Login
Articles regarding the experiences of Cypriot women in Britain. Published in Issue 4 (Series 2) of Women's Voice newspaper, in April of 1977.
It can be found by pressing here.
Letter written by the Cyprus Solidarity Committee of Boston and published in issue 19 (December Version, 1979) of the newspaper Socialist Worker (USA).
It can be located by pressing here.
Σειρά αρθρών στο περιοδικό antifa σχετικά με την Κύπρο, που κυκλοφόρησαν το 2018-2019.
Μπορούν να εντοπιστούν πατώντας εδώ.
Το τεύχος 14 του περιοδικού 'Ρήξη'.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ (24.5mb).
Φυλλάδιο κατά λογοκρισίας από το Κινηματογραφικό Κέντρο, που κυκλοφόρησε στις 21/09/78.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Open Letter to Makarios from Cypriot Defence Campaign (Ανοικτή Επιστολή προς τον Μακάριο από την Εκστρατεία Άμυνας Κυπρίων).
Bilingual leaflet from the 1970s, which was published in London.
It can be located by pressing here.
Η πρώτη έκδοση (1957) του Ημερολογίου του Γρίβα, η οποία περιέχει κομμάτι του ημερολογίου που εντόπισε η Βρετάνη αποικιακή διοίκηση της Κύπρου τη δεκαετία του 1950.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ (64mb).
Poetry collection by Kevin Cadwallender.
It can be found by pressing here (14.1mb).
A lower resolution version can be found by pressing here (2.4mb).
Νομοσχέδιο που περιορίζει το δικαίωμα στη διαδήλωση και την ειρηνική διαμαρτυρία στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Ποιητική συλλογή του Μ.Γ. Χειμαρίδη, με υπότιτλο 'Για τον πατέρα μου τον Γιώργη Χειμαρίδη τον Αρκάτη'.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ (28mb).
Μπορούν να εντοπιστούν πατώντας εδώ (219mb).
Το φύλλο 631 της Κυπριακής εφημερίδας 'Χαραυγή', που καταγράφει τη δολοφονία του αριστερού εργάτη Σάββα Μένοικου.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Master's thesis at the University of Surrey.
It can be located by pressing here.
Μελέτη που αναδημοσιεύτηκε το 1987 στην εφημερίδα Χαραυγή.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ (19.6mb).
Δημοσιεύτηκε αρχικά στις 28/04/2024 στο blog antidioxi.blackblogs.org
Στις 27/04 με το πέρας της πορείας ενάντια στα ψηλά ενοίκια στη Λεμεσό, έπειτα από κάλεσμα της συνέλευσης ενάντια στη κρατική δολοφονία, 20 περίπου συντρόφια κατευθηνθήκαμε έξω από το ΤΑΕ Λεμεσού για να επικοινωνήσουμε την αλληλεγγύη μας με τους συγκατοίκους του Ανις που δολοφονήθηκε από το κυπριακό κράτος.
Γύρω στις 19:30 έφτασε το σώμα της συγκέντρωσης στο σημείο και με το
που εμφανίστηκαμε στο πεζοδρόμιο της διασταύρωσης των οδών Μυκηνών και
16ης Ιουνίου, πλήθος αστυνομικών ένστολοι και μή, μας απέκλεισαν. Αμέσως
ξεκίνησαν να τραβάνε τον σύντροφο που κρατούσε τον τηλεβόα με σκοπό την
ταυτοποίηση του. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να αποσπαστεί από το σώμα της
συγκέντρωσης και να περικυκλωθεί από αστυνομικούς. Όταν διαμαρτυρηθήκαμε
για την προκλητική και αναίτια απόσπαση του, οι αστυνομικοί με χυδαίους
χαρακτηρισμούς, δείγμα του πολιτισμού τους, ξεκίνησαν να μας
προπηλακίζουν και να ουρλιάζουν για συλλήψεις.
Ενώ διαμαρτυρόμασταν για αυτή τη κατάσταση και φωνάζαμε πως θα
αποχωρήσουμε μόνο όταν μας δώσουν τον σύντροφο μας πίσω, ο επικεφαλής
της επιχείρησης φώναξε ότι έχουμε 3 λεπτά να διαλυθούμε αμέσως. Σαν μια
κοινή συμμορία, η κυπριακή αστυνομία ξεκίνησε να μας κυνηγά να μας
βρίζει χυδαία και να συλλαμβάνει χωρίς λόγο όποια και όποιο βρισκότανε
στον δρόμο τους. Να σημειώσουμε ότι ενώ υπάρχει πρωτόκολλο διάλυσης
συγκεντρώσεων, δεν τηρήθηκε ούτε στο ελάχιστο, αφού η λύσσα τους να
συλλάβουν και να χτυπήσουν κόσμο υπερέβαινε τους νόμους που οι ίδιοι
λένε πως ακολουθούν. Το κυνήγι από ένστολους αστυνομικούς και μή στους
γύρω δρόμους κράτησε αρκετή ώρα ενώ θα μπορούσε να ήταν επικύνδινο αφού
οι αστυνομικοί έβαζαν τρικλοποδιές σε όσα άτομα έτρεχαν με αποτέλεσμα να
πέφτουν στη μέση του οδοστρώματος την ίδια ώρα που περνούσαν
αυτοκίνητα. Τα άτομα που κρατούσαν κινητό και κατέγραφαν την αστυνομική
βία ήταν οι κύριοι στόχοι με σκοπό να μην υπάρχει αντίλογος στα ψέματα
που θα ειπώνονταν μετά. Έτσι αφού συνέλαβαν ότι μπόρεσαν να συλλάβουν,
ξεκίνησε η δολοφονία της αλήθειας, όπου σε αγαστή συνεργασία με ορισμένα
ΜΜΕ ξεκίνησαν τα γνωστά ψέματα της αστυνομίας για να δικαιολογήσει την
ακόμα μια φορά αναίτια βία που ασκείται. Κορυφαίο ψέμα της αστυνομίας
κύπρου είναι το ότι στην “συμπλοκή” αυτή μέλος τους τραυματίστηκε και
διακομίστηκε στο γενικό νοσοκομείο Λεμεσού για ακτινογραφία. Αν δεν ήταν
επικίνδυνα τα ψέματα τους θα ήτανε αστεία, γιατί με αυτό το ψέμα τους
κατηγορούν άδικα 4 συντρόφια μας για επίθεση κατά αστυνομικού
και έτσι έχουν μια βαρυά επιπλέον κατηγορία. Παράλληλα 2 συλληφθήσες
συντρόφισσες διακομίστηκαν στο γενικό νοσοκομείο για εξετάσεις μετά τη
βίαιη σύλληψη τους. Η μία εκ των δύο είναι εγκυμονούσα και η σύλληψη της
έγινε με τρόπο που θα μπορούσε να αποβεί μοιραίο για το έμβρυο.
Τα συντρόφια μας πέρασαν την νύχτα σε διάφορα κρατητήρια απο την Πάφο μέχρι την Κοφίνου ουσιαστικά βασανίζοντας και εξαντλίοντας τα. Το πρωί της Κυριακής 28/04 πέρασαν απο εισαγγελέα με σκοπό την 4ήμερη κράτηση τους. Να σημειωθεί ότι υπήρχε πλήθος πάνοπλων αστυνομικών για να φρουρεί τα 10 συντρόφια μας όπως επίσης και την συγκέντρωση αλληλεγγύης έξω απο τα δικαστήρια η οποία ήταν και ο λόγος που δε επιτράπει σε άτομα μας να εισέλθουν τόσο στη δικαστική αίθουσα όσο και στο περιμετρικό χώρο των δικαστηρίων. Η δίαδικασία κράτησε γύρω στις 6 ώρες. Η αστυνομία με διάφορα παράλογα επιχειρήματα προσπάθησε να διεκδικήσει την 4ήμερη κράτηση τους ενώ ισχυρίστηκε ότι έχει ανοίξει έρευνα για πλήθος ατόμων που συμμετήχαν στην συγκέντρωση όπως επίσης και θα αναρκίνει το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον των συντρόφων μας. Με μια γρήγορη σκέψη μπορεί κανείς να καταλάβει ότι ο σχεδιασμός της αστυνομίας για την χτεσινή μέρα ήταν όχι μόνο να διαλύσει βίαια την συγκέντρωση αλλά μέσω αυτής να ταυτοποιήσει τους πάντες που αγωνίζονται και να τους απειλά με διώξεις όπως επίσής να τρομοκρατήσει το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον τους.Η δικαστής επιφυλάσσει την απόφαση της για αύριο όπου ουσιαστικά κάνει την χάρη στη αστυνομία να κρατηθούν τα συντρόφια μας ακόμα μια μέρα μέσα στα κελιά. Οι κατηγορίες είναι οι εξής :
Η μανία της αστυνομίας απέναντι μας φάνηκε απο την πορεία για τα ψηλά
ενοίκια όπου καθόλη την διάρκεια της πορείας απειλούσαν με συλλήψεις
και ξύλο το σώμα της πορείας ενώ κατα την λήξη της απέκλεισαν τα
κεντρικά πανό στην πλατεία πρυτανείας όπου αν δεν υπήρχε συγκεντρωμένος
κόσμος λόγο ενός φεστιβάλ η βίαιη καταστολή θα λάμβανε χώρο
εκεί. Προφανώς το κράτος θέλει να χτυπά και να δολοφονεί χωρίς μάρτυρες.
Το τελευταίο διάστημα το κράτος είναι σε μια διαδικασία αλλοίωσης της
πραγματικοτητας. Απο τα ψέματα της ΥΑΜ για την έφοδο στο διαμέρισμα του
Ανις, μέχρι τα ψέματα για τα χθεσινά συμβάντα, το κράτος βρίσκεται σε
πανικό και μας αποδεικνύει πως, είναι διατεθημένο να επιστρετεύσει κάθε
λογής ψέμα για να δικαιολογίσει την μανία του απέναντι στους
καταπιεσμένους και τους αγωνιζόμενους.
Το κράτος είναι φανερά ενοχλημένο απο την κινηματική δράση και
ειδικότερα για το ότι δεν έχουμε σκοπό να σιωπίσουμε μπροστά στη κρατική
δολοφονία του Ανις και οτι δε πρόκειτε να τους αφήσουμε σε ησυχία
ώστε να την συγκαλύψουνε με την άνεση τους. Μετά τα ρατσιστικά πογκρόμ
του περασμένου καλοκαιριού όπου έγιναν απο φασίστες με την ανοχή
της αστυνομίας, το κράτος έχει επιδοθεί σε ένα ασταμάτητο κατασταλτικό
σχεδιασμό όπου έχει ως στόχο τον κόσμο του αγώνα και της αλληλεγγύης.
Εμείς απο τη μεριά μας δεν έχουμε σκοπό να σταματήσουμε μπροστά στη
κρατική καταστολή και ούτε είμαστε διατεθημένοι να την δεχόμαστε
αμαχητί. Η αυταρχικοποίηση του κράτους έρχεται σε μια περίοδο άνθησης
των αγώνων στο νησι. Ο κόσμος του αγώνα είναι η μόνη πραγματική απειλή
απέναντι στη κρατική και καπιταλιστική αυθερεσία και αυτό μας το
επιβαιβαιώνουν περιστατικά σαν και αυτό.
Σε μια περίοδο όπου η ζωές μας γίνοντε αβίωτες με το κόστος ζωής,
όπου οι πόλεις μας εχουν γινει αποπνικτικές αφου γέμισαν πύργους του
ξεπλήματος και πολυεθνικές, η ελαχιστη πράξη αντίστασης απέναντι στη
βαρβαρότητα είναι πράξη επιβίωσης σε αυτό τον πόλεμο των αφεντικών
απέναντι στη ταξη μας. Οι νόμοι εφαρμόζονται μόνο στους φτωχούς, στις
εξαθλιωμένες και σε αυτούς και αυτές που θα αντιπαρατεθούν με την
εξουσία. Το κράτος έρχεται να προστατέψει το κεφάλαιο βάζοντας μπροστά
τις κατασταλτικές του δυνάμεις είτε αυτές ονομάζονται σώματα ασφαλείας
είτε παρακράτος και μαφία. Κράτος σημαίνει έλεγχος και περιορισμός.
Έτσι Όσο πιο αδύναμος είναι κάποιος τόσο το κράτος τον πατά ενώ όσο
δυνατότερος τόσο τυγχάνει προστασίας.
Το κράτος έχει την αυταπάτη ότι
με την καταστολή και τα συνεχόμενα δικαστήρια των συντρόφων και των
συντροφισσών μας θα μας εκφοβίσει τόσο που θα σταματήσουμε να
αγωνιζόμαστε. Εμεις ξέρουμε ότι έχουμε το δίκαιο μαζί μας και γιαυτό θα
συνεχίσουμε τους αγώνες μας.
Η αλληλεγγύη είναι η κοινή μας γλώσσα και το
όπλο μας απέναντι στη βία του κράτους και του κεφαλαίου
Άμεση αθώωση των συντροφισσών και συντρόφων μας
Άμεση απελευθέρωση των συγκατοίκων του δολοφονημενου Ανίς
–Πρωτοβουλία υπεράσπισης διοκώμενων Αγωνιστών/-ριών
Interview of Andreas Nicolaides, known as 'The Government Photographer' in Cyprus.
It can be found by pressing here.
Associated Press: Having been awarded 58 Pulitzer Prizes, Associated Press remains one the leading news outlets in the English-speaking world, providing a steady and reliable flow of information. It occasionally also publishes a list of fake news surrounding a given ongoing topic, debunking each piece of misinformation by tracing its origin and clarifying the facts.
Reuters: A media company whose reliability in reporting
rivals that of Associated Press. Maintains stubbornly a neutral language in its
reporting, avoids consciously sensationalism and biased language and aims to contain
in its reporting primarily facts. Reuters is behind a paywall, but its articles are reposted by third-parties online.
Al Jazeera: Reliable network which tends to follow up on the
stories it covers. As Al Jazeera is often portrayed as the definite source for information within left-leaning circles, It should be noted that as Al Jazeera is being funded primarily
by the government of Qatar, it maintains its own biases, with the most evident, explicit example, being the coverage of the 2022 World
Cup hosted by Qatar, in which Al Jazeera whitewashed the crimes committed by the Qatari state
and published consistently propaganda in its favour. On the Israeli-Palestinian conflict, Al Jazeera maintains consistently a bias in support of Palestinian claims. Nonetheless, it is important to also note that having bias
does not mean the publication of false information, and if one remains aware of
Al Jazeera’s position, the network has consistently remained a reliable source of information surrounding
the conflict, often providing more in-depth coverage of incidents and events as they take place.
Haaretz: Left-leaning Israeli newspaper known for its
critical approach to fundamentalism, authoritarianism and expansionist Israeli
policies. Haaretz remains a reliable English-language source originating within Israel,
especially if one wants to follow internal Israeli news and get an understanding
of the different political positions and conflicts existing and evolving within
Israeli society. Like Al Jazeera, Haaretz is not a neutral source of information, containing its own biases in favour of specific Israeli positions, expressing one political viewpoint, among many, within Israel.
Bellingcat: Investigative journalist website specialising in fact-checking and open-source intelligence, having done excellent work so far on the Ukraine-Russian war. It is worth checking what Bellingcat has to say on controversial and/or unclear developments surrounding war crimes, conflictual claims, and propaganda. Bellingcat has not published much on the Israeli-Palestinian as yet, but this could very well change in the near future.
In the occasion that a link is dead, or a website is blocked, use the WaybackMachine to gain access.
Misinformation is widely being spread from both sides of the conflict on social media platforms. Information on both social media and random/less known websites should not be considered reliable unless it is verified from a reliable source. Individuals on such platforms are often unaware that they are spreading misinformation themselves.
 |
A detailed critical analysis of the "Rojava revolution". This is a much enlarged version of 'Kurdistan?' written by G.D. and T.L published on Troploin.
It can be located by pressing here.
A PDF version for printing purposes can be found by pressing here.
Η εφημερίδα “Εστιάδες” βγήκε σε 36 φύλλα με δεκαπενθήμερο ρυθμό έκδοσης, από τις 28 Νοεμβρίου 1913, ως την 1η Μαΐου 1915.
Τα φύλλα 28-36 (Έτος Β, 1915) της εφημερίδας 'Εστιάδες' μπορούν να εντοπιστούν πατώντας εδώ.
Φύλλο του Νέου Κυπριακού Φύλαξ για τα Γεγονότα στο Λευκόνοικο που κυκλοφόρησε στις 29/03/45.
Μπορεί να εντοπιστεί σε μορφή PDF πατώντας εδώ.
Conference paper presented by Daphnos Economou at the 1st Historical Materialism Athens Conference at Panteion University, in May 2019.
Introduction
Few materials on the history of the Communist Party of Cyprus were accessible till the mid-1990s.
The Hoover Institution had published a Cold War diatribe in 1971 as part of its “Comparative Communist Party Politics” series. Its author, T.W. Adams, had earlier penned a monograph titled “U.S. Army Area Handbook for Cyprus”, issued by the Government Printing Office in Washington.
The other available source was a celebratory volume published by AKEL – the successor of the KKK – for the 50th anniversary of its founding, in 1976. Here anecdotal story telling substituted for historical and political fact. Through it, the “pioneering communists” were first praised for their selflessness, then excused for “inexperience” and “excessive zeal”, to be ultimately bypassed.
By the mid-1970s, AKEL was a firmly established workers’ party, regularly obtaining 30-35% of the popular vote. However, unlike its influential counterparts in the West, which moved in the direction of “soul-searching” en route to their historic compromise, the ramifications of the Cold War in the north-eastern Mediterranean dictated that AKEL maintained an unflinching pro-Moscow outlook. This goes some way in explaining AKEL’s protracted historiographic inertia.
From the little that trickled down, we knew that the KKK stood for the “complete independence of Cyprus from British imperialism and for the establishment of a workers and peasants government, as part of the nearest democratic soviet federation”. More specifically, “for a free and independent Cyprus incorporated to the Soviet Socialist Federation of the Balkans”.
These statements, detached from their historical context, sounded very much like a mouthful. We did not fully appreciate at the time that prior to WWII, the question of Cyprus was part of the Eastern Question, with its epicentre not in the Middle East, but in Europe itself – in the Balkans.
* * *
Here I will address three episodes in the first career of the KKK:
First, I will try to sketch the social, economic and political conditions prevailing in Cyprus at the time of the emergence of KKK. Second, I will very briefly introduce one of the major influences in the development of the organisation, specifically that emanating from the communist movement in Egypt; and third, I will try to establish the role of the KKK in the island-wide revolt of October 1931.
* * *
Facets of Uneven and Combined Development
Capitalism in Cyprus arrived late and abruptly, on the eve of the 20th century.
In the transference of the island from Ottoman to British rule, changes were introduced to the islands legal framework. While the Ottoman system penalised indebted landholders, it explicitly disallowed the confiscation of land in compensation. Under the British, the legal instrument for the mass expropriation of small landholders was provided. With the outbreak of WWI and the sharp fall in foreign demand for agricultural goods, the merchant moneylenders decimated the peasant population. In the space of a mere decade, the dispossessed peasantry would join the ranks of the working class, now to account for the considerable 10%of the population.
Waged labour was absorbed in tobacco factories, in silk manufacturing, in wineries, in the building industry, in public works, as dockworkers and – in the case of child labour – as apprentices in craft industries. The two largest employers were, by far, the asbestos mine in Amiantos and the copper mine in Skouriotissa, which between them employed some 8,000 workers.
This rapid process of uneven and combined development meant that within a matter of years the labour movement in Cyprus achieved a position that took decades – even centuries – to arrive at in the capitalist heartlands. What is more, the formation of the Cypriot working class as a class “in itself” coincided with the moment of its drive as a class “for itself”. The reverberations of the Russian revolution, revolutionary turmoil in Europe and in the Balkans, and revolutions in the colonial and semi-colonial world – especially in Egypt – meant that the political expression of the aspirations of Cypriot working class sidesteped the long-standing traditions of European Social Democracy, which had hit the rocks on August 4, 1914. In Cyprus Bolshevism would dominate ideologically from the outset. The organisation of the class in labour unions went hand in hand with the establishment of communist cells. To be precise, the communists were the driving force in setting up the first trade unions on the island.
At the centre of this bustling activity was the port city of Limassol, where the first Labour Club (Εργατικό Κέντρο) was set up in 1922. Here also the KKK established its first offices and, soon after, its own print shop – managed by Costas Skeleas. Pyrsos (the Torch) was first published in late 1922 as the party’s regular paper. From January 1925, Neos Anthropos (the New Man) was launched under the editorship of Nicos Yiavopoulos, on his return from Greece, where he was active in SEKE-KKE. In this publishing effort, a team of people, who effectively formed the leadership of the party, supported Yiavopoulos. A few more names are here in order: Charalambos Solomonides, the person legally responsible for the paper, and, as a consequence, for years in and out of prison; Demetros Chrysostomides, the first secretary of the party; Charalambos Skapaneas, industrial organiser; Yiannis Lefkis, Christos Savvides and Leonidas Striggos; as well as Ploutis Servas and Fofo Yiavopoulou-Vassiliou, then high-school students; Charalambos Vatiliotis was a regular correspondent from Egypt (for whom more will be said further down); and Christodoulos Christodoulides and Emilios Hourmouzios.
The latter two – Christodoulides and Hourmouzios – published further a monthly literary review – Avgi (Dawn) – that drew around it the young ,demoticist intelligentsia (δημοτικιστές) of the mid-1920s. People likes Leonidas Pavlides, who had made the acquaintance of Lenin in his Zurich years; Glafcos Alithersis, based in Alexandria, Egypt; Antonis Indianos, Takis Fragoudes, Pavlos Krineos; and Nicos Nicolaides, who was moving to and fro Alexandria and Limassol. Along with their own literary efforts, Avgi published extensive tracts from of works by Henri Barbusse – then leading the Clarté movement – Anatole France and many others, including most notably Victor Serge.
Such was the impact of the KKK, that within five years of the publication of its fortnightly newspaper, it fielded candidates for the Legislative Assembly, to obtain some 12 to 15% of the vote. This figure, big in itself, becomes all the more astonishing when one takes into account that eligible to vote at the time were only men, with property in their name, and, what is more, who had all their tax obligations settled.
Favourable to the efforts of the early communists was one further fact: both wings of the Greek Cypriot political establishment had invested heavily in the joint effort of Greece and Britain to expel Turkey from its European territories; from the Dardanelles to Turkey’s entire costal area on the Aegean, Istanbul included. The ultimate defeat of the Greek expeditionary forces in 1922 by the national revolutionary army of Mustafa Kemal, put paid to Greek expansionist visions for a “Greece on two continents and five seas”.
This bloody affair – which resulted in the mass exchange of populations, involving some 2 million people – signified a major reversal in the enosis aspirations of the Greek Cypriot elite; which anticipated an early and smooth handover of the island from one ally to another, from Britain to Greece.
The Asia Minor disaster informed and gave further impetus to the internationalist proposition advanced by the KKK for an independent – that is to say, a multinational – Cyprus as part of a socialist federation of the Balkans. Given the revolutionary potential of the epoch, this was not mere propaganda, immaculately conceived at some office of the Comintern.
I hasten to add that it was the same revolutionary rationale that gave rise to the proposition for an independent, multinational state of Macedonia and Thrace. After all, the case of Crete – with a Turkish population of 36% at the turn of the century, reduced to 0% by 1930 – constituted a stark warning. Either it would be a socialist multinational federation of the Balkans, or the waves of reaction and ethnic cleansing witnessed in the decades that have since elapsed.
Let me just mention that between 1928 and 1934, the exhausted and crisis-ridden ruling classes of the Balkans would themselves attempt to establish a Balkan Federation of sorts. This was the time when Eleftherios Venizelos and Kemal Attaturk were nominated for a joint Nobel peace prize, if that rings a bell…
Bolsheviks on the Nile
In 1919, three individuals made separately their way to Egypt. Maria Kriezi, on her return from revolutionary Russia to Istanbul, discovered her home city dominated by an ominous atmosphere, and a number of foreign armies. She found work with a Russian company and took off for Alexandria. Iordanis Iordanides, also from Istanbul, moved first to Greece and then Cyprus where he found employment as a high school teacher. He was soon sacked for his espousal of the Greek demotic language and his “Maximalist” views. He would then find work at Victoria College, Alexandria, where he moved. Charalambos Vatiliotis, a graduate of the Agricultural School in Nicosia was already a radicalised young man. He also departed for Alexandria in mid-1919.
All three arrived in a country that was in revolutionary ferment. The three – Kriezi, Iordanides and Vatiliotis – would start working along others to set up the Groupe La Clarte, the Groupe d’Edudes Sociales, the trade union Confederation General du Travail and the Egyptian Communist Party. Vatis worked as a full-timer for the ECP.
After a botched attempt to occupy the factories in Alexandria, many ECP members were arrested and jailed: Kriezi and Iordanedes fled to Athens where they joined the KKE. Vatis left for Moscow to seek help for the ECP and to attend for a year the International Lenin School. Soon after he would move to Greece to join KKE. He would be part of the trials and tribulations of the Stalinist takeover of KKE between 1927 and 1929, especially in relation to the issue of Macedonia. He departed again for Moscow where he stayed for a little more than a year.
Kriezi is none other than Maria Iodrdanidou, the celebrated author of Loxandra, etc., etc.
October 1931
Between October and December 1930 Vatis and the poet Tefkros Anthias returned to Cyprus to plunge themselves in the activity of the KKK. The first arrived from the Soviet Union “for personal reasons” (a reason open to political interpretation); and the second from Athens, in order to escape the anti-communist witch-hunt launched by the government of Eleftherios Venizelos.
Within months of their arrival, Vatis was charged by the colonial government for “incitement to mutiny”, while Anthias was excommunicated by the Holy Synod for his work “The Second Coming”. A few month earlier, in August 1930, the introduction of new press laws forced Neos Anthropos to suspend publication.
Yet, 1931 – the year of Britain’s departure from the Gold Standard, of the Invergordon mutiny and the hunger marches – was a good year for the KKK. Between January and October 1931 fifteen mass meetings were held throughout Cyprus with an average attendance of 500, (some reaching the 800 figure). The topics of these meetings ranged from unemployment, Lenin’s Russia, the latest “tax reform”, and the role of the Greek Orthodox Church. Furthermore, until the outbreak of the October revolt, Anthias was on tour throughout the island – from one village to the next – lecturing with the support of an amateur theatre company.
A few words on the events that led up to the outbreak of the October rising are in order:
In April 1931, the nationalist members of the Legislative Council voted in support of the introduction of new taxation at the detriment of the mass of the poorer layers. When, however, the Governor – Sir Ronald Storrs – promulgated further a taxation on imports from third countries – that is, non-commonwealth countries – to satisfy the all too familiar economic policy fixation for a “balanced budget” – the nationalist leadership, composed largely of merchants, Church prelates and Greek Legislative Council members, attempted to dissent. The National Organisation, was summoned in mid-October to address the issue.
It failed utterly to arrive at any concrete proposal in response. They discussed for hours the possibility of launching an island-wide campaigning to refuse tax payment, only to discover that they themselves had already settled their dues with the tax office. As the virulently anti-communist Greek consul on the island – Alexis Kyrou – reported,
“Constitutionalists and Intransigents accuse and curse each other publicly in the press, with the first being charged by the Intransigents for treachery and of being on London’s payroll – the National Organisation is completely neutralised.”
There was, of course, one further actor to take account of. Pressure from below was mounting.
In an attempt to outwit his “radical nationalist” opponents and save face with his electors, the moderate bishop of Kition, Nicodemos Mylonas, resigned his post on the Legislative Council. Before an audience of 2,000, he urged the island’s population – a mere 350,000 – to strike at the Empire by boycotting British products. Supposedly, in a rhetorical burst he also proclaimed the union of Cyprus with Greece. The Intransigents became terribly upset by Mylonas’ attempt to beat them at their own game. Makarios Myriantheas, Andreas Hadjipavlou and Savvas Loizides called a counter-meeting for the following day to denounce Mylonas for duplicity. Venue, the Business Club of Nicosia.
The uprising of October 1931 begins here. When the bigwig organisers of the meeting announced at its closing that they were to proceed – alone – to petition the Governor, the crowed began mocking them that their true intention was to “have their tea on Government hill”. Chanting “down with the tax endorsers” (κάτω οι φορομπήχτες), the call was raised from the crowd for ALL to march to Government House. As the procession crossed the city, it grew rabidly in numbers, reaching 5,000 on arrival at Government house. Amongst them, members and supporters of the KKK. The members of the Legislative Council attempted to flee the scene but were browbeaten to stay put by the crowed.
One can hardly accuse the KKK for not having joined the initial meeting, called by the ravingly anti-communist “radical” nationalists at the Business Club of Nicosia. However, they were in place when and where it mattered, partaking in the actual blazing of Government House.
In the following days, the revolt spread like wildfire throughout the island. The nationalist leaders abandoned ship one after the other, imploring the populace for a return to order. The KKK met with the Archbishop and proposed a joint united anti-imperialist front, living the issue of Enosis or Independence to be decided by the course of events. Contact had earlier also been established with the Kemalist leaders of the Turkish Cypriot community to join in the revolt. The Archbishop politely declined joint action, to denounce the following day the unfolding revolt in the company of Sir Ronald Storrs. The KKK would now appeal to peasants and workers from a position of vantage to continue on the road of revolution.
The KKK effectively assumed leadership of the uprising – or, to be more precise, it was the only force on the ground attempting to lead and channel the energy released by the uprising. Police Stations were raided throughout the island, and their weapons removed. In the following days, mass militant assemblies were called twice by the Labour Centre of Limassol and once in Nicosia. In Famagusta, the authorities were forced to officially surrender the city. The construction workers union marched from Kaimakli to the centre of Nicosia. In the villages, key organisers were the members of the local Co-operatives (mostly sympathetic towards the KKK) along with the informal network of subscribers to Neos Anthropos.
To cut long story short, British troops flew in from Egypt, which succeeded in suppressing the uprising three weeks later, by mid-November. Three thousand people were thrown into jail – over 1.5% of the total adult population – including some 200 members of the KKK. Sentences ranging from a couple of months to 10 years were inflicted on the “ringleaders”. It is inside jail that the KKK turned to mass recruitment, with its members soon after forming clubs throughout the island, and an influence that has been sustained to date.
The reason of this descriptive – if brief – account is the following:
Since 1948 and the defeat of the Left in the Greek civil war, in Cyprus a myth has been promulgated to the status of dominant narrative: The KKK is portrayed as having failed to take part in the 1931uprising, because of its absence from the “Business Club” on 21 October and because of its opposition to enosis. This is complete nonsense.
However, for this insult to gain credence, injury had to be inflicted from sources closer at home.
The embracing of the stages theory and of the popular front politics of the Stalinised Comintern in the mid-1930s meant that the KKK-AKEL itself would depart from its previous outlook on the Cyprus Question, adopting enosis as the necessary corollary in its pursuance of an alliance with the “national bourgeoisie”. It would tail-end the politics of the “patriotic Right”, which in all essentials, coincided with those of the unforgiving and revanchist Right: of Makarios and his confirmed anti-communist henchman, George Grivas.
In November 1932, Vatis and Skeleas were exiled by the British authorities to London. From there they made their way to Moscow, where they were tried by the Balkan Bureau of the by then completely Stalinised – Communist International. Heading the inquiry was Bela Kun, the one-time comrade of György Lukács, and leader of the failed Hungarian revolution of 1919. They two were found guilty for having attempted to implement the Bolshevik tactic of the united front. In “the third and final period of Capitalism” only the immediate raising of the slogan of “socialist revolution” would do. Vatis was sent to the famished areas of the Soviet Union where he died from typhus in December 1933. Skeleas was executed while WWII was raging in 1942. Christodoulos Cristodoulides – the editor of Rizospastis in the early 1930s and the brother of Costas Skeleas – was also called to Moscow. He was executed in the 1940s. So was Iordanis Iordanides. Bela Kun, the inquisitor, would himself be executed in 1938 for “leading a counter-revolutionary terrorist organisation”. And here we are, nearly a century later, unearthing still our revolutionary traditions.
Short anti-colonial book by E. J., published by the Committee for Cyprus Autonomy in 1942.
It can be found by pressing here (17.6mb).
Συνέντευξη που έδωσε ο τέως Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού στην εφημερίδα Καθημερινή, στις 20/08/23.
Μπροσούρα με συντηρητικό περιεχόμενο που κυκλοφόρησε το 1971 σχετικά με το παλιό ΓΣΠ στη Λευκωσία.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Η πρώτη δημόσια δήλωση υπέρ της ένωσης από το ΑΚΕΛ, στην εφημερίδα Ανεξάρτητος, 20/11/41.
Το φύλλο της εφημερίδας μπορεί να εντοπιστεί ολόκληρο πατώντας εδώ.
Διδακτορική διατριβή της Γιώτας Παρασκευά-Χατζηκώστα, για την Περσεφόνη Παπαδοπούλου.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Περίληψη
Η Περσεφόνη Παπαδοπούλου είναι ίσως η κορυφαία πνευματική γυναικεία φυσιογνωμία της Κύπρου του πρώτου ημίσεος του 20ού αιώνα, ωστόσο λίγα είχαν γραφτεί γι’ αυτήν. Η διατριβή αυτή επιχειρεί να εντάξει και να παρακολουθήσει το δρων πρόσωπο μέσα στο πλαίσιο της εποχής του και αποσκοπούσε στη σύνταξη μιας ολοκληρωμένης προσωπογραφίας για την Παπαδοπούλου. Η ανάδειξη της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας πνευματικής φυσιογνωμίας της και η προσπάθεια εμπεριστατωμένης αποτίμησης του πρωτοποριακού λογοτεχνικού -έμμετρη ποίηση, ποίηση σε πεζό, κριτική της λογοτεχνίας, λογοτεχνική μετάφραση- και του ευρύτερου συγγραφικού και κοινωνικού της έργου, έρχεται να καλύψει ένα κενό στην κυπρολογική έρευνα και γενικότερα φιλοδοξεί να αποτελέσει ουσιαστική συμβολή στα ζητούμενα της Νεοελληνικής Φιλολογίας.
Αφιέρωμα του περιοδικού 'Χρονικό' στην Κύπρια φεμινίστρια Περσεφόνη Παπαδοπούλου, τεύχος 105, τον Ιούλιο του 2020. Η Περσεφόνη Παπαδοπούλου κυκλοφόρησε το πρώτο φεμινιστικό έντυπο στην Κύπρο, την εφημερίδα 'Εστιάδες', το 1913.
Μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.
Κείμενο που κυκλοφόρησε στην ελληνική λογοτεχνική επιθεώρηση 'Πρωτοπόροι' σχετικά με τα Οκτωβριανά που εξελίσσονταν το 1931 στην Κύπρο. Το κείμενο αποτελεί τη θέση της επιθεώρησης για το ζήτημα. Η επιθεώρηση ήταν συνδεδεμένη με το ΚΚΕ.
ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ
ΝΟΕΜΒΡΗΣ 1931, ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β', ΦΥΛΛΟ 10
ΣΤΟΥΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Ως τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν έχουμε πάνω στην απελευθερωτική εξέγερση του μεγάλου νησιού σας, πληροφορίες άλλες εξών απ’ τις λιγοστές που διαφεύγουν την αγγλική λογοκρισία. Ακόμη, κι ̓ αυτές δεν φθάνουν ως σ' εμάς παρά αλλοιωμένες έτσι, που να σκεπάζουν το βαθύτερο χαραχτήρα της εξέγερσης. Ως τόσο, έχοντας υπ’ όψη μας την όλη αντικειμενική κατάσταση του τόπου σας, όπως διαγραφόταν ολοκάθαρα ως τον τελευταίο τούτον καιρό, και συνδυάζοντάς την με τα γεγονότα που οπωσδήποτε έγιναν γνωστά, δεν μας στάθηκε διόλου δύσκολο ν' αντιληφθούμε μιάς ξαρχής ότι το απελευθερωτικό αυτό κίνημα είνε στην ουσία και στο βάθος του, έργο των μεγάλων καταπιεζομένων κ’ εκμεταλλευομένων μαζών της Κύπρου που χρόνια τώρα στενάζουν κάτω από τον πολλαπλό ζυγό των ιμπεριαλιστών, των τσιφλικάδων, των καπιταλιστών, των τοκογλύφων και του αναχρονιστικού κλήρου: έργο της φτωχολογιάς, της αγροτιάς, του νεαρού Προλεταριάτου της Κύπρου. Ταυτόχρονα, έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε, πως εσείς οι ίδιοι, προχωρημένοι διανοούμενοι και τεχνίτες, παιδιά τής ίδιας φτωχολογιάς, που μάχεται σήμερα τον τιτάνιο αγώνα, δεν μείνατε ούτε απαθείς ούτε αμέτοχοι στην εξέγερση, και δεν παραλείψατε να διεκδικήσετε τη θέση σας στις πρώτες γραμμές.
Το πιστεύουμε ακράδαντα αυτό.
Και γι’ αυτό σας βεβαιώνουμε πως οι διάνοιες κ' οι καρδιές μας είνε μαζί σας. Και γι’ αυτό σας στέλνουμε τον πιο θερμό αδελφικό κ' επαναστατικό μας χαιρετισμό, μαζὺ με τη λαχτάρα μας για την πλήρη επιτυχία του αγώνα. Και σας παρακαλούμε ακόμη να διαβιβάσετε τα ίδια αυτά αισθήματα και τους πόθους μας, στις μεγάλες μάζες, στα ταξικά μας αδέλφια, εσείς, που αγωνίζεστε στο πλευρό τους.
Πρωτοπόροι της Κύπρου. Η πίστη μας στον ηρωισμό και στην αυτοθυσία σας, κατά τις κρίσιμες, όμως μεγάλες αυτές στιγμές, είνε αμέτρητη. Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε, ότι μέσα στα γενικώτερα επαναστατικά σας καθήκοντα, ότι μαζὺ με την ενεργό συμμετοχή σας στη μεγάλη εξέγερση, ούτε λησμονήσατε, ούτε παραγνωρίσατε τα ειδικώτερα καθήκοντα που σας βαρύνουν, εσάς τους πρωτοπόρους της Ελεύθερης Σκέψης, της Προχωρημένης Διανόησης και της Επαναστατικής Τέχνης. Η ταξική μας αντίληψη μας βεβαιώνει πως ούτε στιγμή υποτιμήσατε το διαφωτιστικό ρόλο που σας ανήκει μέσα στις αγωνιζόμενες μάζες. Δικό σας καθήκον είταν και είνε η διαφωτιστική ζύμωση πάνω στο χαρακτήρα, στα αίτια και στην προοπτική των αποικιακών εξεγέρσεων κατά την τελευταία αυτή περίοδο τού Ιμπεριαλισμού – γενικά, και ειδικά πάνω στην εξέγερση των μαζών του νησιού σας. Καθώς επίσης, δικό σας καθήκον στην Κύπρο, είταν και είνε το αλύπητο ξεσκέπασμα των τσιφλικάδων, των εκμεταλλευτών, των τοκογλύφων, που σε ιερή συμμαχία με την αντιδραστική παπαδοσύνη προσπαθούν να παραπλανήσουν τις μάζες με τα δήθεν "ριζοσπαστικά" συνθήματα [τους]. Ξαίρετε καλύτερα από κάθε άλλο, πώς στο βάθος όλου αυτού του "ριζοσπαστισμού" δεν κρύβεται παρά η εκμετάλλευση, επίσης άγρια κ’ απάνθρωπη, πίσω από τη μάσκα της "Ένωσης" και που είνε κι' αυτή επίσης αποτρόπαια όσο κι’ ο Αγγλικός Ιμπεριαλισμός. Και θάχετε ήδη αρχίσει το ξεσκέπασμα και το μαστίγωμα των "Αρχηγών" της "Ένωσης", που έχουν κιόλας καταπροδώσει το κίνημα. Όμοια, δεν αμφιβάλλουμε, πως θάχει ήδη αρχίσει το ξεσκέπασμα του αντιδραστικού κλήρου, που είνε ὁ πιστότερος σύμμαχος του ιμπεριαλισμού, και πως δεν θάχει επιτευχθεί το νάρκωμα και ἡ παραπλάνηση των μαζών με τη μελοδραματική χειρονομία του δεσπότη Κιτίου, που ως κι’ αυτή ακόμη αποτελεί σωστή παραφωνία στην όλη στάση του ανώτερου κλήρου και στη χαρακτηριστική απάθεια του Αρχιεπισκόπου Κύπρου. Ακόμη, στο διαφωτιστικό σας αυτό έργο, δε θα είταν δυνατό να είχατε παραλείψει να εξηγήσετε πλατειά, τους στενούς ταξικούς δεσμούς που συνδέουν τους Έλληνες και τους Τούρκους εκμεταλλευομένους στον κοινό αγώνα, αγώνα όχι για την "Ένωση" με μιαν άλλη Μητρόπολη, όπως είνε πιά η σημερινή αστική Ελλάδα, αγώνα για το οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό ξεσκλάβωμα της Ελεύθερης και Ανεξάρτητης Κύπρου των Ελλήνων και Τούρκων καταπιεζομένων.
> Η βεβαιότητά μας αυτή για την εκτέλεση των καθηκόντων σας, δεν έχει χαρακτήρα άλλο παρά εκείνον που απορρέει από τους αδελφικούς ταξικούς μας δεσμούς, κι απ’ τη στενή ανάμεσα μας αλληλεγγύη. Ούτε πρόκειται να σας υπαγορεύσουμε ή έστω και να σας υπομνήσουμε το χρέος σας που, όπως ήδη άρχισε να το αναγράφει ἡ Ιστορία, το ξαίρετε καλλίτερα από κάθε άλλον.
Θεωρήσαμε απλούστατα δικό μας χρέος να διατρανώσουμε την ακράδαντη πεποίθησή μας σε σας – όσο για τα ειδικώτερά σας καθήκοντα – με την ίδια ευκαιρία όπου σάς εκδηλώνουμε τη λαχτάρα και τον πόθο μας για την τελειωτική επιτυχία του ηρωικού και δοξασμένου σας αγώνα.
Με τους πιο θερμούς αδελφικούς κ ̓ επαναστατικούς μας χαιρετισμούς,
"ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ"
Article by Roger Zetter, discussing and exploring the urban changes taking place in southern Nicosia following its de-facto partition in 1974.
It can be found by pressing here.
90059-9%20-%20Roger%20Zetter%20-%20City%20Profile%20Nicosia.pdf%20%E2%80%94%20Mozilla%20Fi.png)
Όποθθεν δικλίσω, στραώννουμαι.
Nτζίζω δαμαί, τρέσιει πύον.
Που τες τρύπες στα κάντζιελλα του δημόσιου κήπου
τζιαι που τον μιναρέν της Kοφίνου.
Tο σφαγείον Kοφίνου.
Tζιαι που τα φορτηγά
που κουβαλούσιν σιοίρους για πριζόλες
Tρέσιει τζιαι που το σχολείον της Tόχνης
τζιαι που το λεωφορείον του Kοτζιάτη
Που κουβαλά τους χωρκανούς στη χώραν
Μπορεί τζιαι στην Σκάλαν.
Mπορεί τζιαι πούποτε.
Όποθθεν περάσω εν με χωρεί.
Σφηνώνω.
Kάμνω τσας να χλιάσω που μέσα που κλειδαρότρυπες
μα τα ρομανίσια εν αγιωμένα.
Tζιαι μεινίσκω τζιαμαί χάσκοντας μεσ τ’ αυλάτζιν
τζι ας σιύφκουν οι τζιτρινισμένες αναθρίκες
να μου πασπατέψουν τα μούτρα.
Άνοιξη.
Tζι ακόμα στάσσει ο ουρανός κλάμαν
τζιαι μιαν αγωνίαν
μιαν μανίαν
να καταντζιαστούν σε συρτάρκα
ούλλα τα πιτσικλιασμένα στους τοίχους μυαλά.
Παύση.
Όπου θκιαλλάξω βρέσιει “πονώ κανεί”.
Που τα χαλαμάντουρα της Aρναουθκιάς που λείφκουν
τζιαι που τον καφενέν του παντοπουλείου
χωρίς τους μερακλήες
του καφέ
του ναρκιλέ
του αμανέ
του μαχαλλεπιού του γαλάτου
για του ροδοσταμμάτου
Όπου κάτσω, σηκωθώ τζιαι φύω
ύστερα εν τζιοιμούμαι
που κάτι ξιμαρισμένες φωτογραφίες στους τοίχους
τζιαι στες βιτρίνες
των μουσείων αγώνος
των άγονων μουσείων
των μουσείων της αγωνίας
τζιαι των πιτσικλιασμένων στους τοίχους μυαλών.
Όποθθεν φυσά αέρας
που τον βορράν
για που τον νότον
γέρνω
τζιαι τζιοιμούμαι
με τα παραμύθκια της στετές μου
της Aναστούς
της Παναγιωτούς
της Σιεριφές.
Που μπορεί να μεν την ελαλούσαν τζιαι τίποτε.
Που μπορεί να την ελαλούσαν τζιαι “τιποτε”.
Όποιαν γλώσσαν μιλήσω ταττεύκω.
Mε όποιαν γλώσσαν γλύψω τα χτάρματα μου παουρίζω
τζι αφήνω τα σιτάρκα τζιαι τους εφκαλύπτους
να σιύφκουν τζιαι να μου πασπατεύκουν τα μούτρα
τζιαι τες φοινιτζιές να γιναξιάζουν
όσον περνά ο τζιαρός
δίπλα που τες δόμες τζιαι τους ξεροποτάμους
τζιαι μεσ στες αυλάες της ψυσιής
της ψατζιής
της Aλόας τζιαι της Άσσιας
Παυση.
Όποθθεν στρίψω χάνουμαι.
Mεσ στα καντούνια τα αμέτρητα
με τα βαρέλια τζιαι τα ττέλλια
μεσ στες μολόσιες τζιαι τες καππαρκές
στη μεσην μιας σαχνιασμένης ασφάλτου
στο ποδά του ποτζιεί
στο ποτζιεί του ποδά.
Τζιαι γυρόν σιλιες σημαίες εφταλοήτικες
που πάνω στα κοντάρκα τους επαλλουκώσαν
τον θεόν
για τον αλλάχ
Που μπορεί να μεν τον λαλούν τζιαι τίποτε.
Που μπορεί να τον λαλούν τζιαι “Tιποτε”.
Όπου δικλίσω
όπου κάτσω, φάω, σηκωστώ, πληρώσω τζιαι φύω
τσακρά.
Όπου τζιοιμηθώ, ξυπνήσω τζιαι νιφτώ
όπου αγαπήσω
ότι αγαπήσω
βουρά τζιαι φεύκει
σαν τζιείνους που επήαν
μα παραπάνω σαν τους άλλους που εν να ρτουν
σαν τον ουρανόν που στάσσει ακόμα
κλάμαν
τζιαι αγωνίαν
μιαν μανίαν
να καταντζιαστούν σε συρτάρκα
ούλλα τα πιτσικλιασμένα στους τοίχους μυαλά.
Aνοιξη.
Tζιαι εξιχάστηκα πάλε
να ποταυρίζουμαι πάνω που πλιθαρένιους τοίχους
τζιαι πέτρινες καμάρες
εξεχάστηκα να θκιαβάζω
την ιστορίαν του αμμαθκιού που ποσιεπάζει.
Aπρίλης 1994
Έξι άρθρα της Κύπριας φεμινίστριας και καθηγήτριας των Παιδαγωγικών Περσεφόνης Παπαδοπούλου, που κυκλοφόρησαν στην Κυπριακή εφημερίδα 'Νέος Κυπριακός Φύλαξ' το 1935.
Μπορούν να εντοπιστούν πατώντας εδώ (17mb).
Η Περσεφόνη Παπαδοπούλου κυκλοφόρησε το πρώτο φεμινιστικό έντυπο στην Κύπρο, την εφημερίδα 'Εστιάδες', το 1913.
Η διδακτορική διατριβή του Νίκου Χριστοδουλίδη, με τίτλο ΄Οι Εσωτερικές Μεταβλητές και η Διαμόρφωση της Εξωτερικής Πολιτικής. Η Κυπριακή Εμπειρία (1977-1990)΄, μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ (135.6mb).
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΑΠΕΡΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΡΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ANYTIME ΤΗΣ INTERAMERICAN ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Εμείς, οι εργαζόμενες/οι του τηλεφωνικού κέντρου της ασφαλιστικής εταιρείας Anytime της Interamerican, βρισκόμαστε σε απεργία διαρκείας από την Πέμπτη 9/3, λόγω της παράνομης και εκδικητικής απόλυσης της εκπροσώπου μας εν μέσω διαπραγματεύσεων για υπογραφή συλλογικής σύμβασης.
Εδώ και πάνω από ένα χρόνο, τηλεφωνητές και τηλεφωνήτριες οργανωνόμαστε και διεκδικούμε τα αυτονόητα μας δικαιώματα απέναντι σε μια σκληρή και άτεγκτη διεύθυνση. Ο αγώνας μας ξεκίνησε όταν η εταιρεία άλλαξε τους όρους των ατομικών μας συμβάσεων δυσμενώς και μονομερώς, και δεν έδειξε καμία διάθεση να διαπραγματευτεί μαζί μας ούτε για τις αλλαγές, αλλά ούτε και για κάποιο άλλο από τα μύρια ζητήματα που αντιμετωπίζαμε, παρά τις πολλές προσπάθειες από μέρος μας. Αντιμετωπίζοντας την κάθετη άρνηση της διεύθυνσης να επιλυθούν τα ζητήματα εσωτερικά, η απόφαση μας να γραφτούμε πριν λίγους μήνες στην Παγκύπρια Συντεχνία Εργαζομένων στις Υπηρεσίες της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΑΣΕΥ-ΠΕΟ), ήταν για μας μονόδρομος και η μόνη διέξοδος προς μια εργασία βιώσιμη και αξιοπρεπή.
Με την στάση μας και με την καθοδήγηση της ΠΑΣΕΥ-ΠΕΟ, πετύχαμε η εταιρεία να αναγκαστεί να κατέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για συλλογική σύμβαση και να αναγνωρίσει, τουλάχιστον στα λόγια, την συντεχνία. Ταυτόχρονα, η συμμετοχή μας στην παγκύπρια στάση εργασίας για την ΑΤΑ έκανε ξεκάθαρο στην εταιρεία ποια άτομα είμαστε οργανωμένα στη συντεχνία.
Ενώ, λοιπόν, είχαν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις, η συναδέλφισσα μας και συνδικαλιστική μας εκπρόσωπος, η οποία εργαζόταν ως εκπαιδεύτρια στο τηλεφωνικό τμήμα, απολύθηκε χωρίς προειδοποίηση. Δεν είναι η πρώτη φορά που είχαμε τέτοια αντιμετώπιση από την εταιρεία, η οποία γνώριζε πριν προχωρήσει στην απόλυση πως η συγκεκριμένη εργαζόμενη είναι μέλος της ΠΑΣΕΥ-ΠΕΟ. Σε όλο αυτό το διάστημα, αντιμετωπίζαμε το κακό εργασιακό κλίμα που καλλιεργούσε η διεύθυνση και οι προϊστάμενες, είχαμε άλλες δύο απολύσεις χωρίς προειδοποίηση – μια πριν και μια μετά την εγγραφή μας στην ΠΑΣΕΥ-ΠΕΟ – και χάσαμε συναδέλφους που παραιτήθηκαν επειδή δεν μπορούσαν να αντέξουν αυτή την κατάσταση.
Η απόφαση μας να κατέλθουμε σε απεργία διαρκείας μέχρι την απόσυρση της απόλυσης της συναδέλφισσας μας είναι απότοκο της στάσης της εταιρείας, και το τελευταίο μέτρο που έχουμε σαν εργαζόμενοι στην διάθεση μας. Η διεύθυνση αρνήθηκε επανειλημμένα να προσέλθει στις διαπραγματεύσεις με το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων και την ΠΑΣΕΥ-ΠΕΟ αφού ξεκίνησε η απεργία, και όταν τελικά προσήλθε παρέμεινε προσκολλημένη στην κάθετη και αρνητική της θέση.
Σε αυτό το σημείο δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε την απογοήτευση μας από την ηγεσία του εταιρικού σωματείου «Σύλλογος Υπαλλήλων Interamerican» (Σ.ΥΠ.ΙΝ) στην Ελλάδα, η οποία, παρά τις πολλές διαβεβαιώσεις της τους τελευταίους μήνες πως θα υποστηρίξει την προσπάθεια μας, στην πρώτη δυσκολία μας γύρισε την πλάτη και υιοθέτησε τις αβάσιμες και αστήρικτες θέσεις της εταιρείας.
Απαιτούμε από την εταιρεία και από την νέα διεύθυνση στην Κύπρο όπως εγκαταλείψει την ανάλγητη της στάση, όπως αναγνωρίσει επίσημα την συντεχνία μας και το συνταγματικό και νομικό μας δικαίωμα στην συνδικαλιστική οργάνωση, όπως ακολουθήσει την μεσολαβητική πρόταση του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων για απόσυρση της επιστολής απόλυσης, και όπως σταματήσει να παραβιάζει τους νόμους και τις διαδικασίες του Κώδικα Εργασιακών Σχέσεων, που ως μέλος του Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου (ΣΑΕΚ) της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) την δεσμεύουν. Δεσμευόμαστε πως η επιστροφή της συναδέλφισσας μας στην εργασία της θα κλείσει οριστικά και αμετάκλητα τις οποιεσδήποτε πληγές προέκυψαν από αυτή την κατάσταση, και θα είναι ένα τεράστιο βήμα προς μια νέα αρχή στις σχέσεις διεύθυνσης και προσωπικού.
Αναγνωρίζουμε πλήρως πως τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι κοινά με την πλειοψηφία των εργαζομένων, και πως ο αγώνας μας αποτελεί κομμάτι των αγώνων όλης της κοινωνίας για ένα καλύτερο σήμερα και αύριο. Ως εκ τούτου, καλούμε όλες τις συντεχνίες, όλα τα οργανωμένα σύνολα και σύσσωμη την κοινωνία όπως εκφράσουν την αλληλεγγύη τους με κάθε δυνατό τρόπο στον αγώνα μας, έναν αγώνα που διεξάγεται για την διασφάλιση των ελάχιστων εργασιακών μας δικαιωμάτων, το σεβασμό στους νόμους και τα θέσμια του τόπου, και για την επιβίωση μας εν μέσω ακόμα μίας πρωτόγνωρης οικονομικής ύφεσης.
Πρωτοβουλία Απεργών Anytime Interamerican
Κείμενο κατά του διορισμού του Μιχάλη Χατζηγιάννη στη θέση του Υφυπουργού Πολιτισμού στην κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη.
O διορισμός του κυρίου Μιχάλη Χατζηγιάννη στη θέση του Υφυπουργού Πολιτισμού μας έχει προκαλέσει έκπληξη και αναστάτωση. Η επιλογή του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, κύριου Νίκου Χριστοδουλίδη, φαίνεται να αναιρεί πλήρως τις προεκλογικές του δηλώσεις, που παρέπεμπαν στην ανάγκη διορισμού στην εν λόγω θέση προσώπου με διοικητική ικανότητα και γνώση των πολύπλοκων θεμάτων του τομέα του πολιτισμού, ώστε να χειριστεί αποτελεσματικά τις ανάγκες και δομές του νεοσύστατου Υφυπουργείου. Οπωσδήποτε, η εμπορική επιτυχία που έχει σημειώσει ο κύριος Χατζηγιάννης, ως τραγουδιστής και τραγουδοποιός, δεν αποτελεί κριτήριο για να του ανατεθεί το Υφυπουργείο Πολιτισμού. Επιπλέον, η παντελής αποχή του από τα κοινά και η έλλειψη γνώσης των πολυδιάστατων προβλημάτων στον τομέα του πολιτισμού, μας προκαλεί ερωτήματα για τα κριτήρια διορισμού του στην νευραλγικής σημασίας αυτή θέση.
Το Υφυπουργείο Πολιτισμού, οκτώ μήνες μετά τη δημιουργία του, κληροδοτείται με σωρεία πάγιων προβλημάτων όπως: τις ελλιπείς δομές και την υποστελέχωση των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, σοβαρές εκκρεμότητες σχετικά με την θεσμική κατοχύρωση των καλλιτεχνών, ζητήματα που αφορούν στην στρατηγική ανάπτυξης πολιτιστικής παραγωγής, αποκέντρωσης, βιωσιμότητας και κινητικότητας, τον περιορισμένο σχεδιασμό προγραμμάτων υποστήριξης και χορηγιών, κ.α..
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, εκφράζουμε την ανάγκη για ένα Υφυπουργείο Πολιτισμού με γνώση και αντίληψη των περίπλοκων τοπικών συνθηκών στο πεδίο του πολιτισμού, και τις απαιτούμενες δεξιότητες για να ανταποκριθεί στις επείγουσες και σοβαρές προκλήσεις του τομέα μας. Επιπλέον, διεκδικούμε ένα Υφυπουργείο Πολιτισμού με διευρυμένες και αναβαθμισμένες δομές, ικανό να στηρίξει επαρκώς τους πολιτιστικούς οργανισμούς και να αναπτύξει περαιτέρω την πολιτιστική ζωή του τόπου, όπως προϋποθέτει ο ρόλος του.
2.3.2023
Article of IWW-Cyprus which circulated on 28/12/22 on Facebook, documenting the strike at Wolt in Cyprus, which took place in December of 2022.
Για ελληνική εκδοχή του κειμένου, πατήστε εδώ.
In Lieu of a Prologue – The Working Conditions
Wolt (and the other food delivery platforms in Cyprus, Foody and Bolt Food) "employ" two categories of drivers, a) a very small number of "self-employed partners", mostly EU immigrants, third-country nationals married to EU citizens and refugees whose asylum application has been approved; b) a four-digit number of workers (asylum seekers and students from third countries, who are not legally allowed to be self-employed) working for one of the ten fleet management contractors. In addition, Wolt (which consists of 3-4 businesses depending on the activity) directly employs its managers and workers who load and unload products in the Wolt Market buildings. The “self-employed”, who are considered falsely self-employed by an increasing number of countries around the world, are legally allowed to work as long as they want and must pay 15.6% for social security and access to the General Health System, plus a hefty income tax. However, Cyprus may be the only country in the world where workers in this sector have it worse than the “self-employed”. Fleet management companies, many of which are owned by people with links to organized crime, until recently deducted 30% of drivers' earnings, both for the social insurance contributions and access to the General Health System (about 11%), and the rest to cover labour costs and for their profit; now they have raised their dividend to 41%. In addition, when Wolt (which sets the wages of all drivers) started its operations in Cyprus in 2020, it paid around 4 euros per delivery under 1 kilometre, 50 cents for each additional kilometre, higher wages for work on Fridays and Saturdays, various bonuses e.g., for working in bad weather etc. Since then, and as prices rise, Wolt (which in the summer of 2022 was bought by the multinational DoorDash) has gradually reduced wages, and at this point pays only 2.26 euros for a basic delivery. In addition, it stopped paying the extra 50 cents per kilometre, all sorts of bonuses and the slightly higher wages for Fridays and Saturdays.
Drivers, in addition to the rising cost of living, must use this meager income to provide their own motorbikes or bicycles (or rent a bicycle for €200 a month), cover their vehicle insurance under a business contract and to pay for maintenance and fuel. In addition, Wolt charges them 100 euros for the basic equipment with its logos (extra equipment such as raincoats are charged extra), money that drivers are supposed to get back when they are terminated and return the equipment, but the company in most cases finds excuses not to give that money back. In order to survive, these workers are forced to work far more than the legal working hours limit, which is 20 hours a week for students (38 during non-school periods) from third countries and 48 hours for asylum seekers. Directly related, road accidents are treated as traffic accidents rather than occupational accidents by all parties involved. People without a yellow slip (such as students from third countries), while paying for access to the General Health System, are not allowed to register with a personal doctor and are therefore de facto excluded from the GHS. Workers from third countries like Nepal and Bangladesh are deprived from the pensions they have been paying for if they move back to their countries after they retire, because Cyprus does not have a relevant bilateral agreement with those countries. And the cherry on top, the government recently deprived asylum seekers from getting a drivers' license, leading to a high number of fines and (extra) abuse by the police (the decision is heavily opposed by the platform companies themselves, and as such is currently being reviewed although it will definitively not be reverted any time soon).
Sunday 11/12/2022 – Day 0
Wolt makes the latest wage cut, from €2.40 to €2.26.
Monday 12/12 – Day 1
40-50 Wolt delivery drivers in Nicosia spontaneously decide to go on strike, and gather for hours outside the company's headquarters, at Wolt Market Nicosia. Their main demands to Wolt are the restoration of wages to €2.60, the reinstatement of the extra 50 cents per kilometre, all sorts of bonuses as well as slightly higher wages for Fridays and Saturdays, while to fleet management contractors the return of cut-offs to 30%. Neither Wolt nor any contractor agrees to meet with the strikers.
Tuesday 13/12 – Day 2
The number of strikers, according to them, rises to 100. Employers continue to refuse to meet with the strikers.
Wednesday 14/12 – Day 3
The number of strikers in Nicosia, always according to them, rises to 150 (the total number of drivers in Nicosia ranges from 200 – 400). 40-50 of them march in the rain in the centre of the city, succeeding in gaining publicity for their struggle, which until then remained invisible. In the afternoon of the same day, officials of the Pancyprian Labour Organization (PEO, one of the two major trade union federations in Cyprus, whose offices are very close to Wolt Market), approach the picket and call the strikers to the PEO offices for a meeting. Strikers attend en masse to get advice on next steps as Wolt and fleet managers refuse to meet with them. It is decided that the following day there will be a picket outside the Wolt Market from 8:30 to 22:30, which will be attended by the Labor Inspection Service as well as by the media.
Thursday 15/12 – Day 4
The picket takes place with a massive attendance of strikers. Strikers, organizers from PEO and other groups (e.g., Industrial Workers of the World, antifa leukoşa and others) gathered outside Wolt Market for more than 13 hours. The drivers met with the Labour Inspection Service, whose workers came and interviewed almost 100 workers one-on-one, recording the characteristics of their employment relationship as a first step in regulating the issue. Drivers also signed up with PEO and (at PEO's insistence to increase their bargaining power) the other major trade union confederation, the Confederation of Cyprus Workers (SEK). With the unanimous vote of the strikers, the demands of the strike evolved into immediate employment by Wolt (getting rid of the contractors entirely) and the signing of a collective agreement that ensures decent working conditions.
Police harassment of strikers and threats by fleet managers in workers' chat groups were summarily dealt with by PEO and IWW trade unionists. The strike spread to other cities; first in Limassol, with drivers marching in protest, and later in the evening in Larnaca. Wolt greatly reduced its services in Nicosia and announced that its offices will be closed for at least a week. A boycott Wolt campaign is launched by the Industrial Workers of the World (IWW) and other supporters of the strike, with deletion of the ordering app, bad reviews with references to the strike, emails to Wolt in Cyprus and Greece (Cyprus Wolt is a branch of the Greek one) etc.
Friday 16/12 – Day 5
A second 13-hour picket takes place in Nicosia, with parallel strike rallies in Limassol and Larnaca. Food, water, coffee, etc. are offered to the strikers by PEO, while in the afternoon the Nicosia strikers receive €50 vouchers (110 such vouchers were distributed) for purchases from a supermarket chain. Wolt managers come out of the offices and order the strikers to come inside to talk in groups of 10, which the strikers refuse. The same managers refuse to talk to the PEO organisers who are on site. The Nicosia contractors create a single chat (employers communicate with workers via apps like WhatsApp) and start deleting strikers from it, effectively firing them. Wolt even offers a €13 fee per order. In the afternoon, a relatively large number of sympathisers join the picket.
Late in the afternoon, and after most of the sympathisers had left, a strikebreaker appeared and accused a striker of stealing his helmet and other things using a knife, during their brief meeting in a shop in Aglantzia (the meeting actually took place). After causing a commotion for several minutes, he called the police who showed up immediately (something drivers say has never happened before when they had to call the police to report a stolen helmet). The police gave the strikers twenty minutes to return the helmet, promising that this would be the end of the story. "Unfortunately,", both the accused driver and the other strikers claimed that they had not stolen anything, and even offered to replace the helmet with one of their own or with money. The strikebreaker refused and filed a formal police complaint against the alleged robber, so half an hour later the police called the accused striker to the Likavittos Police Station. The striker went there with a member of the strike committee, who was not allowed to enter the station. For more than an hour the police interrogated and threatened the striker in an attempt to get him to confess to the crime. The striker, knowing that he has done nothing wrong, remained unperturbed and was released after the intervention of the PEO trade unionists.
Saturday 17/12 – Day 6
Another strike rally took place in Nicosia, from 10:00 to 21:30, including a short protest march. Another 40 supermarket vouchers (as well as food and water) are distributed by PEO (confirming the number of over 150 strikers in Nicosia, as there were some who did not get it). The IWW distribute burlap for strikers to sit on (at the request of the strikers), as well as a brochure with the Cyprus labour law in English. Strikers, with the help of the IWW, make their own banner. Wolt offers a 50% discount to anyone who orders take away from its app.
Sunday 18/12 – Day 7
In the early morning, unknown persons vandalize the banners that the solidarity groups had hung since Thursday, and steal the banner made by the strikers. At the strike rally (which by the strikers’ wish would take place between 9:30 and 22:00 this time, to cover the hours of high profitability), the banners were restored or replaced. A picket also took place in Paphos, while the picket in Larnaca reached 110 strikers (about 100% of the drivers). In Limassol, where no strike rallies had been called for the weekend, an attempt by 20-25 strikers to gather spontaneously outside the Wolt Market was broken up by police harassment. PEO again took care of food and water, while the IWW saw to it that the strikers were supplied with rags to sit on, as well as being informed in their languages what exactly a trade union is and does. The strikers' dinner was provided by a solidarity worker from another courier platform, who cooked food.
At around 20:00, and as a PEO officer was talking to the gathered strikers, the manager of one of the largest contracting companies, and at the same time a member of the far-right party ELAM, Marios Rousogenis, passed by with his car and issued threats to the members of PEO. Information immediately arrived that the neo-Nazi in question was gathering like-minded people to attack the picket line. After a brief meeting it was decided to end the picket one hour earlier than planned (at 21:00 instead of 22:00). The syndicalists remained on site until the last striker had left, and then a group of IWW and sympathizers went out on patrol to ensure no strikers were endangered.
Monday 19/12 – Day 8
The picket in Nicosia shows signs of fatigue, while the strike in Larnaca breaks completely. On the contrary, Paphos remains at the same levels while more than 100 strikers (about 50% of the drivers) attend the picket in Limassol. Friday's events are repeated, with Wolt managers coming out of the offices and ordering the strikers to come inside to talk in groups of 10, which the strikers again refuse. Wolt's regional manager, who came to Cyprus from Greece due to the strike, agrees to have a short informal meeting with PEO officers.
In the evening, PEO arranges for a greater number of its officers to come to the site of the picket in Nicosia, while a call is made by the IWW for support of the picket line during the evening hours. Between 19:30 and 21:00, when the strike rally ended, a large number of people gathered in solidarity, including a group from Gate 9 of the People's Athletic Club "Omonia 29th May", who told the strikers that they have their support for whatever they need.
Tuesday 20/12 – Day 9
The strike continues only in Nicosia and with limited participation. It is decided to make a spontaneous march to the Department of Labor Relations, to demand an official mediation meeting as soon as possible. 40-50 strikers, with PEO flags and a central IWW banner, carry out a dynamic march with the support of a small group of sympathisers. Arriving at the Department, a delegation of the strikers, voted on the spot by them, goes up to the offices and has a meeting with the head of the Department, who set an official mediation meeting for the next day at 9:30. The Department invited the strike committee, their unions, Wolt and every contracting company to this meeting. Returning, again with a march, to the site of the strike gathering, the majority of those present decide to continue the strike until after the meeting.
Wednesday 21/12 – Day 10
During the meeting at the Department of Labour Relations, the strike committee, the trade unions (PEO & SEK) and the employers (Wolt and four of the approximately ten contracting companies), it was decided to start a statutory dialogue with a timetable for the final solution of the problem, i.e., the regulation of the labour rights of workers in the sector. The Department has asked for time to find a way to settle the matter, and drivers decided to meet with their unions in the coming days to formalize their demands to the government, Wolt and contractors. Next meeting was set for 12/01/223. Contractors and Wolt pledged that none of the strikers would lose their jobs.
After the meeting, the strikers voted to end the strike (at least for now) in a democratic way free from outside interference, as they have done with every decision in this ten-day epic. Drivers won visibility and recognition of their employment relationship and a governmental commitment that their profession would not remain unregulated. They brought a multinational corporation and a number of shady companies to the bargaining table, and are now working to secure a collective agreement.
In lieu of an Epilogue – The Developments Since Then
In the following days, Wolt returned the wages to 2.26 – 2.36 euros, and despite its and the contractors' commitments, at least two strikers were deleted from the platforms. The drivers' committee had a meeting on Tuesday 27/12 with PEO (to which they reported the dismissal of their colleagues) to finalize their requests and prepare for the next meeting at the Department of Labour Relations.
We call on people to remain vigilant for any further retaliation against drivers due to the strike, bearing in mind that, as the strikers themselves put it, this fight was only the beginning.
Κείμενο του IWW-Cyprus που κυκλοφόρησε στις 28/12/22 στο Facebook, που καταγράφει την απεργία στην Wolt στην Κύπρο τον Δεκέμβρη του 2022.
For an English version of the text, press here.
Αντί Προλόγου – Οι Εργασιακές Συνθήκες
Η Wolt (και οι υπόλοιπες πλατφόρμες παράδοσης φαγητού στην Κύπρο, η Foody και η Bolt Food) «απασχολούν» δύο κατηγορίες οδηγών, α) ένα πολύ μικρό αριθμό «αυτοαπασχολούμενων συνεργατών», στην πλειονότητά τους μετανάστες από την ΕΕ, υπηκόους τρίτων χωρών παντρεμένους με πολίτες της ΕΕ και πρόσφυγες που εγκρίθηκε η αίτηση ασύλου τους· β) ένα τετραψήφιο αριθμό εργαζομένων (αιτητές ασύλου και φοιτητές από τρίτες χώρες, που δεν επιτρέπεται νόμιμα να είναι αυτοαπασχολούμενοι) που εργάζονται σε μία από τις δέκα εργολαβικές εταιρείες διαχείρισης στόλου. Επιπλέον, η Wolt (η οποία τυπικά αποτελείται από 3-4 επιχειρήσεις ανάλογα με την δραστηριότητα) απασχολεί άμεσα τους διευθυντές της και τους εργαζόμενους που φορτώνουν και εκφορτώνουν προϊόντα στα κτίρια του Wolt Market. Οι «αυτοαπασχολούμενοι», τους οποίους ολοένα και περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο τους θεωρούν ως ψευδώς αυτοαπασχολούμενους, επιτρέπεται νόμιμα να εργάζονται όσο θέλουν και πρέπει να πληρώνουν 15,6% για κοινωνική ασφάλιση και πρόσβαση στο Γενικό Σύστημα Υγείας, συν έναν τσουχτερό φόρο εισοδήματος. Ωστόσο, η Κύπρος μπορεί να είναι η μόνη χώρα σε όλο τον κόσμο που οι εργαζόμενοι σε αυτόν τον τομέα την έχουν χειρότερα από τους «αυτοαπασχολούμενους». Οι εταιρείες διαχείρισης στόλου, αρκετές από τις οποίες ανήκουν σε άτομα με διασυνδέσεις με το οργανωμένο έγκλημα, αφαιρούσαν μέχρι πρόσφατα το 30% του εισοδήματος των οδηγών, τόσο για την κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης όσο και για την πρόσβαση στο Γενικό Σύστημα Υγείας (περίπου 11%) και το υπόλοιπο για την κάλυψη του κόστους εργασίας και για το κέρδος τους· τώρα ανέβασαν το μέρισμα τους στο 41%. Επιπλέον, όταν η Wolt (που καθορίζει τους μισθούς όλων των οδηγών) ξεκίνησε τις δραστηριότητές της στην Κύπρο το 2020, πλήρωνε περίπου 4 ευρώ ανά παράδοση κάτω από 1 χιλιόμετρο, 50 σεντς για κάθε επιπλέον χιλιόμετρο, υψηλότερους μισθούς για εργασία την Παρασκευή και το Σάββατο, διάφορα μπόνους πχ για εργασία με κακοκαιρία κ.α. Από τότε, και καθώς οι τιμές ανεβαίνουν, η Wolt (που το καλοκαίρι του 2022 αγοράστηκε από την πολυεθνική DoorDash) μειώνει σταδιακά τους μισθούς, και σε αυτό το σημείο πληρώνει μόνο 2,26 ευρώ για βασική παράδοση. Επιπλέον, σταμάτησε να πληρώνει τα επιπλέον 50 σεντς ανά χιλιόμετρο, τα κάθε λογής μπόνους καθώς και τους ελαφρώς υψηλότερους μισθούς για την
Παρασκευή και το Σάββατο.
Οι οδηγοί, εκτός από το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης, πρέπει να χρησιμοποιούν αυτά τα πενιχρά έσοδα για να παρέχουν τις δικές τους μοτοσικλέτες ή ποδήλατα (ή να νοικιάζουν ένα ποδήλατο για 200 ευρώ το μήνα), να καλύπτουν την ασφάλεια του οχήματός τους βάσει επιχειρηματικής σύμβασης και να πληρώνουν για συντήρηση και καύσιμα. Επιπλέον, η Wolt τους χρεώνει 100 ευρώ για τον βασικό εξοπλισμό με τα λογότυπά της (επιπλέον εξοπλισμός όπως τα αδιάβροχα χρεώνονται επιπλέον), χρήματα που υποτίθεται ότι οι οδηγοί θα λάβουν πίσω όταν τερματιστεί η εργασία τους και επιστρέφουν τον εξοπλισμό, αλλά η εταιρεία στις περισσότερες περιπτώσεις βρίσκει δικαιολογίες για να μην δώσει πίσω τα χρήματα. Για να επιβιώσουν, αυτοί οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να εργάζονται πολύ περισσότερο από το νόμιμο όριο ωρών εργασίας, που είναι 20 ώρες την εβδομάδα για φοιτητές (38 στις περιόδους που δεν λειτουργούν οι σχολές) από τρίτες χώρες και 48 ώρες για αιτούντες ασύλου. Άμεσα σχετιζόμενο, τα ατυχήματα στο δρόμο αντιμετωπίζονται ως τροχαία ατυχήματα και όχι ως εργατικά ατυχήματα από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Άτομα χωρίς κίτρινο χαρτί (όπως φοιτητές από τρίτες χώρες), ενώ πληρώνουν για πρόσβαση στο Γενικό Σύστημα Υγείας, δεν επιτρέπεται να εγγραφούν σε προσωπικό γιατρό και ως εκ τούτου αποκλείονται de facto από το ΓεΣΥ. Εργαζόμενοι από τρίτες χώρες όπως το Νεπάλ και το Μπαγκλαντές στερούνται τις συντάξεις τους εάν επιστρέψουν στις χώρες τους αφού συνταξιοδοτηθούν, επειδή η Κύπρος δεν έχει σχετική διμερή συμφωνία με αυτές τις χώρες. Και το κερασάκι στην τούρτα, η κυβέρνηση στέρησε πρόσφατα από τους αιτούντες άσυλο την πρόσβαση σε άδειες οδήγησης, οδηγώντας σε μεγάλο αριθμό προστίμων και (επιπλέον) κακομεταχείριση από την αστυνομία (στην απόφαση αντιτίθενται έντονα και οι ίδιες οι εταιρείες πλατφόρμας, και ως εκ τούτου επί του παρόντος επανεξετάζεται, αν και σίγουρα δεν θα ακυρωθεί σύντομα).
Κυριακή 11/12/2022 – Ημέρα 0
Η Wolt προβαίνει στην τελευταία μείωση μισθού, από €2,40 στα €2,26.
Δευτέρα 12/12 – Ημέρα 1
40 – 50 ντελιβεράδες της Wolt στην Λευκωσία αποφασίζουν αυθόρμητα να ξεκινήσουν απεργία, και μαζεύονται με τις ώρες έξω από τα κεντρικά γραφεία της εταιρίας, στο Wolt Market Nicosia. Τα βασικά αιτήματα τους προς την Wolt είναι η αποκατάσταση των μισθών στο €2,60, η επαναφορά των επιπλέον 50 σεντς ανά χιλιόμετρο, τα κάθε λογής μπόνους καθώς και τους ελαφρώς υψηλότερους μισθούς για την Παρασκευή και το Σάββατο, ενώ προς τους εργολάβους διαχείρισης στόλου η επαναφορά των αποκοπών στο 30%. Ούτε η Wolt ούτε κάποιος εργολάβος δεν δέχεται να συναντηθεί με τους απεργούς.
Τρίτη 13/12 – Ημέρα 2
Ο αριθμός των απεργών, σύμφωνα με τους ίδιους, ανεβαίνει στους 100. Οι εργοδότες συνεχίζουν να αρνούνται να συναντηθούν με τους απεργούς.
Τετάρτη 14/12 – Ημέρα 3
Ο αριθμός των απεργών στην Λευκωσία, σύμφωνα πάντα με τους ίδιους, ανεβαίνει στους 150 (ο συνολικός αριθμός των οδηγών στην Λευκωσία κυμαίνεται από 200 – 400). 40 – 50 από αυτούς πραγματοποιούν πορεία υπό βροχή στο κέντρο της πόλης, πετυχαίνοντας να πάρει δημοσιότητα ο αγώνας τους, που μέχρι τότε παρέμενε αόρατος. Το απόγευμα της ίδιας μέρας, στελέχη της Παγκύπριας Εργατικής Οργάνωσης (μία από τις δύο μεγάλες συνδικαλιστικές ομοσπονδίες στην Κύπρο, της οποίας τα γραφεία βρίσκονται πολύ κοντά στο Wolt Market), προσεγγίζουν την απεργιακή συγκέντρωση και καλούν τους απεργούς στα γραφεία της ΠΕΟ για συνάντηση. Oι απεργοί προσέρχονται μαζικά για να λάβουν συμβουλές για τα επόμενα βήματα, καθώς Wolt και διαχειριστές στόλου αρνούνται να συναντηθούν μαζί τους. Αποφασίζεται πως την επόμενη μέρα θα γίνει απεργιακή συγκέντρωση έξω από το Wolt Market από τις 8:30 μέχρι τις 22:30, στην οποία θα προσέλθει η Υπηρεσία Επιθεωρήσεων Εργασίας καθώς και ΜΜΕ.
Πέμπτη 15/12 – Ημέρα 4
Πραγματοποιείται η απεργιακή συγκέντρωση με μαζική προσέλευση απεργών. Οι απεργοί, οι οργανωτές από την ΠΕΟ και άλλες ομάδες (π.χ. οι Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου, η antifa leukoşa και άλλοι) συγκεντρώθηκαν έξω από το Wolt Market για περισσότερες από 13 ώρες. Οι οδηγοί συναντήθηκαν με την Υπηρεσία Επιθεωρήσεων Εργασίας, εργαζόμενοι της οποίας ήρθαν και πήραν συνέντευξη από περίπου 100 εργαζόμενους ένας προς έναν, καταγράφοντας τα χαρακτηριστικά της εργασιακής τους σχέσης ως πρώτο βήμα για την θεσμική ρύθμιση του ζητήματος. Οι οδηγοί επίσης ενεγράφησαν στην ΠΕΟ και (με την επιμονή της ΠΕΟ για να αυξήσει τη διαπραγματευτική τους δύναμη) στην άλλη μεγάλη συνδικαλιστική ομοσπονδία, τη Συνομοσπονδία Εργαζομένων Κύπρου (ΣΕΚ). Με την ομόφωνη γνώμη των απεργών, τα αιτήματα της απεργίας εξελίσσονται σε άμεση εργοδότηση από την Wolt (απαλλαγή από τις εργολαβικές εταιρίες) και υπογραφή συλλογικής σύμβασης που να εξασφαλίζει αξιοπρεπείς όρους εργασίας.
Η κακομεταχείριση των απεργών από την αστυνομία και οι απειλές από τους διαχειριστές στόλου στα chat groups των εργαζομένων αντιμετωπίστηκαν συνοπτικά από τους συνδικαλιστές της ΠΕΟ και των IWW. Η απεργία επεκτάθηκε και σε άλλες πόλεις∙ πρώτα στη Λεμεσό, με οδηγούς να πραγματοποιούν πορεία διαμαρτυρίας, και αργότερα το βράδυ στη Λάρνακα. Η Wolt περιόρισε σε μεγάλο βαθμό τις υπηρεσίες της στη Λευκωσία και ανακοίνωσε ότι τα γραφεία της δεν θα λειτουργήσουν για τουλάχιστον μία εβδομάδα. Ξεκινά καμπάνια μποϋκοτάζ της Wolt από τους Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου (IWW) και αλληλέγγυους, με διαγραφή της εφαρμογής παραγγελιών, κακές κριτικές με αναφορές στην απεργία, email προς την Wolt σε Κύπρο και Ελλάδα (η Wolt της Κύπρου είναι παράρτημα της ελληνικής) κ.α..
Παρασκευή 16/12 – Ημέρα 5
Πραγματοποιείται δεύτερη 13ωρη απεργιακή συγκέντρωση στην Λευκωσία, με παράλληλες απεργιακές συγκεντρώσεις σε Λεμεσό και Λάρνακα. Φαγητό, νερό, καφές κτλ. προσφέρονται στους απεργούς από την ΠΕΟ, ενώ το απόγευμα οι απεργοί της Λευκωσίας λαμβάνουν κουπόνια αξίας €50 (μοιράστηκαν 110 τέτοια κουπόνια) για αγορές από αλυσίδα σούπερ μάρκετ. Διευθυντές της Wolt βγαίνουν από τα γραφεία και διατάζουν τους απεργούς να μπουν μέσα για συζήτηση σε ομάδες των 10, κάτι που οι απεργοί αρνούνται. Οι ίδιοι διευθυντές αρνούνται να συνομιλήσουν με τα στελέχη της ΠΕΟ που βρίσκονται στον χώρο. Οι εργολάβοι της Λευκωσίας δημιουργούν ενιαίο chat (οι εργοδότες επικοινωνούν με τους εργαζόμενους μέσω εφαρμογών όπως το WhatsApp at) και ξεκινούν να διαγράφουν από αυτό απεργούς, ουσιαστικά απολύοντας τους. Η Wolt φτάνει να προσφέρει €13 αμοιβή ανά παραγγελία. Το απόγευμα προσέρχεται στην συγκέντρωση και σχετικά μεγάλος αριθμός αλληλέγγυων.
Αργά το απόγευμα, και αφού οι περισσότεροι αλληλέγγυοι είχαν αποχωρήσει, εμφανίστηκε ένας απεργοσπάστης και κατηγόρησε έναν απεργό ότι του έκλεψε το κράνος και άλλα πράγματα χρησιμοποιώντας μαχαίρι, κατά τη σύντομη συνάντησή τους σε κατάστημα στην Αγλαντζιά (η συνάντηση πράγματι έγινε). Αφού προκάλεσε ταραχή για αρκετά λεπτά, κάλεσε την αστυνομία η οποία εμφανίστηκε αμέσως (κάτι που οι οδηγοί λένε πως δεν είχε ξαναγίνει όταν έτυχε να καλέσουν την αστυνομία για να αναφέρουν κλεμμένο κράνος). Η αστυνομία έδωσε στους απεργούς είκοσι λεπτά για να επιστρέψουν το κράνος, υποσχόμενη ότι αυτό θα ήταν το τέλος της ιστορίας. «Δυστυχώς», τόσο ο κατηγορούμενος οδηγός όσο και οι υπόλοιποι απεργοί ισχυρίστηκαν ότι δεν έχουν κλέψει τίποτα, και μάλιστα προσφέρθηκαν να αντικαταστήσουν το κράνος με ένα δικό τους ή με χρήματα. Ο απεργοσπάστης αρνήθηκε και κατέθεσε επίσημη μήνυση στην αστυνομία κατά του φερόμενου ληστή, και έτσι μισή ώρα αργότερα η αστυνομία κάλεσε τον κατηγορούμενο απεργό στο αστυνομικό τμήμα Λυκαβηττού. Ο απεργός πήγε εκεί με ένα μέλος της απεργιακής επιτροπής, στο οποίο δεν επέτρεψαν να μπει στο σταθμό. Για περισσότερο από μία ώρα η αστυνομία ανέκρινε και απειλούσε τον απεργό προσπαθώντας να τον κάνει να ομολογήσει το έγκλημα. Ο απεργός, γνωρίζοντας ότι δεν έκανε τίποτα, έμεινε ατάραχος και αφέθηκε ελεύθερος μετά από παρέμβαση των συνδικαλιστών της ΠΕΟ.
Σάββατο 17/12 – Ημέρα 6
Πραγματοποιείται ακόμη μία απεργιακή συγκέντρωση στην Λευκωσία, από τις 10:00 μέχρι τις 21:30. Γίνεται μικρή πορεία διαμαρτυρίας. Μοιράζονται άλλα 40 κουπόνια σούπερ μάρκετ (όπως επίσης φαγητό και νερό) από την ΠΕΟ (επιβεβαιώνοντας τον αριθμό των πάνω από 150 απεργών στην Λευκωσία, καθώς υπήρχαν και κάποιοι που δεν πήραν). Από τους IWW μοιράζονται λινάτσες για να κάθονται (κατ' επιθυμία των απεργών), καθώς και μπροσούρα με το εργατικό δίκαιο της Κύπρου στα αγγλικά. Απεργοί, με την συνδρομή των IWW, φτιάχνουν το δικό τους πανό. Η Wolt προσφέρει 50% έκπτωση σε όποιο παραγγείλει take away από την εφαρμογή της.
Κυριακή 18/12 – Ημέρα 7
Τα ξημερώματα άγνωστοι βανδαλίζουν τα πανό που οι αλληλέγγυες ομάδες είχαν κρεμάσει από την Πέμπτη, και κλέβουν το πανό που έφτιαξαν οι απεργοί. Στην απεργιακή συγκέντρωση (που κατ’ επιθυμία των απεργών θα λάμβανε χώρα μεταξύ 9:30 και 22:00 αυτή τη φορά, για να καλυφθούν όλες οι ώρες υψηλής κερδοφορίας), αποκαταστάθηκαν ή αντικαταστάθηκαν τα πανό. Πραγματοποιείται απεργιακή συγκέντρωση και στην Πάφο, ενώ η απεργιακή συγκέντρωση στην Λάρνακα φτάνει τους 110 απεργούς (περί του 100% των εργαζομένων). Στην Λεμεσό, που δεν είχαν καλεστεί απεργιακές συγκεντρώσεις για το Σαββατοκύριακο, η προσπάθεια 20-25 απεργών να συγκεντρωθούν αυθόρμητα έξω από το Wolt Market της Λεμεσού διαλύθηκε από τις παρενοχλήσεις της αστυνομίας. Η ΠΕΟ φρόντισε εκ νέου για φαγητό και νερό, ενώ οι IWW φρόντισαν να προμηθευτούν οι απεργοί και με κουρελούδες, καθώς και να ενημερωθούν στις γλώσσες τους τι σημαίνει ακριβώς εργατικό συνδικάτο. Το δείπνο των απεργών το φρόντισε αλληλέγγυα εργαζόμενη από άλλη πλατφόρμα ταχυμεταφορών, η οποία μαγείρεψε φαγητό.
Γύρω στις 20:00, και καθώς στέλεχος της ΠΕΟ συνομιλούσε με τους συγκεντρωμένους απεργούς, πέρασε με το αμάξι του το διευθυντικό στέλεχος μιας από τις μεγαλύτερες εργολαβικές εταιρίες, και παράλληλα μέλος του ακροδεξιού κόμματος ΕΛΑΜ, Μάριος Ρουσογένης, οποίος εκτόξευσε απειλές προς τα μέλη της ΠΕΟ. Άμεσα έφτασε η πληροφορία πως ο εν λόγω νεοναζί μαζεύει ομοϊδεάτες του για να επιτεθεί στην απεργιακή συγκέντρωση. Μετά από συνοπτική συνέλευση αποφασίζεται να σταματήσει η συγκέντρωση μία ώρα νωρίτερα από ότι ήταν προγραμματισμένη (στις 21:00 αντί στις 22:00). Οι συνδικαλιστές παραμένουν στον χώρο μέχρι να φύγει και ο τελευταίος απεργός, και ακολούθως ομάδα από τους IWW αλληλέγγυοι πραγματοποιούν περιπολία για να διασφαλίσουν πως δεν θα κινδυνεύσει κάποιος απεργός.
Δευτέρα 19/12 – Ημέρα 8
Η απεργιακή συγκέντρωση στην Λευκωσία παρουσιάζει σημάδια κόπωσης, ενώ η απεργία στην Λάρνακα σπάει εντελώς. Αντίθετα, η Πάφος παραμένει στα ίδια επίπεδα ενώ στην απεργιακή συγκέντρωση στην Λεμεσό προσέρχονται πάνω από 100 απεργοί (περίπου το 50% των εργαζομένων). Επαναλαμβάνεται το σκηνικό της Παρασκευής, με διευθυντές της Wolt να βγαίνουν από τα γραφεία και να διατάζουν τους απεργούς να μπουν μέσα για συζήτηση σε ομάδες των 10, κάτι που οι απεργοί αρνούνται ξανά. Ο περιφερειακός διευθυντής της Wolt, που ήρθε στην Κύπρο από την Ελλάδα λόγω της απεργίας, δέχεται να έχει σύντομη άτυπη συνάντηση με στελέχη της ΠΕΟ.
Το βράδυ, η ΠΕΟ φροντίζει να έρθουν στον χώρο της απεργιακής συγκέντρωσης στην Λευκωσία μεγαλύτερος αριθμός στελεχών της, ενώ πραγματοποιείται κάλεσμα για στήριξη της απεργιακής συγκέντρωσης κατά τις βραδινές ώρες από τους IWW. Μεταξύ 19:30 με 21:00 που τελείωσε η απεργιακή συγκέντρωση, μαζεύτηκε αρκετά μεγάλος αριθμός αλληλέγγυων, συμπεριλαμβανομένου και κλιμάκιου από την Θύρα 9 του Αθλητικού Λαϊκού Σωματείου Ομόνοια 29ης Μαΐου, οι οποίοι δήλωσαν στους απεργούς πως έχουν την υποστήριξη τους για ό,τι χρειαστούν.
Τρίτη 20/12 – Ημέρα 9
Η απεργία συνεχίζεται μόνο στην Λευκωσία και με περιορισμένη συμμετοχή. Ξεκινά η αποστολή email υποστήριξης της απεργίας και προς τον περιφερειακό διευθυντή. Η Wolt, που μέχρι τότε δεν απαντούσε στα email, ξεκινά την αποστολή αυτοματοποιημένου μακροσκελούς μηνύματος, γεμάτο ανακρίβειες και ψέματα.
Αποφασίζεται η πραγματοποίηση αυθόρμητης πορείας προς το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων, για να απαιτηθεί άμεσα επίσημη συνάντηση μεσολάβησης. 40 – 50 απεργοί, με σημαίες της ΠΕΟ και κεντρικό πανό των IWW, πραγματοποιούν δυναμική πορεία με την στήριξη μικρής ομάδας αλληλέγγυων. Φτάνοντας στο Τμήμα, αντιπροσωπεία των απεργών, ψηφισμένη επί τόπου από τους ίδιους, ανεβαίνει στα γραφεία και έχει συνάντηση με τον επικεφαλής του Τμήματος, ο οποίος όρισε επίσημη συνάντηση μεσολάβησης για την επόμενη μέρα στις 9:30. Το Τμήμα προσκάλεσε σε αυτή τη συνάντηση την επιτροπή των απεργών, τα συνδικάτα τους, τη Wolt και κάθε εργολαβική εταιρεία. Επιστρέφοντας, πάλι με πορεία, στον χώρο της απεργιακής συγκέντρωσης, η πλειοψηφία των παρευρισκόμενων αποφασίζει συνέχιση της απεργίας μέχρι και μετά την συνάντηση.
Τετάρτη 21/12 – Ημέρα 10
Κατά τη συνάντηση του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων, της απεργιακής επιτροπής, των συνδικαλιστικών οργανώσεων (ΠΕΟ & ΣΕΚ) και των εργοδοτών (Wolt και τέσσερις από τις δέκα περίπου εργολαβικές εταιρείες), αποφασίστηκε πως ξεκινάει θεσμοθετημένος διάλογος με χρονοδιάγραμμα για την οριστική επίλυση του προβλήματος, με στόχο δηλαδή τη ρύθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων του κλάδου. Το Τμήμα ζήτησε χρόνο για να βρει έναν τρόπο ρύθμισης του θέματος, και οι οδηγοί αποφάσισαν να συναντηθούν με τα συνδικάτα τους τις επόμενες ημέρες για να επισημοποιήσουν τα αιτήματά τους προς την κυβέρνηση, την Wolt και τους εργολάβους. Επόμενη συνάντηση ορίστηκε η 12/01/223. Εργολαβικές και Wolt δεσμεύτηκαν πως κανένας απεργός δεν θα χάσει την δουλειά του.
Μετά τη συνάντηση, οι απεργοί ψήφισαν τον τερματισμό της απεργίας (τουλάχιστον προς το παρόν) με δημοκρατικό τρόπο απαλλαγμένο από εξωτερικές παρεμβάσεις, όπως έχουν πάρει κάθε απόφαση σε αυτό το δεκαήμερο έπος. Οι οδηγοί κέρδισαν την προβολή και την αναγνώριση της εργασιακής τους σχέσης και τη δέσμευση της κυβέρνησης ότι το επάγγελμα τους δεν θα παραμείνει αρρύθμιστο. Έφεραν μια πολυεθνική επιχείρηση και μια σειρά από ύποπτες εταιρείες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, και τώρα δουλεύουν για να κατακτήσουν συλλογική σύμβαση.
Αντί Επιλόγου – Οι Εξελίξεις Έκτοτε
Τις επόμενες μέρες η Wolt επανέφερε τις αμοιβές στα 2,26 – 2,36 ευρώ, και παρόλες τις δεσμεύσεις της και των εργολάβων, τουλάχιστον δύο απεργοί διαγράφησαν από τις πλατφόρμες. Η επιτροπή των οδηγών είχε συνάντηση την Τρίτη 27/12 με την ΠΕΟ (στην οποία και κατήγγειλαν την απόλυση των συναδέλφων τους) για να οριστικοποιήσουν τα αιτήματα τους και να προετοιμαστούν για την επόμενη συνάντηση στο Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων.
Έχουμε ενημερωθεί πως πολλές μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις που συνεργάζονται με την Wolt έχασαν πάνω από το 60% των εσόδων τους από τις σχετικές παραγγελίες κατά τη διάρκεια της απεργίας, και κατηγορούν την Wolt για αυτό. Καλούμε τον κόσμο να παραμείνει σε επαγρύπνηση για κάθε είδους επιπλέον αντίποινα σε βάρος των οδηγών λόγω της απεργίας, έχοντας κατά νου πως, όπως το έθεσαν οι ίδιοι οι απεργοί, αυτός ο αγώνας ήταν μόνο η αρχή.
Κείμενο της Συσπείρωσης Ατάκτων από το 2014 για τις αυτοκτονίες στις Κυπριακές φυλακές.
★
Συσπείρωση Ατάκτων
Η συχνότητα των αυτοκτονιών ή αυτών που φαίνονται ως αυτοκτονιών στις φυλακές τις τελευταίες μέρες, καθώς τζιαι το ότι σχεδόν ούλλοι οι ανθρώποι που εβρεθήκαν νεκροί ή φαίνεται να εκάμαν απόπειρα αυτοκτονίας εν μετανάστες, σίουρα εν εν τυχαία γεγονότα. Τυχαίος εν ένει ούτε ο συνδυασμός τους.
Αν πρόκειται πράγματι για αυτοκτονίες/απόπειρες αυτοκτονίας στα πλαίσια της αυτενέργειας των ανθρώπων που αφορούν, δηλαδή των ίδιων των φυλακισμένων που τες εκάμαν, τότε πρόκειται για πράξεις διαμαρτυρίας ενάντια στις συνθήκες των φυλακών τζιαι αντίστασης στις δομές εξουσίας εντός τους. Είναι η χρήση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης του σώματος, της επιλογής του θανάτου ως πράξη αντίστασης στο υπάρχον των φυλακών.
Τα μέτρα που ανακοινώνονται από τη διεύθυνση των φυλακών τζιαι το υπουργείο δικαιοσύνης αποτελούν προσπάθειες για πλήρη περιορισμό του δικαιώματος των φυλακισμένων ανθρώπων στην αυτοδιάθεσή τους, στη διάθεση των σωμάτων τζιαι των εαυτών τους τζιαι στην επιλογή μεταξύ ζωής και θανάτου.
Εν εν τυχαία που θεσμοί όπως οι φυλακές ονομάζονται «σωφρονιστικά ιδρύματα». «Σωφρονιστικά» επειδή στόχο έχουν το σωφρονισμό των ανθρώπων που κλείνονται σε αυτά. «Σωφρονισμός» είναι η διαδικασία επιβολής σε κάποι@1 άνθρωπ@ της κατάστασης κατά την οποία θα έχoυν «σώας τας φρένας» τ@. Τζιαι με τον όρο «σώας τας φρένας» ορίζεται η κατάσταση εκείνη κατά την οποία κάποι@ άνθρωπ@ θεωρείται πως «έχει τα λογικά τ@». Εν εν είναι τυχαία που εκτός από τις φυλακές τζιαι τα κρατητήρια, τα νοσοκομεία ψυχικής υγείας («ψυχιατρεία») εν ο άλλος θεσμός που περιλαμβάνεται στα σωφρονιστικά ιδρύματα.
Ένα στοιχείο του σωφρονισμού εν ο (υποχρεωτικός) εγκλεισμός. Τα άτομα που βρίσκονται υπό σωφρονισμό δεν επιλέγουν συνήθως ούτε τη σωφρονιστική διαδικασία ούτε την ιδρυματοποίησή τους, αλλά αυτές τους επιβάλλονται, χωρίς να ζητηθεί καν η συναίνεσή τους, ή να τ@ δίνεται δυνατότητα επιλογής, στερώντας τους ουσιαστικά την ελευθερία, την αυτενέργεια τζιαι την αυτοδιάθεσή τους. Κάποι@ δικαστ@, ένα δικαστικό σώμα, ή κάποι@ γιατρ@, ή ένα ιατροσυμβούλιο, αποφασίζουν τζιαι επιβάλουν τον εγκλεισμό κάποιων ανθρώπων σε ένα σωφρονιστικό ίδρυμα, μια φυλακή, ή ένα νοσοκομείο ψυχικής υγείας. Η επιβολή αυτών των περιορισμών γίνεται με πρόσχημα το «γενικό καλό», ή και ακόμα «για το καλό» του ίδιου του ατόμου που βρίσκεται υπό σωφρονισμό. Στην περίπτωση της Κύπρου, μια τέτοια απόφαση μπορεί και λαμβάνεται τζιαι που τη διοίκηση, αφού ο εγκλεισμός μεταναστ@ στα αστυνομικά κρατητήρια με το πρόσχημα της «παράνομης παραμονής» γίνεται συνήθως στη βάση διαταγμάτων κράτησης και απέλασης που εκδίδονται από τ@ εκάστοτε λειτουργ@ μετανάστευσης.
Απαραίτητο επίσης στοιχείο της διαδικασίας του σωφρονισμού εν η απομάκρυνση των υπό σωφρονισμό ανθρώπων που το κοινωνικό σύνολο, η αποκοπή τζιαι η απομόνωσή τους που την υπόλοιπη κοινωνία τζιαι τελικά, η περιθωριοποίησή τους. Τα άτομα που βρίσκονται υπό σωφρονισμό θεωρούνται «μιαρά» για την υπόλοιπη κοινωνία τζιαι με το σωφρονισμό στοχεύεται τζιαι η «εξυγίανσή» τους. Με την ίδια λογική που στο μεσαίωνα ο σωφρονισμός επιβαλλόταν σε άτομα που κρίνονταν «αμαρτωλά» τζιαι στόχος ήταν η «κάθαρσή» τους.
Ο σωφρονισμός αποτελεί επίσης παραδειγματική τιμωρία «προς γνώση και συμμόρφωση» των υπόλοιπων ανθρώπων σε ένα κοινωνικό σύνολο. Γιατί με τον εγκλεισμό των ανθρώπων που θεωρούνται «κοινωνικά δυσλειτουργικ@ και επικίνδυν@» σε ένα σωφρονιστικό ίδρυμα, επιτυγχάνεται όχι μόνο η τιμωρία των ανθρώπων αυτών, αλλά τζιαι ο παραδειγματισμός των υπόλοιπων ανθρώπων εντός της κοινωνίας. Έτσι, υπό την απειλή τζιαι τον φόο του εγκλεισμού τζιαι της απομόνωσης που την υπόλοιπη κοινωνία, επιτυγχάνεται η συμμόρφωση των μελών μιας κοινωνίας με το νομικό και κοινωνικό πλαίσιο που έχει οριστεί τζιαι η υποταγή τους στους θεσμούς. Ως «δυσλειτουργικά κι επικίνδυνα» κρίνονται τα άτομα τζείνα που εν εντάσσονται στο νομικό πλαίσιο, εν συμμορφώνονται με το υπάρχον κοινωνικό συμβόλαιο τζιαι εν υπακούν στους θεσμούς.
Έτσι, συχνά, ακόμα και άτομα, τα οποία δεν έχουν βλάψει άλλ@ ανθρώπ@, αλλά δεν χωράνε ή δεν δέχονται να χωρέσουν στα υπάρχοντα κουτάκια της κανονικότητας, υποχρεώνονται επίσης σε σωφρονισμό. Ιστορικά, αλλά και σύγχρονα, οι γυναίκες που διεκδικού(σα)ν ορατότητα/αυτενέργεια/αυτονομία, τα ομοφυλόφιλα άτομα, τα τρανς άτομα, τα άτομα με «μολυσματικές ασθένειες» (φυματίωση, HIV, κ.ά), οι άνθρωπ@ με «ψυχιατρικά προβλήματα», οι μετανάστ@, κι άλλες ομάδες ανθρώπων εκτός των κανονικών πλαισίων σωφρονίζονταν τζιαι σωφρονίζονται επειδή είναι αυτ@ που είναι. Όι επειδή εβλάψαν ή θα εμπορούσαν να βλάψουν άλλ@ ανθρώπ@, αλλά επειδή θεωρούνται απειλή για το κοινωνικό πλαίσιο, την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Ο σωφρονισμός ήταν και είναι λοιπόν μέσο επιβολής. Επιβολής τζιαι καταστολής. Επιβολής της εξουσίας τζιαι καταστολής της επιθυμίας τζιαι της αυτονομίας. Δεν είναι άλλωστε τυχαία που κατά την καταστολή εξεγέρσεων γεμώνουν οι φυλακές τζιαι τα ψυχιατρεία. Τζιαι το ίδιο συμβαίνει τζιαι στους πολέμους.
Δεν θα έπρεπε λοιπόν να μας προκαλεί εντύπωση που οι φυλακές, ως σωφρονιστικό ίδρυμα, ως ένα εργαλείο επιβολής εξουσίας δηλαδή, αποδεικνύονται τόπος βασανιστηρίων για τ@ φυλακισμέν@ τζιαι διαφθοράς για εκείν@ που επιβάλουν, ασκούν τζιαι προστατεύκουν την εξουσία. Η έκπληξη της κυπριακής κοινωνίας με την πρόσφατη αποκάλυψη των συμβάντων στις κεντρικές φυλακές, εν εν τίποτα άλλο παρά υποκρισία. Όλ@ ξέρουμε πως οι φυλακές δεν προσφέρουν καμία βελτίωση, αλλά είναι εκεί για να επιβάλουν εξουσία, τιμωρώντας, παραδειγματίζοντας, απομονώνοντας. Πολλ@ επιλέγουν να το αγνοούν, να μην δίνουν σημασία, αλλά εν εν περίεργο που οι ζωές των ανθρώπων τζεί μέσα γίνουνται ανυπόφορες.
Ιδιαίτερα ανυπόφορες γίνονται οι ζωές των ανθρώπων που είναι εγκλεισμέν@ σε σωφρονιστικά ιδρύματα τζιαι οι οποί@ αποκλίνουν με περισσότερους από έναν τρόπους από την κανονικότητα. Έτσι, οι γυναίκες, οι μετανάστ@, τα ομοφυλόφιλα άτομα, τα τρανς άτομα, τα άτομα με αναπηρίες, τα άτομα με ψυχιατρική εμπειρία τζιαι οποιοδήποτε άτομο αποκλίνει έτσι τζι’ αλλιώς που τις κοινωνικές νόρμες βιώνουν με ιδιαίτερα βίαιο τρόπο τον εγκλεισμό τους στις φυλακές. Η κανονικότητα που επιβάλλεται σε μιαν κοινωνία συνεχίζει να επιβάλλεται τζιαι εντός των σωφρονιστικών ιδρυμάτων της. Καθόλου τυχαίο είναι το γεγονός ότι σχεδόν όλα τα άτομα που αυτοκτόνησαν ή επιχείρησαν να αυτοκτονήσουν στις κεντρικές φυλακές εν μετανάστες.
Αντιθέτως, τα άτομα που έχουν φυλακιστεί, ακόμα τζιαι για μεγάλα εγκλήματα (φόνοι, βιασμοί) τζιαι τα οποία κατά τα άλλα προσαρμόζονται στα πρότυπα της κανονικότητας, βιώνουν πιο προνομιακά τη φυλάκισή τους. Διατηρούν καλές σχέσεις με την εξουσία κι εκείν@ που την επιβάλουν τζιαι αναλαμβάνουν το ρόλο του τιμωρού για λογαριασμό τους, αφού κι εκείν@ φροντίζουν να τ@ έχουν καλά. Έτσι, μαθαίνουμε πως ένας από τους ανθρώπους που έκαναν απόπειρα αυτοκτονίας στις κεντρικές φυλακές βιαζόταν κατ’ επανάληψη από άλλους φυλακισμένους με τη συνέργεια δεσμοφυλάκων. Τζιαι ότι τιμωρία για τ@ φυλακισμέν@ συνιστά συχνά η μεταφορά τους σε κελιά όπου κρατούνται βαρυποινίτ@, οι οποί@ έχουν καλές σχέσεις με τ@ δεσμοφύλακες τζιαι οι οποί@ τ@ κακοποιούν. Το σοκ που (υποτίθεται) έχουν προκαλέσει τέτοιες πληροφορίες είναι κι αυτό υποκριτικό.
Οι «λύσεις» που το σύστημα έρκεται να επιβάλει με πρόφαση τον έλεγχο μιας τέτοιας «έκρυθμης» κατάστασης είναι κι αυτές υποκριτικές. Στην ουσία τους, αφορούν την αφαίρεση κάθε αυτενέργειας κι αυτοελέγχου στα σώματα τζιαι τις ζωές των φυλακισμένων ανθρώπων τζιαι την πλήρη καταστολή τους. Έτσι, ανακοινώνονται τούντες μέρες μέτρα, όπως: «η απομάκρυνση όλων των επικίνδυνων αντικειμένων που είναι δυνατό να προκαλέσουν αυτοκτονίες από τα κελιά των καταδίκων.Η τοποθέτηση ειδικού εξοπλισμού στα κελιά για να αποτραπεί το ενδεχόμενο οι κατάδικοι να βρουν εύκολο τρόπο αυτοχειρίας.Στην περίφραξη των πτερύγων και των κελιών θα τοποθετηθούν μαλακά στρώματα ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο οι επίδοξοι αυτόχειρες να χτυπήσουν με το κεφάλι στους τοίχους και να προκληθεί θάνατος. H δημιουργία ειδικών χώρων στις Φυλακές για τη φιλοξενία ατόμων που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα.Η ύπαρξη αντιβανδαλικού εξοπλισμού» τζιαι η ενίσχυση της παρουσίας της ΜΜΑΔ στις φυλακές.
Καμία νύξη βέβαια για αλλαγή του σωφρονιστικού συστήματος. Λες τζιαι εν τα άτομα που προσπαθούν να αυτοκτονήσουν/αυτοκτονούν που ευθύνονται για τις απόπειρες αυτοκτονίας/αυτοκτονίες. Οι συνθήκες που τους επιβάλλονται στες φυλακές, η κακομεταχείρισή των φυλακισμένων τζιαι η στέρηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους μοιάζουν να μεν παίζουν κανέναν απολύτως ρόλο… Τα μέτρα, όπως ήταν αναμενόμενο, αποσκοπούν όι στον περιορισμό των λόγων που οδηγούν φυλακισμέν@ σε απόπειρες αυτοκτονίας/αυτοκτονία, αλλά σε ακόμα περισσότερο περιορισμό των ίδιων των φυλακισμένων τζιαι των δικαιωμάτων τους, στερώντας τους εξολοκλήρου το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, στοχεύοντας στον αποκλεισμό της επιλογής μεταξύ ζωής και θανάτου, όταν η ζωή κάποιων ανθρώπων γίνεται αφόρητη. Ούτε λόγος για τις ευθύνες του σωφρονιστικού συστήματος που οδηγεί ανθρώπους σε τέτοια αδιέξοδα που ο θάνατος αποτελεί λύτρωση.
Τζιαι τούντα μέτρα ανακοινώνονται όταν λλίες μέρες πριν, ο (πρώην πλέον) αναπληρωτής διευθυντής των φυλακών εδήλωνε πως η απεργία πείνας φυλακισμένων «δεν είναι απεργία πείνας», αλλά «άρνηση ορισμένων μόνο (60 – 70 φυλακισμένων) να φάνε», σε μια προσπάθεια βίαιης αποσιώπησης της διαμαρτυρίας φυλακισμένων σε σχέση με τις συνθήκες των φυλακών, των βάναυσων τιμωριών τζιαι βασανιστηρίων που τους επιβάλλονται. Παράλληλα, στες δηλώσεις του, ο τότε αναπληρωτής διευθυντής των φυλακών επροσπάθησε να αντιστρέψει την κατάσταση στρέφοντας την κοινωνία ενάντια στους διαμαρτυρόμενους τζιαι στ@ φυλακισμέν@ γενικότερα, ισχυριζόμενος ότι οι φυλακισμέν@ περνούν καλύτερα από την υπόλοιπη κοινωνία.
Ο πλήρης έλεγχος των φυλακισμένων, η στέρησή κάθε μορφής αυτενέργειας από αυτ@ τζιαι η ολοκληρωτική καταστολή τους, φαίνεται να ολοκληρώνονται μέσα τζιαι που τη ψυχιατρικοποίησή τους. Οι φυλακισμέν@ τις τελευταίες ημέρες ειδικότερα παρουσιάζονται να έχουν ή να ενδέχεται να έχουν ψυχιατρικά προβλήματα τζιαι τζιαμέ μετατοπίζονται οι ευθύνες για τις συχνές αυτοκτονίες τζιαι απόπειρες αυτοκτονίας στες φυλακές. Φαίνεται το σύστημα να θεωρεί πως ο εγκλεισμός, η απομόνωση, τα βασανιστήρια, η κακοποίηση, η περιθωριοποίηση, η κοινωνική απόρριψη τζιαι η απουσία κάθε δυνατότητας αυτοελέγχου στη ζωή εν εν αρκετοί λόγοι για να επιθυμεί τζιαι να επιδιώκει κάποι@ το θάνατο. Αλλά, η παραδοχή αυτών των λόγων θα σήμαινε ουσιαστικά την ανάγκη κατάργησης των φυλακών τζιαι ριζικών αλλαγών στο σωφρονιστικό σύστημα, κάτι που θα ήταν εντελώς άβολο για την εξουσία. Που την άλλη, η ψυχιατρικοποίηση των φυλακισμένων έσσιει το μπόνους της μετατόπισης των ευθυνών από το σύστημα στ@ ίδιου@ τ@ φυλακισμέν@. Με αυτό τον τρόπο, η εξουσία παρουσιάζεται άμοιρη ευθυνών (πέρα που κάποιες «εξαιρέσεις» διαφθοράς τζιαι «κατάχρησης»), το βάρος των οποίων ρίχνεται εξολοκλήρου στους ίδι@ τ@ φυλακισμέν@. Περαιτέρω, η εξουσία αποκαθιστά τζιαι επιβεβαιώνει τον εαυτό της, αφού υπόσχεται να «εξυγιάνει» τόσο το σωφρονιστικό μηχανισμό, όσο τζιαι τους ίδιους τ@ φυλακισμέν@. Ψυχιατρική παρακολούθηση λοιπόν των φυλακισμένων, ακόμα τζιαι χωρίς τη συναίνεσή τους, αφαίρεση κάθε δυνατότητάς τους σε αυτενέργεια τζιαι αυτοέλεγχο των ζωών τζιαι των σωμάτων τους, κάθε δυνατότητας αυτοβουλίας. Τζιαι ενίσχυση της ΜΜΑΔ στις φυλακές. Αποκατάσταση της τάξης. Καταστολή. Τελεία.
Οι μετακινήσεις του μέχρι χθες αναπληρωτή διευθυντή τζιαι του ψυχιάτρου των φυλακών αποτελούν βέβαια τη στάχτη που η εξουσία ρίχνει στα μάτια μιας ολόκληρης κοινωνίας, αφού έτσι «αποδεικνύεται» η βούληση για «εξυγίανση» των φυλακών. Κι αποκαθίσταται ολόκληρο το σωφρονιστικό σύστημα ως αναγκαίο για τη διασφάλιση του «κοινού καλού» τζιαι του ελέγχου της εγκληματικότητας μέσα που την καταστολή της βίας, η οποία επιδιώκεται με… βία! Μόνο που το πρόβλημα της εγκληματικότητας δεν οφείλεται στη μη επαρκή καταστολή της βίας, αλλά στες ίδιες τες δομές του καπιταλιστικού – ιεραρχικού συστήματος. Ένα σύστημα που αναπαράγει τζιαι τροφοδοτεί τη βία προς επιβεβαίωση τζιαι νομιμοποίηση της ίδιας της ύπαρξής του τζιαι παράλληλα αντιλαμβάνεται τα άτομα στις φυλακές ως τόπους εξουσίας, των οποίων οι ζωές επί της ουσίας εν εν αξιοβίωτες. Άλλωστε, άσκηση κυριαρχίας ισοδυναμεί με άσκηση ελέγχου επί της επιλογής ή μη για αυτενέργεια τζιαι αυτοδιάθεση.
Λευκωσία 18/1/2014
Άρθρο της Δανάης Καρυδάκη σχετικά με τον ρατσισμό κατά των ελληνοκυπρίων που εμφανίζεται μέσα στην Ελληνική αριστερά. Κυκλοφόρησε στις 14/09/18 στο τεύχος 18 του περιοδικού Ζῆν, το οποίο κυκλοφορεί από το ThePressProject. Μπορεί να εντοπιστεί στην αρχική του μορφή πατώντας εδώ.
***
Μια παλιά καραβάνα της ελληνικής δημοσιογραφίας έλεγε πως «αν θέλεις να πουλήσεις 20% λιγότερα φύλλα στην εφημερίδα, βάλε πρωτοσέλιδο για την Κύπρο». Παίρνοντας, λοιπόν, αυτό το ρίσκο, αποφάσισα να ασχοληθώ με την Κύπρο και, συγκεκριμένα, με αυτό που ονομάζω για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου «αντι-Κυπριωτισμό», δηλαδή τον ρατσισμό απέναντι στους Ελληνοκύπριους εκ μέρους σημαντικής μερίδας Ελλαδιτών και, μάλιστα, ανθρώπων με κατά τα άλλα προοδευτικές ιδέες και φιλοεργατικές ανησυχίες.
Αφορμή για να προσπαθήσω να σκιαγραφήσω και, κατόπιν, να κατανοήσω το ζήτημα του αντι-Κυπριωτισμού, στάθηκαν πέντε συνθήκες που αναδεικνύουν μια, ας το πούμε, εσωτερική αντίφαση ή σύγκρουση στον λόγο (discourse) ορισμένων προοδευτικών συμπολιτών μας.
Η πρώτη είναι οι αμέτρητες φορές που έχω ακούσει από χείλια ανθρώπων που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στο αντι-ρατσιστικό κίνημα φράσεις όπως «Μα καλά; Κύπριος; Όχι Κύπριος, ρε Δανάη!», «Δεν τους αντέχω τους Κύπριους, βγάζω καντήλες», «Για να σωθεί η ανθρωπότητα πρέπει να πέσει βόμβα ναπάλμ στην Κύπρο», «Κύπρος = Εμετός», «Εγώ δεν έχω πρόβλημα με τους Κύπριους, έχω γνωρίσει και έναν-δυο καλούς Κύπριους, αλλά οι Κύπριοι συμφοιτητές μου ήταν όλοι απαίσιοι, άσε που μιλούσαν μόνο μεταξύ τους και δεν καταλάβαινα τίποτα», «ο Κύπριος είναι επάγγελμα», και «εγώ δεν είμαι ρατσιστής, αυτός είναι Κύπριος».
Η δεύτερη είναι η ευκολία με την οποία αυτοί οι άνθρωποι, οι οποίοι ενδέχεται να ασκούν και οι ίδιοι κριτική στις πολιτισμικές επιπτώσεις του τρέχοντος οικονομικού μας συστήματος, καταπίνουν αμάσητη την αναπαράσταση του Κύπριου στην ελληνική ποπ κουλτούρα ως μιας καρικατούρας που αυτοαποκαλείται «Τζύμπριος» (μια λέξη που δεν υπάρχει στην κυπριακή διάλεκτο καθώς ο όρος με τον οποίο οι ίδιοι οι Κύπριοι αυτοπροσδιορίζονται είναι «Κυπραίος»), βάζει παντού «ν» (επίσης άστοχο), είναι αφελής στα όρια του χαζού, τρέφεται με χαλούμι, ακούει φανατικά Άννα Βίσση και η προσφορά του στον παγκόσμιο πολιτισμό είναι το ετήσιο 12άρι στην Ελλάδα στη Eurovision.
Η τρίτη συνθήκη αφορά ανθρώπους που είναι φίλα προσκείμενοι σε κινήματα αλληλεγγύης υπέρ των προσφύγων και υποστηρίζουν αδιαπραγμάτευτα το δικαίωμα της Παλαιστίνης στην εθνική αυτοδιάθεση ενάντια στον -υπό τη σκέπη των Ηνωμένων Πολιτειών- επεκτατισμό και παράνομη κατοχή γης του Ισραήλ. Αυτοί, λοιπόν, συχνά ξεχνούν ή παραβλέπουν τους Κύπριους πρόσφυγες που υποχρεώθηκαν να φύγουν από τα σπίτια τους το 1974 μετά την εισβολή της Τουρκίας, επιφανούς μέλους της ΝΑΤΟϊκής συμμαχίας, στο νησί, υπό την αιγίδα, ή αν μη τι άλλο, την ανοχή τόσο της Χούντας των Συνταγματαρχών όσο και, αργότερα, του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Πρόσφυγες έγιναν 150.000 Ελληνοκύπριοι και 60.000 Τουρκοκύπριοι σε σύνολο 630.000 κατοίκων περίπου με βάση την απογραφή του '73, δηλαδή το 1/3 του συνολικού πληθυσμού του νησιού. Άλλη πληροφορία που συχνά παραγνωρίζεται από άτομα που έχουν, μάλιστα, διαδηλώσει κατά των αμερικανικών «βάσεων του θανάτου» στη Σούδα στο παρελθόν, αποτελεί το γεγονός ότι ο βρετανικός στρατός αλωνίζει ανενόχλητος στις βάσεις (βλ. βρετανικό υπερπόντιο έδαφος) στη Δεκέλεια Λάρνακας, στο Ακρωτήρι Λεμεσού και στον Άγιο Νικόλαο Αμμοχώστου.
Η τέταρτη συνθήκη σχετίζεται με την επιλεκτική εναντίωση στον φασισμό και την κρατική βία. Πολλοί Ελλαδίτες πλημμυρίζουν, και δικαίως, με πόνο και θυμό μπροστά στην εν ψυχρώ δολοφονία του Παύλου Φύσσα και του Σαχζάτ Λουκμάν από Χρυσαυγίτες και του Νίκου Τεμπονέρα από ΟΝΝΕΔίτη. Γεμίζουν οργή με την εκτέλεση των 15χρονων Αλέξη Γρηγορόπουλου και Μιχάλη Καλτεζά στα Εξάρχεια από χέρι αστυνομικών το 1985 και το 2008, αντίστοιχα. Θρηνούν τη δολοφονία της εργάτριας Σταματίνας Κανελλοπούλου και του (μη αναφερόμενου ως Κύπριου) φοιτητή Ιάκωβου Κουμή από ΜΑΤατζήδες στην πορεία του Πολυτεχνείου το 1980. Μνημονεύουν τον δολοφονημένο από παρακρατικούς Γρηγόρη Λαμπράκη και τον στραγγαλισμένο από αστυνομικούς Σωτήρη Πέτρουλα ως εμβληματικά θύματα της βίας και αναταραχής της δεκαετίας του '60. Στην καλύτερη περίπτωση, όμως, οι ίδιοι άνθρωποι θεωρούν το δολοφονικό λιντσάρισμα του Τάσου Ισαάκ από τους Γκρίζους Λύκους (δηλαδή τους Τούρκους φασίστες) και την εν ψυχρώ δολοφονία του Σολωμού Σολωμού το 1996 από Τούρκο ελεύθερο σκοπευτή σαν μια καλή αφορμή για ένα αξέχαστο τραγούδι του Μητροπάνου.
Η τελευταία, και ίσως πιο σοβαρή, συνθήκη είναι η συνήθης άρνηση της ταξικότητας των Κυπρίων εκ μέρους ανθρώπων που υπερασπίζονται και ενίοτε μελετούν τους αγώνες της εργατικής τάξης στην Ελλάδα. Κατά κανόνα, οι Κύπριοι δεν χωρίζονται σε εργάτες και αφεντικά («είναι πλούσιοι οι Κύπριοι» ακούγεται συχνά ως δικαιολογία ρατσιστικών σχολίων), εξαιρούνται από τη μαρξιστική ανάγνωση της ιστορίας και οι ταξικοί αγώνες τους αποσιωπούνται ως εάν να μην συνέβησαν ποτέ. Ποιος αναφέρει ποτέ στην Ελλάδα ότι το άγημα αριστερών εθελοντών που έστειλε η Κύπρος στο πλαίσιο των Διεθνών Ταξιαρχιών (συμπεριλαμβανομένου του κομμουνιστή Εζεκία Παπαϊωάννου) για να πολεμήσουν στον Ισπανικό Εμφύλιο ενάντια στον Φράνκο το 1936 είχε τη μεγαλύτερη συμμετοχή αγωνιστών αλλά και τις περισσότερες απώλειες σε σχέση με το μέγεθος της χώρας; Ποιος γνωρίζει για τη Μεγάλη Απεργία των Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων μεταλλωρύχων της αμερικανικής εταιρίας CMC το 1948 που διήρκησε 121 μέρες και είχε σαν συνέπεια τη φυλάκισή των απεργών αλλά και τον τραυματισμό πολλών από αυτούς από το πυρ που άνοιξαν οι δυνάμεις καταστολής των Άγγλων εναντίον τους και, τελικά, την αύξηση του μισθού τους κατά το 1/3; Ποιος συζητά, ακόμη, ότι ο αντιαποικιακός αγώνας της ΕΟΚΑ ενάντια στη Βρετανική Αυτοκρατορία, που ξεκίνησε το '55 και διήρκεσε μέχρι το '59, είχε, εκτός από το εθνικό αίτημα της Ένωσης με την Ελλάδα στα πρότυπα του Βενιζέλου στην Κρήτη λίγα χρόνια νωρίτερα, και πλατύ λαϊκό έρεισμα στην εργατική τάξη και πολλούς αριστερούς αγωνιστές του νησιού που πάλευαν για τα εργατικά δικαιώματα; Τι κι αν πολλοί από αυτούς εκτελέστηκαν ως προδότες από τον στρατιωτικό και εν μέρει ιδεολογικό υποκινητή του αγώνα Γεώργιο Γρίβα, πρώην αρχηγό της αντι-κομμουνιστικής Οργάνωσης Χ στην Ελλάδα; Η κοινωνική ιστορία της Κύπρου μοιάζει να αφορά ελάχιστα τους εγχώριους διανοητές.
Συνιστά, όμως, αυτό το φαινόμενο του αντι-Κυπριωτισμού, ρατσισμό, και αν ναι, γιατί;
Ο όρος ρατσισμός εμφανίζεται στα γαλλικά [racisme] στα τέλη του 19ου αιώνα για να περιγράψει την αίσθηση υπεροχής με βάση τη φυλή ή ράτσα, δηλαδή μια κοινωνικά κατασκευασμένη αναλυτική κατηγορία που βασίζεται σε περισσότερο ή λιγότερο επιστημονικές θέσεις για τις βιολογικές διαφορές μεταξύ ατόμων διαφορετικής καταγωγής. Ο ρατσισμός, ως φυλετική διάκριση, είναι απότοκο τόσο της αποικιοκρατίας όσο και της επονομαζόμενης επιστημονικής επανάστασης, είναι, με άλλα λόγια, απότοκο της Νεωτερικότητας. Σύμφωνα με τον Γάλλο ιστορικό Λέον Πολιάκοφ στο βιβλίο του Ο Άρειος Μύθος: η Ιστορία των Ρατσιστικών και Εθνικιστικών Ιδεών στην Ευρώπη (1971), στις αρχές του 20ου αιώνα, σχεδόν όλες οι χώρες της (λευκής) Δύσης μοιράζονταν μια αίσθηση πολιτισμικής ανωτερότητας απέναντι στα μη-λευκά υποκείμενα των αποικιών, συνυφασμένη, σχεδόν απόλυτα, με κάποια θεωρία βιολογικής νομιμοποίησης.[1] Ο ρατσισμός ήταν, δηλαδή, κοινός τόπος, ιδεολογία ηγεμονική.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, η άνοδος και, κυρίως, η πτώση του Ναζισμού, και η κεντρικότητα του αντισημιτισμού, δηλαδή του ρατσισμού απέναντι στους Εβραίους, στη διεξαγωγή ενός από τα πιο συστηματοποιημένα μαζικά εγκλήματα στην καρδιά της «πολιτισμένης» Ευρώπης στα μέσα του «αιώνα της προόδου» άλλαξε, εκτός των άλλων, και το νόημα αλλά και το συναισθηματικό φορτίο του ρατσισμού στη Δύση με τις περισσότερες χώρες να σπεύδουν να αποτάξουν το ρατσιστικό παρελθόν τους μπροστά στην αναπαράσταση του Χίτλερ ως μετενσάρκωσης του «απόλυτου κακού». Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι λευκοί Ευρωπαίοι έπαψαν να είναι ρατσιστές γενικά και αντισημίτες πιο συγκεκριμένα, αλλά ότι έπαψε να είναι εντελώς εντάξει να το δηλώνουν απερίφραστα, καθώς ο αντιρατσισμός, όπως λέει ο Πολιάκοφ, προωθήθηκε «στις τάξεις της δογματικής ορθοδοξίας» και έγινε η βάση για την επινόηση και χαρτογράφηση αυτού που ονομάζουμε σήμερα «ανθρώπινα δικαιώματα».
Κατά την περίοδο της απoαποικιοποίησης των μαύρων αποικιών που, αν και τα σπάργανά της μπορούν να τοποθετηθούν στην κήρυξη της Επανάστασης της Αϊτής το 1791, κορυφώνεται περίπου από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1970, με τα διάφορα πεδία αγώνων ανεξαρτησίας όπως στην Αλγερία και τη Μοζαμβίκη, δίνεται ενίοτε χώρος και σε φωνές μαύρων νυν ή πρώην αποίκων να μας πουν τη γνώμη τους για τον συστηματοποιημένο ρατσισμό και την υποτιθέμενη πολιτισμική υπεροχή των λευκών. «Η βία με την οποία η υπεροχή των λευκών αξιών επιβεβαιώνεται και η επιθετικότητα η οποία διαπερνά την επικράτηση αυτών των αξιών πάνω στους τρόπους ζωής και σκέψης των γηγενών», γράφει ο γεννημένος στη Μαρτινίκα Γάλλος φιλόσοφος και ψυχίατρος Φραντς Φανόν στο βιβλίο του Της Γης οι Κολασμένοι (1961) «σημαίνουν ότι, σαν μια μορφή εκδίκησης, ο γηγενής γελά και κοροϊδεύει όταν γίνεται αναφορά στις δυτικές αξίες ενώπιόν του. Στο αποικιοκρατικό πλαίσιο, ο αποικιοκράτης ολοκληρώνει την «υποχρέωσή» του να «σπάσει» τον γηγενή όταν ο τελευταίος παραδεχτεί μεγαλόφωνα και ξεκάθαρα την υπεροχή των αξιών του λευκού ανθρώπου. Στην περίοδο της απoαποικιοποίησης, λοιπόν, οι μάζες των αποίκων κοροϊδεύουν αυτές τις αξίες, τις προσβάλλουν και, τελικά, τις ξερνάνε».[2]
Η μακρά περίοδος της αποικιοκρατίας αποτέλεσε, λοιπόν, πεδίο έκφρασης και εδραιοποίησης του ρατσισμού ως ηγεμονικής ιδεολογίας. Η φιγούρα του μαύρου, του αποίκου υπήρχε στις περισσότερες πολιτισμικές αναπαραστάσεις της Δύσης σχεδόν για να επικυρώσει και να νομιμοποιήσει την «υπεροχή» των αξιών των λευκών κοινωνιών. Κατ’ αντιστοιχία, η απoαποικιοποίηση, που συνέπεσε χρονικά και με το κίνημα κατά των φυλετικών διακρίσεων (civil rights movement) στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού αλλά και με τον αγώνα ενάντια στο καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική, προσέφερε ευκαιρίες αμφισβήτησης και εστίες αντίστασης ενάντια στον πανταχού παρόντα και τα πάντα πληρόντα ρατσισμό των λευκών προς τους μαύρους.
Η απoαποικιοποίηση και οι νίκες του κινήματος κατά των φυλετικών διακρίσεων δεν έφεραν, βέβαια, ούτε την άνοιξη ούτε και το τέλος του ρατσισμού. Ο ρατσισμός εξακολουθούσε να υπάρχει αλλά σταδιακά διευρύνθηκε η σημασία του ούτως ώστε να αγκαλιάσει και άλλες μορφές διάκρισης και ιεράρχησης πέρα από τα στενά όρια της φυλής και των βιολογικών χαρακτηριστικών. Πλέον μπορούμε να κάνουμε λόγο για πολιτισμικό ρατσισμό ή ξενοφοβία, δηλαδή φόβο του ξένου, του διαφορετικού, του Άλλου, ακόμα κι αν αυτός ο «ξένος» ανήκει βιολογικά στην ίδια φυλή με εμάς. Στο άρθρο του Το Υποκείμενο και η Εξουσία από το 1982, ο Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Φουκώ υποστήριξε ότι υπάρχουν τρεις μορφές εξουσίας που είναι διαπεπλεγμένες μεταξύ τους: η εκμετάλλευση που διαχωρίζει τα άτομα ανάλογα με αυτό που παράγουν, αυτή που δένει το άτομο με τον εαυτό του και το υποβάλλει στους άλλους κατά αυτόν τον τρόπο (π.χ. έμφυλη ταυτότητα), και, τέλος, η εθνική, κοινωνική και θρησκευτική κυριαρχία.[3] Η τελευταία μορφή εξουσίας κατά Φουκώ, είναι πιο κοντά σε αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε ρατσισμό με την ευρεία έννοια, δηλαδή περισσότερο ή λιγότερο συστηματοποιημένη ιεράρχηση με βάση το χρώμα του δέρματος, την εθνική και εθνοτική ταυτότητα, τη θρησκεία, τον πολιτισμό, αλλά και τον τόπο καταγωγής ακόμα και στο πλαίσιο του ίδιου έθνους (-κράτους). Σε αυτή τη διευρυμένη κατηγορία του ρατσισμού ανήκει, κατά τη γνώμη μου, και ο αντι-Κυπριωτισμός των Ελλήνων αριστερών. Και επιτρέψτε μου να εξηγηθώ.
Η Κύπρος είναι μια άλλη χώρα, ένα άλλο κράτος. Στο κατά πόσο εκτός από άλλο κράτος είναι και ένα άλλο έθνος-κράτος, οι απόψεις διίστανται και έχουν περισσότερο να κάνουν με τον ορισμό που δίνει κανείς στην έννοια του έθνους, εάν και εφόσον την παραδέχεται ως τέτοια.
Οι Έλληνες δεξιοί είναι με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο φυσικοί ή ιδεολογικοί επίγονοι όσων έχουν ευθύνη για το Κυπριακό: των υπερασπιστών του δικαιώματος μεγάλων δυνάμεων όπως η Βρετανία να ελέγχει, μετά τη διάλυση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, τα εσωτερικά άλλων κρατών, της Χούντας που προετοίμασε παρέα με τις ακροδεξιές μαριονέτες της ΕΟΚΑ Β’ το πραξικόπημα για την ανατροπή του Μακαρίου το '74 που οδήγησε στην Τουρκική εισβολή και του εκ-Παρισίων ορμώμενου Εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή που δήλωσε ευθύς αμέσως ότι η «Κύπρος κείται μακράν». Οι Έλληνες δεξιοί, όμως, έχουν πιο ξεκαθαρισμένη μέσα τους την έννοια του έθνους και της πατρίδας (η οποία, βέβαια, εκτείνεται από απλή παραδοχή για την ύπαρξή τους μέχρι ψευδαισθήσεις μεγαλείου για τη «Γη, τον πλανήτη των Ελλήνων: τόμος 723»). Συνεκτιμώντας, λοιπόν, ενδεχομένως, κριτήρια όπως η κοινή γλώσσα, η κοινή θρησκεία, ο κοινός εθνικός ύμνος, οι κοινές εθνικές εορτές, η κοινή παιδεία (ναι, τα βιβλία του ΟΕΔΒ διδάσκονται και στην Κύπρο) και, ενίοτε, ψευδοεπιστημονικά επιχειρήματα όπως το κοινό DNA, οι Έλληνες δεξιοί ξεχνούν την ευθύνη των ιδεολογικών προγόνων τους (σε ειρωνική αντιπαραβολή με τα δημοφιλή στους κύκλους τους αυτοκόλλητα «Δεν Ξεχνώ») και θεωρούν την Κύπρο μέρος και συνέχεια αυτού που λογιέται μέσα τους ως πατρίδα. Τη θεωρούν, μάλιστα, ένα νωπά τραυματισμένο κομμάτι της πατρίδας τους από τον προαιώνιο (ή, τέλος πάντων, των τελευταίων έξι αιώνων) εχθρό τους, τους Τούρκους, και, άρα, σπεύδουν να την κάνουν λάβαρο στον πατριωτικό ή εθνικιστικό αγώνα τους.
Από την άλλη πλευρά, οι αριστεροί στην Ελλάδα, που αμφιταλαντεύονται για την έννοια του έθνους περίπου από την εποχή της γνωστής διαμάχης μεταξύ Λένιν και Ρόζας Λούξεμπουργκ για το εθνικό ερώτημα (όπου η Λούξεμπουργκ θεωρούσε τον πατριωτισμό ως ανάχωμα στον ταξικό αγώνα και μοχλό στο αφήγημα της μπουρζουαζίας περί εθνικού, δηλαδή ιμπεριαλιστικού, δηλαδή καπιταλιστικού συμφέροντος),[4] δεν ξέρουν τι στάση να κρατήσουν απέναντι στους Κύπριους. Εάν υποστηρίζεται η έννοια του «ελληνικού έθνους» πέρα από τα όρια του ελληνικού κράτους, τότε οι Κύπριοι θα έπρεπε να κατηγοριοποιούνται από τους Ελλαδίτες αριστερούς ως Έλληνες με τα ταξικά χαρακτηριστικά που αποδίδονται στους υπόλοιπους Έλληνες, δηλαδή εργάτες, προλετάριοι, άρχουσα τάξη, κεφάλαιο κλπ κλπ. Εάν πάλι δεν υποστηρίζεται η έννοια του «ελληνικού έθνους», και η Κύπρος είναι, απλά, μια άλλη χώρα, τότε θα έπρεπε να αναπτυχθούν εκ μέρους των Ελλήνων αριστερών διεθνιστικοί δεσμοί με τους Κύπριους αριστερούς, και, κυρίως, τους Κύπριους εργάτες. Παρόλο που και οι δύο οδοί έχουν ακολουθηθεί στο παρελθόν, συχνά ακολουθείται και μια τρίτη, πιο προβληματική, η οποία, όπως υπογραμμίζουν οι προαναφερθείσες πέντε συνθήκες, εκτείνεται από αδιαφορία μέχρι και απενοχοποιημένο ρατσισμό εναντίον των Ελληνοκύπριων. Οι λόγοι πίσω από αυτή την επιλογή είναι δύσκολο να χαρτογραφηθούν, πόσο μάλλον να αναλυθούν. Θα προσπαθήσω, όμως, να προτείνω μια υπόθεση εργασίας προς σκέψη και περαιτέρω διερεύνηση στο μέλλον.
Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία ακουμπούν πάνω σε έναν πρωτόγονο και εν πολλοίς παράλογο, ή αν μη τι άλλο όχι λογικά εμπεριστατωμένο, ανθρώπινο φόβο για το άγνωστο, το ξένο, το μη προβλεπόμενο. Οι Ελλαδίτες που στηρίζουν φιλοεργατικά και προοδευτικά αιτήματα, είτε λόγω της εξοικείωσής τους με τη σχετική βιβλιογραφία είτε διότι, πολύ απλά, χωρίζουν τους ανθρώπους ανάλογα με τη θέση τους στη σχέση εργασίας και όχι το χρώμα του δέρματος ή τον τόπο καταγωγής, κατά κανόνα αντιστέκονται στον ρατσισμό και την ξενοφοβία με νύχια και με δόντια. Θα θεωρούσαν ανεπίτρεπτο, δηλαδή, ποτέ να πει κανείς μπροστά τους όλες τις φράσεις που έχω ακούσει για τους Κύπριους: «Μα καλά; Σύριος; Όχι Σύριος ρε Δανάη!», «Δεν τους αντέχω τους Νιγηριανούς, βγάζω καντήλες», «Για να σωθεί η ανθρωπότητα πρέπει να πέσει βόμβα ναπάλμ στην Παλαιστίνη», «Ρουμανία = Εμετός», «ο Αλβανός είναι επάγγελμα», «Εγώ δεν είμαι ρατσιστής, αυτός είναι μαύρος», «Δεν έχω πρόβλημα με τους Τούρκους, έχω γνωρίσει και έναν-δυο καλούς Τούρκους, αλλά οι Τούρκοι συμφοιτητές μου ήταν όλοι απαίσιοι, άσε που μιλούσαν μόνο μεταξύ τους και δεν καταλάβαινα τίποτα». Ειδικά, μάλιστα, η τελευταία κατηγορία ότι οι Κύπριοι μιλάνε στην Κυπριακή διάλεκτο ΓΙΑ να μην τους καταλαβαίνουμε και όχι επειδή αυτή είναι η γλώσσα τους είναι αρκετά προβληματική. Αφήστε που συχνά συνοδεύεται από ένα εξίσου προβληματικό αίτημα να μιλούν Ελληνικά («να καλαμαρίζουν» όπως λένε στα Κυπριακά), δηλαδή να είναι «πιο Έλληνες».
Παρά τη γνωσιακή συνειδητή εναντίωση στον ρατσισμό, όμως, θα ήταν μάλλον άτοπο να ισχυριστούμε ότι όσο προοδευτικά και φιλοεργατικά αισθήματα αν έχουν οι Ελλαδίτες αριστεροί, εξαιρούνται από την παγίδα του ρατσισμού σε ασυνείδητο συναισθηματικό επίπεδο. Η φιγούρα του Κύπριου, λοιπόν, προσφέρει πεδίο δράσης λαμπρό για να ξεδιπλωθεί χωρίς ενοχές ο πρώιμος φόβος προς το άγνωστο. Και αυτό συμβαίνει, νομίζω, ο Κύπριος βρίσκεται σε ένα limbo state μεταξύ δικού μας και άλλου, οικείου και ξένου, εθνικού και διεθνιστικού. Είναι τόσο ξένος ώστε να εξυπηρετεί την καταπολέμηση του φόβου του αγνώστου αλλά και την ασυνείδητη ευχαρίστηση που γεννά το αίσθημα πολιτισμικής ανωτερότητας απέναντι στον Άλλο και, συνάμα, τόσο οικείος ώστε να μην θεωρείται κακό ή, ακόμα, και να χαρακτηρίζεται αντι-εθνικιστικό για κάποιον που είναι γενικά αντι-ρατσιστής να προβαίνει σε ρατσιστικά σχόλια εναντίον του. Σε έναν βαθμό, ίσως ακόμα και να επιτρέπει να υπογραμμίσουμε τα κακώς κείμενα της εθνικής ταυτότητας μέσα στην οποία αναπόφευκτα έχουμε ανατραφεί, χωρίς να ανοίξουμε μέτωπα με βαθιά παγιωμένες κοινωνικά αλλά συχνά και ατομικά αντιλήψεις περί του ελληνικού ιδεώδους.
Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τον αντι-Κυπριωτισμό, λοιπόν, σαν ένα κράμα ξενοφοβίας και οικειοφοβίας, αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας τέτοιος όρος για να περιγράψει το μίσος απέναντι στο δικό μας, το οικείο, τον εαυτό και ό,τι αυτός συνεπάγεται. Το κεφάλαιο, όμως, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, δεν γνωρίζει εθνικότητα, το ίδιο και οι εργάτες. Αν ανοίξουμε τα μάτια απέναντι στον αντι-Κυπριωτισμό μας, τον αναγνωρίσουμε ούτως ώστε και να τον αντιμετωπίσουμε και προχωρήσουμε σε μια διεθνιστική προσέγγιση απέναντι στους Κύπριους εργάτες, ίσως πάμε και ένα βήμα παρακάτω, και καταφέρουμε αλληλέγγυα μαζί τους αλλά και με τους υπόλοιπους οικείους και ξένους μας να απελευθερωθούμε από το σκοινί που, όπως έλεγε και ο Κυπραίος ποιητής και εργάτης Παύλος Λιασίδης σε ένα ποίημά του για τη ζωή των μεταλλωρύχων, «ένα κουλί στέκει γερό, τα τρία κάρτα εκόπην».
[1] Léon Poliakov, The Aryan Myth: A History of Racist and Nationalist Ideas in Europe (London: Chatto and Windus: Heinemann for Sussex University Press, 1974), 1-3.
[2] Frantz Fanon, The Wretched of the Earth (New York: Grove Weidenfeld, 1991), 43.
[3] Michel Foucault, “The Subject and Power,” Critical Inquiry 8, no. 4 (Summer 1982): 777–95.
[4] Rosa Luxemburg, The National Question (1909), https://www.marxists.org/archive/luxemburg/1909/national-question/index.htm.
PhD thesis from 1985 by Maria Roussou-Pashiardi written at the University of London (Institute for Education) on the experiences of Greek Cypriot women. It is a rare example of research on a scarcely explored topic.
Available by pressing here (34.9mb).
The following list presents the available academic and non-academic sources surrounding the presence, history, and activity of the extra-parliamentary radical milieu of Cyprus. It includes relevant academic papers, theses, magazine articles, recordings, documentaries, online articles and archives.
On 20th Century
On Occupy Buffer Zone (2011-12)
One Radical Planet 
