μεγάλης απογοήτευσης: «εμείς είμαστε πεσιμιστές του πνεύματος, αλλά αισιόδοξοι, οπτιμιστές της βούλησης»...
Ζούμε μια χαοτική κατάσταση διαρθρωτικά μιλώντας, η οποία είναι τελείως απρόβλεπτη στην τροχιά της. Θα επέλθει άραγε μια «μια νέα τάξη πραγμάτων, θα ξεπροβάλει μέσα από το χάος, μέσα στην περίοδο των επομένων 50 χρόνων», όπως υποστήριζε ο Immanuel Wallerstein; Το ζήτημα όμως είναι τελικά το ίδιο που απασχολούσε έναν αιώνα νωρίτερα τον Γκράμσι και μας απασχολεί και μας σήμερα: «τι είδους κόσμο θέλουμε στην πραγματικότητα και με ποιους όρους θέλουμε να φτάσουμε ως εκεί»[30].
Σκέφτομαι αυτά που τόλμησε ο Πανίκος Παιονίδης –τώρα στην ψηφιακή εποχή που όλο και περισσότερο στο κομπιούτερ θα χαράσσονται. Αυτά τα επικίνδυνα που έπρεπε να λεχθούν γιατί ήσαν προϊόν αναστοχασμού, γιατί ανήκουν στην ιστορία ολονών μας, γιατί όλοι έχουμε ηθικό χρέος στην ιστορία και στα παιδιά μας. Το ήθος του δημοσίου λόγου του ξεχωρίζει λόγω του βάθους της σκέψης και της επιλογής μιας στάσης ζωής όπου δεν φοβάται να διαφωνήσει. Όχι βέβαια για χάριν της διαφωνίας, αλλά για χάριν της ουσίας.
Δεν είναι ανάγκη να συμφωνούμε σε όλα. Ελπίζουμε ότι συμφωνούμε στα πιο βασικά, αλλά ας μην κολλούμε σε αυτό: η πεμπτουσία της δημοκρατίας είναι η διαφωνία[31]: Αν μάθαμε κάτι τόσο από την ιστορία της αποτυχημένης απόπειρας οικοδόμησης του σοσιαλισμού κατά τον «μικρό 20όν αιώνα», αλλά και από την ιστορία του καπιταλισμού που επικίνδυνα τείνει προς τον αυταρχισμό με τις διεργασίες κένωσης της δημοκρατίας και απαξίωσης των αντιπροσωπευτικών και νόμιμων θεσμών, είναι ότι η πολιτική για να έχει νόημα πρέπει να έρχεται σε ρήξη με την καθεστηκυία τάξη, ότι η φωτεινή εξαίρεση που γεννά την «πολιτική» με κεφαλαίο «Π» είναι η στιγμή της ανάδυσης μιας άλλης λογικής, ενός άλλου οδοιπορικού που σπάζει τα στεγανά, που ανοίγει δρόμους και άφοβα κοιτάζει τον κόσμο με τρόπο που μέχρι χθες ήταν αδιανόητος.
Αυτή την ανατρεπτική λογική που να δίνει νόημα, ώθηση κι έμπνευση έψαχνε με πείσμα ο Πανίκος Παιονίδης. Σε ένα αυτοβιογραφικό διήγημα με τίτλο «Ανατροπή» στο βιβλίο του Το Πείσμα του Ηρόδοτου (εκδ. Αφή, 2007) αναφέρεται στο πέρασμα από τον κόσμο της Αριστεράς ως μια βαθιά οραματική ώθηση για μετάβαση σ’ έναν καλύτερο κόσμο και το πείσμα που επιμένει στην ανάγκη ανατροπής: Το 1944 ήταν σίγουρος για το πού πρέπει να πάει ο κόσμος μέχρι το 1989 που είδε να διαψεύδεται και αποφασίζει να εγκαταλείψει αυτό που θεωρούσε τόσο σίγουρο. Ο 80χρονος πλέον Πανίκος Παιονίδης αναφέρεται στις ανατροπές κι υπερβάσεις που έκανε, αλλά δεν τελειώνει όμως εκεί:
«Δύο υπερβάσεις που σφράγισαν τη ζωή μου. Ωχ! Πόσο θα ήθελα να υπάρξει τρίτη που να υπερκεράσει τις προηγούμενες! Τι θα είναι αυτή, σε ποιο μέτωπο θα τεθεί η πρόκληση δεν ξέρω.
Αν και συνειδητοποιώ πλήρως, πως όλες οι προκλήσεις συγκλίνουν σε ένα: στο υπέρτατο, όπου ο ανθρώπινος παράγοντας φαίνεται μηδαμινός. Κι όμως…» (σελ. 20)
Πριν μια δεκαετία είχαμε υποσχεθεί κάτι, εμείς, οι νεότερες γενεές απαγγέλλοντας Μαγιακόφσκι:
«Θα τ’ αναλάβουμε εμείς,
αν άλλος κανείς
από μας
δεν υπάρχει για να το σκεφτεί»
Σήμερα, δέκα χρόνια γηραιότεροι, αλλά ελπίζω σοφότεροι, παραλαμβάνοντας το αρχείο που η Έλλη κι εσύ φυλάξατε για να το παραδώσετε στην Πόλη και το Πανεπιστήμιο, θα σταθούμε πιστοί στην υπόσχεση που δώσαμε: Τα μέτωπα των νέων οικουμενικών αγώνων είναι ήδη μπροστά μας, αν θα σωθεί ο πλανήτης που περνά από κρίση σε κρίση. Όπως το ’πε ο Μαγιακόφσκι το «Φτάνει πια», έτσι κι εμείς θα τ’ αναλάβουμε. Κι ό,τι περνά από το χέρι μας θα κάνουμε γιατί το χρωστάμε, τόσο σε εσάς, όσο και στις γενεές που θα έρθουν.
Ο Νίκος Τριμικλινιώτης είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Το κείμενο είναι διασκευή της προσφώνησης για την παράδοση του Αρχείου Έλλης και Πανίκου Παιονίδη, Δημοτική Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Λεμεσού, 2 Ιουλίου 2023.
[1] 26 Οκτωβρίου 2012, οργανώθηκε από το Κυπριακό Ινστιτούτο Κριτικής Κοινωνικής Έρευνας και Διαλόγου, η Ένωση Λογοτεχνών και το ΕΚΑΤΕ στην Πύλη Αμμοχώστου, Λευκωσία.
[2] Γιώργος Μύαρης «‘‘Χρόνια συνωστισμένα σε δεκαετίες διωγμών και στερήσεων’’ - Ερευνώντας την παρουσία του Πανίκου Παιονίδη στον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας της ‘‘Νέας Εποχής’’», Νέα Εποχή τ. 327, καλοκαίρι, 2015, σελ. 41-50.
[3] Ο Κυριάκος Πατατάς (Πηγή Αμμοχώστου στις 6. 5. 1958), ο Σάββας Μένοικος (Γούφες Αμμοχώστου στις 23. 5. 1958), ο Δημήτρης Μάτσουκος Γύψου (Αμμοχώστου στις 23. 5. 1958), ο Ανδρέας Σακκάς (Πέρα Ορεινής Λευκωσία στις 25. 5. 1958) και ο Παναγιώτης Στυλιανού (Αχερίτου Αμμοχώστου στις 29. 5. 1958). Βλ. Λ. Α. Κύπριος, «Η ΑΛΛΗ ΕΟΚΑ - Η Τρομοκρατία των Μασκοφόρων του Γρίβα», Τραίνο στην πόλη, Τεύχος 10, 1993. Επίσης, Μιχάλης Μιχαήλ, «Διμέτωπος ο Αγών», ΕΟΚΑ και Αριστερά την Περίοδο 1955-59 (Εκδόσεις HETEROΤΟΠΙΑ, 2016).
[4] Χρίστου Αχνιώτη, Οι Δειλοί, Η Εκτέλεση του Μ (Λευκωσία, 2018) είναι το βιβλίο βασισμένο στο πολιτικό λιντσάρισμα και δολοφονία του ήρωα της εργατικής τάξης Σάββα Μένοικου από μασκοφόρους, μέλη και οπαδούς της ΕΟΚΑ τον Μάη του 1958 στο Λευκόνοικο.
[5] ΣΥΜΠΟΣΙΟ, Οι πολιτικές δολοφονίες του 1958: ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις, 18 Σεπτεμβρίου, 2021, Ινστιτούτο Ερευνών Προμηθέας και Θέατρο Αντίλογος, Πανεπιστήμιο Κύπρο, https://www.inep.org.cy/politikes-dolofonies-1958
[6] «Με ιδεολογικό υπόβαθρο οι δολοφονίες αριστερών από την ΕΟΚΑ», Χαραυγή, 26 Μαΐου 2018
[7] Η αποκατάσταση από την Πολιτεία άργησε –έπρεπε να περιμένει να αναλάβει την προεδρία ο Δημήτρης Χριστόφιας με απόφαση της κυβέρνησης στις 12 Δεκεμβρίου 2012 για μια έστω ηθική αποκατάστασή των φονευθέντων. Μέχρι σήμερα ο «Σύνδεσμος Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-59» εξακολουθεί να αρνείται να αναγνωρίσει τα εγκλήματα αυτά.
[8] Jacques Derrida, Συγχωρείν. Το ασυγχώρητο και το απαράγραπτο, μτφ. Βαγγέλης Μπιτσώρης
Angelus Novus 2017.
[9] Sitas, A., A. Dilek, and N. Loizou (2007), Prospects of Reconciliation, Co-Existence and Forgiveness in Cyprus in the Post-Referendum Period, PRIO Cyprus Centre Report, 4. Nicosia: PRIO Cyprus Centre.
[10] Είχε δημοσιευτεί στο αφιέρωμα, βλ. «Το ξεκίνημα της νέας Εποχής», Νέα Εποχή τ. 327, καλοκαίρι, 2015, σελ. 51.
[11] Γιώργος Μύαρης «‘‘Χρόνια συνωστισμένα σε δεκαετίες διωγμών και στερήσεων’’ - Ερευνώντας την παρουσία του Πανίκου Παιονίδη στον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας της ‘‘Νέας Εποχής’’», Νέα Εποχή τ. 327, καλοκαίρι, 2015, σελ. 41-50.
[12]Το ηχητικό είναι διαθέσιμο στην κατοχή του συγγραφέα. Καλό θα ήταν μαζί με το τεύχος κι αυτό να διατεθεί στο αρχείο.
[13] Καταξιωμένη και πολυβραβευμένη η Έλλη Παιονίδου εξέδωσε γύρω στα τριάντα βιβλία, πoίηση, πεζό, βιβλία για παιδιά και vέoυς. Ασχoλήθηκε επίσης με τηv κριτική βιβλίoυ και τo χρovoγράφημα. Η Έλλη Παιovίδoυ τιμήθηκε επανειλημμένα με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, το 2015 με το βραβείο Ανθία-Πιερίδη και με άλλα βραβεία και διακρίσεις. Είvαι μέλoς της Διεθvoύς Ένωσης Κριτικώv Λoγoτεχvίας, της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων Ελλάδας και Κύπρoυ, τoυ ΠΕΝ, τoυ Συvδέσμoυ Παιδικού Βιβλίoυ και διετέλεσε μέλος της Διεθvoύς Κριτικής Επιτρoπής Λoγoτεχvικoύ Βραβείoυ Νoηστατ τoυ Παvεπιστημίoυ της Οκλαχόμα.
[14] Έλλη Παππά, Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός μαυσωλείο (Εκδ. Άγρα, 19910 και Πανίκος Παιονίδης, «Έλλη Παππά», στο Διάλογοι: στο λυκαυγές της νέας εποχής (Λεμεσός, 2011), σελ. 39-41.
[15] Εξιστορώντας τη ζωή του στο αυτοβιογραφικό του έργο Συναρπαστικά χρόνια: Μια ζωή στον 20ό αιώνα (εκδ. Θεμέλιο, 2003) και Θρυμματισμένοι καιροί: Κουλτούρα και κοινωνία στον 20ό αιώνα, εκδ. Θεμέλιο, 2013, ISBN 9789603103653
[16] «Κόκκινο Τραίνο (Α)», στο ομώνυμο βιβλίο του Το Κόκκινο Τραίνο, Λεμεσός 2002, σ. 16.
[17] «Κόκκινο Τραίνο (Β)», σ. 21.
[18] «Κόκκινο Τραίνο (Β)», σ. 24.
[19] Φλόγα Ανθία, Ethnicity, Class, Gender and Migration. Greek-Cypriots in Britain, Routledge, 1992. Fotis Loizou, One Way Ticket: The Autobiography of a London Cypriot, Autobiography and Memoir (Austin Macauley Publishers 2019)
[20] Στυλιανός Αγαθοκλέους, «ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΣΤΟ ΑΚΕΛ. Οι ιδεολογικοπολιτικές διαφωνίες και διαφορές της περιόδου 1989-90 που οδήγησαν στη διάσπαση του κόμματος». Πτυχιακή μελέτη, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας.
[21] Για το κριτικό και το λογοτεχνικό έργο του Π.Π. βλ. Γιώργος Κεχαγιόγλου-Λευτέρης Παπαλεοντίου, Ιστορία της νεότερης κυπριακής λογοτεχνίας, Λευκωσία, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, 2010.
[22] Εξαίρεση στα όσα γράφτηκαν για το έργο του Παιονίδη που αναφέρονται στο κριτικό και λογοτεχνικό έργο του αποτελεί το κείμενο του Γιώργου Κ. Μύαρη, «Πανίκος Παιονίδης: Με λογιοσύνη και ευαισθησία!», Αφιέρωμα Πανίκος Παιονίδης, Κυπριακή Βιβλιοφιλία, τχ. 30, Καλοκαίρι 2014, 4-6. Βρίσκουμε εδώ και εξαιρετικά βιογραφικά στοιχεία που συνδέουν το έργο με τον άνθρωπο.
[23] Φλόγα Ανθία, «Οι διανοούμενοι και η κοινωνία», Νέα Εποχή τ. 327, καλοκαίρι, 2015, σελ. 35-41.
[24] Νίκος Τριμικλινιώτης, «Το σφύριγμα του κόκκινου τρένου: ο Κύπριος διανοούμενος την εποχή της αβεβαιότητας», Νέα Εποχή τ. 327, καλοκαίρι, 2015, σελ. 28-34.
[25] Αντόνιο Γκράμσι (1972) Οι Διανοούμενοι, εκδ. Στοχαστής, http://eranistis.net/wordpress/wp-content/uploads/2013/09/OI-DIANOOYMENOI-GRAMSI-ANTONI1.pdf
[26] Εύστοχα ο Μύαρης αναφέρει: «Ο Πανίκος Παιονίδης είναι μια προσωπικότητα πολύπλευρη, ένας “homme de lettres”, με αστείρευτη δημιουργικότητα και ουμανιστικό πνεύμα». Εξ ου και η ευκολία του να συνδεθεί με τις δεκάδες των πολιτών του κόσμου: Aραγκόν, Γιεφτουσένκο, Αξιόνοφ, Καμπανέλλης, Βρεττάκος, Χάρισον, Τζελάλ Καντίρ, Μιλλιέξ κ.τ.λ. Η συνεισφορά του ως κριτικός τέχνης και λογοτεχνίας, αρθρογράφος-σχολιαστής, δοκιμιογράφος, αλλά και ως λογοτέχνης είναι πλέον πασίγνωστη.
[27]Edward W. Said, Διανοούμενοι και εξουσία, Αθήνα: Scripta, 1997.
[28] Μόνα Σαββίδου-Θεοδούλου (2005) «Πανίκος Παιονίδης», Λογοτεχνικά Πορτρέτα, Κύπριοι ποιητές και πεζογράφοι, τόμος Δ., 2005, Αρμίδα, σ. 95-109.
[29] Εκδ. ΙΩΛΚΟΣ, 1999.
[30] Ουτοπιστική, εκδ. Κέδρος 2007, σελ. 110.
[31] Jacques Rancière (2010) Dissensus, Continuum books, Λονδίνο και Νέα Υόρκη.
BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, Başbakan Yardımcısı ve Turizm, Kültür, Gençlik ve Spor Bakanı Fikri Ataoğlu’nun “ Yeni turizm yatırımları için alçak orman arazilerini tespit ettik “ şeklindeki açıklamasının kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Demokrat partinin misyonu bellidir.
“ Öyle görünüyor ki, Fikri bey kime ne vereceğini tespit etmiş, Kuzey Kıbrıs’ta bakir kalan orman arazilerini yandaş sermaye guruplarına peşkeş çekmek istiyor “ diyen İzzet İzcan, “ Girne Liman ihalesi, Şeker Sigortada olanlar, geçmişte Kooperatif Merkez Bankası Yönetim Kurulunda yaşananlar ve poliste bastırılan yolsuzluk dosyaları, Demokrat partinin hükümetteki misyonunu ortaya koymaktadır “ dedi.
Hiçbir karanlık sonsuza kadar sürmez.
Kuzey Kıbrıs’ın demokratik hukuk devleti olmamasından ve savcılığın yolsuzluk dosyalarını ileriye taşımamasından cesaret alan rejim yanlısı siyasilerin, halkın gözünün içine baka baka yolsuzluk yaptığını dile getiren BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, Uluslar arası hukukun dışında kalan ve Türkiye’nin arka bahçesine dönüşen Kuzey Kıbrıs’ın, yolsuzluk, kumar, fuhuş ve insan kaçakçılığı merkezi haline geldiğini vurguladı.
“ Yolsuzluklara karşı mücadele etmek öncelikli görevimizdir “ diyen İzzet İzcan, “ Hiçbir karanlık sonsuza dek sürmez “ dedi.
Διδακτορική διατριβή της Γιώτας Παρασκευά-Χατζηκώστα, για την Περσεφόνη Παπαδοπούλου.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Περίληψη
Η Περσεφόνη Παπαδοπούλου είναι ίσως η κορυφαία πνευματική γυναικεία φυσιογνωμία της Κύπρου του πρώτου ημίσεος του 20ού αιώνα, ωστόσο λίγα είχαν γραφτεί γι’ αυτήν. Η διατριβή αυτή επιχειρεί να εντάξει και να παρακολουθήσει το δρων πρόσωπο μέσα στο πλαίσιο της εποχής του και αποσκοπούσε στη σύνταξη μιας ολοκληρωμένης προσωπογραφίας για την Παπαδοπούλου. Η ανάδειξη της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας πνευματικής φυσιογνωμίας της και η προσπάθεια εμπεριστατωμένης αποτίμησης του πρωτοποριακού λογοτεχνικού -έμμετρη ποίηση, ποίηση σε πεζό, κριτική της λογοτεχνίας, λογοτεχνική μετάφραση- και του ευρύτερου συγγραφικού και κοινωνικού της έργου, έρχεται να καλύψει ένα κενό στην κυπρολογική έρευνα και γενικότερα φιλοδοξεί να αποτελέσει ουσιαστική συμβολή στα ζητούμενα της Νεοελληνικής Φιλολογίας.
Αφιέρωμα του περιοδικού 'Χρονικό' στην Κύπρια φεμινίστρια Περσεφόνη Παπαδοπούλου, τεύχος 105, τον Ιούλιο του 2020. Η Περσεφόνη Παπαδοπούλου κυκλοφόρησε το πρώτο φεμινιστικό έντυπο στην Κύπρο, την εφημερίδα 'Εστιάδες', το 1913.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Κείμενο που κυκλοφόρησε στην ελληνική λογοτεχνική επιθεώρηση 'Πρωτοπόροι' σχετικά με τα Οκτωβριανά που εξελίσσονταν το 1931 στην Κύπρο. Το κείμενο αποτελεί τη θέση της επιθεώρησης για το ζήτημα. Η επιθεώρηση ήταν συνδεδεμένη με το ΚΚΕ.
ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ
ΝΟΕΜΒΡΗΣ 1931, ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β', ΦΥΛΛΟ 10
ΣΤΟΥΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Ως τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν έχουμε πάνω στην απελευθερωτική εξέγερση του μεγάλου νησιού σας, πληροφορίες άλλες εξών απ’ τις λιγοστές που διαφεύγουν την αγγλική λογοκρισία. Ακόμη, κι ̓ αυτές δεν φθάνουν ως σ' εμάς παρά αλλοιωμένες έτσι, που να σκεπάζουν το βαθύτερο χαραχτήρα της εξέγερσης. Ως τόσο, έχοντας υπ’ όψη μας την όλη αντικειμενική κατάσταση του τόπου σας, όπως διαγραφόταν ολοκάθαρα ως τον τελευταίο τούτον καιρό, και συνδυάζοντάς την με τα γεγονότα που οπωσδήποτε έγιναν γνωστά, δεν μας στάθηκε διόλου δύσκολο ν' αντιληφθούμε μιάς ξαρχής ότι το απελευθερωτικό αυτό κίνημα είνε στην ουσία και στο βάθος του, έργο των μεγάλων καταπιεζομένων κ’ εκμεταλλευομένων μαζών της Κύπρου που χρόνια τώρα στενάζουν κάτω από τον πολλαπλό ζυγό των ιμπεριαλιστών, των τσιφλικάδων, των καπιταλιστών, των τοκογλύφων και του αναχρονιστικού κλήρου: έργο της φτωχολογιάς, της αγροτιάς, του νεαρού Προλεταριάτου της Κύπρου. Ταυτόχρονα, έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε, πως εσείς οι ίδιοι, προχωρημένοι διανοούμενοι και τεχνίτες, παιδιά τής ίδιας φτωχολογιάς, που μάχεται σήμερα τον τιτάνιο αγώνα, δεν μείνατε ούτε απαθείς ούτε αμέτοχοι στην εξέγερση, και δεν παραλείψατε να διεκδικήσετε τη θέση σας στις πρώτες γραμμές.
Το πιστεύουμε ακράδαντα αυτό.
Και γι’ αυτό σας βεβαιώνουμε πως οι διάνοιες κ' οι καρδιές μας είνε μαζί σας. Και γι’ αυτό σας στέλνουμε τον πιο θερμό αδελφικό κ' επαναστατικό μας χαιρετισμό, μαζὺ με τη λαχτάρα μας για την πλήρη επιτυχία του αγώνα. Και σας παρακαλούμε ακόμη να διαβιβάσετε τα ίδια αυτά αισθήματα και τους πόθους μας, στις μεγάλες μάζες, στα ταξικά μας αδέλφια, εσείς, που αγωνίζεστε στο πλευρό τους.
Πρωτοπόροι της Κύπρου. Η πίστη μας στον ηρωισμό και στην αυτοθυσία σας, κατά τις κρίσιμες, όμως μεγάλες αυτές στιγμές, είνε αμέτρητη. Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε, ότι μέσα στα γενικώτερα επαναστατικά σας καθήκοντα, ότι μαζὺ με την ενεργό συμμετοχή σας στη μεγάλη εξέγερση, ούτε λησμονήσατε, ούτε παραγνωρίσατε τα ειδικώτερα καθήκοντα που σας βαρύνουν, εσάς τους πρωτοπόρους της Ελεύθερης Σκέψης, της Προχωρημένης Διανόησης και της Επαναστατικής Τέχνης. Η ταξική μας αντίληψη μας βεβαιώνει πως ούτε στιγμή υποτιμήσατε το διαφωτιστικό ρόλο που σας ανήκει μέσα στις αγωνιζόμενες μάζες. Δικό σας καθήκον είταν και είνε η διαφωτιστική ζύμωση πάνω στο χαρακτήρα, στα αίτια και στην προοπτική των αποικιακών εξεγέρσεων κατά την τελευταία αυτή περίοδο τού Ιμπεριαλισμού – γενικά, και ειδικά πάνω στην εξέγερση των μαζών του νησιού σας. Καθώς επίσης, δικό σας καθήκον στην Κύπρο, είταν και είνε το αλύπητο ξεσκέπασμα των τσιφλικάδων, των εκμεταλλευτών, των τοκογλύφων, που σε ιερή συμμαχία με την αντιδραστική παπαδοσύνη προσπαθούν να παραπλανήσουν τις μάζες με τα δήθεν "ριζοσπαστικά" συνθήματα [τους]. Ξαίρετε καλύτερα από κάθε άλλο, πώς στο βάθος όλου αυτού του "ριζοσπαστισμού" δεν κρύβεται παρά η εκμετάλλευση, επίσης άγρια κ’ απάνθρωπη, πίσω από τη μάσκα της "Ένωσης" και που είνε κι' αυτή επίσης αποτρόπαια όσο κι’ ο Αγγλικός Ιμπεριαλισμός. Και θάχετε ήδη αρχίσει το ξεσκέπασμα και το μαστίγωμα των "Αρχηγών" της "Ένωσης", που έχουν κιόλας καταπροδώσει το κίνημα. Όμοια, δεν αμφιβάλλουμε, πως θάχει ήδη αρχίσει το ξεσκέπασμα του αντιδραστικού κλήρου, που είνε ὁ πιστότερος σύμμαχος του ιμπεριαλισμού, και πως δεν θάχει επιτευχθεί το νάρκωμα και ἡ παραπλάνηση των μαζών με τη μελοδραματική χειρονομία του δεσπότη Κιτίου, που ως κι’ αυτή ακόμη αποτελεί σωστή παραφωνία στην όλη στάση του ανώτερου κλήρου και στη χαρακτηριστική απάθεια του Αρχιεπισκόπου Κύπρου. Ακόμη, στο διαφωτιστικό σας αυτό έργο, δε θα είταν δυνατό να είχατε παραλείψει να εξηγήσετε πλατειά, τους στενούς ταξικούς δεσμούς που συνδέουν τους Έλληνες και τους Τούρκους εκμεταλλευομένους στον κοινό αγώνα, αγώνα όχι για την "Ένωση" με μιαν άλλη Μητρόπολη, όπως είνε πιά η σημερινή αστική Ελλάδα, αγώνα για το οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό ξεσκλάβωμα της Ελεύθερης και Ανεξάρτητης Κύπρου των Ελλήνων και Τούρκων καταπιεζομένων.
> Η βεβαιότητά μας αυτή για την εκτέλεση των καθηκόντων σας, δεν έχει χαρακτήρα άλλο παρά εκείνον που απορρέει από τους αδελφικούς ταξικούς μας δεσμούς, κι απ’ τη στενή ανάμεσα μας αλληλεγγύη. Ούτε πρόκειται να σας υπαγορεύσουμε ή έστω και να σας υπομνήσουμε το χρέος σας που, όπως ήδη άρχισε να το αναγράφει ἡ Ιστορία, το ξαίρετε καλλίτερα από κάθε άλλον.
Θεωρήσαμε απλούστατα δικό μας χρέος να διατρανώσουμε την ακράδαντη πεποίθησή μας σε σας – όσο για τα ειδικώτερά σας καθήκοντα – με την ίδια ευκαιρία όπου σάς εκδηλώνουμε τη λαχτάρα και τον πόθο μας για την τελειωτική επιτυχία του ηρωικού και δοξασμένου σας αγώνα.
Με τους πιο θερμούς αδελφικούς κ ̓ επαναστατικούς μας χαιρετισμούς,
"ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ"
Article by Roger Zetter, discussing and exploring the urban changes taking place in southern Nicosia following its de-facto partition in 1974.
It can be found by pressing here.
90059-9%20-%20Roger%20Zetter%20-%20City%20Profile%20Nicosia.pdf%20%E2%80%94%20Mozilla%20Fi.png)
Kλείνουν σήμερα 49 χρόνια από τη μαύρη εκείνη μέρα του Ιούλη του 1974 που συμπληρώθηκε το δίδυμο ΝΑΤΟϊκό έγκλημα που συνεχίζει να ματώνει τον τόπο και το λαό μας μέχρι σήμερα, ενώ η κατοχική Τουρκία κλιμακώνει διαρκώς τις προκλήσεις της. Στις 20 του Ιούλη του 1974 ξεκίνησε η βάρβαρη τουρκική εισβολή σκορπώντας θάνατο και αφήνοντας πίσω της εκατοντάδες χιλιάδες αγνοούμενους, τραυματίες, πρόσφυγες και εγκλωβισμένους. Όσα είχαν σχεδιαστεί από τους ιμπεριαλιστές στη Λισαβόνα στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, εφαρμόστηκαν με το προδοτικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή.
Η βάρβαρη τουρκική εισβολή ήταν το αποκορύφωμα των ΝΑΤΟϊκών επιβουλεύσεων κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας που μπορούσε να ολοκληρωθεί μόνο με την προδοσία της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’.
Όπως σημειώσαμε και πριν λίγες μέρες στην επέτειο του προδοτικού πραξικοπήματος, 49 χρόνια μετά η αναγκαιότητα για κοινή πάλη όλων των Κυπρίων ενάντια στον ιμπεριαλισμό και στην κατοχή είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε. Απέναντι στους φασίστες σοβινιστές ανεξάρτητα της γλώσσας τους, αλλά και απέναντι σε όσους υποτάσσονται στους ιμπεριαλιστές και τις διευθετήσεις που προτάσσουν προς όφελος των δικών τους συμφερόντων, αντί των συμφερόντων του κυπριακού λαού.
Η εργατική τάξη στην Κύπρο, ανεξάρτητα γλώσσας, πρέπει να υπερβεί τα τεχνητά όρια αυτών των δυο αντιλήψεων και μακριά από μοιρολατρίες, ψευδαισθήσεις, εθνικισμούς και υποταγή στα ιμπεριαλιστικά κέντρα (που δημιούργησαν το Κυπριακό) να πάρει την υπόθεση του τόπου στα χέρια της. Να δώσει την κοινή πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό για λύση υπέρ των λαϊκών συμφερόντων και απέναντι από τους ντόπιους κεφαλαιοκράτες και τα αφεντικά τους τους ιμπεριαλιστές.
49 χρόνια μετά τιμούμε τιμούμε τη μνήμη όσων αντιστάθηκαν στο τουρκοφόρο πραξικόπημα και στον ξένο εισβολέα. Τιμούμε ιδιαίτερα τους κομμουνιστές και δημοκράτες μαχητές που έδωσαν τη μάχη τους ενάντια και στους δυο εχθρούς που υπηρετούσαν το ίδιο αφεντικό. Αυτούς που την ώρα που οι θρασύδειλοι φασίστες έτρεχαν να κρυφτούν, ρίχνονταν ξανά στη μάχη ενάντια στον εισβολέα. Αυτούς που από τα κελιά των πραξικοπηματιών βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή. Αυτούς που προδομένοι και σχεδόν άοπλοι έδωσαν τη μάχη ενάντια στον πάνοπλο εχθρό. Αυτούς που ακόμη και την ώρα που εξελισσόταν η τουρκική εισβολή, ολοκληρώνοντας το ΝΑΤΟϊκό έγκλημα ενάντια στο λαό μας, βρίσκονταν στο στόχαστρο των θρασύδειλων πραξικοπηματιών.
Όλα αυτά καταγράφονται αναλυτικότερα σε παλαιότερο αφιέρωμα μας για την τουρκική εισβολή.
15 του Ιούλη σήμερα. Μαύρη επέτειος. 49 χρόνια έχουν περάσει από το δίδυμο ιμπεριαλιστικό έγκλημα του 1974, αλλά οι πληγές του παραμένουν ανοικτές. Η Κύπρος και ο λαός της παραμένουν μοιρασμένοι από την τουρκική κατοχή και το συνεχιζόμενο ΝΑΤΟϊκό έγκλημα. Tο προδοτικό πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή το μαύρο Ιούλη του 1974 δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία». Η Χούντα των Αθηνών και η ΕΟΚΑ Β’ άνοιξαν την κερκόπορτα στον Αττίλα εκτελώντας το έγκλημα ενάντια στην Κύπρο και στον κυπριακό λαό. Ενα έγκλημα αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης συνωμοσίας από τους πιο σκοτεινούς κύκλους των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Διχοτομικά σχέδια, «διπλές ενώσεις», απόπειρες φυσικής εξόντωσης του Προέδρου Μακαρίου και μια σειρά μεθοδεύσεων οδήγησαν στο αποκορύφωμα της προδοσίας της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ που παρέδωσαν τη μισή Κύπρο στην Τουρκία. Σήμερα τιμούμε τη μνήμη όσων αντιστάθηκαν στο προδοτικό πραξικόπημα, όσων έδωσαν τη μάχη ενάντια στα όπλα που έστρεψε το ΝΑΤΟ ενάντια στην Κυπριακή Δημοκρατία και όσων έδωσαν σε αυτή τη μάχη ότι πολυτιμότερο είχαν. Τιμούμε τους κομμουνιστές και τους δημοκράτες αντιστασιακούς που έδωσαν μια άνιση μάχη ενάντια στα υποχθόνια πλάνα των ιμπεριαλιστών.
49 χρόνια μετά η αναγκαιότητα για κοινή πάλη όλων των Κυπρίων ενάντια στον ιμπεριαλισμό και στην κατοχή είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε. Απέναντι στις σειρήνες του φασισμού και του σοβινισμού, ένθεν κακείθεν του κατοχικού συρματομπλέγματος, αλλά και απέναντι στις σειρήνες της υποταγής σε ιμπεριαλιστικές διευθετήσεις που κάθε άλλο παρά λύνουν το Κυπριακό προς όφελος του λαού μας. Είναι το ίδιο το ΝΑΤΟ που πρόσφατα στηρίζοντας την κατοχική δύναμη ξανά, έχει προκλητικά καταγράψει στους χάρτες του την Κύπρο με συντεταγμένες αντί με όνομα… Με πρόταση φυσικά των ΗΠΑ.
Η εργατική τάξη στην Κύπρο, ανεξάρτητα γλώσσας, πρέπει να υπερβεί τα τεχνητά όρια αυτών των δυο αντιλήψεων και μακριά από μοιρολατρίες, ψευδαισθήσεις, εθνικισμούς και υποταγή στα ιμπεριαλιστικά κέντρα (που δημιούργησαν το Κυπριακό) να πάρει την υπόθεση του τόπου στα χέρια της. Να δώσει την κοινή πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό για λύση υπέρ των λαϊκών συμφερόντων και απέναντι από τους ντόπιους κεφαλαιοκράτες και τα αφεντικά τους τους ιμπεριαλιστές.
Ας θυμηθούμε όμως το αφιέρωμά μας στο τουρκοφόρο προδοτικό πραξικόπημα, το πρώτο άρθρο που φιλοξένησε η ιστοσελίδα μας το 2018: Έτσι προδόθηκε η Κύπρος…
Όποθθεν δικλίσω, στραώννουμαι.
Nτζίζω δαμαί, τρέσιει πύον.
Που τες τρύπες στα κάντζιελλα του δημόσιου κήπου
τζιαι που τον μιναρέν της Kοφίνου.
Tο σφαγείον Kοφίνου.
Tζιαι που τα φορτηγά
που κουβαλούσιν σιοίρους για πριζόλες
Tρέσιει τζιαι που το σχολείον της Tόχνης
τζιαι που το λεωφορείον του Kοτζιάτη
Που κουβαλά τους χωρκανούς στη χώραν
Μπορεί τζιαι στην Σκάλαν.
Mπορεί τζιαι πούποτε.
Όποθθεν περάσω εν με χωρεί.
Σφηνώνω.
Kάμνω τσας να χλιάσω που μέσα που κλειδαρότρυπες
μα τα ρομανίσια εν αγιωμένα.
Tζιαι μεινίσκω τζιαμαί χάσκοντας μεσ τ’ αυλάτζιν
τζι ας σιύφκουν οι τζιτρινισμένες αναθρίκες
να μου πασπατέψουν τα μούτρα.
Άνοιξη.
Tζι ακόμα στάσσει ο ουρανός κλάμαν
τζιαι μιαν αγωνίαν
μιαν μανίαν
να καταντζιαστούν σε συρτάρκα
ούλλα τα πιτσικλιασμένα στους τοίχους μυαλά.
Παύση.
Όπου θκιαλλάξω βρέσιει “πονώ κανεί”.
Που τα χαλαμάντουρα της Aρναουθκιάς που λείφκουν
τζιαι που τον καφενέν του παντοπουλείου
χωρίς τους μερακλήες
του καφέ
του ναρκιλέ
του αμανέ
του μαχαλλεπιού του γαλάτου
για του ροδοσταμμάτου
Όπου κάτσω, σηκωθώ τζιαι φύω
ύστερα εν τζιοιμούμαι
που κάτι ξιμαρισμένες φωτογραφίες στους τοίχους
τζιαι στες βιτρίνες
των μουσείων αγώνος
των άγονων μουσείων
των μουσείων της αγωνίας
τζιαι των πιτσικλιασμένων στους τοίχους μυαλών.
Όποθθεν φυσά αέρας
που τον βορράν
για που τον νότον
γέρνω
τζιαι τζιοιμούμαι
με τα παραμύθκια της στετές μου
της Aναστούς
της Παναγιωτούς
της Σιεριφές.
Που μπορεί να μεν την ελαλούσαν τζιαι τίποτε.
Που μπορεί να την ελαλούσαν τζιαι “τιποτε”.
Όποιαν γλώσσαν μιλήσω ταττεύκω.
Mε όποιαν γλώσσαν γλύψω τα χτάρματα μου παουρίζω
τζι αφήνω τα σιτάρκα τζιαι τους εφκαλύπτους
να σιύφκουν τζιαι να μου πασπατεύκουν τα μούτρα
τζιαι τες φοινιτζιές να γιναξιάζουν
όσον περνά ο τζιαρός
δίπλα που τες δόμες τζιαι τους ξεροποτάμους
τζιαι μεσ στες αυλάες της ψυσιής
της ψατζιής
της Aλόας τζιαι της Άσσιας
Παυση.
Όποθθεν στρίψω χάνουμαι.
Mεσ στα καντούνια τα αμέτρητα
με τα βαρέλια τζιαι τα ττέλλια
μεσ στες μολόσιες τζιαι τες καππαρκές
στη μεσην μιας σαχνιασμένης ασφάλτου
στο ποδά του ποτζιεί
στο ποτζιεί του ποδά.
Τζιαι γυρόν σιλιες σημαίες εφταλοήτικες
που πάνω στα κοντάρκα τους επαλλουκώσαν
τον θεόν
για τον αλλάχ
Που μπορεί να μεν τον λαλούν τζιαι τίποτε.
Που μπορεί να τον λαλούν τζιαι “Tιποτε”.
Όπου δικλίσω
όπου κάτσω, φάω, σηκωστώ, πληρώσω τζιαι φύω
τσακρά.
Όπου τζιοιμηθώ, ξυπνήσω τζιαι νιφτώ
όπου αγαπήσω
ότι αγαπήσω
βουρά τζιαι φεύκει
σαν τζιείνους που επήαν
μα παραπάνω σαν τους άλλους που εν να ρτουν
σαν τον ουρανόν που στάσσει ακόμα
κλάμαν
τζιαι αγωνίαν
μιαν μανίαν
να καταντζιαστούν σε συρτάρκα
ούλλα τα πιτσικλιασμένα στους τοίχους μυαλά.
Aνοιξη.
Tζιαι εξιχάστηκα πάλε
να ποταυρίζουμαι πάνω που πλιθαρένιους τοίχους
τζιαι πέτρινες καμάρες
εξεχάστηκα να θκιαβάζω
την ιστορίαν του αμμαθκιού που ποσιεπάζει.
Aπρίλης 1994
Έξι άρθρα της Κύπριας φεμινίστριας και καθηγήτριας των Παιδαγωγικών Περσεφόνης Παπαδοπούλου, που κυκλοφόρησαν στην Κυπριακή εφημερίδα 'Νέος Κυπριακός Φύλαξ' το 1935.
Μπορούν να εντοπιστούν πατώντας εδώ (17mb).
Η Περσεφόνη Παπαδοπούλου κυκλοφόρησε το πρώτο φεμινιστικό έντυπο στην Κύπρο, την εφημερίδα 'Εστιάδες', το 1913.
Η διδακτορική διατριβή του Νίκου Χριστοδουλίδη, με τίτλο ΄Οι Εσωτερικές Μεταβλητές και η Διαμόρφωση της Εξωτερικής Πολιτικής. Η Κυπριακή Εμπειρία (1977-1990)΄, μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ (135.6mb).
One Radical Planet 
'%20xlink:href='%23b'/%3E%3Cuse%20fill='black'%20filter='url(%23c)'%20xlink:href='%23b'/%3E%3Cpath%20fill='white'%20d='M12.162%207.338c.176.123.338.245.338.674%200%20.43-.229.604-.474.725a.73.73%200%2001.089.546c-.077.344-.392.611-.672.69.121.194.159.385.015.62-.185.295-.346.407-1.058.407H7.5c-.988%200-1.5-.546-1.5-1V7.665c0-1.23%201.467-2.275%201.467-3.13L7.361%203.47c-.005-.065.008-.224.058-.27.08-.079.301-.2.635-.2.218%200%20.363.041.534.123.581.277.732.978.732%201.542%200%20.271-.414%201.083-.47%201.364%200%200%20.867-.192%201.879-.199%201.061-.006%201.749.19%201.749.842%200%20.261-.219.523-.316.666zM3.6%207h.8a.6.6%200%2001.6.6v3.8a.6.6%200%2001-.6.6h-.8a.6.6%200%2001-.6-.6V7.6a.6.6%200%2001.6-.6z'/%3E%3C/g%3E%3C/svg%3E){kind=small}
'%20xlink:href='%23b'/%3E%3Cuse%20fill='black'%20filter='url(%23c)'%20xlink:href='%23b'/%3E%3Cpath%20fill='white'%20d='M10.473%204C8.275%204%208%205.824%208%205.824S7.726%204%205.528%204c-2.114%200-2.73%202.222-2.472%203.41C3.736%2010.55%208%2012.75%208%2012.75s4.265-2.2%204.945-5.34c.257-1.188-.36-3.41-2.472-3.41'/%3E%3C/g%3E%3C/svg%3E){kind=small}