Login
Η μέγα-πυρκαγιά (megafire) που ξέσπασε χθες το μεσημέρι, στην ευρύτερη περιοχή των επαρχιών Λεμεσού και Λάρνακας, δεν παρουσιάζει πλέον ενεργά μέτωπα σε εξέλιξη, αλλά υπάρχουν αναζωπυρώσεις σε διάφορα σημεία και ως εκ τούτου δεν μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται υπό έλεγχο.
Η μέγα-πυρκαγιά καλύπτει μία έκταση περίπου 55 τ.χλμ., έχει περίμετρο περίπου 40 χλμ. και εκτείνεται στα διοικητικά όρια των ακόλουθων κοινοτήτων:
• Συκόπετρα – Αρακαπάς – Διερώνα – Επταγώνια – Ακαπνού – Πραστιό Κελλακίου – Κελλάκι της επαρχίας Λεμεσού και
• Οδού – Μελίνη – Ορά – Άγιοι Βαβατσινιάς – Βαβατσινιά – Πάνω Λεύκαρα της επαρχίας Λάρνακας.
Ερωτηματικά παραμένουν κατά πόσον η μέγα-πυρκαγιά έχει προχωρήσει και στα διοικητικά όρια των κοινοτήτων Καμπί και Φαρμακάς της επαρχίας Λευκωσίας.
Η τελευταία μεγάλης κλίμακας πυρκαγιά που ξέσπασε στην Κύπρο ήταν αυτή που σημειώθηκε στις 16 Ιουνίου 2016 στην Κοιλάδα Σολέας, η οποία μέσα σε 4 ολόκληρες ημέρες κατέκαψε συνολικά το 1/3 της έκτασης που κάλυψε μέσα σε μόλις 4 ώρες η μέγα-φωτιά στην ορεινή περιοχή Λεμεσού – Λάρνακας.
Μέχρι στιγμής, η μέγα-πυρκαγιά προκάλεσε τον θάνατο 4 συνανθρώπων μας και συγκεκριμένα μεταναστών εργατών γης με καταγωγή από την Αίγυπτο, οι απανθρακωμένες σοροί των οποίων βρέθηκαν σε γεωργική περιοχή της κοινότητας Οδού στην επαρχία Λάρνακας. Εκφράζουμε συλληπητήρια στα οικεία πρόσωπα των θυμάτων και επισημαίνουμε ότι η απώλεια των 4 συνανθρώπων μας επαναφέρει στο προσκήνιο της επικαιρότητας τις αβίωτες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης – τις «ανίερες ζωές» (homo sacer) – των ατόμων με μεταναστευτικό ή/και προσφυγικό υπόβαθρο, τα οποία απασχολούνται κυρίως στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα της κυπριακής οικονομίας.
Η μέγα-πυρκαγιά κατέκαψε τεράστιες εκτάσεις κρατικής χαλίτικης γης και ιδιωτικών περιουσιών, εντός και εκτός ορίων ανάπτυξης των παρακείμενων κοινοτήτων, περιλαμβανομένων οικιστικών, γεωργικών και κτηνοτροφικών περιοχών. Σύμφωνα με το ισχύον Σχέδιο Ανάπτυξης και συγκεκριμένα την Δήλωση Πολιτικής για τη Ρύθμιση και τον Έλεγχο της Ανάπτυξης και την Προστασία του Περιβάλλοντος στην Ύπαιθρο και στα Χωριά, ολόκληρη η καμένη έκταση χαρακτηρίζεται ως Περιοχή Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής. Στην περιοχή απαντώνται επίσης αξιόλογα και μοναδικά Προστατευόμενα Τοπία, όπως οι Υδατοφράκτες Αρακαπά και Αγίων Βαβατσινιάς, καθώς και η Βουνοκορφή Σταυρόπευκος στην κοινότητα Οδού και το Γεωμόρφωμα με Εμφανίσεις Χρωμίτη στην κοινότητα Ακαπνού.
Σημειώνεται ότι όλες σχεδόν οι επηρεαζόμενες κοινότητες συγκαταλέγονται στα καθορισμένα χωριά, τα οποία παρουσιάζουν ειδικό κοινωνικό, αρχιτεκτονικό, ιστορικό ή άλλο ενδιαφέρον ή χαρακτήρα, με βάση την ισχύουσα Δήλωση Πολιτικής για την Ύπαιθρο. Τα χωριά αυτά χωροθετούνται σε Περιβαλλοντικά Ευαίσθητες Περιοχές και διαθέτουν, ως επί το πλείστον, Παραδοσιακούς Πυρήνες, οι οποίοι διατηρούν την παλιά δομή και τον χαρακτήρα τους, περιλαμβάνουν παραδοσιακές οικοδομές και άλλα στοιχεία και χαρακτηρίζονται, συνήθως, από το συνεχές σύστημα δόμησης.
Πολύ μεγάλο μέρος της καμένης έκτασης περιλαμβάνει γεωργική γη υψηλής φυσικής αξίας, η οποία διακρίνεται σε τρεις τύπους: (α) γεωργικές εκτάσεις με υψηλό ποσοστό ημι-φυσικής βλάστησης, (β) γεωργικές εκτάσεις με μωσαϊκότητα, χαμηλής έντασης γεωργία και δομικά στοιχεία αγροτικού τοπίου (π.χ. δόμες / ξερολιθιές), καθώς και (γ) γεωργικές εκτάσεις / βοσκότοπους με σημαντικά είδη πανίδας και χλωρίδας. Οι γεωργικές περιοχές υψηλής φυσικής αξίας είναι βασικός δείκτης για την αξιολόγηση της γεωργίας και του περιβάλλοντος.
Από την μέγα-πυρκαγιά απειλήθηκαν άμεσα, αλλά μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να επηρεάστηκαν, το Κύριο Κρατικό Δάσος Λεμεσού και το Εθνικό Δασικό Πάρκο Μαχαιρά, τα οποία έχουν ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 ως Τόποι Κοινοτικής Σημασίας / Ειδικές Ζώνες Διατήρησης, για την προστασία των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο εάν από την μέγα-πυρκαγιά επηρεάστηκε ή απλά απειλήθηκε το μικρό Κρατικό Δάσος Άγιοι Βαβατσινιάς.
Η μέγα-πυρκαγιά κατέκαψε επίσης πολύ μεγάλες εκτάσεις εντός των λεκάνων απορροής και ζωνών προστασίας των ταμιευτήρων ύδρευσης (φραγμάτων πόσιμου νερού) της Γερμασόγειας και της Καλαβασού.
Επιπρόσθετα, η μέγα-πυρκαγιά κατέκαψε μεγάλο μέρος των γνωστών διαδρόμων – περασμάτων διέλευσης αποδημητικών αγρίων πτηνών του ποταμού Γερμασόγειας και του Βασιλικού ποταμού, καθώς και του νότιου τμήματος του εσωτερικού περάσματος.
Τέλος, η μέγα-πυρκαγιά φαίνεται να επηρέασε ήδη σημαντικά τμήματα δύο προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000, οι οποίες έχουν ενταχθεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τη διατήρηση των άγριων πτηνών:
• Στο βορειοδυτικό μέτωπο της μέγα-πυρκαγιάς, μεταξύ των κοινοτήτων Συκόπετρα – Οδού – Μελίνη, φαίνεται να επηρεάστηκε σημαντική έκταση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας «Βουνοκορφές Μαδαρής – Παπούτσας». Η περιοχή «Βουνοκορφές Μαδαρής – Παπούτσας» καθορίστηκε ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τα ακόλουθα 10 είδη πτηνοπανίδας, τα οποία περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας της ΕΕ για τη διατήρηση των άγριων πτηνών (2009/147/ΕΚ, πρώην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ) και αναπαράγονται στην περιοχή σε σημαντικούς αριθμούς: Σπιζαετός (Aquila fasciata), Διπλογέρακο (Buteo rufinus), Νυκτοπούλλι (Caprimulgus europaeus), Πευκοτρασιήλα (Lullula arborea), Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca), Τρυπομάζης (Sylvia melanothorax), Πέμπετσος (Parus ater cypriotes), Δενδροβάτης (Certhia brachydactyla dorothea), Δακκαννούρα (Lanius nubicus) και Σιταροπούλλι (Emberiza caesia). Στους στόχους διατήρησης της Ζώνης Ειδικής Προστασίας «Βουνοκορφές Μαδαρής – Παπούτσας» περιλαμβάνονται επίσης άλλα 2 σημαντικά είδη πτηνοπανίδας: Ζάνος (Falco peregrinus) και Θουπί (Otus scops cyprius).
• Στο βορειοανατολικό μέτωπο της μέγα-πυρκαγιάς, μεταξύ των κοινοτήτων Οδού – Άγιοι Βαβατσινιάς – Βαβατσινιά, φαίνεται να επηρεάστηκε σημαντική έκταση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας «Περιοχή Τζιόνια». Η «Περιοχή Τζιόνια» καθορίστηκε ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τα ακόλουθα 7 είδη πτηνοπανίδας, τα οποία περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας της ΕΕ για τη διατήρηση των άγριων πτηνών (2009/147/ΕΚ, πρώην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ) και αναπαράγονται στην περιοχή σε σημαντικούς αριθμούς: Ζάνος (Falco peregrinus), Νυκτοπούλλι (Caprimulgus europaeus), Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca), Τρυπομάζης (Sylvia melanothorax), Πέμπετσος (Parus ater cypriotes), Δακκαννούρα (Lanius nubicus) και Σιταροπούλλι (Emberiza caesia). Στους στόχους διατήρησης της Ζώνης Ειδικής Προστασίας «Περιοχή Τζιόνια» περιλαμβάνονται επίσης άλλα 5 σημαντικά είδη πτηνοπανίδας: Σπιζαετός (Aquila fasciata), Διπλογέρακο (Buteo rufinus), Πευκοτρασιήλα (Lullula arborea), Δενδροβάτης (Certhia brachydactyla dorothea) και Θουπί (Otus scops cyprius).
Είναι ενδεχομένως νωρίς να καταλογίσουμε ευθύνες. Δεν περνά απαρατήρητο, όμως, το γεγονός ότι ήδη από χθες το μεσημέρι το Τμήμα Δασών χαρακτήριζε το έργο κατάσβεσης της πυρκαγιάς ως «ακατόρθωτο». Παρά το γεγονός αυτό, η ενεργοποίηση του πολυδιαφημισμένου μηχανισμού «RescEU» έγινε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, όταν ήδη σκοτείνιαζε, ενώ η εξωτερική βοήθεια με πτητικά μέσα από Ελλάδα και Ισραήλ τέθηκε σε δράση σχεδόν 24 ώρες μετά την πρόκληση της πυρκαγιάς. Την ίδια στιγμή, η πρόταση των Τουρκοκυπρίων να συνδράμουν με δικά τους μέσα μάλλον ακόμα «αξιολογείται». Ανοίγει, λοιπόν, ακόμα μία δημόσια συζήτηση, όχι μόνο για τους φυσικούς, αλλά και τους ηθικούς και πολιτικούς αυτουργούς ακόμα μιας οικολογικής καταστροφής, στο πλαίσιο της οποίας δεν έχουμε πει ακόμα την τελευταία μας κουβέντα.
Εκφράζουμε, τέλος, την αμέριστη αλληλεγγύη μας στις τοπικές κοινότητες και δηλώνουμε έτοιμοι και πρόθυμοι να συνδράμουμε στις προσπάθειες ανοικοδόμησης της περιοχής και αποκατάστασης της κοινής μας, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Κυριακή, 4 Ιουλίου 2021
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών & Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus
Η Αιγυπτιακή φρουτονυχτερίδα ή Νυχτοπάππαρος ή Νυχτοκόρακος (Rousettus aegyptiacus) αποτελεί το μοναδικό είδος νυχτερίδας στην Κύπρο που ανήκει στην κατηγορία των Μεγαχειρόπτερων και είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος που υπάρχει στο νησί. Η Κύπρος αποτελεί τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που φιλοξενεί πληθυσμούς του είδους, κάτι που το κατατάσσει στα πολύ σημαντικά είδη της κυπριακής πανίδας.
Πλέον, καταγράφεται μόνο στα νότια και τα δυτικά του νησιού και σε υψόμετρο μέχρι τα 1.000 μέτρα στα κεντρικά. Παλαιότερα ζούσε και στο ανατολικό τμήμα της Κύπρου (Κάβο Πύλα, Αγία Νάπα, Κάβο Γκρέκο και Παραλίμνι), αλλά η παρουσία του σήμερα είναι αμφίβολη, λόγω της έντονης οικιστικής ανάπτυξης και της εγκατάλειψης των γνωστών καταφυγίων του. Ήταν ένα από τα πιο κοινά είδη χειρόπτερων (νυχτερίδων) στο νησί, αλλά ο τοπικός πληθυσμός του βρίσκεται σε σταθερή πτώση τα τελευταία χρόνια. Το 2005 υπολογίστηκε σε κάτι περισσότερο από 5.000 άτομα, ενώ το 2016 σε λιγότερο από 600.
Το είδος περιλαμβάνεται:
Στα Παραρτήματα II και IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (Οδηγία για τους Οικοτόπους), καθώς και στα αντίστοιχα Παραρτήματα ΙΙ και ΙΙΙ των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 έως 2015.
Στο Παράρτημα II της Σύμβασης περί της διατήρησης της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (Σύμβαση της Βέρνης), καθώς και του Κυρωτικού Νόμου της Κυπριακής Δημοκρατίας [24/88].
Στο Παράρτημα II της Σύμβασης περί της διατήρησης των αποδημητικών ειδών που ανήκουν στην άγρια πανίδα (Σύμβαση της Βόννης), καθώς και του Κυρωτικού Νόμου της Κυπριακής Δημοκρατίας [17(ΙΙΙ)/2001].
Στη Συμφωνία για τη Διατήρηση των Πληθυσμών των Ευρωπαϊκών Νυχτερίδων (UNEP/EUROBATS).
Το είδος συγκαταλέγεται επίσης στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (The International Union for the Conservation of Nature – IUCN Red List of Threatened Species) ως είδος Ελάχιστου Ενδιαφέροντος (Least Concern) σε παγκόσμιο επίπεδο, Μη Αξιολογηθέν (Not Evaluated) σε ευρωπαϊκό επίπεδο και Εγγύς Απειλούμενο (Near Threatened) σε μεσογειακό επίπεδο.
Επιπλέον, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων (Habitats Directive Article 17 Reporting web tool) του Ευρωπαϊκού Θεματικού Κέντρου για τη Βιολογική Ποικιλότητα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (European Topic Centre on Biological Diversity – ETC/BD, European Environment Agency – EEA), η κατάσταση διατήρησης του είδους στη βιογεωγραφική περιφέρεια της Μεσογείου και στην Κύπρο αξιολογείται ως Μη-ευνοϊκή – Κακή (Unfavourable – Bad).
Παράλληλα, σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε διαδικασία παράβασης, στο πλαίσιο της οποίας διαβίβασε στις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας Προειδοποιητική Επιστολή (Letter of Notice) τον Μάιο 2018 και Αιτιολογημένη Γνώμη (Reasoned Opinion) τον Οκτώβριο 2020 για τον ανεπαρκή καθορισμό του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο, με σαφή αναφορά σε χερσαίους τύπους φυσικών οικοτόπων και είδη άγριας χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στην Χερσόνησο Ακάμα και δεν καλύπτονται επαρκώς από τα υφιστάμενα όρια της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα. Μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο της ισχύουσας διαδικασίας παράβασης, επισημαίνεται ότι η αντιπροσώπευση του είδους Rousettus Aegyptiacus στις υφιστάμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000 αξιολογείται ως Ανεπαρκώς Μέτρια (Insufficiently Moderate), κάτι το οποίο σημαίνει ότι απαιτείται η ένταξη ή επέκταση μίας ή περισσότερων συμπληρωματικών περιοχών για να επιτευχθεί η επαρκής αντιπροσώπευση του είδους στο Δίκτυο Natura 2000.
Το είδος είχε επικηρυχτεί από τις αρμόδιες αρχές ως παράσιτο των καλλιεργειών, επικήρυξη που διήρκησε μέχρι το 1973 και οδήγησε στη θανάτωση αρκετών χιλιάδων ατόμων. Παρότι το είδος είναι προστατευόμενο στην Κύπρο εδώ και αρκετά χρόνια, συνεχίζονται οι μαζικές θανατώσεις και οι βανδαλισμοί στα καταφύγιά του, καθώς πιστεύεται ότι προκαλεί ζημιές σε καλλιέργειες φρούτων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του έργου Βελτιώνοντας την κατάσταση διατήρησης των ειδών πανίδας στην Κύπρο: Από την αποκατάσταση των μικροενδιαιτημάτων των ειδών έως τη συνεκτικότητα του οικολογικού τοπίου (Improving the conservation status of fauna species in Cyprus: from microhabitat restoration to landscape connectivity, ICOSTACY – LIFE09 NAT/CY/000247), το είδος απειλείται επίσης από την κατάρρευση των ορυχείων όπου φωλιάζει και την γενικότερη ανθρώπινη όχληση στα καταφύγιά του, ενδεχομένως και από τη χρήση αγροχημικών. Εντούτοις, οι απειλές αυτές μάλλον δεν αρκούν για να ερμηνεύσουν τη δραματική συρρίκνωση του πληθυσμού του, η οποία αποτελεί αντικείμενο προς διερεύνηση από ομάδα Κύπριων και ξένων επιστημόνων τα τελευταία χρόνια, με πιο πιθανή αιτία να είναι η μείωση της τροφής του λόγω εγκατάλειψης της υπαίθρου και της καλλιέργειας φρουτόδεντρων.
Τα Φαράγγια της Ανδρολίκου στη Χερσόνησο του Ακάμα φιλοξενούν μία από τις μεγαλύτερες και πιο υγιείς αποικίες του είδους στην Κύπρο και σε ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία μάλιστα εμφανίζεται στο πρώτο επεισόδιο της πρώτης σειράς ντοκιμαντέρ του BBC, υπό την επιμέλεια και παρουσίαση του διάσημου φυσιοδίφη David Attenborough, με τίτλο Η Πρώτη Εδέμ: Ο Μεσογειακός Κόσμος και ο Άνθρωπος – Η Δημιουργία του Κήπου (The First Eden: The Mediterranean World and Man – The Making of the Garden). Η σειρά γυρίστηκε και μεταδόθηκε το 1987. Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει στιγμιότυπα από διάφορα μέρη της Μεσογείου, μεταξύ των οποίων και τα Φαράγγια της Ανδρολίκου!
Ωστόσο, με βάση τις προτεινόμενες πολοεοδομικές ρυθμίσεις του υπό εκπόνηση Τοπικού Σχεδίου Ακάμα, το είδος κινδυνεύει άμεσα από:
Τη συνεχή επέκταση της υφιστάμενης Λατομικής Ζώνης (ΛΖ) στα διοικητικά όρια της κοινότητας Ανδρολίκου, η οποία χωροθετείται στα νότια των Φαραγγιών της Ανδολίκου,
Την προτεινόμενη δημιουργία νέας Λατομικής Ζώνης (ΛΖ) στα διοικητικά όρια της κοινότητας Ανδρολίκου, η οποία χωροθετείται στα νοτιοδυτικά των Φαραγγιών της Ανδρολίκου,
Την προτεινόμενη δημιουργία της νέας Οικιστικής Ζώνης (Κα10γ), με επιτρεπόμενες χωροθετήσεις εμπορικών δραστηριοτήτων, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Νέου Χωριού, η οποία χωροθετείται στα βόρεια των Φαραγγιών της Ανδρολίκου, και
Την προτεινόμενη χωροθέτηση Περιοχής Εξειδικευμένων Αναπτύξεων, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δρούσειας, η οποία χωροθετείται στα νοτιοανατολικά των Φαραγγιών της Ανδρολίκου.
#Τα_αόρατα_θύματα_της_ανάπτυξης #Rousettus_aegyptiacus #Egyptian_fruit_bat #Αιγυπτιακή_φρουτονυχτερίδα #Νυχτοπάππαρος #Νυχτοκόρακος #Φαράγγια_Ανδρολίκου #Χερσόνησος_Ακάμα #Save_Akamas #Σχέδιο_Αειφόρου_Ανάπτυξης_Εθνικού_Δασικού_Πάρκου_Ακάμα #Τοπικό_Σχέδιο_Κοινοτήτων_Ακάμα #Τοπικό_Σχέδιο_Δήμου_Πέγειας
Στρατηγική και δέουσα μελέτη εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον κατόπιν… έγκρισης του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα από το Υπουργικό Συμβούλιο
Περίπου 75% της χερσαίας έκτασης των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) Χερσόνησος Ακάμα και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Χερσόνησος Ακάμα κηρύχθηκε σε Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ) Ακάμα. Το ΕΔΠ Ακάμα έχει χερσαία έκταση 7.762 εκτάρια και περιλαμβάνει τα Κρατικά Δάση Ακάμα, Πέγειας, Μελέτη, Χάλαβρον, Πετράτη – Ανδρολίκου, Λαόνας και Αγίου Γεωργίου (Θαλασσινές Σπηλιές Πέγειας), καθώς και την κρατική δασική γη στην περιοχή Κυπάρισσος. Η αρμόδια αρχή για την προστασία και διαχείριση του ΕΔΠ Ακάμα είναι το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» εκπονήθηκε τον Φεβρουάριο 2018 από κοινοπραξία ιδιωτικών γραφείων περιβαλλοντικών μελετών. Τον Νοέμβριο του 2018 εγκρίθηκαν προκαταρκτικά οι στόχοι και οι κύριες πρόνοιες του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» από το Υπουργικό Συμβούλιο, ενώ τον Φεβρουάριο 2020 το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε όλες τις κύριες πρόνοιες του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα». Στο πλαίσιο του εν λόγω Σχεδίου, προτείνεται η δημιουργία 14 κόμβων υποδομών και εξυπηρέτησης επισκεπτών, καθώς και η βελτίωση του οδικού δικτύου, το οποίο περιλαμβάνει 11 κύριους δασικούς δρόμους που διασχίζουν το ΕΔΠ Ακάμα. Τον Σεπτέμβριο 2019 εξαγγέλθηκε ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, με θέμα «Κόμβοι Υποδομών Διαχείρισης του ΕΔΠ Ακάμα», τον Φεβρουάριο 2020 ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού από το Τμήμα Δασών και τον Οκτώβριο 2020 επικαιροποιήθηκε το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» από το Τμήμα Δασών, με βάση τα αποτελέσματα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Μετά την έγκριση όλων των κύριων προνοιών του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» από το Υπουργικό Συμβούλιο, τον Οκτώβριο του 2020 εκπονήθηκε «Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων», τον Ιανουάριο 2021 εκπονήθηκε «Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων)» και τον Απρίλιο 2021 «Συμπληρωματική Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων)» για την υλοποίηση του. Στο παρόν στάδιο, εκκρεμεί η αξιολόγηση των μελετών και η έκδοση των αναγκαίων εκθέσεων και γνωματεύσεων από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Απαραίτητες προϋποθέσεις πριν από την έγκριση του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα από το Υπουργικό Συμβούλιο
• Άρση των αυθαίρετων επεμβάσεων και επιβλαβών δραστηριοτήτων, καθώς και κατεδάφιση των παράνομων κατασκευών και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς, εντός ή/και πλησίον του ΕΔΠ Ακάμα και των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα.
• Απαλλοτρίωση των περίκλειστων ιδιωτικών περιουσιών στο ΕΔΠ Ακάμα, η ανάκτηση των οποίων από το κράτος θεωρείται απαραίτητη για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, όπως η συντήρηση και ανάπτυξη φυσικών πηγών πλούτου, περιλαμβανομένων των δασών και των υδάτων, η καλύτερη οριοθέτηση και διαχείριση του ΕΔΠ Ακάμα και των επιμέρους κρατικών δασών, καθώς και η διατήρηση και προστασία ειδών δασικής χλωρίδας και πανίδας ή δασικών οικοσυστημάτων εξαιρετικής σημασίας ή σπανιότητας που απαντώνται σε αυτά, με βάση το άρθρο 3(2)(κ) του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962 έως 2014 και το άρθρο 13 του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
• Επέκταση της περιοχής ΤΚΣ Χερσόνησος Ακάμα, με βάση τις πρόσφατες διαπιστώσεις και εισηγήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτές διατυπώνονται στο πλαίσιο ισχύουσας διαδικασίας παράβασης για τον ανεπαρκή καθορισμό του δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 στην Κύπρο. Η επιτακτική αυτή ανάγκη προκύπτει από την ισχύουσα διαδικασία παράβασης, που έχει κινήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο πλαίσιο της οποίας διαβίβασε Προειδοποιητική Επιστολή στις 18.05.2018 και Αιτιολογημένη Γνώμη στις 30.10.2020, λόγω του ανεπαρκούς καθορισμού του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο. Ειδικά όσον αφορά την προστατευόμενη περιοχή ΤΚΣ Χερσόνησος Ακάμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει την ανάγκη άμεσης και επαρκούς αντιπροσώπευσης σημαντικών τύπων φυσικών οικοτόπων, καθώς και ειδών άγριας χλωρίδας και πανίδας.
• Έκδοση Διατάγματος Κήρυξης της προστατευόμενης περιοχής ΤΚΣ Χερσόνησος Ακάμα σε Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και έκδοση διατάγματος καθορισμού μέτρων προτεραιότητας για την ΕΖΔ, με βάση το άρθρο 13 του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015.
• Έκδοση Διατάγματος Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής για την περιοχή ΕΖΔ Χερσόνησος Ακάμα, με βάση το άρθρο 15 του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015.
• Έκδοση Διατάγματος Προστασίας και Διαχείρισης των Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων για την περιοχή ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, με βάση τα άρθρα 6 και 7 του περί Προστασίας και Διαχείρισης ΑγρΊων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου του 2003 έως 2020.
Προβληματισμοί και επιφυλάξεις επί των προνοιών του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα
• Αποτροπή δημιουργίας τετελεσμένων, μέσω προειλημμένων Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου ή/και βεβιασμένων ενεργειών των συναρμόδιων αρχών. Σημειώνεται ότι:
– Το Τμήμα Δασών υπέβαλε ήδη αίτημα στον Υπουργό Εσωτερικών για την, κατά παρέκκλιση, ανέγερση κόμβου με αναψυκτήριο στην τοποθεσία Φοντάνα Αμορόζα, εντός της Διατηρητέας Περιοχής Ειδικού Ενδιαφέροντος, Χαρακτήρα και Φυσικής Καλλονής, η οποία κηρύχθηκε με βάση το άρθρο 38(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου (ΚΔΠ 114/89). Σύμφωνα με το Διάταγμα Διατήρησης (ΚΔΠ 114/89), «καμιά μετατροπή του φυσικού περιβάλλοντος θα γίνεται ή οικοδομική εργασία θα εκτελείται στην περιοχή […] η οποία είναι ειδικού ενδιαφέροντος, χαρακτήρα και φυσικής καλλονής». Τονίζεται ότι το πιο πάνω αίτημα υποβλήθηκε πριν από την υποβολή του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα σε Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων).
– Ο κύριος δασικός δρόμος Άγιος Μηνάς – Νέο Χωριό βρίσκεται ήδη στη διαδικασία εγγραφής του στο δημόσιο οδικό δίκτυο, πριν από την υποβολή του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα σε Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων). Η ενέργεια αυτή είναι πλήρως αντίθετη με τις προβλεπόμενες ρυθμίσεις και τα διαχειριστικά μέτρα που περιλαμβάνονται τόσο στο Διαχειριστικό Σχέδιο της Περιοχής Natura 2000 ΤΚΣ Χερσόνησος Ακάμα, όσο και στο Διαχειριστικό Σχέδιο της Περιοχής Natura 2000 ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα.
• Ορθή, επαρκής και έγκαιρη υποβολή του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα, περιλαμβανομένης τόσο της κατασκευής κόμβων υποδομών όσο και της βελτίωσης οδικού δικτύου, σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων), με βάση το άρθρο 4(2) του περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Σχέδια και/ή Προγράμματα Νόμου του 2005, το άρθρο 16 του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015, και το άρθρο 7(5) του περί Προστασίας και Διαχείρισης των Αγρίων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου του 2003 έως 2020.
• Συναξιολόγηση των έμμεσων, αθροιστικών και συνεργιστικών επιπτώσεων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα, καθώς και των σωρευτικών επιπτώσεων που αναμένεται να προκύψουν από την έγκριση και υλοποίηση του Σχεδίου, σε συνδυασμό με άλλα έργα και σχέδια που χωροθετούνται στη Χερσόνησο Ακάμα.
• Ειδικά όσον αφορά τις σωρευτικές επιπτώσεις, συναξιολόγηση των επιπτώσεων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα και των υπό εκπόνηση Σχεδίων Ανάπτυξης, δηλαδή των Τοπικών Σχεδίων Κοινοτήτων Ακάμα και Δήμου Πέγειας, τόσο στο πλαίσιο της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης, όσο και της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων).
• Επαρκής αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων για τη χωροθέτηση των κόμβων υποδομής και την εξυπηρέτηση των επισκεπτών του ΕΔΠ Ακάμα, με ιδιαίτερη έμφαση στα αναψυκτήρια, τα καταστήματα αναμνηστικών ειδών και τους χώρους στάθμευσης, καθώς και τη βελτίωση του υφιστάμενου οδικού δικτύου και κυρίως την ασφαλτόστρωση κύριων δασικών δρόμων.
• Εναρμόνιση των προτάσεων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα με τις πιο κάτω διατάξεις του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018 και τις πρόνοιες της Δήλωσης Δασικής Πολιτικής του 2013:
– Κήρυξη των Χερσαίων Ζωνών Υψηλής Προστασίας της Φύσης που εμπίπτουν στο ΕΔΠ Ακάμα, όπως αυτές καθορίζονται στα Διαχειριστικά Σχέδια των Περιοχών Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, σε φυσικά αποθέματα, με βάση το άρθρο 15(α) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
– Κήρυξη των σημαντικών γεωμορφολογικών και πολιτιστικών στοιχείων που εμπίπτουν στο ΕΔΠ Ακάμα και αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας και εξαιρετικής αισθητικής αξίας της Χερσονήσου Ακάμα, σε δασικά μνημεία, με βάση το άρθρο 16(α) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
– Κήρυξη περιοχών που εμπίπτουν στο ΕΔΠ Ακάμα, στις οποίες απαντώνται σπάνια και απειλούμενα είδη χλωρίδας που περιλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, σε φυσικά μικρό-αποθέματα, με βάση το άρθρο 16(β) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
– Εναρμόνιση των προνοιών του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα με την ισχύουσα Νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς επηρεασμό των διατάξεων του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015, του περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου του 2003 έως 2020, καθώς και του περί Αλιείας Νόμου (ΚΕΦ.135), περιλαμβανομένων των Κανονισμών και Διαταγμάτων που έχουν εκδοθεί δυνάμει των πιο πάνω Νόμων, με βάση το άρθρο 20(1) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
– Ενσωμάτωση των στόχων διατήρησης, των διαχειριστικών μέτρων και των προβλεπόμενων ρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στα Διαχειριστικά Σχέδια των Περιοχών Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, τα οποία έχουν ετοιμαστεί, εγκριθεί και δημοσιευτεί από το Τμήμα Περιβάλλοντος, τον Απρίλιο του 2016, και την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών, τον Σεπτέμβριο του 2016, με βάση το άρθρο 20(2)(α) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
• Ορθή, επαρκής και έγκαιρη καταγραφή, ανάλυση, εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων στο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο, με βάση τον περί της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο (Κυρωτικό) Νόμο του 2006.
• Εναρμόνιση των προνοιών του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» με το Έβδομο Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου. Ειδικότερα, με βάση το άρθρο 8(2) του Πρωτοκόλλου, απαγορεύεται η δόμηση σε απόσταση μικρότερη των 100 μ. τουλάχιστον από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή. Επιπρόσθετα, με βάση τα άρθρα 10, 11, 12 και 13 του Πρωτοκόλλου, τα συμβαλλόμενα μέρη πρέπει να λαμβάνουν ακόμη αυστηρότερα μέτρα για την προστασία των ειδικών παράκτιων οικοσυστημάτων (εκβολές ποταμών, θαλάσσια ενδιαιτήματα, παράκτια δάση και θίνες), των παράκτιων τοπίων σε προστατευόμενες ζώνες, καθώς και των μικρών νήσων και της πολιτιστικής κληρονομιάς στις παράκτιες ζώνες προστατευόμενων περιοχών. Επισημαίνουμε ότι το εν λόγω Πρωτόκολλο τέθηκε σε ισχύ στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 24.03.2011. Η υπογραφή και η κύρωση του Πρωτοκόλλου από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ευρωπαϊκό δίκαιο και δεσμεύει τα Κράτη Μέλη και τα θεσμικά τους όργανα. Συνεπώς, η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου είναι δεσμευτική για την Κυπριακή Δημοκρατία, παρόλο που δεν το υπέγραψε και δεν το επικύρωσε μέχρι σήμερα.
Σημεία του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα, τα οποία χρήζουν αναθεώρησης και τροποποίησης
• Επαναχωροθέτηση του σημείου εισόδου από το τέρμα στην αρχή του αγροτικού δρόμου Ίνειας – Λάρας, εισήγηση η οποία δεν επηρεάζει το χωροταξικό σχεδιασμό του ΕΔΠ Ακάμα, διασφαλίζει τη σύνδεση του βασικού κορμού / της περιοχής πυρήνα με τα επιμέρους τμήματα / τις περιοχές δορυφόρους του ΕΔΠ Ακάμα, συμβάλλει στην αποτροπή περαιτέρω πιέσεων και απειλών στη Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας και τις περιοχές Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, μειώνει σημαντικά το κόστος σχεδιασμού του ΕΔΠ Ακάμα και διασφαλίζει τη σύνδεση του ΕΔΠ Ακάμα με τις τοπικές κοινότητες, οι οποίες θα επωφελούνται από τη χρήση των υφιστάμενων υποδομών διανυκτέρευσης, εστίασης και αναψυχής εντός των ορίων ανάπτυξης τους.
• Αποτροπή χωροθέτησης αναψυκτηρίου και καταστήματος αναμνηστικών ειδών στο τέρμα του αγροτικού δρόμου Ίνειας – Λάρας, σε πολύ μικρή απόσταση από την Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας.
• Αποτροπή χωροθέτησης αναψυκτηρίου στο Νότιο Κόλπο της Λάρας, εντός ή/και πλησίον της Ζώνης Προστασίας της Παραλίας και της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας.
• Αποτροπή χωροθέτησης αναψυκτηρίου στην τοποθεσία Άγιος Επιφάνιος / Φοντάνα Αμορόζα, εντός της Διατηρητέας Περιοχής Ειδικού Ενδιαφέροντος, Χαρακτήρα και Φυσικής Καλλονής, καθώς και της Ζώνης Προστασίας της Παραλίας.
• Οποιεσδήποτε εργασίες συντήρησης και βελτίωσης του υφιστάμενου οδικού δικτύου πρέπει να γίνουν στη βάση των διαχειριστικών μέτρων και προβλεπόμενων ρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στα Διαχειριστικά Σχέδια των περιοχών Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα (π.χ. απαγόρευση ασφαλτόστρωσης υφιστάμενου οδικού δικτύου, μη υλοποίηση άλλων έργων δημόσιας υποδομής, όπως ηλεκτροδότησης, υδροδότησης και αποχέτευσης, μη εγγραφή δασικών δρόμων και αγροτικών χωματόδρομων στο δημόσιο οδικό δίκτυο, απαγόρευση ανοίγματος νέων δασικών και αγροτικών δρόμων, απαγόρευση εγγραφής μη εγγεγραμμένων οδικών προσβάσεων, κτλ).
• Μη ασφαλτόστρωση κύριων δασικών δρόμων στις περιοχές Άσπρος Ποταμός – Τοξεύτρα – Λάρα, Άγιος Μηνάς – Σμιγιές και Σμιγιές – Κουτσαγκάς – Κουδουνάς, προς αποφυγή των σοβαρών, αρνητικών και μη αναστρέψιμων επιπτώσεων, οι οποίες αναμένεται να επέλθουν στην ακεραιότητα και τη συνοχή των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα.
• Δραστικός περιορισμός ή/και απαγόρευση (με σαφώς καθορισμένες εξαιρέσεις, π.χ. ιδιοκτήτες γης, κάτοικοι κοινοτήτων, Άτομα με Αναπηρία / ΑμεΑ, κ.α.) διακίνησης ιδιωτικών οχημάτων, ελεγχόμενη πρόσβαση και διακίνηση οχημάτων τύπου σαφάρι για σκοπούς παροχής υπηρεσιών διακίνησης των επισκεπτών του ΕΔΠ Ακάμα, καθώς και απαγόρευση διακίνησης τετράτροχων μοτοσυκλετών (γουρούνων) εντός του ΕΔΠ Ακάμα και των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα.
• Προώθηση και ενίσχυση της διακίνησης επισκεπτών του ΕΔΠ Ακάμα με οχήματα μεταφοράς επισκεπτών σε όλους τους κύριους δασικούς δρόμους, με στόχο τη μείωση ή/και αποτροπή της διακίνησης ιδιωτικών οχημάτων και των σημαντικά αρνητικών επιπτώσεων που επιφέρει ο αυξημένος κυκλοφοριακός φόρτος στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000, κυρίως κατά την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο.
Σημεία που χρήζουν περαιτέρω ανάλυσης και συμπερίληψης στο Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα
• Προστασία και διαχείριση των λεγόμενων «νέων κρατικών δασών» που κηρύχθηκαν το 2016 (ΚΔΠ 187/2016), πέρα από τα λεγόμενα «παλαιά κρατικά δάση», τα οποία κηρύχθηκαν το 1940 (ΚΔΠ 474/1940).
• Ενσωμάτωση διαχειριστικών κατευθύνσεων και προτεινόμενων μέτρων που περιλαμβάνονται στη Μελέτη για την Εκτίμηση της Βοσκοϊκανότητας και Ετοιμασία Σχεδίου Διαχείρισης της Βόσκησης στον Ακάμα, η οποία εκπονήθηκε το Φεβρουάριο 2016 από το Τμήμα Δασών, στο πλαίσιο υπόθεσης διερεύνησης πιθανής παράβασης (EU Pilot) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
• Εκπόνηση και εφαρμογή Ειδικής Μελέτης Φέρουσας Ικανότητας Κυνηγίου και Σχεδίου Διαχείρισης Θηρεύσιμων Ειδών στη Χερσόνησο Ακάμα, με βάση το Διαχειριστικό Σχέδιο της Περιοχής Natura 2000 ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, το οποίο έχει εκπονηθεί και δημοσιευτεί από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών.
Ο αγώνας για περιβαλλοντική δικαιοσύνη συνεχίζεται
Το προτεινόμενο «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» ουσιαστικά έρχεται να εισβάλει στην περιοχή πυρήνα (core area) των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, χωροθετώντας αναψυκτήρια και καταστήματα αναμνηστικών ειδών, και ασφαλτοστρώνοντας δασικούς δρόμους σε υπό-περιοχές της Χερσονήσου Ακάμα, οι οποίες θα έπρεπε να απολαμβάνουν το αυστηρότερο καθεστώς προστασίας (π.χ. Ζώνη Προστασίας της Παραλίας, Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας, Διατηρητέα Περιοχή Ειδικού Ενδιαφέροντος, Χαρακτήρα και Φυσικής Καλλονής Λουτρά της Αφροδίτης – Φοντάνα Αμορόζα, κ.α.). Για εμάς, ο αγώνας για την προστασία της Χερσονήσου Ακάμα δεν ξεκίνησε με το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα», ούτε και θα τελειώσει με την έγκριση ή ακύρωσή του.
Η Χερσόνησος Ακάμα αποτελεί, μαζί με το Ακρωτήρι Λεμεσού και την Χερσόνησο Καρπασίας, μία από τις τελευταίες παράκτιες περιοχές προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας στην Κύπρο. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κοινής μας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Καλούμε τις αρμόδιες αρχές να αντιμετωπίσουν την Χερσόνησο Ακάμα ως τέτοια, αντί να την αλλοιώσουν και να την μετατρέψουν σ’ ένα kitsch τουριστικό προορισμό, ανεγείροντας αναψυκτήρια και καταστήματα αναμνηστικών ειδών ή ασφαλτοστρώνοντας δασικούς δρόμους μέσα στα ακάμωτα. Εμείς από την πλευρά μας θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για την προστασία της κοινής μας, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Γιατί, όπως μας θυμίζει και ο Murray Bookchin, «αν δεν πραγματοποιήσουμε το αδύνατο, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το αδιανόητο».
Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών
& Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus, 19.04.2021
*Οι πιο πάνω θέσεις στηρίζονται σε σειρά τοποθετήσεων που υποβλήθηκαν προς τις Αρμόδιες Αρχές, από το 2016 μέχρι σήμερα, από την Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου (ΟΠΟΚ) και άλλες Περιβαλλοντικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Ανάμεσα στα είδη καθορισμού της περιοχής του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα (Site of Community Interest Chersonisos Akama) περιλαμβάνονται τα δύο είδη προτεραιότητας των θαλάσσιων χελωνών, η Χελώνα Καρέτα (Caretta caretta) και η Πράσινη Χελώνα (Chelonia mydas).
Ειδικότερα, η Χερσόνησος Ακάμα είναι η πιο σημαντική περιοχή ωοτοκίας του κινδυνεύοντος είδους προτεραιότητας της Πράσινης Χελώνας σε ολόκληρη την Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σημειώνεται ότι η Κύπρος είναι το μοναδικό κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο οποίο αναπαράγεται η Πράσινη Χελώνα και ένα από τα δυο κράτη στη Μεσόγειο (μαζί με την Τουρκία). Η Χερσόνησος Ακάμα είναι εξαιρετικά σημαντική για την ωοτοκία τόσο της Πράσινης Χελώνας όσο και της Χελώνας Καρέτα, αφού σε αυτήν παρατηρείται περίπου το 75% και το 25% των συνολικών φωλιών στην Κυπριακή Δημοκρατία, αντίστοιχα.
Στην Χερσόνησο Ακάμα υπάρχουν εννέα παραλίες ωοτοκίας των δύο ειδών θαλάσσιων χελωνών, από τις οποίες οι έξι θεωρούνται ως κύριες παραλίες ωοτοκίας. Από τα βόρεια προς τα νότια, οι κύριες παραλίες ωοτοκίας περιλαμβάνουν τις Καραβόπετρες, τη Βόρεια Λάρα, τη Λάρα, τη Νότια Λάρα, τους Άγιους Φανέντες και την Τοξεύτρα. Μικρότερης έκτασης ωοτοκία, πλην όμως σημαντική, παρατηρείται στην παραλία του Ασπρόκρεμμου – Χάλαβρον στο Νέο Χωριό, η οποία από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και έπειτα επηρεάστηκε σημαντικά από την επέκταση των ορίων ανάπτυξης και την ανέγερση ξενοδοχειακών μονάδων και παραθεριστικών κατοικιών, στην παραλία Τζιόνι, καθώς και στην αμμώδη παραλία που βρίσκεται απέναντι από τις Νησίδες Καννούθκια και Σκλινιτζιά, γνωστή και ως Κόππος.
Οι θαλάσσιες χελώνες και τα αυγά τους προστατεύονται στην Κύπρο από τον περί Αλιείας Νόμο (Κεφάλαιο 135) του 1972 και τους περί Αλιείας Κανονισμούς του 1989-90, ενώ η προστασία του σημαντικότερου βιοτόπου των θαλάσσιων χελωνών στην περιοχή Λάρας και Τοξεύτρας διασφαλίστηκε μέσω των περί Αλιείας Κανονισμών και του περί Προστασίας της Παραλίας Διατάγματος του 1989-90.
Συγκεκριμένα, τα δύο είδη θαλάσσιων χελωνών της Πράσινης Χελώνας και της Κοινής Χελώνας προστατεύονται από τον περί Αλιείας Νόμο (Κεφάλαιο 135) του 1972. Έκτοτε, το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών προστατεύει τις φωλιές τους, με επίκεντρο το Σταθμό στην περιοχή προστασίας Λάρας-Τοξεύτρας. Οι πρώτες έρευνες που αφορούσαν φωλιές θαλάσσιων χελωνών διεξήχθησαν μεταξύ 1976 και 1977. Το ετήσιο Πρόγραμμα Προστασίας των Θαλάσσιων Χελωνών στις παραλίες της Λάρας και της Τοξεύτρας ξεκίνησε από το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών το 1978, έχοντας ως κύριους στόχους την προστασία των θαλάσσιων χελωνών, των αυγών τους και των νεογέννητων χελωνών από τους φυσικούς τους εχθρούς, κυρίως τις αλεπούδες, και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας κηρύχθηκε το 1989, μέσω των περί Αλιείας Κανονισμών που αρχικά εκδόθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο (Κανονιστική Διοικητική Πράξη 172/1989) και στη συνέχεια επικυρώθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων (Κανονιστική Διοικητική Πράξη 273/1990), στη βάση του άρθρου 6 του περί Αλιείας Νόμου (Κεφάλαιο 135).
Η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας περιλαμβάνει την παραλιακή περιοχή μέχρι 90 μέτρα από τη θάλασσα και τη θαλάσσια περιοχή μέχρι 20 μέτρα βάθος, από το Αργάκι του Γιουσούφη στα βόρεια μέχρι την εκβολή του Άσπρου Ποταμού στα νότια. Εκτείνεται κατά μήκος της ακτογραμμής σε απόσταση περίπου 10 χλμ. και έχει συνολική έκταση περίπου 650 εκτάρια. Χωροθετείται στη διοικητική επικράτεια των Κοινοτήτων Ίνειας και Κάτω Αρόδων, καθώς και του Δήμου Πέγειας. Η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας περιλαμβάνει τις 6 προαναφερθείσες κύριες παραλίες ωοτοκίας θαλάσσιων χελώνων στην Χερσόνησο Ακάμα.
Στο πλαίσιο των περί Αλιείας Κανονισμών του 1989-90, εντός της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας απαγορεύεται η τοποθέτηση ομπρελών, κρεβατιών, αντίσκηνων και τροχόσπιτων, η παραμονή πάνω στην παραλιακή περιοχή κατά τις νυκτερινές ώρες, αρχίζοντας μία ώρα πριν τη δύση και μέχρι μία ώρα μετά την ανατολή του ήλιου, το ψάρεμα εκτός με καλάμι, η χρήση ή αγκυροβόληση σκάφους χωρίς άδεια, καθώς και η οδήγηση οποιουδήποτε οχήματος πάνω στις παραλίες.
Παράλληλα, μέσω σχετικού Διατάγματος που εκδόθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο (Κανονιστική Διοικητική Πράξη 8/1990), στη βάση του άρθρου 5(1) του περί Προστασίας της Παραλίας Νόμου (Κεφάλαιο 59), απαγορεύεται η ανέγερση οποιασδήποτε κατασκευής (προσωρινής ή μόνιμης μορφής) στις περιοχές της παραλίας των κοινοτήτων Ίνειας και Κάτω Αρόδων, καθώς και του Δήμου Πέγειας, οι οποίες εμπίπτουν εντός ή εφάπτονται της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας.
Λόγω του ότι περιλαμβάνει τις κύριες παραλίες ωοτοκίας θαλάσσιων χελωνών στη δυτική ακτή της Κύπρου, η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας κηρύχθηκε το 2013 ως Ειδικά Προστατευόμενη Περιοχή Μεσογειακής Σημασίας (Special Protection Area of Mediterranean Importance, SPAMI), στη βάση του Πρωτοκόλλου για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές και τη Βιολογική Ποικιλότητα της Μεσογείου της Σύμβασης της Βαρκελώνης (Protocol concerning Specially Protected Areas and Biological Diversity in the Mediterranean of the Barcelona Convention), το οποίο υπογράφτηκε στο πλαίσιο του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (Mediterranean Action Plan / United Nations Environment Programme, MAP/UNEP). Η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας κηρύχθηκε επίσης σε Βιογενετικό Απόθεμα (Biogenetic Reserve) από τη Σύμβαση της Βέρνης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων (Bern Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats) του Συμβουλίου της Ευρώπης (Council of Europe).
Σύμφωνα με τον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (The International Union for the Conservation of Nature Red List of Threatened Species), δύο από τις σημαντικότερες απειλές για τα είδη καθορισμού και προτεραιότητας των θαλάσσιων χελώνων, το Ευάλωτο (Vulnerable) Caretta caretta και το Κινδυνεύον (Endangered) Chelonia mydas, είναι:
Τόσο η οικιστική και τουριστική ανάπτυξη, όσο και η ανθρώπινη διείσδυση / έντονη παρουσία στον οικότοπο και η όχληση, λόγω παράκτιων δραστηριοτήτων αναψυχής και άλλων δραστηριοτήτων, επιφέρουν σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν αλλοίωση των οικοσυστημάτων, υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων, όχληση των ειδών και έμμεσες επιπτώσεις, όπως η μειωμένη αναπαραγωγική επιτυχία.
Σημειώνεται επίσης ότι, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου (Protocol on Integrated Coastal Zone Management in the Mediterranean of the Barcelona Convention), απαγορεύεται η δόμηση σε απόσταση μικρότερη των 100 μ. τουλάχιστον από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή. Επιπρόσθετα, τα συμβαλλόμενα μέρη πρέπει να λαμβάνουν ακόμη αυστηρότερα μέτρα για την προστασία των ειδικών παράκτιων οικοσυστημάτων (εκβολές ποταμών, θαλάσσια ενδιαιτήματα, παράκτια δάση και θίνες), των παράκτιων τοπίων σε προστατευόμενες ζώνες, καθώς και των μικρών νήσων και της πολιτιστικής κληρονομιάς στις παράκτιες ζώνες προστατευόμενων περιοχών. Το Πρωτόκολλο υπογράφηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 04.12.2008, δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 04.02.2009 επικυρώθηκε στις 13.09.2010 και τέθηκε σε ισχύ στις 24.03.2011. Η υπογραφή και η κύρωση του Πρωτοκόλλου από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ευρωπαϊκό δίκαιο και δεσμεύει τα Κράτη Μέλη και τα θεσμικά τους όργανα. Συνεπώς, η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου είναι δεσμευτική για την Κυπριακή Δημοκρατία, παρόλο που δεν το υπέγραψε και δεν το επικύρωσε μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, σύμφωνα με το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, εντός ή/και πλησίον της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας χωροθετούνται:
Οι περισσότερες από τις υποδομές εξυπηρέτησης και αναψυχής επισκεπτών εντός ή/και πλησίον της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας χωροθετούνται σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή.
Το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, αν και προσπαθεί να πείσει ότι θα πετύχει την προστασία και διαχείριση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 στην Χερσόνησο Ακάμα, ουσιαστικά έρχεται να αναιρέσει κανονισμούς και διατάγματα αυστηρής προστασίας, όπως αυτά στην Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας, μέσω της χωροθέτησης «κόμβων διευκολύνσεων και εξυπηρέτησης επισκεπτών». Η προσέγγιση αυτή, αφενός θα οδηγήσει σε αύξηση της επισκεψιμότητας, πίεσης και όχλησης σημαντικών ειδών καθορισμού και προτεραιότητας, όπως τα δύο είδη θαλάσσιων χελώνων, και αφετέρου θα ανοίξει «παραθυράκια» για μελλοντικές αναπτύξεις στην περιοχή, κυρίως μέσω της παραχώρησης πρόσβασης σε ασφαλτοστρωμένους δημόσιους δρόμους.
Και όλα αυτά τη στιγμή που η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας θα πρέπει, με βάση τον περί Δασών Νόμο του 2012 έως 2018, να κηρυχθεί σε «φυσικό απόθεμα» (“nature reserve”).
Είναι συνεπώς εύκολο να διαβάζουμε και να ακούμε «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» για την προστασία και διαχείριση της Χερσονήσου Ακάμα. Έχουμε όμως κάθε λόγο, εξαιτίας όσων αναφέρουμε πιο πάνω να ανησυχούμε για την Χερσόνησο Ακάμα και να είμαστε σε εγρήγορση, έχοντας στόχο την ακύρωση των ασύμβατων και επιζήμιων σχεδίων που προωθεί η κυβέρνηση.
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών
& Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus, 13.04.2021.
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών
& Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus
Για τη συρρίκνωση και τον κατακερματισμό της Χερσονήσου Ακάμα
«Το πανό είχε τη δική του ιστορία…»
Η Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών και η Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus θεωρούν ότι η σημαντικότερη απειλή που αντιμετωπίζει η Χερσόνησος Ακάμα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες είναι ο κατακερματισμός και η συρρίκνωση της περιοχής προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας.
Η ιστορία του κατακερματισμού και της συρρίκνωσης της προστατευόμενης περιοχής της Χερσονήσου Ακάμα συνοψίζεται στα ακόλουθα σημεία:
• 1987-1995, Απόθεμα Βιόσφαιρας (Biosphere Reserve), UNESCO, χερσαία έκταση 23.000 εκτάρια
Μεταξύ 1987 και 1995, η Χερσόνησος Ακάμα προτάθηκε ως Απόθεμα Βιόσφαιρας (Biosphere Reserve) της UNESCO, με χερσαία έκταση 23.000 εκτάρια. Ειδικότερα, το «Περιβαλλοντικό Σχέδιο Δράσης για την Κύπρο» (“Environmental Action Plan for Cyprus”) δημοσιεύτηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Development Programme – UNDP), τον Νοέμβριο 1987. Ένα από τα εννιά βασικά σημεία του «Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης για την Κύπρο» ήταν η «κήρυξη της Χερσονήσου Ακάμα σε εθνικό πάρκο και διεθνές απόθεμα βιόσφαιρας» (“declare the Akamas Peninsula a national park and an international biosphere reserve”).
Το «Διαχειριστικό Σχέδιο Διατήρησης για την Χερσόνησο Ακάμα» (“Conservation Management Plan for the Akamas Peninsula”) εκπονήθηκε μεταξύ 1990 και 1995. Η ανάθεση σε διεθνή ομάδα εξειδικευμένων μελετητών έγινε από το Γραφείο Προγραμματισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο πλαίσιο του Μεσογειακού Περιβαλλοντικού Προγράμματος Τεχνικής Βοήθειας (Mediterranean Environment Technical Assistance Programme – METAP), με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Development Programme – UNDP), της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank), της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Commission of the European Communities) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (European Investment Bank – EIB).
Το «Διαχειριστικό Σχέδιο Διατήρησης για την Χερσόνησο Ακάμα» προνοούσε την κήρυξη ολόκληρης της Χερσονήσου Ακάμα σε Απόθεμα Βιόσφαιρας, στο πλαίσιο του Προγράμματος Άνθρωπος και Βιόσφαιρα (Man and the Biosphere Programme) της UNESCO. Το προτεινόμενο Απόθεμα Βιόσφαιρας θα κάλυπτε χερσαία έκταση 23,000 εκταρίων και θα περιελάμβανε πέντε ζώνες διαχείρισης:
• 1987, 1997 & 2016, Συστάσεις για τη διατήρηση της Χερσονήσου Ακάμα (Recommendations on the conservation of the Akamas Peninsula), Μόνιμη Επιτροπή, Σύμβαση της Βέρνης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων, Συμβούλιο της Ευρώπης (Standing Committee, Bern Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats, Council of Europe), χερσαία έκταση 23.000 εκτάρια
Στις 11.12.1987, η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων του Συμβουλίου της Ευρώπης υιοθέτησε τη «Σύσταση Αρ. 7 (1987) για την προστασία των θαλάσσιων χελώνων και του ενδιαιτήματος τους» (“Recommendation No. 7 (1987) on the protection of marine turtles and their habitat”). Κατόπιν υποβολής σχετικού παραπόνου, από το 1996 μέχρι σήμερα, η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης του Συμβουλίου της Ευρώπης παρακολουθεί σε ετήσια βάση την υπόθεση της διατήρησης της Χερσονήσου Ακάμα και των παραλιών ωοτοκίας των δύο θαλάσσιων χελώνων. Στις 05.12.1997, υιοθέτησε τη «Σύσταση Αρ. 63 (1997) για τη διατήρηση της Χερσονήσου Ακάμα, στην Κύπρο, και, κυρίως, των παραλιών ωοτοκίας των ειδών Caretta caretta και Chelonia mydas» (“Recommendation No. 63 (1997) on the conservation of the Akamas Peninsula, Cyprus, and, in particular, of the nesting beaches of Caretta caretta and Chelonia mydas”). Επιπλέον, στις 11.11.2016, υιοθέτησε τη «Σύσταση Αρ. 191 (2016) για τη διατήρηση της Χερσονήσου Ακάμα και των παραλιών ωοτοκίας των θαλάσσιων χελώνων στον Κόλπο Χρυσοχούς» (“Recommendation No. 191 (2016) on the conservation of the Akamas Peninsula and the sea turtle nesting beaches of Chrysochou Bay, Cyprus”).
Μεταξύ άλλων, η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης του Συμβουλίου της Ευρώπης εισηγείται όπως η Κυπριακή Δημοκρατία προβεί στην «κήρυξη ολόκληρης της Χερσονήσου Ακάμα σε εθνικό πάρκο, απόθεμα βιόσφαιρας ή προστατευόμενη περιοχή με αντίστοιχο διεθνές καθεστώς προστασίας, περιλαμβάνοντας στην προστατευόμενη περιοχή την περιοχή Natura 2000» (“declare the whole of the Akamas Peninsula a national park, a biosphere reserve or a protected area with comparable international protected status, including in the protected area the Natura 2000 area”).
• 1989-2014, Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (Important Bird Area), BirdLife Cyprus & BirdLife International, χερσαία έκταση 20.772 εκτάρια
Μεταξύ 1989 και 2014, η Χερσόνησος Ακάμα αναγνωρίστηκε από τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο Κύπρου (BirdLife Cyprus) ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (με κωδικό 12027), με βάση τα κριτήρια του BirdLife International, στο πλαίσιο του Προγράμματος Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (Important Bird Areas Programme). Η χερσαία έκταση της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά Χερσόνησος Ακάμα – Φαράγγια Αγίας Αικατερίνης και Αγίας Παρασκευής ανέρχεται στα 20.772 εκτάρια. Η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά καθορίστηκε για πρώτη φορά το 1989 και στη συνέχεια επικαιροποιήθηκε το 2000, 2004 και το 2014. Το μεγαλύτερο μέρος της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά κηρύχθηκε ως Γνωστός Διάδρομος – Πέρασμα Διέλευσης Αποδημητικών Αγρίων Πτηνών από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών, τον Απρίλιο 2006.
• 1998-2003, Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Special Area of Conservation), Δίκτυο Natura 2000, Ευρωπαϊκή Ένωση, χερσαία έκταση 17.690 εκτάρια
Μεταξύ 1998 και 2003, η Χερσόνησος Ακάμα χαρτογραφήθηκε και προτάθηκε για ένταξη στο Δίκτυο Natura 2000 ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (με κωδικό CY4000010). Η συνολική έκταση της προτεινόμενης Ειδικής Ζώνης Διατήρησης Χερσόνησος Ακάμα ανερχόταν στα 25.541 εκτάρια, εκ των οποίων 17.690 εκτάρια αποτελούσαν την χερσαία έκταση και 7.851 εκτάρια αποτελούσαν την θαλάσσια έκταση. Ο φορέας υλοποίησης του έργου ήταν η τότε Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (νυν Τμήμα Περιβάλλοντος Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος), με τη συγχρηματοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το έργο «Ειδικές Περιοχές Διατήρησης (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) στην Κύπρο» / “Special Areas of Conservation (Directive 92/43/EEC) in Cyprus” (με κωδικό LIFE98 TCY/CY/172) υλοποιήθηκε μεταξύ 01.04.1999-30.09.2002, στο πλαίσιο του «Προγράμματος LIFE Τρίτες Χώρες 1992-2006» (“LIFE Third Countries 1992-2006 Programme”). Η τελική έκθεση του έργου δημοσιεύτηκε από το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος και το Υπουργείο Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Νοέμβριο 2003.
• 2009, Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Special Protection Area), Δίκτυο Natura 2000, Ευρωπαϊκή Ένωση, χερσαία έκταση 10.231 εκτάρια
Το 2009, τμήμα της Χερσονήσου Ακάμα εντάχθηκε στο Δίκτυο Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (με κωδικό CY4000023) για τη διατήρηση των αγρίων πτηνών. Η συνολική έκταση της καθορισμένης περιοχής Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα ανέρχεται στα 18.082 εκτάρια, εκ των οποίων 10.231 εκτάρια αποτελούν τη χερσαία έκταση και 7.851 εκτάρια αποτελούν τη θαλάσσια έκταση. Η αρμόδια αρχή για την προστασία και διαχείριση της περιοχής Ζώνη Ειδικής Προστασίας είναι η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών. Η περιοχή Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα κηρύχθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία τον Δεκέμβριο 2009. Το «Διαχειριστικό Σχέδιο για την Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα» εκπονήθηκε και δημοσιεύτηκε από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας τον Σεπτέμβριο 2016. Ωστόσο, μέχρι σήμερα εκκρεμεί η έκδοση του αναγκαίου διατάγματος προστασίας και διαχείρισης των αγρίων πτηνών και θηραμάτων στη Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα.
• 2009-2010 & 2016-2019, Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (Site of Community Importance), Δίκτυο Natura 2000, Ευρωπαϊκή Ένωση, χερσαία έκταση 10.163 εκτάρια
Μεταξύ 2009 και 2010, τμήμα της Χερσονήσου Ακάμα συμπεριλήφθηκε στο Δίκτυο Natura 2000 ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (με κωδικό CY4000010), για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Η συνολική έκταση της καθορισμένης περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα ανέρχεται στα 17.914 εκτάρια, εκ των οποίων 10.163 εκτάρια αποτελούν τη χερσαία έκταση και 7.851 εκτάρια αποτελούν τη θαλάσσια έκταση. Οι αρμόδιες αρχές για την προστασία και διαχείριση της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος, το Τμήμα Δασών και το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Η περιοχή Τόπος Κοινοτικής Σημασίας προτάθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία τον Ιούλιο 2009 και κηρύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Φεβρουάριο 2010. Το «Διαχειριστικό Σχέδιο για την Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα» εκπονήθηκε τον Ιούνιο 2014 και δημοσιεύτηκε από το Τμήμα Περιβάλλοντος στις αρχές Απριλίου 2016. Στα τέλη Απριλίου 2016, κατόπιν απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου η κήρυξη της καθορισμένης περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα ακυρώθηκε για διαδικαστικούς λόγους. Τα όρια της περιοχής αναδημοσιεύτηκαν τον Σεπτέμβριο 2016 και οι σχετικές ενστάσεις υποβλήθηκαν μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου 2016. Ακολούθως, μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2019, επανακηρύχθηκε η περιοχή Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα. Ωστόσο, μέχρι σήμερα εκκρεμεί η έκδοση των αναγκαίων διαταγμάτων για:
Η χερσαία έκταση της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα, όπως αυτή καθορίστηκε μεταξύ 2009-2010 και 2016-2019, περιλαμβάνει την περιοχή άγριας φύσης (wilderness area) και τις χερσαίες τοποθεσίες οικολογικής αξίας (terrestrial sites of ecological value), οι οποίες συναποτελούν την περιοχή πυρήνα (core area) του προτεινόμενου Αποθέματος Βιόσφαιρας της UNESCO. Επιπλέον, αντιστοιχεί περίπου στο 50% της προτεινόμενης περιοχής Ειδική Ζώνη Διατήρησης Χερσόνησος Ακάμα, όπως αυτή είχε χαρτογραφηθεί και προταθεί αρχικά στο πλαίσιο του έργου «Ειδικές Περιοχές Διατήρησης (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) στην Κύπρο», μεταξύ 1998 και 2003.
Τον Μάιο 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε διαδικασία παράβασης και διαβίβασε προειδοποιητική επιστολή (letter of notice) στις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας για τον ανεπαρκή καθορισμό της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα. Η υπόθεση παράβασης έκλεισε και αρχειοθετήθηκε τον Νοέμβριο 2018. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε νέα διαδικασία παράβασης, στο πλαίσιο της οποίας διαβίβασε στις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας προειδοποιητική επιστολή (letter of notice) τον Μάιο 2018 και αιτιολογημένη γνώμη (reasoned opinion) τον Οκτώβριο 2020 για τον ανεπαρκή καθορισμό του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο, με σαφή αναφορά σε χερσαίους τύπους φυσικών οικοτόπων και είδη άγριας χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στην Χερσόνησο Ακάμα και δεν καλύπτονται επαρκώς από τα όρια της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα. Η διαδικασία παράβασης κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας εκκρεμεί μέχρι σήμερα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• 2016 μέχρι σήμερα, Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα, Τμήμα Δασών, Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, χερσαία έκταση 7.762 εκτάρια
Το 2016, περίπου το 75% των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα κηρύχθηκε σε Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα. Το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα έχει χερσαία έκταση 7.762 εκτάρια και περιλαμβάνει τα Κύρια Κρατικά Δάση Ακάμα, Πέγειας, Μελέτη, Χάλαβρον, Πετράτη – Ανδρολίκου, Λαόνας και Αγίου Γεωργίου – Θαλασσινών Σπηλιών Πέγειας, καθώς και την κρατική δασική γη στην περιοχή Κυπάρισσος. Η αρμόδια αρχή για την προστασία και διαχείριση του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα είναι το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα» εκπονήθηκε τον Φεβρουάριο 2018 και επικαιροποιήθηκε τον Οκτώβριο 2020. Στο πλαίσιο του εν λόγω Σχεδίου, προτείνεται η δημιουργία 14 κόμβων υποδομών και εξυπηρέτησης επισκεπτών, καθώς και η βελτίωση του οδικού δικτύου, το οποίο περιλαμβάνει 11 κύριους δασικούς δρόμους που διασχίζουν το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα. Τον Οκτώβριο 2020 εκπονήθηκε «Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» και τον Ιανουάριο 2021 εκπονήθηκε «Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων)» από την υλοποίηση του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα». Στο παρόν στάδιο, εκκρεμεί η αξιολόγηση των δύο μελετών και η έκδοση των αναγκαίων εκθέσεων / γνωματεύσεων από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα», μεταξύ άλλων, προνοεί τη χωροθέτηση μεγάλου αριθμού αναψυκτηρίων σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές (Φοντάνα Αμορόζα, Νότιος Κόλπος Λάρας, διασταύρωση Ίνειας – Λάρας, Φαράγγι Άβακα και Άσπρος Ποταμός), την κατασκευή μεγάλου αριθμού καταστημάτων αναμνηστικών ειδών σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές (Λουτρά της Αφροδίτης, Σμιγιές, διασταύρωση Ίνειας – Λάρας και Άσπρος Ποταμός), καθώς και την ασφαλτόστρωση τριών κύριων δασικών δρόμων (Άσπρος Ποταμός – Τοξεύτρα – Λάρα, Σμιγιές –Άγιος Μηνάς και Κουδουνάς – Σμιγιές). Αρκετές από τις πρόνοιες του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου» αντιβαίνουν τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας ή/και συγκρούονται με τα μέτρα διαχείρισης που περιλαμβάνονται στα «Διαχειριστικά Σχέδια των Περιοχών Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα».
Ο αγώνας για περιβαλλοντική δικαιοσύνη συνεχίζεται
Τα τελευταία 30 χρόνια, λοιπόν, η προστατευόμενη περιοχή της Χερσονήσου Ακάμα έχει συρρικνωθεί κατά το ήμισυ. Το προτεινόμενο «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα» έρχεται ουσιαστικά να εισβάλει στην περιοχή πυρήνα (core area), τοποθετώντας αναψυκτήρια και καταστήματα αναμνηστικών ειδών, και ασφαλτοστρώνοντας δασικούς δρόμους εντός της Χερσονήσου Ακάμα, η οποία θα έπρεπε να απολαμβάνει το αυστηρότερο καθεστώς προστασίας.
Ο αγώνας για την προστασία της Χερσονήσου Ακάμα δεν ξεκίνησε με το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα», ούτε και θα τελειώσει με την έγκριση ή ακύρωσή του.
Η Χερσόνησος Ακάμα αποτελεί, μαζί με το Ακρωτήρι και την Καρπασία, μία από τις τελευταίες παράκτιες περιοχές προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας στην Κύπρο. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κοινής μας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Καλούμε τις αρμόδιες αρχές να αντιμετωπίσουν την Χερσόνησο Ακάμα ως τέτοια, αντί να την καρατομούν, ανοίγοντας την όρεξη σε διάφορους «καλοθελητές», οι οποίοι βλέπουν «ζώνες ανάπτυξης» μέσα στα ακάμωτα. Εμείς από την πλευρά μας θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για την προστασία της κοινής μας, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Γιατί, όπως μας θυμίζει και ο Murray Bookchin, «αν δεν πραγματοποιήσουμε το αδύνατο, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το αδιανόητο».
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών
& Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus, 23.03.2021.
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΑΚΤΩΝ & ΚΙΝΗΣΗ SAVE AKAMAS / SAVE CYPRUS
ΚΟΙΝΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ – ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2019
«ΕΚΛΕΙΣΑΝ» ΣΥΜΒΟΛΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ!
ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΚΤΙΖΟΥΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΟΤΟΠΟ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΦΩΚΙΑΣ
ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΕΣ ΣΠΗΛΙΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΕΓΕΙΑΣ, ΣΤΗΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ ΑΚΑΜΑ!
Μέλη της Πρωτοβουλίας για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών και της Κίνησης Save Akamas / Save Cyprus προέβησαν σήμερα σε μία άμεση και δυναμική δράση, κατά την οποία «έκλεισαν» συμβολικά την είσοδο του Τμήματος Περιβάλλοντος στην Λευκωσία. Η παρέμβαση αυτή αναδεικνύει την λανθασμένη και εκπρόθεσμη απόφαση του Τμήματος Περιβάλλοντος, η οποία συνεχίζει να επιτρέπει τη δόμηση εντός της παράκτιας ζώνης και σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από τη θάλασσα, πάνω ακριβώς από το βιότοπο της Μεσογειακής Φώκιας (Monachus monachus) στις Θαλασσινές Σπηλιές του Δήμου Πέγειας.
Η Μεσογειακή Φώκια αποτελεί το πιο απειλούμενο είδος θαλάσσιου θηλαστικού στην Κύπρο, την Μεσόγειο και την Ευρώπη. Ο παγκόσμιος πληθυσμός ανέρχεται περίπου σε 350-450 ενήλικα άτομα και διακρίνεται σε 3-4 υποπληθυσμούς στην Ανατολική Μεσόγειο (Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρο), στο Κάβο Μπλάνκο (Μαυριτανία), στο Αρχιπέλαγος Μαδέρα (Πορτογαλία) και στη Δυτική Μεσόγειο (Μαρόκο και Αλγερία). Ο συνολικός πληθυσμός σε ολόκληρη την Κύπρο ανέρχεται περίπου σε 10-15 ενήλικα και νεαρά άτομα. Σύμφωνα με τον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για την Διατήρηση της Φύσης, η Μεσογειακή Φώκια χαρακτηρίζεται ως κινδυνεύον είδος σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα, χαρακτηρίζεται ως είδος προτεραιότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
Η επιτόπια διαμαρτυρία της Πρωτοβουλίας για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών και της Κίνησης Save Akamas / Save Cyprus διοργανώθηκε μία μόλις ημέρα μετά τη δημοσίευση από το Τμήμα Περιβάλλοντος της Έκθεσης Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης) για την περιοχή Θαλασσινές Σπηλιές του Δήμου Πέγειας. Η έκθεση δημοσιεύτηκε την Πέμπτη, 11 Απριλίου 2019, με βάση το άρθρο 16 των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 μέχρι 2015, που εναρμονίζει τη νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις διατάξεις του άρθρου 6, παράγραφοι 3 και 4, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Η μελέτη εκπονήθηκε στο πλαίσιο της απόφασης που λήφθηκε στη σύσκεψη των Υπουργών Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και Εσωτερικών στις 22/3/2018, για τις αναπτύξεις που αδειοδοτήθηκαν μεταξύ Μαρτίου 2017 και Μαρτίου 2018 στις Θαλασσινές Σπηλιές του Δήμου Πέγειας, εντός και πλησίον (εφάπτονται) των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (CY4000010) και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (CY4000023) Χερσόνησος Ακάμα. Η μελέτη εκπονήθηκε και η έκθεση δημοσιεύτηκε μετά την έκδοση 4 περιβαλλοντικών εγκρίσεων από το Τμήμα Περιβάλλοντος, καθώς και τη χορήγηση 7 πολεοδομικών αδειών από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως για αναπτύξεις που χωροθετούνται στην περιοχή Θαλασσινές Σπηλιές του Δήμου Πέγειας, εντός της παράκτιας ζώνης και σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από τη θάλασσα.
Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ Μαρτίου 2017 και Μαρτίου 2018, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε 3 περιβαλλοντικές εγκρίσεις, οι οποίες αφορούν 5 αιτήσεις χορήγησης πολεοδομικών αδειών που υποβλήθηκαν από 3 ιδιωτικές εταιρείες ανάπτυξης γης και χωροθετούνται σε δύο υποπεριοχές των Θαλασσινών Σπηλιών του Δήμου Πέγειας. Οι 2 από τις 3 περιβαλλοντικές εγκρίσεις αφορούν 53 παραθεριστικές κατοικίες με κολυμβητική δεξαμενή έκαστη, 3 βιολογικούς σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων και ένα ξενοδοχείο 5 αστέρων, 8 ορόφων και 168 κλινών, που χωροθετούνται μεταξύ των τοποθεσιών Καφίζης και Μανίκης, σε απόσταση περίπου 60 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή. Η άλλη μία από τις 3 περιβαλλοντικές εγκρίσεις αφορά 6 παραθεριστικές κατοικίες με κολυμβητική δεξαμενή έκαστη και ένα βιολογικό σταθμό επεξεργασίας λυμάτων, που χωροθετούνται μεταξύ των τοποθεσιών Κανταρκαστοί και Σπήλιος της Φώκαινας, σε απόσταση περίπου 30 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή.
Επιπλέον, τον Μάρτιο 2019, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε μία νέα περιβαλλοντική έγκριση, η οποία αφορά 2 αιτήσεις χορήγησης πολεοδομικών αδειών που υποβλήθηκαν από μία ιδιωτική εταιρεία ανάπτυξης γης και χωροθετούνται σε μία υποπεριοχή των Θαλασσινών Σπηλιών του Δήμου Πέγειας. Η περιβαλλοντική έγκριση αφορά την ανέγερση 27 κατοικιών με κολυμβητική δεξαμενή έκαστη, κτίριο υποδοχής, εσωτερικό ιδιωτικό οδικό δίκτυο και τριτοβάθμιο σταθμό επεξεργασίας υγρών αποβλήτων στις τοποθεσίες Μανίκης και Ασπρόβικλα, σε απόσταση περίπου 60 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή.
Σε αντίθεση με τα πιο πάνω, το άρθρο 8 (Προστασία και αειφόρος χρήση των παράκτιων ζωνών) του Έβδομου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου, προνοεί όπως τα Μεσογειακά κράτη καθορίζουν παράκτια ζώνη πλάτους τουλάχιστον 100 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή, στην οποία δεν επιτρέπεται η δόμηση. Επιπρόσθετα, τα άρθρα 10 (Ειδικά παράκτια οικοσυστήματα) και 11 (Παράκτια τοπία) του Έβδομου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου, προνοούν όπως τα Μεσογειακά κράτη θεσπίζουν ακόμη αυστηρότερα μέτρα για την προστασία θαλάσσιων ενδιαιτημάτων, που φιλοξενούν σπάνια και απειλούμενα είδη άγριας ζωής με υψηλή αξία διατήρησης, και αξιόλογων παράκτιων τοπίων και γεωμορφωμάτων, όπως βραχώδεις ακτογραμμές και θαλασσινές σπηλιές.
Επισημαίνεται ότι το Έβδομο Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου υπογράφηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 4/12/2008, δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 4/2/2009, επικυρώθηκε στις 13/9/2010 και τέθηκε σε ισχύ στις 24/3/2011. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στην επικαιροποιημένη «Επισκόπηση της Εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κύπρο», η οποία δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Παρασκευή, 4 Απριλίου 2019, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει υπογράψει και επικυρώσει το Πρωτόκολλο. Όπως σημειώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να προβεί στην εντατικοποίηση των προσπαθειών τήρησης των διεθνών υποχρεώσεων της, μέσω της εναρμόνισης της ισχύουσας νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο με τις διατάξεις του Έβδομου Πρωτόκολλου της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου.
Η Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών και η Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus καλούν τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και τον Υπουργό Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας να προβούν στην άμεση ετοιμασία και κατάθεση νομοσχεδίου στη Βουλή των Αντιπροσώπων, το οποίο να καταργεί τον απαρχαιωμένο Νόμο περί της Προστασίας της Παραλίας (ΚΕΦ.59) του 1934 έως 2011 και να εναρμονίζει τη νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Έβδομο Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου. Τέλος, καλούν τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και τον Υπουργό Εσωτερικών να προβούν στην ετοιμασία και έκδοση σχετικού Διατάγματος για τον καθορισμό παράκτιας ζώνης πλάτους τουλάχιστον 100 μέτρων στην οποία θα απαγορεύεται η δόμηση, καθώς και στη θέσπιση επιπρόσθετων μέτρων προστασίας των ειδικών οικοσυστημάτων και των αξιόλογων τοπίων που βρίσκονται εντός της παράκτιας ζώνης του νησιού.
One Radical Planet 