Login
Ελληνικά: Το Δικαίωμα στην Ελευθερία του Συνέρχεσθαι και του Συνεταιρίζεσθαι στην Εποχή της Πανδημίας Covid-19: η περίπτωση της Κύπρου
Türkçe: Covid-19 Pandemisi Sürecinde Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü Hakkı: Kıbrıs Vakası
The events of Saturday the 13th of February 2021 have certainly fueled us with grave concern and anger about what has initially started as a peaceful demonstration to show the dissatisfaction with the government with how it has handled the corruption scandal and how it managed the coronavirus situation, in relation particularly to its approach towards the migrant communities and the arbitrary ban on the right to protest, to the use of “water cannon and tear gas” in clashes with protesters.
However, beyond the emotional outrage, the eagerness on behalf of the police to exert force and use violence certainly poses some important legal questions with regard to our democracy, constitutional values and human rights in Cyprus and beyond.
A Reminder from the UN Special Rapporteur
The Covid-19 pandemic has already posed so many unprecedented challenges to all aspects of human rights around the world. Clément Voule, the United Nations Special Rapporteur on the rights to Freedom of Peaceful Assembly and of Association highlighted, however, that “States’ responses to the Covid-19 threat should not halt freedoms of assembly and association.”
In the face of the current public health emergency, the Special Rapporteur reminds States of the necessity of responding in a manner compliant with their human rights obligations. In particular, the Special Rapporteur emphasises ten key principles:
An elaborate explanation of each can be found here.
What does this mean for Cyprus?
While all principles are relevant and key to the pandemic situation in Cyprus, the Special Rapporteur’s final point specifically refers to the situation as being unlikely to alleviate many demands; if anything, the economic downturn caused by the crisis, combined with financial measures that enhance inequality only serve to exacerbate underlying causes.
While we acknowledge the unprecedented situation the government of Cyprus, along with other governments around the world, has been faced with, its response to this crisis is what has been voiced by the protesters as unsuccessful. Arguably, the state’s responses to the crisis did not take citizens’ demands fully into account which is a testament to the failure to adopt more democratic governance structures.
Andreas, a lawyer and part of the protest organisers’ legal team who declined to provide his surname, told AFP that people from across the political spectrum were taking part in the demonstration. “The government has lost legitimacy after the passport scandal and they are using the pandemic as a reason to stop protests,” he said. “We think that the right to protest is the basis of our democracy, and the epidemiological situation allows people to protest” safely, the 26-year-old added. But, he said, “they want us to shut up.”
The Right to Freedom of Assembly and Association: Cyprus and ECHR jurisprudence
When we refer to the right to peaceful assembly and the restriction of human rights for the purpose of protecting public health, we must consider whether the restrictions are necessary and proportionate to the intended purpose in order to conclude whether they are legal or not.
The renowned Human Rights Lawyer, Mrs Nicoletta Charalambidou, explains that what we are talking about is a possible fine to the protesters imposed by the Courts. Therefore, the unjustified use of violence by the state is a separate matter to consider. In our case, the excessive violence exercised by the police in the name of public health protection is hard to be justified as necessary and proportionate. The violent repression of the protest violates, at first sight, both the constitutional right to peaceful assembly as provided in Article 21 of the Cyprus Constitution, as well as Article 11 of the European Convention on Human Rights (Freedom of Assembly and Association).
Conclusion
Saturday’s events should concern all factions of our society – the judiciary, executive, legislature, civil society and the press, particularly. The recent corruption scandals have, sadly, shown us the opposite. The corruption scandals involving politicians from major political parties are not uncommon and when these get uncovered, little to no effort is taken to pursue them.
In addition, laws limiting public gatherings as well as freedom of movement have been passed in so many States, including Cyprus. However, restrictions based on public health concerns are justified only where they are necessary and proportionate in light of the circumstances. Regrettably, the civil society has rarely been consulted in the process of designing or reviewing appropriate measures of response, and in several cases the processes through which such laws and regulations have been passed have been questionable. In many cases, it appears these measures are being enforced in a discriminatory manner, with opposition figures and groups, together with vulnerable communities, constituting prime targets.
Protest is not a departure from democracy; it is the absolute exercise of it.
Τα γεγονότα του Σαββάτου της 13ης Φεβρουαρίου 2021 σίγουρα μας πυροδότησαν έντονη ανησυχία και οργή για το τι ξεκίνησε αρχικά ως ειρηνική διαδήλωση για να δείξει τη δυσαρέσκεια των πολιτών με την κυβέρνηση για το πώς χειρίστηκε το σκάνδαλο διαφθοράς και πώς διαχειρίστηκε την κατάσταση του κορονοϊού, σε σχέση ιδίως με την προσέγγισή της απέναντι στις κοινότητες των μεταναστών και την αυθαίρετη απαγόρευση του δικαιώματος διαμαρτυρίας, στη χρήση «κανόνιου νερού και δακρυγόνων» σε συγκρούσεις με διαδηλωτές.
Ωστόσο, πέρα από τη συναισθηματική οργή, η επιθυμία εκ μέρους της αστυνομίας να χρησιμοποιήσει βία σίγουρα θέτει ορισμένα σημαντικά νομικά ζητήματα σχετικά με τη δημοκρατία, τις συνταγματικές αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κύπρο και πέραν αυτής.
Υπενθύμιση από τον Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ
Η πανδημία Covid-19 έχει ήδη θέσει τόσες πολλές πρωτοφανείς προκλήσεις σε όλες τις πτυχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο. Ο Clément Voule, Ειδικός Εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα στην Ελευθερία της Ειρηνικής Συνέλευσης και του Συνδέσμου τόνισε, ωστόσο, ότι «οι απαντήσεις των κρατών στην απειλή Covid-19 δεν πρέπει να σταματήσουν τις ελευθερίες του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι».
Μια λεπτομερής εξήγηση για το καθένα μπορεί να βρεθεί εδώ.
Τι σημαίνει αυτό για την Κύπρο;
Ενώ όλες οι αρχές είναι σχετικές και βασικές για την πανδημία στην Κύπρο, το τελευταίο σημείο του Ειδικού Εισηγητή αναφέρεται συγκεκριμένα στην κατάσταση ως απίθανο να ανακουφίσει πολλές απαιτήσεις. Αν μη τι άλλο, η οικονομική ύφεση που προκλήθηκε από την κρίση, σε συνδυασμό με χρηματοοικονομικά μέτρα που ενισχύουν την ανισότητα χρησιμεύουν μόνο στην επιδείνωση των υποκείμενων αιτιών.
Παρόλο που αναγνωρίζουμε την άνευ προηγουμένου κατάσταση που αντιμετώπισε η κυβέρνηση της Κύπρου, μαζί με άλλες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, η απάντησή της σε αυτήν την κρίση είναι αυτή που εξέφρασαν οι διαδηλωτές ως ανεπιτυχής. Αναμφισβήτητα, οι απαντήσεις του κράτους στην κρίση δεν έλαβαν πλήρως υπόψη τις απαιτήσεις των πολιτών, γεγονός που αποτελεί απόδειξη της αποτυχίας υιοθέτησης δημοκρατικών δομών διακυβέρνησης.
Ο Ανδρέας, δικηγόρος και μέλος της νομικής ομάδας των διοργανωτών διαμαρτυρίας, δήλωσε στο AFP άτομα από όλο το πολιτικό φάσμα συμμετείχαν στη διαδήλωση. «Η κυβέρνηση έχει χάσει τη νομιμότητα μετά το σκάνδαλο διαβατηρίων και χρησιμοποιεί την πανδημία ως λόγο για να σταματήσουν οι διαμαρτυρίες», είπε. «Πιστεύουμε ότι το δικαίωμα διαμαρτυρίας είναι η βάση της δημοκρατίας μας και η επιδημιολογική κατάσταση επιτρέπει στους ανθρώπους να διαμαρτυρηθούν» με ασφάλεια, πρόσθεσε ο 26χρονος. Όμως, είπε, «θέλουν να μας σταματήσουν από το να εκφραζόμαστε».
Το δικαίωμα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι: η νομολογία της Κύπρου και της ΕΣΔΑ
Όταν αναφερόμαστε στο δικαίωμα ειρηνικής συνάθροισης και στον περιορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας, οφείλουμε να εξετάσουμε εάν οι περιορισμοί είναι απαραίτητοι και ανάλογοι προς τον επιδιωκόμενο σκοπό, προκειμένου να συμπεράνουμε εάν είναι νόμιμοι ή όχι.
Η γνωστή Δικηγόρος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κα Νικολέτα Χαραλαμπίδου, εξηγεί ότι αυτό που αναφερόμαστε είναι πιθανά προστίματα για τους διαδηλωτές που επιβάλλονται από τα δικαστήρια. Επομένως, η αδικαιολόγητη χρήση βίας από το κράτος είναι ένα ξεχωριστό ζήτημα που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Στην περίπτωσή μας, η υπερβολική βία που ασκείται από την αστυνομία στο όνομα της προστασίας της δημόσιας υγείας είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί ως απαραίτητη και αναλογική. Η βίαιη καταστολή της διαμαρτυρίας παραβιάζει, εκ πρώτης όψεως, τόσο το συνταγματικό δικαίωμα στην ειρηνική συνέλευση, όπως ορίζεται στο Άρθρο 21 του Κυπριακού Συντάγματος, όσο και το Άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Ελευθερία του Συνέλευσης και του Συνδέσμου).
Συμπέρασμα
Οι εκδηλώσεις του Σαββάτου αφορούν όλες τις φατρίες της κοινωνίας μας. Ιδιαίτερα αφορά το δικαστικό σώμα, το εκτελεστικό σώμα, το νομοθετικό σώμα, την κοινωνία των πολιτών και τον τύπο. Δυστυχώς, τα πρόσφατα σκάνδαλα διαφθοράς μάς έδειξαν το αντίθετο. Τα σκάνδαλα διαφθοράς που εμπλέκουν πολιτικούς από μεγάλα πολιτικά κόμματα δεν είναι ασυνήθιστα και όταν αποκαλυφθούν, δεν καταβάλλεται καμία προσπάθεια για την επιδίωξή τους.
Επιπλέον, σε πολλά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, έχουν θεσπιστεί νόμοι που περιορίζουν τις δημόσιες συγκεντρώσεις καθώς και την ελεύθερη κυκλοφορία. Ωστόσο, περιορισμοί που βασίζονται σε ανησυχίες για τη δημόσια υγεία δικαιολογούνται μόνο όταν είναι απαραίτητοι και αναλογικοί υπό το φως των περιστάσεων. Δυστυχώς, σπάνια ζητήθηκε η γνώμη της κοινωνίας των πολιτών κατά τη διαδικασία σχεδιασμού ή επανεξέτασης κατάλληλων μέτρων αντιμετώπισης, και σε πολλές περιπτώσεις οι διαδικασίες μέσω των οποίων έχουν εγκριθεί τέτοιοι νόμοι και κανονισμοί ήταν αμφισβητήσιμες. Σε πολλές περιπτώσεις, φαίνεται ότι αυτά τα μέτρα εφαρμόζονται με διακρίσεις προς τις ομάδες αντιπολίτευσης και τις ευάλωτες κοινότητες, οι οποίες στοχοποιούνται.
Η διαμαρτυρία δεν αποτελεί απόκλιση από τη δημοκρατία. Είναι η απόλυτη άσκησή της.
13 Şubat 2021 Cumartesi olayları, hükümetin yolsuzluk skandalıyla nasıl başa çıktığı ve korona virüs durumunu, özellikle göçmen topluluklara yaklaşımıyla, nasıl yönettiği ve protesto hakkının keyfi olarak yasaklanması konularındaki memnuniyetsizliği göstermek için başlangıçta barışçıl bir gösteri olarak başlatılan etkinlik, protestocularla çatışmalarda “tazyikli su ve göz yaşartıcı gaz” kullanımıyla bizi ağır endişe ve öfke ile doldurdu.
Bununla birlikte, duygusal öfkenin ötesinde, polislerin kuvvet ve şiddet kullanma hevesi, Kıbrıs’ta ve ötesinde olmak üzere demokrasimiz, anayasal değerlerimiz ve insan haklarımızla ilgili bazı önemli hukuki soruları da beraberinde getirmektedir.
BM Özel Sözcüsünden Bir Hatırlatma
Covid-19 salgını, şimdiden tüm dünyada insan haklarının her yönünden daha önce görülmemiş pek çok zorluk çıkarmıştır. Barışçıl Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü hakları üzerine Birleşmiş Milletler Özel Sözcüsü Clément Voule, “Devletlerin Covid-19 tehdidine tepkilerinin, toplanma ve örgütlenme özgürlüklerini durdurmaması gerektiğini” vurguladı.
Mevcut halk sağlığı acil durumu karşısında Özel Sözcü, Devletlere insan hakları yükümlülüklerine uygun bir şekilde yanıt vermeleri gerektiğini hatırlatmaktadır. Özel Sözcü özellikle on temel ilkeyi vurgulamaktadır:
1. Yeni yasal tedbirlerin insan haklarına saygılı olmasını sağlamak.
2. Halk sağlığı acil durumunun hak ihlalleri için bir mazeret olarak kullanılmamasını sağlamak.
3. Demokrasi süresiz olarak ertelenemez.
4. Kapsayıcı katılımın sağlanması.
5. Çevrimiçi örgütlenme ve toplanma özgürlüğünü güvence altına almak.
6. İşyerinde örgütlenme ve toplanma özgürlüğü haklarının korunması (grev hakkını da kapsamaktadır).
7. Yedinci: ifade özgürlüğü sağlanmalıdır.
8. Sivil toplumun çok taraflı kurumlara katılımı güvence altına alınmalıdır.
9. Uluslararası dayanışmaya her zamankinden daha çok ihtiyaç vardır.
10. Covid-19’un gelecekteki etkileri ve reform için popüler çağrılara yanıt verilmesi.
Her birinin ayrıntılı bir açıklaması burada bulunabilir.
Bu Kıbrıs için ne anlama geliyor?
Tüm ilkeler Kıbrıs’taki pandemi durumuyla ilgili ve anahtar olmakla birlikte, Özel Sözcü’nün son noktası, özellikle pek çok talebi hafifletme ihtimalinin düşük olduğuna işaret etmektedir; her şeyden önce, krizin neden olduğu ekonomik gerileme, eşitsizliği artıran mali tedbirlerle birleştiğinde, yalnızca altta yatan nedenleri artırmaya hizmet etmektedir.
Kıbrıs hükümetinin, dünyadaki diğer hükümetlerle birlikte karşı karşıya kaldığı daha önce görülmemiş durumu kabul etsek de, protestocular tarafından başarısız olarak dile getirilen, hükümetin bu krize verdiği tepkidir. Tartışmaya açık bir şekilde, devletin krize verdiği tepkilerin vatandaşların taleplerini tam olarak hesaba katmaması, daha demokratik yönetim yapılarının benimsenmesindeki başarısızlığın bir kanıtıdır.
Soyadını vermeyi reddeden protesto organizatörlerinin hukuk ekibinin bir parçası olan avukat Andreas, AFP’ye, gösteriye siyasi yelpazenin her yerinden insanların katıldığını söyledi. “Hükümet, pasaport skandalı sonrasında meşruiyetini kaybetti ve salgını protestoları durdurmak için bir mazeret olarak kullanıyor” dedi. 26 yaşındaki, “Protesto hakkının demokrasimizin temeli olduğunu ve epidemiyolojik durumun insanların güvenli bir şekilde protesto etmesine izin verdiğini düşünüyoruz” diyerek ekledi. Fakat, “bizim susmamızı istiyorlar” dedi.
Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü: Kıbrıs ve AİHM içtihadı
Barışçıl toplanma hakkını ve halk sağlığının korunması amacı ile insan haklarının kısıtlanmasından bahsettiğimizde, yasal olup olmadıklarına karar vermek için kısıtlamaların gerekli ve amaçlanan amaca uygun olup olmadığını değerlendirmeliyiz.
Tanınmış İnsan Hakları Avukatı Bayan Nicoletta Charalambidou, bahsettiğimiz şeyin Mahkemeler tarafından protestoculara verilmiş olası bir para cezası olduğunu açıklıyor. Bu nedenle, hükümetin haksız şiddet kullanması dikkate alınacak ayrı bir konudur. Bizim durumumuzda, halk sağlığının korunması adına polisin uyguladığı aşırı şiddetin gerekli ve orantılı olarak gerekçelendirilmesi zordur. Protestoya yönelik şiddetli baskı, ilk bakışta, hem Kıbrıs Anayasasının 21. Maddesinde öngörülen barışçıl toplanma anayasal hakkını hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü) 11. Maddesini ihlal etmektedir.
Sonuç
Cumartesi günü yaşanan olaylar toplumumuzun tüm kesimlerini – özellikle yargı, yürütme, yasama, sivil toplum ve basın – ilgilendirmelidir. Son yolsuzluk skandalları, ne yazık ki bize bunun tam tersini gösterdi. Büyük siyasi partilerin politikacılarını içeren yolsuzluk skandalları alışılmamış değildir ve ortaya çıktığında, onları takip etmek için çok az veya hiç çaba harcanmamaktadır.
Buna ek olarak, Kıbrıs da dahil olmak üzere pek çok Devlette halka açık toplanmaların ve dolaşım özgürlüğünü sınırlayan yasalar çıkarıldı. Bununla birlikte, halk sağlığı kaygılarına dayalı kısıtlamalar, yalnızca gerekli ve orantılı olduklarında koşullar ışığında haklı çıkarılabilir. Ne yazık ki, uygun müdahale önlemlerinin tasarlanması veya gözden geçirilmesi sürecinde sivil topluma nadiren danışılmıştır ve bazı durumlarda bu tür yasa ve düzenlemelerin geçirildiği süreçler sorgulanmıştır. Pek çok durumda, bu tedbirlerin, muhalif figürler ve gruplar ile, savunmasız toplulukların, birincil hedefleri oluşturacak ayrımcı bir şekilde uygulandığı görülmektedir.
Protesto etmek demokrasiden sapmak değil; aksine onun mutlak uygulanmasıdır.
Thank you! Eυχαριστούμε! Teşekkür ederiz!
Author/Συντάκτης/Yazar: EC from Avli
Çevirmenler/Μεταφραστές/Translators: EC, VS
Συντάκτες/Editors/Editörler: Avli Team
Photographer/Fotoğrafçı/Φωτογράφος: Cyprus Mail
The post The Right to Freedom of Assembly and Association in Times of the Covid-19 Pandemic: the case of Cyprus’ Anti-Corruption March (TR, EL, EN) first appeared on AVLI.
One Radical Planet