· Μια παραγνωρισμένη κυπριακή επέτειος – 31 Οκτωβριου 1948 Όταν η ανεξαρτησία άρκεψε να διαμορφώνεται σαν πιθανότητα σε μια κοινωνία που

Σα τέλη του Οκτώβρη του 1948, σε ένα διεθνές κλίμα μαζικής εμφάνισης αντιαποικιακών κινημάτων, αλλά τζαι του ψυχρού πολέμου ανάμεσα στους μέχρι πριν λλίον συμμάχους στον Β Παγκόσμιο [ο οποίος εκφράστηκε τζαι με τον εμφύλιο στην Ελλάδα] οργανώθηκε τότε στην Κύπρο το πιο μαζικό συλλαλητήριο στην μέχρι τότε ιστορία του νησιού με αίτημα την «Πλήρη Αυτοκυβέρνηση»..

Ήταν ουσιαστικά η πρώτη ανοικτή, μαζική εκδήλωση για την Ανεξαρτησία....

Η συγκυρία ίσως να εξηγά γιατί παραβλέπεται η επέτειος. Με το τέλος του Β Παγκόσμιου Πολέμου, αρχίσαν μαζικές αντι-αποικιακές κινητοποιήσεις στην Κύπρο, με την Αριστερά να είναι ο οργανωτικός μοχλός. Η επικράτηση της Αριστεράς τζαι στις δημοτικές εκλογές [του 1946] αλλά τζαι στις Αρχιεπισκοπικές [με την εκλογή του Λεόντιου] είχαν κινητοποιήσει τζαι την Δεξιά τζαι την αποικιακή διοίκηση. Η Βρεττανική διοίκηση προσπάθησε πέρα από την καταστολή [με την βία όπως στο Λευκόνοικο το 1945 με 3 νεκρούς διαδηλωτές], την απαγόρευση αριστερών εφημερίδων, τζαι την σύλληψη των επικεφαλής των συντεχνιών] να προωθήσει ένα είδος μεταβατικής αυτοκυβέρνησης με την Διασκεπτική. Η προσπάθεια απέτυχε τζαι οι Βρετανοί έκλεισαν την Διασκεπτική, σε μια περίοδο έντονης εσωτερικής αντιπαράθεσης – τζαι ιδεολογικά τζαι ταξικά. Το συλλαλητήριο του Οκτώβρη ήταν, σε τούτο το πλαίσιο, το αποκορύφωμα των κινητοποιήσεων της δεκαετίας. Η Δεξιά προφανώς εν θέλει, σήμερα, να αθθυμάται τις τότε συνεργασίες της με τους αποικιοκράτες. Η Αριστερά που βρέθηκε υπό επίθεση τζαι από την αποικιοκρατία, αλλά τζαι από τους θεσμούς που έλεγχε η Δεξιά [όπως η Εκκλησία μετά τον θάνατο/δολοφονία του Λεόντιου] έκαμε αμυντική στροφή στην Ένωση το 1949, τζαι με φόντο τον ελληνικό εμφύλιο που εξελισσόταν τότε σε πόλεμο στα ελληνικά βουνά...

Όμως το κλίμα του 1948 περιέμεινε, όπως εφάνηκεν τζαι με τις υστερικές πρακτικές του Γρίβα μετά ενάντια σε άτομα της Αριστεράς που ταυτίστηκαν με τις κινητοποιήσεις, όπως ο Φιφής Ιωάννου [ο Γρίβας εστοχοποίησεν τον τζαι για τα φυλλάδια που εκυκλοφορούσαν, τον τζαιρόν της ΕΟΚΑ, τζαι που υποστηρίζαν την Ανεξαρτησία, τζαι επέμενε να απολυθεί που την δουλειάν του]. Τζαι όταν ηρτεν η Ανεξαρτησία, σαν αποτέλεσμα του αδιέξοδου των εθνικισμών, τζαι η θετική λαϊκή υποδοχή της, εκουβάλαν τζαι τις ιστορικές μνήμες του 48... Σε αυτό το πλαίσιο, το συλλαλητήριο, εν ήταν «χαμένη ευκαιρία» - ήταν μάλλον καταγραφή της ωρίμανσης [σε μεγάλο μέρος, έστω, της κοινωνίας] της διεκδίκησης για πρώτη φορά στην Κυπριακή Ιστορία, της Ανεξαρτησίας. Ενδεικτικό του νέου κλίματος που αναδύετουν που το 1948, ήταν το ψήφισμα του συλλαλητηρίου

«Το ψήφισμα κατάγγελλε την Βρεττανική κυβέρνηση... καταδίκαζε την «ανοικτή προσπάθεια κυβέρνησης και δεξιάς για την φασιστικοποίηση του τόπου.. και ζητούσε τον σχηματισμό «συντακτικής εθνοσυνέλευσης που να προέλθει από ελεύθερες εκλογές και να αναλάβει τον καταρτισμό του συντάγματος που επιδοκιμάζει ο λαός..»