Login
Η μέγα-πυρκαγιά (megafire) που ξέσπασε χθες το μεσημέρι, στην ευρύτερη περιοχή των επαρχιών Λεμεσού και Λάρνακας, δεν παρουσιάζει πλέον ενεργά μέτωπα σε εξέλιξη, αλλά υπάρχουν αναζωπυρώσεις σε διάφορα σημεία και ως εκ τούτου δεν μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται υπό έλεγχο.
Η μέγα-πυρκαγιά καλύπτει μία έκταση περίπου 55 τ.χλμ., έχει περίμετρο περίπου 40 χλμ. και εκτείνεται στα διοικητικά όρια των ακόλουθων κοινοτήτων:
• Συκόπετρα – Αρακαπάς – Διερώνα – Επταγώνια – Ακαπνού – Πραστιό Κελλακίου – Κελλάκι της επαρχίας Λεμεσού και
• Οδού – Μελίνη – Ορά – Άγιοι Βαβατσινιάς – Βαβατσινιά – Πάνω Λεύκαρα της επαρχίας Λάρνακας.
Ερωτηματικά παραμένουν κατά πόσον η μέγα-πυρκαγιά έχει προχωρήσει και στα διοικητικά όρια των κοινοτήτων Καμπί και Φαρμακάς της επαρχίας Λευκωσίας.
Η τελευταία μεγάλης κλίμακας πυρκαγιά που ξέσπασε στην Κύπρο ήταν αυτή που σημειώθηκε στις 16 Ιουνίου 2016 στην Κοιλάδα Σολέας, η οποία μέσα σε 4 ολόκληρες ημέρες κατέκαψε συνολικά το 1/3 της έκτασης που κάλυψε μέσα σε μόλις 4 ώρες η μέγα-φωτιά στην ορεινή περιοχή Λεμεσού – Λάρνακας.
Μέχρι στιγμής, η μέγα-πυρκαγιά προκάλεσε τον θάνατο 4 συνανθρώπων μας και συγκεκριμένα μεταναστών εργατών γης με καταγωγή από την Αίγυπτο, οι απανθρακωμένες σοροί των οποίων βρέθηκαν σε γεωργική περιοχή της κοινότητας Οδού στην επαρχία Λάρνακας. Εκφράζουμε συλληπητήρια στα οικεία πρόσωπα των θυμάτων και επισημαίνουμε ότι η απώλεια των 4 συνανθρώπων μας επαναφέρει στο προσκήνιο της επικαιρότητας τις αβίωτες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης – τις «ανίερες ζωές» (homo sacer) – των ατόμων με μεταναστευτικό ή/και προσφυγικό υπόβαθρο, τα οποία απασχολούνται κυρίως στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα της κυπριακής οικονομίας.
Η μέγα-πυρκαγιά κατέκαψε τεράστιες εκτάσεις κρατικής χαλίτικης γης και ιδιωτικών περιουσιών, εντός και εκτός ορίων ανάπτυξης των παρακείμενων κοινοτήτων, περιλαμβανομένων οικιστικών, γεωργικών και κτηνοτροφικών περιοχών. Σύμφωνα με το ισχύον Σχέδιο Ανάπτυξης και συγκεκριμένα την Δήλωση Πολιτικής για τη Ρύθμιση και τον Έλεγχο της Ανάπτυξης και την Προστασία του Περιβάλλοντος στην Ύπαιθρο και στα Χωριά, ολόκληρη η καμένη έκταση χαρακτηρίζεται ως Περιοχή Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής. Στην περιοχή απαντώνται επίσης αξιόλογα και μοναδικά Προστατευόμενα Τοπία, όπως οι Υδατοφράκτες Αρακαπά και Αγίων Βαβατσινιάς, καθώς και η Βουνοκορφή Σταυρόπευκος στην κοινότητα Οδού και το Γεωμόρφωμα με Εμφανίσεις Χρωμίτη στην κοινότητα Ακαπνού.
Σημειώνεται ότι όλες σχεδόν οι επηρεαζόμενες κοινότητες συγκαταλέγονται στα καθορισμένα χωριά, τα οποία παρουσιάζουν ειδικό κοινωνικό, αρχιτεκτονικό, ιστορικό ή άλλο ενδιαφέρον ή χαρακτήρα, με βάση την ισχύουσα Δήλωση Πολιτικής για την Ύπαιθρο. Τα χωριά αυτά χωροθετούνται σε Περιβαλλοντικά Ευαίσθητες Περιοχές και διαθέτουν, ως επί το πλείστον, Παραδοσιακούς Πυρήνες, οι οποίοι διατηρούν την παλιά δομή και τον χαρακτήρα τους, περιλαμβάνουν παραδοσιακές οικοδομές και άλλα στοιχεία και χαρακτηρίζονται, συνήθως, από το συνεχές σύστημα δόμησης.
Πολύ μεγάλο μέρος της καμένης έκτασης περιλαμβάνει γεωργική γη υψηλής φυσικής αξίας, η οποία διακρίνεται σε τρεις τύπους: (α) γεωργικές εκτάσεις με υψηλό ποσοστό ημι-φυσικής βλάστησης, (β) γεωργικές εκτάσεις με μωσαϊκότητα, χαμηλής έντασης γεωργία και δομικά στοιχεία αγροτικού τοπίου (π.χ. δόμες / ξερολιθιές), καθώς και (γ) γεωργικές εκτάσεις / βοσκότοπους με σημαντικά είδη πανίδας και χλωρίδας. Οι γεωργικές περιοχές υψηλής φυσικής αξίας είναι βασικός δείκτης για την αξιολόγηση της γεωργίας και του περιβάλλοντος.
Από την μέγα-πυρκαγιά απειλήθηκαν άμεσα, αλλά μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να επηρεάστηκαν, το Κύριο Κρατικό Δάσος Λεμεσού και το Εθνικό Δασικό Πάρκο Μαχαιρά, τα οποία έχουν ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 ως Τόποι Κοινοτικής Σημασίας / Ειδικές Ζώνες Διατήρησης, για την προστασία των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο εάν από την μέγα-πυρκαγιά επηρεάστηκε ή απλά απειλήθηκε το μικρό Κρατικό Δάσος Άγιοι Βαβατσινιάς.
Η μέγα-πυρκαγιά κατέκαψε επίσης πολύ μεγάλες εκτάσεις εντός των λεκάνων απορροής και ζωνών προστασίας των ταμιευτήρων ύδρευσης (φραγμάτων πόσιμου νερού) της Γερμασόγειας και της Καλαβασού.
Επιπρόσθετα, η μέγα-πυρκαγιά κατέκαψε μεγάλο μέρος των γνωστών διαδρόμων – περασμάτων διέλευσης αποδημητικών αγρίων πτηνών του ποταμού Γερμασόγειας και του Βασιλικού ποταμού, καθώς και του νότιου τμήματος του εσωτερικού περάσματος.
Τέλος, η μέγα-πυρκαγιά φαίνεται να επηρέασε ήδη σημαντικά τμήματα δύο προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000, οι οποίες έχουν ενταχθεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τη διατήρηση των άγριων πτηνών:
• Στο βορειοδυτικό μέτωπο της μέγα-πυρκαγιάς, μεταξύ των κοινοτήτων Συκόπετρα – Οδού – Μελίνη, φαίνεται να επηρεάστηκε σημαντική έκταση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας «Βουνοκορφές Μαδαρής – Παπούτσας». Η περιοχή «Βουνοκορφές Μαδαρής – Παπούτσας» καθορίστηκε ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τα ακόλουθα 10 είδη πτηνοπανίδας, τα οποία περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας της ΕΕ για τη διατήρηση των άγριων πτηνών (2009/147/ΕΚ, πρώην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ) και αναπαράγονται στην περιοχή σε σημαντικούς αριθμούς: Σπιζαετός (Aquila fasciata), Διπλογέρακο (Buteo rufinus), Νυκτοπούλλι (Caprimulgus europaeus), Πευκοτρασιήλα (Lullula arborea), Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca), Τρυπομάζης (Sylvia melanothorax), Πέμπετσος (Parus ater cypriotes), Δενδροβάτης (Certhia brachydactyla dorothea), Δακκαννούρα (Lanius nubicus) και Σιταροπούλλι (Emberiza caesia). Στους στόχους διατήρησης της Ζώνης Ειδικής Προστασίας «Βουνοκορφές Μαδαρής – Παπούτσας» περιλαμβάνονται επίσης άλλα 2 σημαντικά είδη πτηνοπανίδας: Ζάνος (Falco peregrinus) και Θουπί (Otus scops cyprius).
• Στο βορειοανατολικό μέτωπο της μέγα-πυρκαγιάς, μεταξύ των κοινοτήτων Οδού – Άγιοι Βαβατσινιάς – Βαβατσινιά, φαίνεται να επηρεάστηκε σημαντική έκταση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας «Περιοχή Τζιόνια». Η «Περιοχή Τζιόνια» καθορίστηκε ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τα ακόλουθα 7 είδη πτηνοπανίδας, τα οποία περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας της ΕΕ για τη διατήρηση των άγριων πτηνών (2009/147/ΕΚ, πρώην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ) και αναπαράγονται στην περιοχή σε σημαντικούς αριθμούς: Ζάνος (Falco peregrinus), Νυκτοπούλλι (Caprimulgus europaeus), Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca), Τρυπομάζης (Sylvia melanothorax), Πέμπετσος (Parus ater cypriotes), Δακκαννούρα (Lanius nubicus) και Σιταροπούλλι (Emberiza caesia). Στους στόχους διατήρησης της Ζώνης Ειδικής Προστασίας «Περιοχή Τζιόνια» περιλαμβάνονται επίσης άλλα 5 σημαντικά είδη πτηνοπανίδας: Σπιζαετός (Aquila fasciata), Διπλογέρακο (Buteo rufinus), Πευκοτρασιήλα (Lullula arborea), Δενδροβάτης (Certhia brachydactyla dorothea) και Θουπί (Otus scops cyprius).
Είναι ενδεχομένως νωρίς να καταλογίσουμε ευθύνες. Δεν περνά απαρατήρητο, όμως, το γεγονός ότι ήδη από χθες το μεσημέρι το Τμήμα Δασών χαρακτήριζε το έργο κατάσβεσης της πυρκαγιάς ως «ακατόρθωτο». Παρά το γεγονός αυτό, η ενεργοποίηση του πολυδιαφημισμένου μηχανισμού «RescEU» έγινε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, όταν ήδη σκοτείνιαζε, ενώ η εξωτερική βοήθεια με πτητικά μέσα από Ελλάδα και Ισραήλ τέθηκε σε δράση σχεδόν 24 ώρες μετά την πρόκληση της πυρκαγιάς. Την ίδια στιγμή, η πρόταση των Τουρκοκυπρίων να συνδράμουν με δικά τους μέσα μάλλον ακόμα «αξιολογείται». Ανοίγει, λοιπόν, ακόμα μία δημόσια συζήτηση, όχι μόνο για τους φυσικούς, αλλά και τους ηθικούς και πολιτικούς αυτουργούς ακόμα μιας οικολογικής καταστροφής, στο πλαίσιο της οποίας δεν έχουμε πει ακόμα την τελευταία μας κουβέντα.
Εκφράζουμε, τέλος, την αμέριστη αλληλεγγύη μας στις τοπικές κοινότητες και δηλώνουμε έτοιμοι και πρόθυμοι να συνδράμουμε στις προσπάθειες ανοικοδόμησης της περιοχής και αποκατάστασης της κοινής μας, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Κυριακή, 4 Ιουλίου 2021
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών & Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus
Η Αιγυπτιακή φρουτονυχτερίδα ή Νυχτοπάππαρος ή Νυχτοκόρακος (Rousettus aegyptiacus) αποτελεί το μοναδικό είδος νυχτερίδας στην Κύπρο που ανήκει στην κατηγορία των Μεγαχειρόπτερων και είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος που υπάρχει στο νησί. Η Κύπρος αποτελεί τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που φιλοξενεί πληθυσμούς του είδους, κάτι που το κατατάσσει στα πολύ σημαντικά είδη της κυπριακής πανίδας.
Πλέον, καταγράφεται μόνο στα νότια και τα δυτικά του νησιού και σε υψόμετρο μέχρι τα 1.000 μέτρα στα κεντρικά. Παλαιότερα ζούσε και στο ανατολικό τμήμα της Κύπρου (Κάβο Πύλα, Αγία Νάπα, Κάβο Γκρέκο και Παραλίμνι), αλλά η παρουσία του σήμερα είναι αμφίβολη, λόγω της έντονης οικιστικής ανάπτυξης και της εγκατάλειψης των γνωστών καταφυγίων του. Ήταν ένα από τα πιο κοινά είδη χειρόπτερων (νυχτερίδων) στο νησί, αλλά ο τοπικός πληθυσμός του βρίσκεται σε σταθερή πτώση τα τελευταία χρόνια. Το 2005 υπολογίστηκε σε κάτι περισσότερο από 5.000 άτομα, ενώ το 2016 σε λιγότερο από 600.
Το είδος περιλαμβάνεται:
Στα Παραρτήματα II και IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (Οδηγία για τους Οικοτόπους), καθώς και στα αντίστοιχα Παραρτήματα ΙΙ και ΙΙΙ των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 έως 2015.
Στο Παράρτημα II της Σύμβασης περί της διατήρησης της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (Σύμβαση της Βέρνης), καθώς και του Κυρωτικού Νόμου της Κυπριακής Δημοκρατίας [24/88].
Στο Παράρτημα II της Σύμβασης περί της διατήρησης των αποδημητικών ειδών που ανήκουν στην άγρια πανίδα (Σύμβαση της Βόννης), καθώς και του Κυρωτικού Νόμου της Κυπριακής Δημοκρατίας [17(ΙΙΙ)/2001].
Στη Συμφωνία για τη Διατήρηση των Πληθυσμών των Ευρωπαϊκών Νυχτερίδων (UNEP/EUROBATS).
Το είδος συγκαταλέγεται επίσης στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (The International Union for the Conservation of Nature – IUCN Red List of Threatened Species) ως είδος Ελάχιστου Ενδιαφέροντος (Least Concern) σε παγκόσμιο επίπεδο, Μη Αξιολογηθέν (Not Evaluated) σε ευρωπαϊκό επίπεδο και Εγγύς Απειλούμενο (Near Threatened) σε μεσογειακό επίπεδο.
Επιπλέον, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων (Habitats Directive Article 17 Reporting web tool) του Ευρωπαϊκού Θεματικού Κέντρου για τη Βιολογική Ποικιλότητα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (European Topic Centre on Biological Diversity – ETC/BD, European Environment Agency – EEA), η κατάσταση διατήρησης του είδους στη βιογεωγραφική περιφέρεια της Μεσογείου και στην Κύπρο αξιολογείται ως Μη-ευνοϊκή – Κακή (Unfavourable – Bad).
Παράλληλα, σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε διαδικασία παράβασης, στο πλαίσιο της οποίας διαβίβασε στις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας Προειδοποιητική Επιστολή (Letter of Notice) τον Μάιο 2018 και Αιτιολογημένη Γνώμη (Reasoned Opinion) τον Οκτώβριο 2020 για τον ανεπαρκή καθορισμό του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο, με σαφή αναφορά σε χερσαίους τύπους φυσικών οικοτόπων και είδη άγριας χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στην Χερσόνησο Ακάμα και δεν καλύπτονται επαρκώς από τα υφιστάμενα όρια της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα. Μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο της ισχύουσας διαδικασίας παράβασης, επισημαίνεται ότι η αντιπροσώπευση του είδους Rousettus Aegyptiacus στις υφιστάμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000 αξιολογείται ως Ανεπαρκώς Μέτρια (Insufficiently Moderate), κάτι το οποίο σημαίνει ότι απαιτείται η ένταξη ή επέκταση μίας ή περισσότερων συμπληρωματικών περιοχών για να επιτευχθεί η επαρκής αντιπροσώπευση του είδους στο Δίκτυο Natura 2000.
Το είδος είχε επικηρυχτεί από τις αρμόδιες αρχές ως παράσιτο των καλλιεργειών, επικήρυξη που διήρκησε μέχρι το 1973 και οδήγησε στη θανάτωση αρκετών χιλιάδων ατόμων. Παρότι το είδος είναι προστατευόμενο στην Κύπρο εδώ και αρκετά χρόνια, συνεχίζονται οι μαζικές θανατώσεις και οι βανδαλισμοί στα καταφύγιά του, καθώς πιστεύεται ότι προκαλεί ζημιές σε καλλιέργειες φρούτων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του έργου Βελτιώνοντας την κατάσταση διατήρησης των ειδών πανίδας στην Κύπρο: Από την αποκατάσταση των μικροενδιαιτημάτων των ειδών έως τη συνεκτικότητα του οικολογικού τοπίου (Improving the conservation status of fauna species in Cyprus: from microhabitat restoration to landscape connectivity, ICOSTACY – LIFE09 NAT/CY/000247), το είδος απειλείται επίσης από την κατάρρευση των ορυχείων όπου φωλιάζει και την γενικότερη ανθρώπινη όχληση στα καταφύγιά του, ενδεχομένως και από τη χρήση αγροχημικών. Εντούτοις, οι απειλές αυτές μάλλον δεν αρκούν για να ερμηνεύσουν τη δραματική συρρίκνωση του πληθυσμού του, η οποία αποτελεί αντικείμενο προς διερεύνηση από ομάδα Κύπριων και ξένων επιστημόνων τα τελευταία χρόνια, με πιο πιθανή αιτία να είναι η μείωση της τροφής του λόγω εγκατάλειψης της υπαίθρου και της καλλιέργειας φρουτόδεντρων.
Τα Φαράγγια της Ανδρολίκου στη Χερσόνησο του Ακάμα φιλοξενούν μία από τις μεγαλύτερες και πιο υγιείς αποικίες του είδους στην Κύπρο και σε ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία μάλιστα εμφανίζεται στο πρώτο επεισόδιο της πρώτης σειράς ντοκιμαντέρ του BBC, υπό την επιμέλεια και παρουσίαση του διάσημου φυσιοδίφη David Attenborough, με τίτλο Η Πρώτη Εδέμ: Ο Μεσογειακός Κόσμος και ο Άνθρωπος – Η Δημιουργία του Κήπου (The First Eden: The Mediterranean World and Man – The Making of the Garden). Η σειρά γυρίστηκε και μεταδόθηκε το 1987. Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει στιγμιότυπα από διάφορα μέρη της Μεσογείου, μεταξύ των οποίων και τα Φαράγγια της Ανδρολίκου!
Ωστόσο, με βάση τις προτεινόμενες πολοεοδομικές ρυθμίσεις του υπό εκπόνηση Τοπικού Σχεδίου Ακάμα, το είδος κινδυνεύει άμεσα από:
Τη συνεχή επέκταση της υφιστάμενης Λατομικής Ζώνης (ΛΖ) στα διοικητικά όρια της κοινότητας Ανδρολίκου, η οποία χωροθετείται στα νότια των Φαραγγιών της Ανδολίκου,
Την προτεινόμενη δημιουργία νέας Λατομικής Ζώνης (ΛΖ) στα διοικητικά όρια της κοινότητας Ανδρολίκου, η οποία χωροθετείται στα νοτιοδυτικά των Φαραγγιών της Ανδρολίκου,
Την προτεινόμενη δημιουργία της νέας Οικιστικής Ζώνης (Κα10γ), με επιτρεπόμενες χωροθετήσεις εμπορικών δραστηριοτήτων, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Νέου Χωριού, η οποία χωροθετείται στα βόρεια των Φαραγγιών της Ανδρολίκου, και
Την προτεινόμενη χωροθέτηση Περιοχής Εξειδικευμένων Αναπτύξεων, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δρούσειας, η οποία χωροθετείται στα νοτιοανατολικά των Φαραγγιών της Ανδρολίκου.
#Τα_αόρατα_θύματα_της_ανάπτυξης #Rousettus_aegyptiacus #Egyptian_fruit_bat #Αιγυπτιακή_φρουτονυχτερίδα #Νυχτοπάππαρος #Νυχτοκόρακος #Φαράγγια_Ανδρολίκου #Χερσόνησος_Ακάμα #Save_Akamas #Σχέδιο_Αειφόρου_Ανάπτυξης_Εθνικού_Δασικού_Πάρκου_Ακάμα #Τοπικό_Σχέδιο_Κοινοτήτων_Ακάμα #Τοπικό_Σχέδιο_Δήμου_Πέγειας
Στρατηγική και δέουσα μελέτη εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον κατόπιν… έγκρισης του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα από το Υπουργικό Συμβούλιο
Περίπου 75% της χερσαίας έκτασης των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) Χερσόνησος Ακάμα και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Χερσόνησος Ακάμα κηρύχθηκε σε Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ) Ακάμα. Το ΕΔΠ Ακάμα έχει χερσαία έκταση 7.762 εκτάρια και περιλαμβάνει τα Κρατικά Δάση Ακάμα, Πέγειας, Μελέτη, Χάλαβρον, Πετράτη – Ανδρολίκου, Λαόνας και Αγίου Γεωργίου (Θαλασσινές Σπηλιές Πέγειας), καθώς και την κρατική δασική γη στην περιοχή Κυπάρισσος. Η αρμόδια αρχή για την προστασία και διαχείριση του ΕΔΠ Ακάμα είναι το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» εκπονήθηκε τον Φεβρουάριο 2018 από κοινοπραξία ιδιωτικών γραφείων περιβαλλοντικών μελετών. Τον Νοέμβριο του 2018 εγκρίθηκαν προκαταρκτικά οι στόχοι και οι κύριες πρόνοιες του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» από το Υπουργικό Συμβούλιο, ενώ τον Φεβρουάριο 2020 το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε όλες τις κύριες πρόνοιες του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα». Στο πλαίσιο του εν λόγω Σχεδίου, προτείνεται η δημιουργία 14 κόμβων υποδομών και εξυπηρέτησης επισκεπτών, καθώς και η βελτίωση του οδικού δικτύου, το οποίο περιλαμβάνει 11 κύριους δασικούς δρόμους που διασχίζουν το ΕΔΠ Ακάμα. Τον Σεπτέμβριο 2019 εξαγγέλθηκε ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, με θέμα «Κόμβοι Υποδομών Διαχείρισης του ΕΔΠ Ακάμα», τον Φεβρουάριο 2020 ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού από το Τμήμα Δασών και τον Οκτώβριο 2020 επικαιροποιήθηκε το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» από το Τμήμα Δασών, με βάση τα αποτελέσματα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Μετά την έγκριση όλων των κύριων προνοιών του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» από το Υπουργικό Συμβούλιο, τον Οκτώβριο του 2020 εκπονήθηκε «Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων», τον Ιανουάριο 2021 εκπονήθηκε «Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων)» και τον Απρίλιο 2021 «Συμπληρωματική Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων)» για την υλοποίηση του. Στο παρόν στάδιο, εκκρεμεί η αξιολόγηση των μελετών και η έκδοση των αναγκαίων εκθέσεων και γνωματεύσεων από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Απαραίτητες προϋποθέσεις πριν από την έγκριση του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα από το Υπουργικό Συμβούλιο
• Άρση των αυθαίρετων επεμβάσεων και επιβλαβών δραστηριοτήτων, καθώς και κατεδάφιση των παράνομων κατασκευών και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς, εντός ή/και πλησίον του ΕΔΠ Ακάμα και των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα.
• Απαλλοτρίωση των περίκλειστων ιδιωτικών περιουσιών στο ΕΔΠ Ακάμα, η ανάκτηση των οποίων από το κράτος θεωρείται απαραίτητη για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, όπως η συντήρηση και ανάπτυξη φυσικών πηγών πλούτου, περιλαμβανομένων των δασών και των υδάτων, η καλύτερη οριοθέτηση και διαχείριση του ΕΔΠ Ακάμα και των επιμέρους κρατικών δασών, καθώς και η διατήρηση και προστασία ειδών δασικής χλωρίδας και πανίδας ή δασικών οικοσυστημάτων εξαιρετικής σημασίας ή σπανιότητας που απαντώνται σε αυτά, με βάση το άρθρο 3(2)(κ) του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962 έως 2014 και το άρθρο 13 του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
• Επέκταση της περιοχής ΤΚΣ Χερσόνησος Ακάμα, με βάση τις πρόσφατες διαπιστώσεις και εισηγήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτές διατυπώνονται στο πλαίσιο ισχύουσας διαδικασίας παράβασης για τον ανεπαρκή καθορισμό του δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 στην Κύπρο. Η επιτακτική αυτή ανάγκη προκύπτει από την ισχύουσα διαδικασία παράβασης, που έχει κινήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο πλαίσιο της οποίας διαβίβασε Προειδοποιητική Επιστολή στις 18.05.2018 και Αιτιολογημένη Γνώμη στις 30.10.2020, λόγω του ανεπαρκούς καθορισμού του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο. Ειδικά όσον αφορά την προστατευόμενη περιοχή ΤΚΣ Χερσόνησος Ακάμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει την ανάγκη άμεσης και επαρκούς αντιπροσώπευσης σημαντικών τύπων φυσικών οικοτόπων, καθώς και ειδών άγριας χλωρίδας και πανίδας.
• Έκδοση Διατάγματος Κήρυξης της προστατευόμενης περιοχής ΤΚΣ Χερσόνησος Ακάμα σε Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και έκδοση διατάγματος καθορισμού μέτρων προτεραιότητας για την ΕΖΔ, με βάση το άρθρο 13 του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015.
• Έκδοση Διατάγματος Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής για την περιοχή ΕΖΔ Χερσόνησος Ακάμα, με βάση το άρθρο 15 του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015.
• Έκδοση Διατάγματος Προστασίας και Διαχείρισης των Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων για την περιοχή ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, με βάση τα άρθρα 6 και 7 του περί Προστασίας και Διαχείρισης ΑγρΊων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου του 2003 έως 2020.
Προβληματισμοί και επιφυλάξεις επί των προνοιών του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα
• Αποτροπή δημιουργίας τετελεσμένων, μέσω προειλημμένων Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου ή/και βεβιασμένων ενεργειών των συναρμόδιων αρχών. Σημειώνεται ότι:
– Το Τμήμα Δασών υπέβαλε ήδη αίτημα στον Υπουργό Εσωτερικών για την, κατά παρέκκλιση, ανέγερση κόμβου με αναψυκτήριο στην τοποθεσία Φοντάνα Αμορόζα, εντός της Διατηρητέας Περιοχής Ειδικού Ενδιαφέροντος, Χαρακτήρα και Φυσικής Καλλονής, η οποία κηρύχθηκε με βάση το άρθρο 38(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου (ΚΔΠ 114/89). Σύμφωνα με το Διάταγμα Διατήρησης (ΚΔΠ 114/89), «καμιά μετατροπή του φυσικού περιβάλλοντος θα γίνεται ή οικοδομική εργασία θα εκτελείται στην περιοχή […] η οποία είναι ειδικού ενδιαφέροντος, χαρακτήρα και φυσικής καλλονής». Τονίζεται ότι το πιο πάνω αίτημα υποβλήθηκε πριν από την υποβολή του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα σε Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων).
– Ο κύριος δασικός δρόμος Άγιος Μηνάς – Νέο Χωριό βρίσκεται ήδη στη διαδικασία εγγραφής του στο δημόσιο οδικό δίκτυο, πριν από την υποβολή του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα σε Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων). Η ενέργεια αυτή είναι πλήρως αντίθετη με τις προβλεπόμενες ρυθμίσεις και τα διαχειριστικά μέτρα που περιλαμβάνονται τόσο στο Διαχειριστικό Σχέδιο της Περιοχής Natura 2000 ΤΚΣ Χερσόνησος Ακάμα, όσο και στο Διαχειριστικό Σχέδιο της Περιοχής Natura 2000 ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα.
• Ορθή, επαρκής και έγκαιρη υποβολή του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα, περιλαμβανομένης τόσο της κατασκευής κόμβων υποδομών όσο και της βελτίωσης οδικού δικτύου, σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων), με βάση το άρθρο 4(2) του περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Σχέδια και/ή Προγράμματα Νόμου του 2005, το άρθρο 16 του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015, και το άρθρο 7(5) του περί Προστασίας και Διαχείρισης των Αγρίων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου του 2003 έως 2020.
• Συναξιολόγηση των έμμεσων, αθροιστικών και συνεργιστικών επιπτώσεων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα, καθώς και των σωρευτικών επιπτώσεων που αναμένεται να προκύψουν από την έγκριση και υλοποίηση του Σχεδίου, σε συνδυασμό με άλλα έργα και σχέδια που χωροθετούνται στη Χερσόνησο Ακάμα.
• Ειδικά όσον αφορά τις σωρευτικές επιπτώσεις, συναξιολόγηση των επιπτώσεων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα και των υπό εκπόνηση Σχεδίων Ανάπτυξης, δηλαδή των Τοπικών Σχεδίων Κοινοτήτων Ακάμα και Δήμου Πέγειας, τόσο στο πλαίσιο της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης, όσο και της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων).
• Επαρκής αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων για τη χωροθέτηση των κόμβων υποδομής και την εξυπηρέτηση των επισκεπτών του ΕΔΠ Ακάμα, με ιδιαίτερη έμφαση στα αναψυκτήρια, τα καταστήματα αναμνηστικών ειδών και τους χώρους στάθμευσης, καθώς και τη βελτίωση του υφιστάμενου οδικού δικτύου και κυρίως την ασφαλτόστρωση κύριων δασικών δρόμων.
• Εναρμόνιση των προτάσεων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα με τις πιο κάτω διατάξεις του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018 και τις πρόνοιες της Δήλωσης Δασικής Πολιτικής του 2013:
– Κήρυξη των Χερσαίων Ζωνών Υψηλής Προστασίας της Φύσης που εμπίπτουν στο ΕΔΠ Ακάμα, όπως αυτές καθορίζονται στα Διαχειριστικά Σχέδια των Περιοχών Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, σε φυσικά αποθέματα, με βάση το άρθρο 15(α) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
– Κήρυξη των σημαντικών γεωμορφολογικών και πολιτιστικών στοιχείων που εμπίπτουν στο ΕΔΠ Ακάμα και αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας και εξαιρετικής αισθητικής αξίας της Χερσονήσου Ακάμα, σε δασικά μνημεία, με βάση το άρθρο 16(α) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
– Κήρυξη περιοχών που εμπίπτουν στο ΕΔΠ Ακάμα, στις οποίες απαντώνται σπάνια και απειλούμενα είδη χλωρίδας που περιλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, σε φυσικά μικρό-αποθέματα, με βάση το άρθρο 16(β) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
– Εναρμόνιση των προνοιών του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα με την ισχύουσα Νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς επηρεασμό των διατάξεων του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015, του περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου του 2003 έως 2020, καθώς και του περί Αλιείας Νόμου (ΚΕΦ.135), περιλαμβανομένων των Κανονισμών και Διαταγμάτων που έχουν εκδοθεί δυνάμει των πιο πάνω Νόμων, με βάση το άρθρο 20(1) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
– Ενσωμάτωση των στόχων διατήρησης, των διαχειριστικών μέτρων και των προβλεπόμενων ρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στα Διαχειριστικά Σχέδια των Περιοχών Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, τα οποία έχουν ετοιμαστεί, εγκριθεί και δημοσιευτεί από το Τμήμα Περιβάλλοντος, τον Απρίλιο του 2016, και την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών, τον Σεπτέμβριο του 2016, με βάση το άρθρο 20(2)(α) του περί Δασών Νόμου του 2012 έως 2018.
• Ορθή, επαρκής και έγκαιρη καταγραφή, ανάλυση, εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων στο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο, με βάση τον περί της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο (Κυρωτικό) Νόμο του 2006.
• Εναρμόνιση των προνοιών του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» με το Έβδομο Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου. Ειδικότερα, με βάση το άρθρο 8(2) του Πρωτοκόλλου, απαγορεύεται η δόμηση σε απόσταση μικρότερη των 100 μ. τουλάχιστον από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή. Επιπρόσθετα, με βάση τα άρθρα 10, 11, 12 και 13 του Πρωτοκόλλου, τα συμβαλλόμενα μέρη πρέπει να λαμβάνουν ακόμη αυστηρότερα μέτρα για την προστασία των ειδικών παράκτιων οικοσυστημάτων (εκβολές ποταμών, θαλάσσια ενδιαιτήματα, παράκτια δάση και θίνες), των παράκτιων τοπίων σε προστατευόμενες ζώνες, καθώς και των μικρών νήσων και της πολιτιστικής κληρονομιάς στις παράκτιες ζώνες προστατευόμενων περιοχών. Επισημαίνουμε ότι το εν λόγω Πρωτόκολλο τέθηκε σε ισχύ στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 24.03.2011. Η υπογραφή και η κύρωση του Πρωτοκόλλου από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ευρωπαϊκό δίκαιο και δεσμεύει τα Κράτη Μέλη και τα θεσμικά τους όργανα. Συνεπώς, η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου είναι δεσμευτική για την Κυπριακή Δημοκρατία, παρόλο που δεν το υπέγραψε και δεν το επικύρωσε μέχρι σήμερα.
Σημεία του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα, τα οποία χρήζουν αναθεώρησης και τροποποίησης
• Επαναχωροθέτηση του σημείου εισόδου από το τέρμα στην αρχή του αγροτικού δρόμου Ίνειας – Λάρας, εισήγηση η οποία δεν επηρεάζει το χωροταξικό σχεδιασμό του ΕΔΠ Ακάμα, διασφαλίζει τη σύνδεση του βασικού κορμού / της περιοχής πυρήνα με τα επιμέρους τμήματα / τις περιοχές δορυφόρους του ΕΔΠ Ακάμα, συμβάλλει στην αποτροπή περαιτέρω πιέσεων και απειλών στη Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας και τις περιοχές Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, μειώνει σημαντικά το κόστος σχεδιασμού του ΕΔΠ Ακάμα και διασφαλίζει τη σύνδεση του ΕΔΠ Ακάμα με τις τοπικές κοινότητες, οι οποίες θα επωφελούνται από τη χρήση των υφιστάμενων υποδομών διανυκτέρευσης, εστίασης και αναψυχής εντός των ορίων ανάπτυξης τους.
• Αποτροπή χωροθέτησης αναψυκτηρίου και καταστήματος αναμνηστικών ειδών στο τέρμα του αγροτικού δρόμου Ίνειας – Λάρας, σε πολύ μικρή απόσταση από την Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας.
• Αποτροπή χωροθέτησης αναψυκτηρίου στο Νότιο Κόλπο της Λάρας, εντός ή/και πλησίον της Ζώνης Προστασίας της Παραλίας και της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας.
• Αποτροπή χωροθέτησης αναψυκτηρίου στην τοποθεσία Άγιος Επιφάνιος / Φοντάνα Αμορόζα, εντός της Διατηρητέας Περιοχής Ειδικού Ενδιαφέροντος, Χαρακτήρα και Φυσικής Καλλονής, καθώς και της Ζώνης Προστασίας της Παραλίας.
• Οποιεσδήποτε εργασίες συντήρησης και βελτίωσης του υφιστάμενου οδικού δικτύου πρέπει να γίνουν στη βάση των διαχειριστικών μέτρων και προβλεπόμενων ρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στα Διαχειριστικά Σχέδια των περιοχών Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα (π.χ. απαγόρευση ασφαλτόστρωσης υφιστάμενου οδικού δικτύου, μη υλοποίηση άλλων έργων δημόσιας υποδομής, όπως ηλεκτροδότησης, υδροδότησης και αποχέτευσης, μη εγγραφή δασικών δρόμων και αγροτικών χωματόδρομων στο δημόσιο οδικό δίκτυο, απαγόρευση ανοίγματος νέων δασικών και αγροτικών δρόμων, απαγόρευση εγγραφής μη εγγεγραμμένων οδικών προσβάσεων, κτλ).
• Μη ασφαλτόστρωση κύριων δασικών δρόμων στις περιοχές Άσπρος Ποταμός – Τοξεύτρα – Λάρα, Άγιος Μηνάς – Σμιγιές και Σμιγιές – Κουτσαγκάς – Κουδουνάς, προς αποφυγή των σοβαρών, αρνητικών και μη αναστρέψιμων επιπτώσεων, οι οποίες αναμένεται να επέλθουν στην ακεραιότητα και τη συνοχή των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα.
• Δραστικός περιορισμός ή/και απαγόρευση (με σαφώς καθορισμένες εξαιρέσεις, π.χ. ιδιοκτήτες γης, κάτοικοι κοινοτήτων, Άτομα με Αναπηρία / ΑμεΑ, κ.α.) διακίνησης ιδιωτικών οχημάτων, ελεγχόμενη πρόσβαση και διακίνηση οχημάτων τύπου σαφάρι για σκοπούς παροχής υπηρεσιών διακίνησης των επισκεπτών του ΕΔΠ Ακάμα, καθώς και απαγόρευση διακίνησης τετράτροχων μοτοσυκλετών (γουρούνων) εντός του ΕΔΠ Ακάμα και των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα.
• Προώθηση και ενίσχυση της διακίνησης επισκεπτών του ΕΔΠ Ακάμα με οχήματα μεταφοράς επισκεπτών σε όλους τους κύριους δασικούς δρόμους, με στόχο τη μείωση ή/και αποτροπή της διακίνησης ιδιωτικών οχημάτων και των σημαντικά αρνητικών επιπτώσεων που επιφέρει ο αυξημένος κυκλοφοριακός φόρτος στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000, κυρίως κατά την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο.
Σημεία που χρήζουν περαιτέρω ανάλυσης και συμπερίληψης στο Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα
• Προστασία και διαχείριση των λεγόμενων «νέων κρατικών δασών» που κηρύχθηκαν το 2016 (ΚΔΠ 187/2016), πέρα από τα λεγόμενα «παλαιά κρατικά δάση», τα οποία κηρύχθηκαν το 1940 (ΚΔΠ 474/1940).
• Ενσωμάτωση διαχειριστικών κατευθύνσεων και προτεινόμενων μέτρων που περιλαμβάνονται στη Μελέτη για την Εκτίμηση της Βοσκοϊκανότητας και Ετοιμασία Σχεδίου Διαχείρισης της Βόσκησης στον Ακάμα, η οποία εκπονήθηκε το Φεβρουάριο 2016 από το Τμήμα Δασών, στο πλαίσιο υπόθεσης διερεύνησης πιθανής παράβασης (EU Pilot) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
• Εκπόνηση και εφαρμογή Ειδικής Μελέτης Φέρουσας Ικανότητας Κυνηγίου και Σχεδίου Διαχείρισης Θηρεύσιμων Ειδών στη Χερσόνησο Ακάμα, με βάση το Διαχειριστικό Σχέδιο της Περιοχής Natura 2000 ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, το οποίο έχει εκπονηθεί και δημοσιευτεί από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών.
Ο αγώνας για περιβαλλοντική δικαιοσύνη συνεχίζεται
Το προτεινόμενο «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης ΕΔΠ Ακάμα» ουσιαστικά έρχεται να εισβάλει στην περιοχή πυρήνα (core area) των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ και ΖΕΠ Χερσόνησος Ακάμα, χωροθετώντας αναψυκτήρια και καταστήματα αναμνηστικών ειδών, και ασφαλτοστρώνοντας δασικούς δρόμους σε υπό-περιοχές της Χερσονήσου Ακάμα, οι οποίες θα έπρεπε να απολαμβάνουν το αυστηρότερο καθεστώς προστασίας (π.χ. Ζώνη Προστασίας της Παραλίας, Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας, Διατηρητέα Περιοχή Ειδικού Ενδιαφέροντος, Χαρακτήρα και Φυσικής Καλλονής Λουτρά της Αφροδίτης – Φοντάνα Αμορόζα, κ.α.). Για εμάς, ο αγώνας για την προστασία της Χερσονήσου Ακάμα δεν ξεκίνησε με το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα», ούτε και θα τελειώσει με την έγκριση ή ακύρωσή του.
Η Χερσόνησος Ακάμα αποτελεί, μαζί με το Ακρωτήρι Λεμεσού και την Χερσόνησο Καρπασίας, μία από τις τελευταίες παράκτιες περιοχές προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας στην Κύπρο. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κοινής μας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Καλούμε τις αρμόδιες αρχές να αντιμετωπίσουν την Χερσόνησο Ακάμα ως τέτοια, αντί να την αλλοιώσουν και να την μετατρέψουν σ’ ένα kitsch τουριστικό προορισμό, ανεγείροντας αναψυκτήρια και καταστήματα αναμνηστικών ειδών ή ασφαλτοστρώνοντας δασικούς δρόμους μέσα στα ακάμωτα. Εμείς από την πλευρά μας θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για την προστασία της κοινής μας, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Γιατί, όπως μας θυμίζει και ο Murray Bookchin, «αν δεν πραγματοποιήσουμε το αδύνατο, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το αδιανόητο».
Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών
& Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus, 19.04.2021
*Οι πιο πάνω θέσεις στηρίζονται σε σειρά τοποθετήσεων που υποβλήθηκαν προς τις Αρμόδιες Αρχές, από το 2016 μέχρι σήμερα, από την Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου (ΟΠΟΚ) και άλλες Περιβαλλοντικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Ανάμεσα στα είδη καθορισμού της περιοχής του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα (Site of Community Interest Chersonisos Akama) περιλαμβάνονται τα δύο είδη προτεραιότητας των θαλάσσιων χελωνών, η Χελώνα Καρέτα (Caretta caretta) και η Πράσινη Χελώνα (Chelonia mydas).
Ειδικότερα, η Χερσόνησος Ακάμα είναι η πιο σημαντική περιοχή ωοτοκίας του κινδυνεύοντος είδους προτεραιότητας της Πράσινης Χελώνας σε ολόκληρη την Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σημειώνεται ότι η Κύπρος είναι το μοναδικό κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο οποίο αναπαράγεται η Πράσινη Χελώνα και ένα από τα δυο κράτη στη Μεσόγειο (μαζί με την Τουρκία). Η Χερσόνησος Ακάμα είναι εξαιρετικά σημαντική για την ωοτοκία τόσο της Πράσινης Χελώνας όσο και της Χελώνας Καρέτα, αφού σε αυτήν παρατηρείται περίπου το 75% και το 25% των συνολικών φωλιών στην Κυπριακή Δημοκρατία, αντίστοιχα.
Στην Χερσόνησο Ακάμα υπάρχουν εννέα παραλίες ωοτοκίας των δύο ειδών θαλάσσιων χελωνών, από τις οποίες οι έξι θεωρούνται ως κύριες παραλίες ωοτοκίας. Από τα βόρεια προς τα νότια, οι κύριες παραλίες ωοτοκίας περιλαμβάνουν τις Καραβόπετρες, τη Βόρεια Λάρα, τη Λάρα, τη Νότια Λάρα, τους Άγιους Φανέντες και την Τοξεύτρα. Μικρότερης έκτασης ωοτοκία, πλην όμως σημαντική, παρατηρείται στην παραλία του Ασπρόκρεμμου – Χάλαβρον στο Νέο Χωριό, η οποία από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και έπειτα επηρεάστηκε σημαντικά από την επέκταση των ορίων ανάπτυξης και την ανέγερση ξενοδοχειακών μονάδων και παραθεριστικών κατοικιών, στην παραλία Τζιόνι, καθώς και στην αμμώδη παραλία που βρίσκεται απέναντι από τις Νησίδες Καννούθκια και Σκλινιτζιά, γνωστή και ως Κόππος.
Οι θαλάσσιες χελώνες και τα αυγά τους προστατεύονται στην Κύπρο από τον περί Αλιείας Νόμο (Κεφάλαιο 135) του 1972 και τους περί Αλιείας Κανονισμούς του 1989-90, ενώ η προστασία του σημαντικότερου βιοτόπου των θαλάσσιων χελωνών στην περιοχή Λάρας και Τοξεύτρας διασφαλίστηκε μέσω των περί Αλιείας Κανονισμών και του περί Προστασίας της Παραλίας Διατάγματος του 1989-90.
Συγκεκριμένα, τα δύο είδη θαλάσσιων χελωνών της Πράσινης Χελώνας και της Κοινής Χελώνας προστατεύονται από τον περί Αλιείας Νόμο (Κεφάλαιο 135) του 1972. Έκτοτε, το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών προστατεύει τις φωλιές τους, με επίκεντρο το Σταθμό στην περιοχή προστασίας Λάρας-Τοξεύτρας. Οι πρώτες έρευνες που αφορούσαν φωλιές θαλάσσιων χελωνών διεξήχθησαν μεταξύ 1976 και 1977. Το ετήσιο Πρόγραμμα Προστασίας των Θαλάσσιων Χελωνών στις παραλίες της Λάρας και της Τοξεύτρας ξεκίνησε από το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών το 1978, έχοντας ως κύριους στόχους την προστασία των θαλάσσιων χελωνών, των αυγών τους και των νεογέννητων χελωνών από τους φυσικούς τους εχθρούς, κυρίως τις αλεπούδες, και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας κηρύχθηκε το 1989, μέσω των περί Αλιείας Κανονισμών που αρχικά εκδόθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο (Κανονιστική Διοικητική Πράξη 172/1989) και στη συνέχεια επικυρώθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων (Κανονιστική Διοικητική Πράξη 273/1990), στη βάση του άρθρου 6 του περί Αλιείας Νόμου (Κεφάλαιο 135).
Η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας περιλαμβάνει την παραλιακή περιοχή μέχρι 90 μέτρα από τη θάλασσα και τη θαλάσσια περιοχή μέχρι 20 μέτρα βάθος, από το Αργάκι του Γιουσούφη στα βόρεια μέχρι την εκβολή του Άσπρου Ποταμού στα νότια. Εκτείνεται κατά μήκος της ακτογραμμής σε απόσταση περίπου 10 χλμ. και έχει συνολική έκταση περίπου 650 εκτάρια. Χωροθετείται στη διοικητική επικράτεια των Κοινοτήτων Ίνειας και Κάτω Αρόδων, καθώς και του Δήμου Πέγειας. Η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας περιλαμβάνει τις 6 προαναφερθείσες κύριες παραλίες ωοτοκίας θαλάσσιων χελώνων στην Χερσόνησο Ακάμα.
Στο πλαίσιο των περί Αλιείας Κανονισμών του 1989-90, εντός της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας απαγορεύεται η τοποθέτηση ομπρελών, κρεβατιών, αντίσκηνων και τροχόσπιτων, η παραμονή πάνω στην παραλιακή περιοχή κατά τις νυκτερινές ώρες, αρχίζοντας μία ώρα πριν τη δύση και μέχρι μία ώρα μετά την ανατολή του ήλιου, το ψάρεμα εκτός με καλάμι, η χρήση ή αγκυροβόληση σκάφους χωρίς άδεια, καθώς και η οδήγηση οποιουδήποτε οχήματος πάνω στις παραλίες.
Παράλληλα, μέσω σχετικού Διατάγματος που εκδόθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο (Κανονιστική Διοικητική Πράξη 8/1990), στη βάση του άρθρου 5(1) του περί Προστασίας της Παραλίας Νόμου (Κεφάλαιο 59), απαγορεύεται η ανέγερση οποιασδήποτε κατασκευής (προσωρινής ή μόνιμης μορφής) στις περιοχές της παραλίας των κοινοτήτων Ίνειας και Κάτω Αρόδων, καθώς και του Δήμου Πέγειας, οι οποίες εμπίπτουν εντός ή εφάπτονται της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας.
Λόγω του ότι περιλαμβάνει τις κύριες παραλίες ωοτοκίας θαλάσσιων χελωνών στη δυτική ακτή της Κύπρου, η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας κηρύχθηκε το 2013 ως Ειδικά Προστατευόμενη Περιοχή Μεσογειακής Σημασίας (Special Protection Area of Mediterranean Importance, SPAMI), στη βάση του Πρωτοκόλλου για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές και τη Βιολογική Ποικιλότητα της Μεσογείου της Σύμβασης της Βαρκελώνης (Protocol concerning Specially Protected Areas and Biological Diversity in the Mediterranean of the Barcelona Convention), το οποίο υπογράφτηκε στο πλαίσιο του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (Mediterranean Action Plan / United Nations Environment Programme, MAP/UNEP). Η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας κηρύχθηκε επίσης σε Βιογενετικό Απόθεμα (Biogenetic Reserve) από τη Σύμβαση της Βέρνης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων (Bern Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats) του Συμβουλίου της Ευρώπης (Council of Europe).
Σύμφωνα με τον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (The International Union for the Conservation of Nature Red List of Threatened Species), δύο από τις σημαντικότερες απειλές για τα είδη καθορισμού και προτεραιότητας των θαλάσσιων χελώνων, το Ευάλωτο (Vulnerable) Caretta caretta και το Κινδυνεύον (Endangered) Chelonia mydas, είναι:
Τόσο η οικιστική και τουριστική ανάπτυξη, όσο και η ανθρώπινη διείσδυση / έντονη παρουσία στον οικότοπο και η όχληση, λόγω παράκτιων δραστηριοτήτων αναψυχής και άλλων δραστηριοτήτων, επιφέρουν σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν αλλοίωση των οικοσυστημάτων, υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων, όχληση των ειδών και έμμεσες επιπτώσεις, όπως η μειωμένη αναπαραγωγική επιτυχία.
Σημειώνεται επίσης ότι, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου (Protocol on Integrated Coastal Zone Management in the Mediterranean of the Barcelona Convention), απαγορεύεται η δόμηση σε απόσταση μικρότερη των 100 μ. τουλάχιστον από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή. Επιπρόσθετα, τα συμβαλλόμενα μέρη πρέπει να λαμβάνουν ακόμη αυστηρότερα μέτρα για την προστασία των ειδικών παράκτιων οικοσυστημάτων (εκβολές ποταμών, θαλάσσια ενδιαιτήματα, παράκτια δάση και θίνες), των παράκτιων τοπίων σε προστατευόμενες ζώνες, καθώς και των μικρών νήσων και της πολιτιστικής κληρονομιάς στις παράκτιες ζώνες προστατευόμενων περιοχών. Το Πρωτόκολλο υπογράφηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 04.12.2008, δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 04.02.2009 επικυρώθηκε στις 13.09.2010 και τέθηκε σε ισχύ στις 24.03.2011. Η υπογραφή και η κύρωση του Πρωτοκόλλου από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ευρωπαϊκό δίκαιο και δεσμεύει τα Κράτη Μέλη και τα θεσμικά τους όργανα. Συνεπώς, η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου είναι δεσμευτική για την Κυπριακή Δημοκρατία, παρόλο που δεν το υπέγραψε και δεν το επικύρωσε μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, σύμφωνα με το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, εντός ή/και πλησίον της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας χωροθετούνται:
Οι περισσότερες από τις υποδομές εξυπηρέτησης και αναψυχής επισκεπτών εντός ή/και πλησίον της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Λάρας – Τοξεύτρας χωροθετούνται σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή.
Το Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, αν και προσπαθεί να πείσει ότι θα πετύχει την προστασία και διαχείριση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 στην Χερσόνησο Ακάμα, ουσιαστικά έρχεται να αναιρέσει κανονισμούς και διατάγματα αυστηρής προστασίας, όπως αυτά στην Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας, μέσω της χωροθέτησης «κόμβων διευκολύνσεων και εξυπηρέτησης επισκεπτών». Η προσέγγιση αυτή, αφενός θα οδηγήσει σε αύξηση της επισκεψιμότητας, πίεσης και όχλησης σημαντικών ειδών καθορισμού και προτεραιότητας, όπως τα δύο είδη θαλάσσιων χελώνων, και αφετέρου θα ανοίξει «παραθυράκια» για μελλοντικές αναπτύξεις στην περιοχή, κυρίως μέσω της παραχώρησης πρόσβασης σε ασφαλτοστρωμένους δημόσιους δρόμους.
Και όλα αυτά τη στιγμή που η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας θα πρέπει, με βάση τον περί Δασών Νόμο του 2012 έως 2018, να κηρυχθεί σε «φυσικό απόθεμα» (“nature reserve”).
Είναι συνεπώς εύκολο να διαβάζουμε και να ακούμε «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» για την προστασία και διαχείριση της Χερσονήσου Ακάμα. Έχουμε όμως κάθε λόγο, εξαιτίας όσων αναφέρουμε πιο πάνω να ανησυχούμε για την Χερσόνησο Ακάμα και να είμαστε σε εγρήγορση, έχοντας στόχο την ακύρωση των ασύμβατων και επιζήμιων σχεδίων που προωθεί η κυβέρνηση.
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών
& Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus, 13.04.2021.
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών
& Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus
Για τη συρρίκνωση και τον κατακερματισμό της Χερσονήσου Ακάμα
«Το πανό είχε τη δική του ιστορία…»
Η Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών και η Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus θεωρούν ότι η σημαντικότερη απειλή που αντιμετωπίζει η Χερσόνησος Ακάμα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες είναι ο κατακερματισμός και η συρρίκνωση της περιοχής προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας.
Η ιστορία του κατακερματισμού και της συρρίκνωσης της προστατευόμενης περιοχής της Χερσονήσου Ακάμα συνοψίζεται στα ακόλουθα σημεία:
• 1987-1995, Απόθεμα Βιόσφαιρας (Biosphere Reserve), UNESCO, χερσαία έκταση 23.000 εκτάρια
Μεταξύ 1987 και 1995, η Χερσόνησος Ακάμα προτάθηκε ως Απόθεμα Βιόσφαιρας (Biosphere Reserve) της UNESCO, με χερσαία έκταση 23.000 εκτάρια. Ειδικότερα, το «Περιβαλλοντικό Σχέδιο Δράσης για την Κύπρο» (“Environmental Action Plan for Cyprus”) δημοσιεύτηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Development Programme – UNDP), τον Νοέμβριο 1987. Ένα από τα εννιά βασικά σημεία του «Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης για την Κύπρο» ήταν η «κήρυξη της Χερσονήσου Ακάμα σε εθνικό πάρκο και διεθνές απόθεμα βιόσφαιρας» (“declare the Akamas Peninsula a national park and an international biosphere reserve”).
Το «Διαχειριστικό Σχέδιο Διατήρησης για την Χερσόνησο Ακάμα» (“Conservation Management Plan for the Akamas Peninsula”) εκπονήθηκε μεταξύ 1990 και 1995. Η ανάθεση σε διεθνή ομάδα εξειδικευμένων μελετητών έγινε από το Γραφείο Προγραμματισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο πλαίσιο του Μεσογειακού Περιβαλλοντικού Προγράμματος Τεχνικής Βοήθειας (Mediterranean Environment Technical Assistance Programme – METAP), με τη συγχρηματοδότηση του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Development Programme – UNDP), της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank), της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Commission of the European Communities) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (European Investment Bank – EIB).
Το «Διαχειριστικό Σχέδιο Διατήρησης για την Χερσόνησο Ακάμα» προνοούσε την κήρυξη ολόκληρης της Χερσονήσου Ακάμα σε Απόθεμα Βιόσφαιρας, στο πλαίσιο του Προγράμματος Άνθρωπος και Βιόσφαιρα (Man and the Biosphere Programme) της UNESCO. Το προτεινόμενο Απόθεμα Βιόσφαιρας θα κάλυπτε χερσαία έκταση 23,000 εκταρίων και θα περιελάμβανε πέντε ζώνες διαχείρισης:
• 1987, 1997 & 2016, Συστάσεις για τη διατήρηση της Χερσονήσου Ακάμα (Recommendations on the conservation of the Akamas Peninsula), Μόνιμη Επιτροπή, Σύμβαση της Βέρνης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων, Συμβούλιο της Ευρώπης (Standing Committee, Bern Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats, Council of Europe), χερσαία έκταση 23.000 εκτάρια
Στις 11.12.1987, η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων του Συμβουλίου της Ευρώπης υιοθέτησε τη «Σύσταση Αρ. 7 (1987) για την προστασία των θαλάσσιων χελώνων και του ενδιαιτήματος τους» (“Recommendation No. 7 (1987) on the protection of marine turtles and their habitat”). Κατόπιν υποβολής σχετικού παραπόνου, από το 1996 μέχρι σήμερα, η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης του Συμβουλίου της Ευρώπης παρακολουθεί σε ετήσια βάση την υπόθεση της διατήρησης της Χερσονήσου Ακάμα και των παραλιών ωοτοκίας των δύο θαλάσσιων χελώνων. Στις 05.12.1997, υιοθέτησε τη «Σύσταση Αρ. 63 (1997) για τη διατήρηση της Χερσονήσου Ακάμα, στην Κύπρο, και, κυρίως, των παραλιών ωοτοκίας των ειδών Caretta caretta και Chelonia mydas» (“Recommendation No. 63 (1997) on the conservation of the Akamas Peninsula, Cyprus, and, in particular, of the nesting beaches of Caretta caretta and Chelonia mydas”). Επιπλέον, στις 11.11.2016, υιοθέτησε τη «Σύσταση Αρ. 191 (2016) για τη διατήρηση της Χερσονήσου Ακάμα και των παραλιών ωοτοκίας των θαλάσσιων χελώνων στον Κόλπο Χρυσοχούς» (“Recommendation No. 191 (2016) on the conservation of the Akamas Peninsula and the sea turtle nesting beaches of Chrysochou Bay, Cyprus”).
Μεταξύ άλλων, η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης του Συμβουλίου της Ευρώπης εισηγείται όπως η Κυπριακή Δημοκρατία προβεί στην «κήρυξη ολόκληρης της Χερσονήσου Ακάμα σε εθνικό πάρκο, απόθεμα βιόσφαιρας ή προστατευόμενη περιοχή με αντίστοιχο διεθνές καθεστώς προστασίας, περιλαμβάνοντας στην προστατευόμενη περιοχή την περιοχή Natura 2000» (“declare the whole of the Akamas Peninsula a national park, a biosphere reserve or a protected area with comparable international protected status, including in the protected area the Natura 2000 area”).
• 1989-2014, Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (Important Bird Area), BirdLife Cyprus & BirdLife International, χερσαία έκταση 20.772 εκτάρια
Μεταξύ 1989 και 2014, η Χερσόνησος Ακάμα αναγνωρίστηκε από τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο Κύπρου (BirdLife Cyprus) ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (με κωδικό 12027), με βάση τα κριτήρια του BirdLife International, στο πλαίσιο του Προγράμματος Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (Important Bird Areas Programme). Η χερσαία έκταση της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά Χερσόνησος Ακάμα – Φαράγγια Αγίας Αικατερίνης και Αγίας Παρασκευής ανέρχεται στα 20.772 εκτάρια. Η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά καθορίστηκε για πρώτη φορά το 1989 και στη συνέχεια επικαιροποιήθηκε το 2000, 2004 και το 2014. Το μεγαλύτερο μέρος της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά κηρύχθηκε ως Γνωστός Διάδρομος – Πέρασμα Διέλευσης Αποδημητικών Αγρίων Πτηνών από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών, τον Απρίλιο 2006.
• 1998-2003, Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Special Area of Conservation), Δίκτυο Natura 2000, Ευρωπαϊκή Ένωση, χερσαία έκταση 17.690 εκτάρια
Μεταξύ 1998 και 2003, η Χερσόνησος Ακάμα χαρτογραφήθηκε και προτάθηκε για ένταξη στο Δίκτυο Natura 2000 ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (με κωδικό CY4000010). Η συνολική έκταση της προτεινόμενης Ειδικής Ζώνης Διατήρησης Χερσόνησος Ακάμα ανερχόταν στα 25.541 εκτάρια, εκ των οποίων 17.690 εκτάρια αποτελούσαν την χερσαία έκταση και 7.851 εκτάρια αποτελούσαν την θαλάσσια έκταση. Ο φορέας υλοποίησης του έργου ήταν η τότε Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (νυν Τμήμα Περιβάλλοντος Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος), με τη συγχρηματοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το έργο «Ειδικές Περιοχές Διατήρησης (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) στην Κύπρο» / “Special Areas of Conservation (Directive 92/43/EEC) in Cyprus” (με κωδικό LIFE98 TCY/CY/172) υλοποιήθηκε μεταξύ 01.04.1999-30.09.2002, στο πλαίσιο του «Προγράμματος LIFE Τρίτες Χώρες 1992-2006» (“LIFE Third Countries 1992-2006 Programme”). Η τελική έκθεση του έργου δημοσιεύτηκε από το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος και το Υπουργείο Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Νοέμβριο 2003.
• 2009, Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Special Protection Area), Δίκτυο Natura 2000, Ευρωπαϊκή Ένωση, χερσαία έκταση 10.231 εκτάρια
Το 2009, τμήμα της Χερσονήσου Ακάμα εντάχθηκε στο Δίκτυο Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (με κωδικό CY4000023) για τη διατήρηση των αγρίων πτηνών. Η συνολική έκταση της καθορισμένης περιοχής Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα ανέρχεται στα 18.082 εκτάρια, εκ των οποίων 10.231 εκτάρια αποτελούν τη χερσαία έκταση και 7.851 εκτάρια αποτελούν τη θαλάσσια έκταση. Η αρμόδια αρχή για την προστασία και διαχείριση της περιοχής Ζώνη Ειδικής Προστασίας είναι η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών. Η περιοχή Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα κηρύχθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία τον Δεκέμβριο 2009. Το «Διαχειριστικό Σχέδιο για την Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα» εκπονήθηκε και δημοσιεύτηκε από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας τον Σεπτέμβριο 2016. Ωστόσο, μέχρι σήμερα εκκρεμεί η έκδοση του αναγκαίου διατάγματος προστασίας και διαχείρισης των αγρίων πτηνών και θηραμάτων στη Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα.
• 2009-2010 & 2016-2019, Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (Site of Community Importance), Δίκτυο Natura 2000, Ευρωπαϊκή Ένωση, χερσαία έκταση 10.163 εκτάρια
Μεταξύ 2009 και 2010, τμήμα της Χερσονήσου Ακάμα συμπεριλήφθηκε στο Δίκτυο Natura 2000 ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (με κωδικό CY4000010), για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Η συνολική έκταση της καθορισμένης περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα ανέρχεται στα 17.914 εκτάρια, εκ των οποίων 10.163 εκτάρια αποτελούν τη χερσαία έκταση και 7.851 εκτάρια αποτελούν τη θαλάσσια έκταση. Οι αρμόδιες αρχές για την προστασία και διαχείριση της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος, το Τμήμα Δασών και το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Η περιοχή Τόπος Κοινοτικής Σημασίας προτάθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία τον Ιούλιο 2009 και κηρύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Φεβρουάριο 2010. Το «Διαχειριστικό Σχέδιο για την Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα» εκπονήθηκε τον Ιούνιο 2014 και δημοσιεύτηκε από το Τμήμα Περιβάλλοντος στις αρχές Απριλίου 2016. Στα τέλη Απριλίου 2016, κατόπιν απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου η κήρυξη της καθορισμένης περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα ακυρώθηκε για διαδικαστικούς λόγους. Τα όρια της περιοχής αναδημοσιεύτηκαν τον Σεπτέμβριο 2016 και οι σχετικές ενστάσεις υποβλήθηκαν μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου 2016. Ακολούθως, μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2019, επανακηρύχθηκε η περιοχή Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα. Ωστόσο, μέχρι σήμερα εκκρεμεί η έκδοση των αναγκαίων διαταγμάτων για:
Η χερσαία έκταση της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα, όπως αυτή καθορίστηκε μεταξύ 2009-2010 και 2016-2019, περιλαμβάνει την περιοχή άγριας φύσης (wilderness area) και τις χερσαίες τοποθεσίες οικολογικής αξίας (terrestrial sites of ecological value), οι οποίες συναποτελούν την περιοχή πυρήνα (core area) του προτεινόμενου Αποθέματος Βιόσφαιρας της UNESCO. Επιπλέον, αντιστοιχεί περίπου στο 50% της προτεινόμενης περιοχής Ειδική Ζώνη Διατήρησης Χερσόνησος Ακάμα, όπως αυτή είχε χαρτογραφηθεί και προταθεί αρχικά στο πλαίσιο του έργου «Ειδικές Περιοχές Διατήρησης (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) στην Κύπρο», μεταξύ 1998 και 2003.
Τον Μάιο 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε διαδικασία παράβασης και διαβίβασε προειδοποιητική επιστολή (letter of notice) στις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας για τον ανεπαρκή καθορισμό της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα. Η υπόθεση παράβασης έκλεισε και αρχειοθετήθηκε τον Νοέμβριο 2018. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε νέα διαδικασία παράβασης, στο πλαίσιο της οποίας διαβίβασε στις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας προειδοποιητική επιστολή (letter of notice) τον Μάιο 2018 και αιτιολογημένη γνώμη (reasoned opinion) τον Οκτώβριο 2020 για τον ανεπαρκή καθορισμό του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο, με σαφή αναφορά σε χερσαίους τύπους φυσικών οικοτόπων και είδη άγριας χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στην Χερσόνησο Ακάμα και δεν καλύπτονται επαρκώς από τα όρια της περιοχής Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα. Η διαδικασία παράβασης κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας εκκρεμεί μέχρι σήμερα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• 2016 μέχρι σήμερα, Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα, Τμήμα Δασών, Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, χερσαία έκταση 7.762 εκτάρια
Το 2016, περίπου το 75% των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα κηρύχθηκε σε Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα. Το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα έχει χερσαία έκταση 7.762 εκτάρια και περιλαμβάνει τα Κύρια Κρατικά Δάση Ακάμα, Πέγειας, Μελέτη, Χάλαβρον, Πετράτη – Ανδρολίκου, Λαόνας και Αγίου Γεωργίου – Θαλασσινών Σπηλιών Πέγειας, καθώς και την κρατική δασική γη στην περιοχή Κυπάρισσος. Η αρμόδια αρχή για την προστασία και διαχείριση του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα είναι το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα» εκπονήθηκε τον Φεβρουάριο 2018 και επικαιροποιήθηκε τον Οκτώβριο 2020. Στο πλαίσιο του εν λόγω Σχεδίου, προτείνεται η δημιουργία 14 κόμβων υποδομών και εξυπηρέτησης επισκεπτών, καθώς και η βελτίωση του οδικού δικτύου, το οποίο περιλαμβάνει 11 κύριους δασικούς δρόμους που διασχίζουν το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα. Τον Οκτώβριο 2020 εκπονήθηκε «Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» και τον Ιανουάριο 2021 εκπονήθηκε «Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων)» από την υλοποίηση του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα». Στο παρόν στάδιο, εκκρεμεί η αξιολόγηση των δύο μελετών και η έκδοση των αναγκαίων εκθέσεων / γνωματεύσεων από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα», μεταξύ άλλων, προνοεί τη χωροθέτηση μεγάλου αριθμού αναψυκτηρίων σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές (Φοντάνα Αμορόζα, Νότιος Κόλπος Λάρας, διασταύρωση Ίνειας – Λάρας, Φαράγγι Άβακα και Άσπρος Ποταμός), την κατασκευή μεγάλου αριθμού καταστημάτων αναμνηστικών ειδών σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές (Λουτρά της Αφροδίτης, Σμιγιές, διασταύρωση Ίνειας – Λάρας και Άσπρος Ποταμός), καθώς και την ασφαλτόστρωση τριών κύριων δασικών δρόμων (Άσπρος Ποταμός – Τοξεύτρα – Λάρα, Σμιγιές –Άγιος Μηνάς και Κουδουνάς – Σμιγιές). Αρκετές από τις πρόνοιες του «Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου» αντιβαίνουν τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας ή/και συγκρούονται με τα μέτρα διαχείρισης που περιλαμβάνονται στα «Διαχειριστικά Σχέδια των Περιοχών Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμα».
Ο αγώνας για περιβαλλοντική δικαιοσύνη συνεχίζεται
Τα τελευταία 30 χρόνια, λοιπόν, η προστατευόμενη περιοχή της Χερσονήσου Ακάμα έχει συρρικνωθεί κατά το ήμισυ. Το προτεινόμενο «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα» έρχεται ουσιαστικά να εισβάλει στην περιοχή πυρήνα (core area), τοποθετώντας αναψυκτήρια και καταστήματα αναμνηστικών ειδών, και ασφαλτοστρώνοντας δασικούς δρόμους εντός της Χερσονήσου Ακάμα, η οποία θα έπρεπε να απολαμβάνει το αυστηρότερο καθεστώς προστασίας.
Ο αγώνας για την προστασία της Χερσονήσου Ακάμα δεν ξεκίνησε με το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα», ούτε και θα τελειώσει με την έγκριση ή ακύρωσή του.
Η Χερσόνησος Ακάμα αποτελεί, μαζί με το Ακρωτήρι και την Καρπασία, μία από τις τελευταίες παράκτιες περιοχές προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας στην Κύπρο. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κοινής μας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Καλούμε τις αρμόδιες αρχές να αντιμετωπίσουν την Χερσόνησο Ακάμα ως τέτοια, αντί να την καρατομούν, ανοίγοντας την όρεξη σε διάφορους «καλοθελητές», οι οποίοι βλέπουν «ζώνες ανάπτυξης» μέσα στα ακάμωτα. Εμείς από την πλευρά μας θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για την προστασία της κοινής μας, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Γιατί, όπως μας θυμίζει και ο Murray Bookchin, «αν δεν πραγματοποιήσουμε το αδύνατο, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το αδιανόητο».
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών
& Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus, 23.03.2021.
Ελληνικά: Το Δικαίωμα στην Ελευθερία του Συνέρχεσθαι και του Συνεταιρίζεσθαι στην Εποχή της Πανδημίας Covid-19: η περίπτωση της Κύπρου
Türkçe: Covid-19 Pandemisi Sürecinde Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü Hakkı: Kıbrıs Vakası
The events of Saturday the 13th of February 2021 have certainly fueled us with grave concern and anger about what has initially started as a peaceful demonstration to show the dissatisfaction with the government with how it has handled the corruption scandal and how it managed the coronavirus situation, in relation particularly to its approach towards the migrant communities and the arbitrary ban on the right to protest, to the use of “water cannon and tear gas” in clashes with protesters.
However, beyond the emotional outrage, the eagerness on behalf of the police to exert force and use violence certainly poses some important legal questions with regard to our democracy, constitutional values and human rights in Cyprus and beyond.
A Reminder from the UN Special Rapporteur
The Covid-19 pandemic has already posed so many unprecedented challenges to all aspects of human rights around the world. Clément Voule, the United Nations Special Rapporteur on the rights to Freedom of Peaceful Assembly and of Association highlighted, however, that “States’ responses to the Covid-19 threat should not halt freedoms of assembly and association.”
In the face of the current public health emergency, the Special Rapporteur reminds States of the necessity of responding in a manner compliant with their human rights obligations. In particular, the Special Rapporteur emphasises ten key principles:
An elaborate explanation of each can be found here.
What does this mean for Cyprus?
While all principles are relevant and key to the pandemic situation in Cyprus, the Special Rapporteur’s final point specifically refers to the situation as being unlikely to alleviate many demands; if anything, the economic downturn caused by the crisis, combined with financial measures that enhance inequality only serve to exacerbate underlying causes.
While we acknowledge the unprecedented situation the government of Cyprus, along with other governments around the world, has been faced with, its response to this crisis is what has been voiced by the protesters as unsuccessful. Arguably, the state’s responses to the crisis did not take citizens’ demands fully into account which is a testament to the failure to adopt more democratic governance structures.
Andreas, a lawyer and part of the protest organisers’ legal team who declined to provide his surname, told AFP that people from across the political spectrum were taking part in the demonstration. “The government has lost legitimacy after the passport scandal and they are using the pandemic as a reason to stop protests,” he said. “We think that the right to protest is the basis of our democracy, and the epidemiological situation allows people to protest” safely, the 26-year-old added. But, he said, “they want us to shut up.”
The Right to Freedom of Assembly and Association: Cyprus and ECHR jurisprudence
When we refer to the right to peaceful assembly and the restriction of human rights for the purpose of protecting public health, we must consider whether the restrictions are necessary and proportionate to the intended purpose in order to conclude whether they are legal or not.
The renowned Human Rights Lawyer, Mrs Nicoletta Charalambidou, explains that what we are talking about is a possible fine to the protesters imposed by the Courts. Therefore, the unjustified use of violence by the state is a separate matter to consider. In our case, the excessive violence exercised by the police in the name of public health protection is hard to be justified as necessary and proportionate. The violent repression of the protest violates, at first sight, both the constitutional right to peaceful assembly as provided in Article 21 of the Cyprus Constitution, as well as Article 11 of the European Convention on Human Rights (Freedom of Assembly and Association).
Conclusion
Saturday’s events should concern all factions of our society – the judiciary, executive, legislature, civil society and the press, particularly. The recent corruption scandals have, sadly, shown us the opposite. The corruption scandals involving politicians from major political parties are not uncommon and when these get uncovered, little to no effort is taken to pursue them.
In addition, laws limiting public gatherings as well as freedom of movement have been passed in so many States, including Cyprus. However, restrictions based on public health concerns are justified only where they are necessary and proportionate in light of the circumstances. Regrettably, the civil society has rarely been consulted in the process of designing or reviewing appropriate measures of response, and in several cases the processes through which such laws and regulations have been passed have been questionable. In many cases, it appears these measures are being enforced in a discriminatory manner, with opposition figures and groups, together with vulnerable communities, constituting prime targets.
Protest is not a departure from democracy; it is the absolute exercise of it.
Τα γεγονότα του Σαββάτου της 13ης Φεβρουαρίου 2021 σίγουρα μας πυροδότησαν έντονη ανησυχία και οργή για το τι ξεκίνησε αρχικά ως ειρηνική διαδήλωση για να δείξει τη δυσαρέσκεια των πολιτών με την κυβέρνηση για το πώς χειρίστηκε το σκάνδαλο διαφθοράς και πώς διαχειρίστηκε την κατάσταση του κορονοϊού, σε σχέση ιδίως με την προσέγγισή της απέναντι στις κοινότητες των μεταναστών και την αυθαίρετη απαγόρευση του δικαιώματος διαμαρτυρίας, στη χρήση «κανόνιου νερού και δακρυγόνων» σε συγκρούσεις με διαδηλωτές.
Ωστόσο, πέρα από τη συναισθηματική οργή, η επιθυμία εκ μέρους της αστυνομίας να χρησιμοποιήσει βία σίγουρα θέτει ορισμένα σημαντικά νομικά ζητήματα σχετικά με τη δημοκρατία, τις συνταγματικές αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κύπρο και πέραν αυτής.
Υπενθύμιση από τον Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ
Η πανδημία Covid-19 έχει ήδη θέσει τόσες πολλές πρωτοφανείς προκλήσεις σε όλες τις πτυχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο. Ο Clément Voule, Ειδικός Εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα στην Ελευθερία της Ειρηνικής Συνέλευσης και του Συνδέσμου τόνισε, ωστόσο, ότι «οι απαντήσεις των κρατών στην απειλή Covid-19 δεν πρέπει να σταματήσουν τις ελευθερίες του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι».
Μια λεπτομερής εξήγηση για το καθένα μπορεί να βρεθεί εδώ.
Τι σημαίνει αυτό για την Κύπρο;
Ενώ όλες οι αρχές είναι σχετικές και βασικές για την πανδημία στην Κύπρο, το τελευταίο σημείο του Ειδικού Εισηγητή αναφέρεται συγκεκριμένα στην κατάσταση ως απίθανο να ανακουφίσει πολλές απαιτήσεις. Αν μη τι άλλο, η οικονομική ύφεση που προκλήθηκε από την κρίση, σε συνδυασμό με χρηματοοικονομικά μέτρα που ενισχύουν την ανισότητα χρησιμεύουν μόνο στην επιδείνωση των υποκείμενων αιτιών.
Παρόλο που αναγνωρίζουμε την άνευ προηγουμένου κατάσταση που αντιμετώπισε η κυβέρνηση της Κύπρου, μαζί με άλλες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, η απάντησή της σε αυτήν την κρίση είναι αυτή που εξέφρασαν οι διαδηλωτές ως ανεπιτυχής. Αναμφισβήτητα, οι απαντήσεις του κράτους στην κρίση δεν έλαβαν πλήρως υπόψη τις απαιτήσεις των πολιτών, γεγονός που αποτελεί απόδειξη της αποτυχίας υιοθέτησης δημοκρατικών δομών διακυβέρνησης.
Ο Ανδρέας, δικηγόρος και μέλος της νομικής ομάδας των διοργανωτών διαμαρτυρίας, δήλωσε στο AFP άτομα από όλο το πολιτικό φάσμα συμμετείχαν στη διαδήλωση. «Η κυβέρνηση έχει χάσει τη νομιμότητα μετά το σκάνδαλο διαβατηρίων και χρησιμοποιεί την πανδημία ως λόγο για να σταματήσουν οι διαμαρτυρίες», είπε. «Πιστεύουμε ότι το δικαίωμα διαμαρτυρίας είναι η βάση της δημοκρατίας μας και η επιδημιολογική κατάσταση επιτρέπει στους ανθρώπους να διαμαρτυρηθούν» με ασφάλεια, πρόσθεσε ο 26χρονος. Όμως, είπε, «θέλουν να μας σταματήσουν από το να εκφραζόμαστε».
Το δικαίωμα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι: η νομολογία της Κύπρου και της ΕΣΔΑ
Όταν αναφερόμαστε στο δικαίωμα ειρηνικής συνάθροισης και στον περιορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας, οφείλουμε να εξετάσουμε εάν οι περιορισμοί είναι απαραίτητοι και ανάλογοι προς τον επιδιωκόμενο σκοπό, προκειμένου να συμπεράνουμε εάν είναι νόμιμοι ή όχι.
Η γνωστή Δικηγόρος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κα Νικολέτα Χαραλαμπίδου, εξηγεί ότι αυτό που αναφερόμαστε είναι πιθανά προστίματα για τους διαδηλωτές που επιβάλλονται από τα δικαστήρια. Επομένως, η αδικαιολόγητη χρήση βίας από το κράτος είναι ένα ξεχωριστό ζήτημα που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Στην περίπτωσή μας, η υπερβολική βία που ασκείται από την αστυνομία στο όνομα της προστασίας της δημόσιας υγείας είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί ως απαραίτητη και αναλογική. Η βίαιη καταστολή της διαμαρτυρίας παραβιάζει, εκ πρώτης όψεως, τόσο το συνταγματικό δικαίωμα στην ειρηνική συνέλευση, όπως ορίζεται στο Άρθρο 21 του Κυπριακού Συντάγματος, όσο και το Άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Ελευθερία του Συνέλευσης και του Συνδέσμου).
Συμπέρασμα
Οι εκδηλώσεις του Σαββάτου αφορούν όλες τις φατρίες της κοινωνίας μας. Ιδιαίτερα αφορά το δικαστικό σώμα, το εκτελεστικό σώμα, το νομοθετικό σώμα, την κοινωνία των πολιτών και τον τύπο. Δυστυχώς, τα πρόσφατα σκάνδαλα διαφθοράς μάς έδειξαν το αντίθετο. Τα σκάνδαλα διαφθοράς που εμπλέκουν πολιτικούς από μεγάλα πολιτικά κόμματα δεν είναι ασυνήθιστα και όταν αποκαλυφθούν, δεν καταβάλλεται καμία προσπάθεια για την επιδίωξή τους.
Επιπλέον, σε πολλά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, έχουν θεσπιστεί νόμοι που περιορίζουν τις δημόσιες συγκεντρώσεις καθώς και την ελεύθερη κυκλοφορία. Ωστόσο, περιορισμοί που βασίζονται σε ανησυχίες για τη δημόσια υγεία δικαιολογούνται μόνο όταν είναι απαραίτητοι και αναλογικοί υπό το φως των περιστάσεων. Δυστυχώς, σπάνια ζητήθηκε η γνώμη της κοινωνίας των πολιτών κατά τη διαδικασία σχεδιασμού ή επανεξέτασης κατάλληλων μέτρων αντιμετώπισης, και σε πολλές περιπτώσεις οι διαδικασίες μέσω των οποίων έχουν εγκριθεί τέτοιοι νόμοι και κανονισμοί ήταν αμφισβητήσιμες. Σε πολλές περιπτώσεις, φαίνεται ότι αυτά τα μέτρα εφαρμόζονται με διακρίσεις προς τις ομάδες αντιπολίτευσης και τις ευάλωτες κοινότητες, οι οποίες στοχοποιούνται.
Η διαμαρτυρία δεν αποτελεί απόκλιση από τη δημοκρατία. Είναι η απόλυτη άσκησή της.
13 Şubat 2021 Cumartesi olayları, hükümetin yolsuzluk skandalıyla nasıl başa çıktığı ve korona virüs durumunu, özellikle göçmen topluluklara yaklaşımıyla, nasıl yönettiği ve protesto hakkının keyfi olarak yasaklanması konularındaki memnuniyetsizliği göstermek için başlangıçta barışçıl bir gösteri olarak başlatılan etkinlik, protestocularla çatışmalarda “tazyikli su ve göz yaşartıcı gaz” kullanımıyla bizi ağır endişe ve öfke ile doldurdu.
Bununla birlikte, duygusal öfkenin ötesinde, polislerin kuvvet ve şiddet kullanma hevesi, Kıbrıs’ta ve ötesinde olmak üzere demokrasimiz, anayasal değerlerimiz ve insan haklarımızla ilgili bazı önemli hukuki soruları da beraberinde getirmektedir.
BM Özel Sözcüsünden Bir Hatırlatma
Covid-19 salgını, şimdiden tüm dünyada insan haklarının her yönünden daha önce görülmemiş pek çok zorluk çıkarmıştır. Barışçıl Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü hakları üzerine Birleşmiş Milletler Özel Sözcüsü Clément Voule, “Devletlerin Covid-19 tehdidine tepkilerinin, toplanma ve örgütlenme özgürlüklerini durdurmaması gerektiğini” vurguladı.
Mevcut halk sağlığı acil durumu karşısında Özel Sözcü, Devletlere insan hakları yükümlülüklerine uygun bir şekilde yanıt vermeleri gerektiğini hatırlatmaktadır. Özel Sözcü özellikle on temel ilkeyi vurgulamaktadır:
1. Yeni yasal tedbirlerin insan haklarına saygılı olmasını sağlamak.
2. Halk sağlığı acil durumunun hak ihlalleri için bir mazeret olarak kullanılmamasını sağlamak.
3. Demokrasi süresiz olarak ertelenemez.
4. Kapsayıcı katılımın sağlanması.
5. Çevrimiçi örgütlenme ve toplanma özgürlüğünü güvence altına almak.
6. İşyerinde örgütlenme ve toplanma özgürlüğü haklarının korunması (grev hakkını da kapsamaktadır).
7. Yedinci: ifade özgürlüğü sağlanmalıdır.
8. Sivil toplumun çok taraflı kurumlara katılımı güvence altına alınmalıdır.
9. Uluslararası dayanışmaya her zamankinden daha çok ihtiyaç vardır.
10. Covid-19’un gelecekteki etkileri ve reform için popüler çağrılara yanıt verilmesi.
Her birinin ayrıntılı bir açıklaması burada bulunabilir.
Bu Kıbrıs için ne anlama geliyor?
Tüm ilkeler Kıbrıs’taki pandemi durumuyla ilgili ve anahtar olmakla birlikte, Özel Sözcü’nün son noktası, özellikle pek çok talebi hafifletme ihtimalinin düşük olduğuna işaret etmektedir; her şeyden önce, krizin neden olduğu ekonomik gerileme, eşitsizliği artıran mali tedbirlerle birleştiğinde, yalnızca altta yatan nedenleri artırmaya hizmet etmektedir.
Kıbrıs hükümetinin, dünyadaki diğer hükümetlerle birlikte karşı karşıya kaldığı daha önce görülmemiş durumu kabul etsek de, protestocular tarafından başarısız olarak dile getirilen, hükümetin bu krize verdiği tepkidir. Tartışmaya açık bir şekilde, devletin krize verdiği tepkilerin vatandaşların taleplerini tam olarak hesaba katmaması, daha demokratik yönetim yapılarının benimsenmesindeki başarısızlığın bir kanıtıdır.
Soyadını vermeyi reddeden protesto organizatörlerinin hukuk ekibinin bir parçası olan avukat Andreas, AFP’ye, gösteriye siyasi yelpazenin her yerinden insanların katıldığını söyledi. “Hükümet, pasaport skandalı sonrasında meşruiyetini kaybetti ve salgını protestoları durdurmak için bir mazeret olarak kullanıyor” dedi. 26 yaşındaki, “Protesto hakkının demokrasimizin temeli olduğunu ve epidemiyolojik durumun insanların güvenli bir şekilde protesto etmesine izin verdiğini düşünüyoruz” diyerek ekledi. Fakat, “bizim susmamızı istiyorlar” dedi.
Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü: Kıbrıs ve AİHM içtihadı
Barışçıl toplanma hakkını ve halk sağlığının korunması amacı ile insan haklarının kısıtlanmasından bahsettiğimizde, yasal olup olmadıklarına karar vermek için kısıtlamaların gerekli ve amaçlanan amaca uygun olup olmadığını değerlendirmeliyiz.
Tanınmış İnsan Hakları Avukatı Bayan Nicoletta Charalambidou, bahsettiğimiz şeyin Mahkemeler tarafından protestoculara verilmiş olası bir para cezası olduğunu açıklıyor. Bu nedenle, hükümetin haksız şiddet kullanması dikkate alınacak ayrı bir konudur. Bizim durumumuzda, halk sağlığının korunması adına polisin uyguladığı aşırı şiddetin gerekli ve orantılı olarak gerekçelendirilmesi zordur. Protestoya yönelik şiddetli baskı, ilk bakışta, hem Kıbrıs Anayasasının 21. Maddesinde öngörülen barışçıl toplanma anayasal hakkını hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü) 11. Maddesini ihlal etmektedir.
Sonuç
Cumartesi günü yaşanan olaylar toplumumuzun tüm kesimlerini – özellikle yargı, yürütme, yasama, sivil toplum ve basın – ilgilendirmelidir. Son yolsuzluk skandalları, ne yazık ki bize bunun tam tersini gösterdi. Büyük siyasi partilerin politikacılarını içeren yolsuzluk skandalları alışılmamış değildir ve ortaya çıktığında, onları takip etmek için çok az veya hiç çaba harcanmamaktadır.
Buna ek olarak, Kıbrıs da dahil olmak üzere pek çok Devlette halka açık toplanmaların ve dolaşım özgürlüğünü sınırlayan yasalar çıkarıldı. Bununla birlikte, halk sağlığı kaygılarına dayalı kısıtlamalar, yalnızca gerekli ve orantılı olduklarında koşullar ışığında haklı çıkarılabilir. Ne yazık ki, uygun müdahale önlemlerinin tasarlanması veya gözden geçirilmesi sürecinde sivil topluma nadiren danışılmıştır ve bazı durumlarda bu tür yasa ve düzenlemelerin geçirildiği süreçler sorgulanmıştır. Pek çok durumda, bu tedbirlerin, muhalif figürler ve gruplar ile, savunmasız toplulukların, birincil hedefleri oluşturacak ayrımcı bir şekilde uygulandığı görülmektedir.
Protesto etmek demokrasiden sapmak değil; aksine onun mutlak uygulanmasıdır.
Thank you! Eυχαριστούμε! Teşekkür ederiz!
Author/Συντάκτης/Yazar: EC from Avli
Çevirmenler/Μεταφραστές/Translators: EC, VS
Συντάκτες/Editors/Editörler: Avli Team
Photographer/Fotoğrafçı/Φωτογράφος: Cyprus Mail
The post The Right to Freedom of Assembly and Association in Times of the Covid-19 Pandemic: the case of Cyprus’ Anti-Corruption March (TR, EL, EN) first appeared on AVLI.Young Cypriots come together for a social gathering in solidarity and rejection of division.
***
Cyprus, 1st of November 2020 – A group of Greek and Turkish speaking Cypriots came together for coffee and conversation in the spirit of peace, cooperation, and human connection. The group came together in response to the latest divisive measures taken by leaders to further divide Cypriots under the guise of public health measures.
The joint action brought together Cypriots from both sides of the divide to share music, art, games, and good company. The event was organised to bring attention to the efforts taken by the leaderships of the two communities to use the COVID-19 pandemic to divide Cypriots by taking unilateral decisions on the matter, and to show solidarity in these difficult times. For the past few months, the pandemic has been used to break trust between the two communities and instill fear, for a health emergency for which collaboration should have been the way of work from day one. This situation has been negatively affecting real human relationships between the communities, while the leaders show no clear end to this de facto division. Characteristically, a message on a banner of the event read: “Borders and checkpoints are made-up. Our friendships and human connections are real.”
Κύπριοι αψηφούν τη διχοτόμηση και συναντιούνται για καφέ.
Νέοι Κύπριοι ενώνονται για μια κοινωνική συνεύρεση με αλληλεγγύη και ενάντια στη διχοτόμηση.
***
Κύπρος, 1η Νοεμβρίου 2020 – Μια ομάδα ελληνόφωνων και τουρκόφωνων Κυπρίων συναντήθηκαν για ένα καφέ και κουβέντα με πνεύμα ειρήνης, συνεργασίας και ανθρώπινων σχέσεων. Η ομάδα συναντήθηκε σε απάντηση των πιο πρόσφατων διχοτομικών μέτρων που λήφθηκαν από τους ηγέτες για να απομακρύνουν ακόμη περισσότερο τους Κύπριους μεταξύ τους, με το πρόσχημα των μέτρων για τη δημόσια υγεία.
Η κοινή δράση έφερε κοντά Κύπριους κι από τις δύο πλευρές των οδοφραγμάτων για να μοιραστούν μουσική, τέχνη, παιχνίδια και καλή παρέα. Η εκδήλωση διοργανώθηκε με σκοπό να στρέψει την προσοχή προς την προσπάθεια των ηγεσιών των δύο κοινοτήτων να χρησιμοποιήσουν την πανδημία για να χωρίσουν τους Κύπριους λαμβάνοντας μονομερής αποφάσεις για το θέμα, και για να δείξουμε αλληλεγγύη σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές. Τους τελευταίους μήνες, η πανδημία έχει χρησιμοποιηθεί για να διαλύσει την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο κοινοτήτων και να ενσταλλάξει τον φόβο, για ένα θέμα δημόσιας υγείας για το οποίο η συνεργασία θα έπρεπε να είναι ο τρόπος αντιμετώπισής της από την πρώτη μέρα. Αυτή η κατάσταση έχει επηρεάσει αρνητικά πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ενώ παράλληλα οι ηγέτες δεν δείχνουν κάποιο ξεκάθαρο τέλος για αυτή την de facto διχοτόμηση. Χαρακτηριστικά, σε πανό της εκδήλωσης αναγραφόταν: “Τα σύνορα και τα οδοφράγματα είναι φτιαχτά. Οι φιλίες μας και οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πραγματικές.”
Kıbrıslılar Bölünmeye Karşı Çıkıyor ve Kahve için Buluşuyor.
Kıbrıslı Gençler, dayanışmak ve bölünmeyi reddetmek için sosyal buluşmada bir araya geldi.
***
Kıbrıs, 1 Kasım 2020 – Yunanca ve Türkçe konuşan Kıbrıslı bir grup, barış, işbirliği ve insani bağları güçlendirmek adına kahve içmek ve sohbet etmek için bir araya geldi.
Ortak eylem, her iki taraftaki Kıbrıslıları müzik, sanat, oyun paylaşımı yapmak ve birlikte iyi vakit geçirmek için bir araya getirdi. Etkinlik, iki toplum liderlerinin COVID-19 pandemisi konusunda tek taraflı kararlar alarak, Kıbrıslıları bölmek için kullanma çabalarına dikkat çekmek ve bu zor zamanlarda dayanışma göstermek amacıyla düzenlendi. İlk günden itibaren işbirliğinin temel alınması gereken acil sağlık durumunda, son birkaç aydır salgın, iki toplum arasındaki güveni kırmak ve korku aşılamak için kullanıldı. Bu durum, iki toplum arasındaki gerçek insan ilişkilerini olumsuz yönde etkilerken, liderler bu fiili bölünmenin net bir sonunu göstermiyor. Etkinlikte ki pankart mesajlarından biri ise şöyle: “ Sınır ve geçiş noktaları insan yapımıdır, bizim arkadaşlıklarımız ve bağlantılarımız gerçektir.”
The post Release: Cypriots Defy Division and Meet for Coffee. first appeared on AVLI.Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών
Σημείωμα Θέσεων – Τετάρτη, 3 Απριλίου 2019
Προς: Πρόεδρο και Μέλη Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος
Θέμα: Η επέμβαση του Τμήματος Δασών στις προστατευόμενες παραλίες ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών της Λίμνης και της Αργάκας στον Κόλπο Χρυσοχούς και οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής (Αυτεπάγγελτη εξέταση έπειτα από απόφαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος και του κ. Γιώργου Περδίκη, 27/3/2019, Αρ. Φακ. 23.04.036.075-2019)
Στη βάση των πιο πάνω, η ακακία στο Κρατικό Δάσος Μαυραλής δεν αποτελούσε σοβαρή απειλή για οποιοδήποτε ενδημικό, σπάνιο και απειλούμενο είδος που περιλαμβάνεται στο «Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου».
Στοιχεία επικοινωνίας:
Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών | Initiative for the Protection of the Natural Coastline
Website: http://reclaimthesea.org/ | Email: reclaimthesea@gmail.com |
Facebook: https://el-gr.facebook.com/coastlinecy/
Παρασκευή, 22 Μαρτίου 2019
Κοινό Δελτίο Τύπου
Οικολογική Παρέμβαση Φίλοι του Ακάμα, Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας της Φύσης Terra Cypria, Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου, Φίλοι της Γης Κύπρου, Οικολογική Κίνηση Κύπρου, Περιβαλλοντικό Ερευνητικό Κέντρο Ενάλια Φύσις και Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών
22 Μαρτίου 1986: Μια ομάδα ατόμων που ενδιαφέρεται για την προστασία της Φύσης επισκέπτεται μια από τις τελευταίες φυσικές περιοχές της Κύπρου που γλύτωσε από την ανεξέλεγκτη και διάσπαρτη τουριστική ανάπτυξη, τη Χερσόνησο Ακάμα. Κατά την επίσκεψη αυτή, η ομάδα, που αργότερα θα πάρει το όνομα ‘Φίλοι του Ακάμα’ ζητά από το Κράτος την κήρυξη της Χερσονήσου Ακάμα σε περιοχή προστασίας. 33 ολόκληρα χρόνια μετά, η ίδια ομάδα, με σύμμαχους άλλες 7 οργανώσεις, εξακολουθούν να ζητούν από το Κράτος τα αυτονόητα.
Τις τελευταίες τρείς δεκαετίες, η σημασία της Χερσονήσου Ακάμα για τη Φύση και τον Άνθρωπο έχει αναγνωριστεί από νομοθεσίες και διατάγματα, ενώ μία σειρά από σχέδια διατήρησης και διαχείρισης έχουν ετοιμαστεί για την περιοχή. Παρόλα αυτά, μια σύντομη επίσκεψη στον Ακάμα είναι αρκετή για να αντιληφθεί κανείς την απουσία διαχείρισης και την παρουσία πολλών παρανομιών για την άρση των οποίων δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο. Παράνομα εστιατόρια και αναψυκτήρια και άλλες παράνομες κατασκευές και αυθαίρετες επεμβάσεις, η παρουσία πλείστων των οποίων χρονολογείται, εξακολουθούν να υφίστανται.
Η υλοποίηση του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το 2018, προϋποθέτει άρση όλων αυτών των παρανομιών πριν την υλοποίησή του. Αυτό όμως δεν έχει γίνει. Οι μόνες δράσεις που έχουν μέχρι τώρα προωθηθεί αφορούν οδικά έργα σε περιοχή που δεν επιτρέπεται καμία οικοδομική εργασία και αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος (δρόμος Λουτρά της Αφροδίτης-Φοντάνα Αμορόζα). Το Σχέδιο προβλήθηκε από την Κυβέρνηση σαν ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο, πλην όμως περιέχει πλείστες προβληματικές πτυχές που χρήζουν συνολικής και σοβαρής αντιμετώπισης για να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη της Χερσονήσου του Ακάμα. Πρόνοιες του Σχεδίου όπως η χωροθέτηση κόμβων αναψυχής για επισκέπτες και η αναβάθμιση δρόμων είναι ανησυχητικές, πόσο μάλλον το γεγονός ότι το Σχέδιο δεν έχει υποβληθεί σε Δέουσα Εκτίμηση και σε Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, αναγκαίες διαδικασίες που απαιτεί η νομοθεσία.
Διερωτόμαστε λοιπόν, τι θα γράφουν οι εφημερίδες για τη Χερσόνησο του Ακάμα σε 33 χρόνια από σήμερα; Θα έχουν αρθεί οι παρανομίες για τις οποίες οι αρμόδιες αρχές κάθε χρόνο δίνουν υποσχέσεις ότι θα λάβουν δράση; Θα υπάρξει ποτέ ουσιαστική διαχείριση, προστασία και επιτήρηση της Χερσονήσου ή όλα θα βρίσκονται ακόμα στα χαρτιά;
Οι Φίλοι του Ακάμα, η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας της Φύσης – Terra Cypria, ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου, οι Φίλοι της Γης, η Οικολογική Κίνηση Κύπρου, η Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών και το Περιβαλλοντικό Ερευνητικό Κέντρο – Ενάλια Φύσις καλούν όλα τα αρμόδια τμήματα να περάσουν από τα λόγια στα έργα. Να λάβουν άμεση δράση για την άρση των παρανομιών και να προωθήσουν τη σωστή διαχείριση της περιοχής εφαρμόζοντας τα Διαχειριστικά Σχέδια για τις περιοχές Natura 2000 της Χερσονήσου Ακάμα. Τότε και μόνο τότε ο Ακάμας, θα αναδειχθεί στην ολότητά του και θα ωφεληθούν ουσιαστικά οι κάτοικοι και οι κοινότητες της περιοχής.
Παράνομο Εστιατόριο Νότια Λάρα
Παράνομο Αναψυκτήριο Νότια Λάρα
Παράνομη Οδήγηση Τζιόνι
Παράνομες Ομπρέλες Βόρεια Λάρα
Παράνομη Κατασκήνωση Τοξεύτρα
Παράνομο Εστιατόριο Άσπρος Ποταμός
Παράνομο Αναψυκτήριο Άσπρος Ποταμός
Παράνομος Εβραχισμός Καφίζης
Παράνομη Οδήγηση Γουρούνων στην Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Λάρας Τοξεύτρας
Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών
Υπόμνημα Θέσεων
Τετάρτη, 10 Οκτωβρίου 2018
Προς: Πρόεδρο και Μέλη Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος
Συνεδρία 10/10/2018. Κεφάλαιο Β. Θέμα 1.
Οι περί της Σύμβασης για την Προστασία της Μεσογείου Θάλασσας από τη Ρύπανση και περί Συναφών Πρωτοκόλλων (Τεχνητοί Ύφαλοι) Κανονισμοί του 2018 (Αρ. Φακ. 23.03.054.085-2017).
Πλαίσιο αναφοράς
Επί της γενικής αρχής, η Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών θεωρεί ότι η θάλασσα αποτελεί κοινό αγαθό και αναπόσπαστο μέρος του δημόσιου πλούτου. Ως εκ τούτου, η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη διατήρηση και ολοκληρωμένη διαχείριση του θαλάσσιου χώρου, και την διασφάλιση του ως δημόσιο αγαθό.
Αντ’ αυτού, παρατηρούμε συστηματικές προσπάθειες με στόχο την αποξένωση / εκχώρηση και οικειοποίηση / ιδιωτικοποίηση του θαλάσσιου χώρου. Τονίζουμε την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού όσον αφορά θαλάσσιες δραστηριότητες, την έλλειψη διαφάνειας και την περιορισμένη διαβούλευση, την ανεπαρκή αιτιολόγηση των αναγκών που καλούνται να καλύψουν οι συγκεκριμένες τροποποιήσεις, αλλά και τη σύγκρουση / ασυμβατότητα των προτεινόμενων Κανονισμών με την ισχύουσα νομοθεσία και τις υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας ως Κράτους Μέλους της ΕΕ.
Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο, με τίτλο «Οι περί της Σύμβασης για την Προστασία της Μεσογείου Θάλασσας από τη Ρύπανση και περί Συναφών Πρωτοκόλλων (Τεχνητοί Ύφαλοι) Κανονισμοί του 2018» προβλέπει την έκδοση κανονισμών κατόπιν απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, «ασκώντας τις εξουσίες που του χορηγούνται με βάση το άρθρο 6 των περί της Σύμβασης για την Προστασία της Μεσογείου Θάλασσας από τη Ρύπανση και περί συναφών Πρωτοκόλλων (Κυρωτικών) Νόμων του 1979 μέχρι 2017».
Οι προτεινόμενοι κανονισμοί, σύμφωνα με το Άρθρο 3 («Πεδίο Εφαρμογής») θα:
«(1) εφαρμόζονται στους τεχνητούς υφάλους, οι οποίοι κατασκευάζονται, τοποθετούνται και λειτουργούν σε θαλάσσιο χώρο της Δημοκρατίας.
(2) […] εφαρμόζονται για την αδειοδότηση δυνητικών επενδύσεων και δεν εφαρμόζονται σε σχέση με έργα τα οποία υλοποιούνται από τη Δημοκρατία».
Αποσκοπούν δηλαδή στη δημιουργία νομικού πλαισίου για την κατασκευή, τοποθέτηση και λειτουργία ιδιωτικών τεχνητών υφάλων. Σύμφωνα με το προτεινόμενο νομοσχέδιο: «Για την έκδοση ή ανανέωση άδειας κατασκευής, τοποθέτησης και λειτουργίας τεχνητών υφάλων σε θαλάσσιο χώρο καταβάλλονται τέλη που ανέρχονται σε επτακόσια ευρώ (€ 700)» (Άρθρο 7), «η άδεια χρήσης θαλάσσιου χώρου σε θαλάσσια περιοχή της Δημοκρατίας για σκοπούς κατασκευής, τοποθέτησης και λειτουργίας τεχνητών υφάλων χορηγείται από το Υπουργικό Συμβούλιο» (Άρθρο 8), και «για κάθε θαλάσσια περιοχή, σε σχέση με την οποία εκδίδεται άδεια χρήσης θαλάσσιου χώρου για σκοπούς τοποθέτησης και λειτουργίας τεχνητών υφάλων, καταβάλλονται τέλη 17 σεντ ετησίως για κάθε τετραγωνικό μέτρο της επιφάνειας του θαλάσσιου βυθού που αποτελεί τη συνολική περιοχή έκτασης των τεχνητών υφάλων, περιλαμβανομένης της θαλάσσιας περιοχής που ορίζεται με βάση το Άρθρο 5Α του Περί Αλιείας Νόμου» (Άρθρο 9).
Κατευθυντήριες Γραμμές
Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού (ΚΟΤ) στις 2/7/2015, με αφορμή την «Εβδομάδα Ζηνοβίας», διεξήγαγε έρευνα για τη «Λειτουργία και διαχείριση των υπό δημιουργία θαλασσίων προστατευόμενων περιοχών με την τοποθέτηση τεχνητών υφάλων – θαλάσσιων πάρκων στην Κύπρο», την οποία παρέδωσε στο Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών για πιθανή αξιοποίηση. Προς συνέχεια της συγκεκριμένης έρευνας και με αφορμή τη συζήτηση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, σε επιστολή ημερομηνίας 24/9/2018, ο ΚΟΤ αναφέρει προς την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος ότι ο τομέας του καταδυτικού τουρισμού έχει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης και γι’αυτό τον λόγο στηρίζει την προσπάθεια που γίνεται για ρύθμιση των περιβαλλοντικών θεμάτων που αφορούν τη δημιουργία τεχνητών υφάλων.
Δεν αντιλαμβανόμαστε στη βάση ποιας δικαιοδοσίας και τεχνογνωσίας, ο ΚΟΤ προέβη σε μια έρευνα για τη «λειτουργία και διαχείριση των υπό δημιουργία θαλασσίων προστατευόμενων περιοχών με την τοποθέτηση τεχνητών υφάλων – θαλάσσιων πάρκων στην Κύπρο». Επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με τις κατευθυντήριες αρχές του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (Food and Agriculture Organisation – FAO) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στόχοι των τεχνητών υφάλων είναι «η αναβάθμιση και / ή βελτίωση των φυσικών βιοτόπων, η αύξηση της παραγωγικότητας του οικοσυστήματος και η διαχείρηση των αλιευτικών πόρων» («to recover and/or improve natural habitats, increase productivity and manage aquatic resources») [1]. Επιπρόσθετα, οι κατευθυντήριες γραμμές του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Environment Programme / Mediterranean Action Plan – UNEP/MAP), αν και αναγνωρίζουν ότι οι τεχνητοί ύφαλοι μπορούν να στοχεύουν και στην προώθηση έρευνας και αναψυχής, τονίζουν πως πρωταρχικός στόχος των τεχνητών υφάλων είναι το «να παρέχουν ορισμένες λειτουργίες ενός φυσικού υφάλου, όπως η προστασία, η αναγέννηση, η συγκέντρωση και/ή η ενίσχυση της βιολογικής ποικιλομορφίας ή / και των πληθυσμών των έμβιων θαλάσσιων πόρων» («emulate some functions of a natural reef such as protecting, regenerating, concentrating, and/or enhancing [biological diversity and/or] populations of living marine resources») [2]. Σύμφωνα με το «Ερωτηματολόγιο Αντίκτυπου» του προτεινόμενου Νομοσχεδίου, ο στόχος των προτεινόμενων Κανονισμών είναι «η παραχώρηση χρήσης χώρου για τη διεξαγωγή και αδειοδότηση δυνητικών επενδύσεων με τεχνητούς υφάλους στο θαλάσσιο χώρο», γεγονός το οποίο δεν συνάδει με τις πιο πάνω κατευθυντήριες γραμμές.
Όσον αφορά τη διαβούλευση που προηγήθηκε, σε αυτή συμμετείχαν ως επί το πλείστον συναρμόδιες αρχές. Η διαβούλευση πραγματοποιήθηκε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, χωρίς να διεξαχθεί οποιαδήποτε δημόσια παρουσίαση και ακρόαση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ο μόνος περιβαλλοντικός μη κυβερνητικός οργανισμός που κλήθηκε να υποβάλει απόψεις ήταν η Ομοσπονδία Περιβαλοντικών Οργανώσεων Κύπρου (ΟΠΟΚ), οι θέσεις της οποίας ήταν αρνητικές και δεν ενσωματώθηκαν στους προτεινόμενους Κανονισμούς.
Κατά την άποψη μας, υπάρχει έλλειψη διαφάνειας και επαρκούς αιτιολόγησης όσον αφορά τους προτεινόμενους Κανονισμούς. Σύμφωνα με το άρθρο 28 (Επαρκής Αιτιολογία) των περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμων του 1999 έως 2014: «(1) Η αιτιολογία μιας διοικητικής πράξης πρέπει να είναι σαφής, ώστε να μην αφήνει αμφιβολίες ως προς το ποιος ήταν ο πραγματικός λόγος που οδήγησε το διοικητικό όργανο στη λήψη της απόφασης. (2) Δεν αποτελεί επαρκή αιτιολογία η αναφορά στην απόφαση γενικών χαρακτηρισμών που μπορούν να εφαρμοστούν και να ισχύουν για κάθε περίπτωση ούτε η απλή αναφορά των γενικών όρων του νόμου που μπορούν να τύχουν εφαρμογής σε οποιαδήποτε περίπτωση. (3) Αναιτιολόγητη είναι μια πράξη που επικαλείται γενικά και αόριστα το δημόσιο συμφέρον. Το δημόσιο συμφέρον του οποίου γίνεται επίκληση πρέπει να εξειδικεύεται με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά στα οποία στηρίχτηκε η κρίση του αρμόδιου διοικητικού οργάνου» [7].
Αντιλαμβανόμαστε ότι η τοποθέτηση και λειτουργία τεχνητών υφάλων από επενδυτές αποσκοπεί σε κάποια ωφελήματα στους ίδιους τους επενδυτές. Νοουμένου ότι η δημιουργία τεχνητών υφάλων έχει πολύ υψηλό οικονομικό κόστος, ποιά θα είναι τα ωφελήματα και με ποιό τρόπο θα γίνει η απόσβεση ενός ιδιώτη επενδυτή;
Ταυτόχρονα η εκχώρηση δημόσιου (θαλάσσιου) χώρου ενέχει και άλλους προβληματισμούς και ερωτήματα τα οποία δεν έχουν απαντηθεί. Τι είδους δικαιώματα αποκτά ένας ιδιώτης επενδυτής, ο οποίος ενδέχεται να υποβάλει αίτηση για χορήγηση άδειας κατασκευής, τοποθέτησης και λειτουργίας τεχνητού υφάλου στο θαλάσσιο χώρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, με βάση τους προτεινόμενους Κανονισμούς; Στη βάση ποιων κριτηρίων και προδιαγραφών θα γίνεται η επιλογή του θαλάσσιου χώρου στον οποίο θα κατασκευαστεί ένας τεχνητός ύφαλος;
Πέρα από την ασυμβατότητα των προτεινόμενων Κανονισμών με τις Κατευθυντήριες Γραμμές Διεθνών Οργανισμών, όπως ο FAO και το UNEP/MAP, θα θέλαμε να σημειώσουμε και τους προβληματισμούς μας σχετικά με την ευθυγράμμιση / εναρμόνιση του συγκεκριμένου Νομοσχεδίου, με άλλες υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, και συγκεκριμένα τη θέσπιση ενός δικτύου Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών, καθώς και την εκπόνηση ενός Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού.
Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο προωθείται με το πρόσχημα ότι οι τεχνητοί ύφαλοι θα «συμβάλλουν στην ανάπτυξη της βιοποικιλότητας, στην ανάκαμψη των ιχθυοαποθεμάτων και στην προσέλκυση καταδυτικού τουρισμού» (Άρθρο2: «Ερμηνεία»).
Το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, έχει από το 2012 θεσπίσει, και ξεκινήσει να εφαρμόζει σχετική στρατηγική για τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών με τεχνητούς υφάλους. Έχουν ήδη εκδοθεί 6 διατάγματα για απαγόρευση αλιείας και διέλευσης σκαφών σε καθορισμένες θαλάσσιες περιοχές, με βάση το Άρθρο 5Α («Έκδοση διατάγματος απαγόρευσης της αλιείας ή/και της διέλευσης σκαφών») του «Περι Αλιείας Νόμο (ΚΕΦ.135)» [3]. Τα διατάγματα αυτά αφορούν τις ακόλουθες περιοχές: Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Παραλιμνίου [4], Θαλάσσια Περιοχή Τεχνητού Υφάλου στην Αγία Νάπα [5], Ναυάγιο Ζηνοβία στη Λάρνακα [6], Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Αμαθούντας στην Λεμεσό [7], Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή στο Δασούδι στην Λεμεσό [8] και Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή Τεχνητού Υφάλου Γεροσκήπου στην Πάφο [9].
Σύμφωνα με την Ειδική Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη «Διαχείριση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών στην Κύπρο», η «απουσία ενιαίας εθνικής στρατηγικής στην Κύπρο για τη διαχείριση των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και ο καταρτισμός επιμέρους στρατηγικών εγγράφων ενδεχομένως να οδηγεί σε κατακερματισμό των προσπαθειών της Δημοκρατίας για την προστασία των περιοχών και των ειδών και οικοτόπων που απαντώνται σε αυτές» [10]. Η Ειδική Έκθεση επίσης αναφέρει ότι «διαπιστώνονται ανεπάρκειες στους μηχανισμούς παρακολούθησης της κατάστασης των προστατευόμενων περιοχών με τεχνητούς υφάλους, ενώ ο βαθμός εφαρμογής των καθορισμένων μέτρων διαχείρισης και η αποτελεσματικότητά τους στη διατήρηση των προστατευόμενων ειδών και περιοχών, δεν φαίνεται να αξιολογούνται» [11].
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν θα βοηθήσει ως προς την εφαρμογή μιας ενιαίας εθνικής στρατηγικής για θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές στην Κύπρο, η οποία πρέπει να έχει προτεραιότητα. Αντίθετα, θα αποτελέσει ένα επιπλέον εμπόδιο, καθώς αντί να κηρύσσονται θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές με βάση οικολογικά κριτήρια, θα δημιουργούνται στη βάση ιδιωτικών συμφερόντων και επενδυτικών προγραμμάτων.
Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο προωθείται ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ – Maritime Spatial Planning, MSP), ένα από τα βασικά εργαλεία της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με την Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την έννοια του ΘΧΣ υποδηλώνεται «ο σχεδιασμός του χρόνου και του τόπου άσκησης ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη θάλασσα, προκειμένου να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και η βιωσιμότητά τους στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Κατά τη διαδικασία αυτή, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη συνεργάζονται με διαφάνεια με στόχο τον σχεδιασμό των θαλάσσιων δραστηριοτήτων» [12]. Η Κυπριακή Δημοκρατία εναρμονίστηκε με την Οδηγία 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Ιουλίου 2014 Περί Θεσπίσεως Πλαισίου για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό με την ψήφιση από την Βουλή των Αντιπροσώπων του περί Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού και άλλων Συναφών Θεμάτων Νόμου του 2017 [Ν. 144(I)/2017] [13] στις 29/9/2017 και τη δημοσίευση του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 13/10/2017.
Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του σχετικού Νόμου, «Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο» σημαίνει το «εθνικό σχέδιο ή σχέδια που καταρτίζονται, εγκρίνονται και δημοσιεύονται ως αποτέλεσμα της διαδικασίας του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού» («Ερμηνεία»). Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το Άρθρο 17(2) («Κατάρτιση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδίου»), η θέσπιση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδίου «θα πρέπει να καταρτιστεί το συντομότερο δυνατό και το αργότερο έως την 31η Μαρτίου 2021».
Σημειώνεται ότι στις 25/10/2017 και ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ανοίξει υπόθεση παράβασης του κοινοτικού κεκτημένου, η οποία βρισκόταν σε επίπεδο Αιτιολογημένης Γνώμης, για μη εναρμόνιση με την σχετική Οδηγία [14], το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε και εξουσιοδότησε τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος όπως καταθέσει τους προτεινόμενους Κανονισμούς στη Βουλή των Αντιπροσώπων για έγκριση.
Η ψήφιση των προτεινόμενων Κανονισμών από την Βουλή των Αντιπροσώπων και η προώθηση επενδύσεων υπό μορφή ιδιωτικών τεχνητών υφάλων θα δημιουργήσει τετελεσμένα εν τω μέσω της διαδικασίας κατάρτισης του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού.
Εισηγήσεις
Έχοντας ως γνώμονα το γεγονός ότι η θάλασσα αποτελεί κοινό αγαθό και δημόσιο πλούτο, θεωρούμε ότι σε κρατική ακίνητη ιδιοκτησία πρέπει να αδειοδοτούνται αποκλειστικά σχέδια, προγράμματα ή/και έργα, τα οποία εξυπηρετούν υπέρτερους λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος και αιτιολογούνται επαρκώς, με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά. Προτεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας θα πρέπει να είναι μια Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική βασισμένη σε οικολογικά πρωτίστως κριτήρια, αλλά και κοινωνικά, και όχι σε δυνητικές επενδύσεις οι οποίες θα οικειοποιηθούν δημόσιο πλούτο για παραγωγή κέρδους από ιδιώτες επενδυτές.
Η οικειοποίηση και αποξένωση των κοινών αγαθών – της γης, των δασών, των παραλιών, της ακτογραμμής και της θάλασσας – δεν νομιμοποιείται ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά. Στη βάση των πιο πάνω, η Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών διαφωνεί με τους υπό συζήτηση Κανονισμούς και εισηγείται την απόσυρση τους από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ή την καταψήφιση τους από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος και την Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Λευκωσία, Τετάρτη, 10/10/2018
Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών
Υποσημειώσεις και Παραπομπές
[1] Practical Guidelines for the Use of Artificial Reefs in the Mediterranean and the Black Sea. Studies and Reviews. General Fisheries Commission for the Mediterranean. No. 96. Rome, FAO 2015; p.2.
[2] UNEP(DEPI)/MED IG.23/21. 20th Ordinary Meeting of the Contracting Parties to the Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean and its Protocols Tirana, Albania, 17-20 December 2017. Agenda item 3: Thematic Decisions Draft Decision IG.23/15: Updated Guidelines for Regulating the Placement of Artificial Reefs at Sea.
[3] Ο περί Αλιείας Νόμος (ΚΕΦ.135)
[10] Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας. Ειδική Έκθεση αρ. ΠΕ/03/2018. Διαχείριση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών στην Κύπρο. 25 Ιουνίου 2018; σελ. 1.
[11] Ό.π. σελ.2.
[12] Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ευρωπαϊκή Επιτροπή > Θαλάσσια πολιτική > Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική > Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός
[13] CYLaw > Ο περί Θαλάσσιου Χωρταξικού Σχεδιασμού και άλλων Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2017 (144(I)/2017)
[14] European Commission > Press Releases Database > Δέσμη Παραβάσεων Ιουλίου – Μέρος 1: Κυριότερες Αποφάσεις – Βρυξέλλες, 13 Ιουλίου 2017. 11. Θαλάσσια Πολιτική και Αλιεία.
Συζήτηση με τους: Πανίκο Λαπηθιώτη, μαχητή της Αντίστασης Ανδρέα Σαβουλλή, πρώην πρόεδρο του Μορφωτικού Συλλόγου «Πρόοδος» Καϊμακλίου
Τρίτη, 25/7/2017 ώρα: 19.30 στον Κοινωνικό Χώρο Kaymakκιν, Αρχ. Μακαρίου 127, Καϊμακλί
Συζήτηση με τους: Πανίκο Λαπηθιώτη, μαχητή της Αντίστασης Ανδρέα Σαβουλλή, πρώην πρόεδρο του Μορφωτικού Συλλόγου «Πρόοδος» Καϊμακλίου
Τρίτη, 25/7/2017 ώρα: 19.30 στον Κοινωνικό Χώρο Kaymakκιν, Αρχ. Μακαρίου 127, Καϊμακλί
Στα πλαίσια του Αυτόνομου Σχολείου του Φεβρουαρίου, η Συσπείρωση Ατάκτων φιλοξενεί συζήτηση με θέμα Ριζοσπαστικές Αφηγήσεις για το Κυπριακό που το 1970 τζιαι μετά: Η Άνοδος της Κυπριακής Συνείδησης τζιαι του Δικοινοτικού Κινήματος με τον εκπαιδευτικό - δημοσιογράφο Κωστή Αχνιώτη τζιαι τον κοινωνιολόγο Αντρέα Παναγιώτου.
The next Autonomous School organized by Syspirosi atakton will host Dayanışma on a presentation concerning the perspectives of various political groups and organizations in the north cyprus, in regards to the negotiations for the solution of the Cyprus issue. An open discussion will follow laying the basis of a grass root approach amongst people living in the north and south side of the border. Dayanisma is a Turkish Cypriot activists group. You can find more here: http://dayanismanet.org/
The next Autonomous School organized by Syspirosi atakton will host Dayanışma on a presentation concerning the perspectives of various political groups and organizations in the north cyprus, in regards to the negotiations for the solution of the Cyprus issue. An open discussion will follow laying the basis of a grass root approach amongst people living in the north and south side of the border. Dayanisma is a Turkish Cypriot activists group. You can find more here: http://dayanismanet.org/
2004. 2010. 2017. Το κυπριακό επανέρχεται στην διπλωματική πραγματικότητα και την επιχειρηματική σκακιέρα για να ακονίσει τους αλληλοσυγκρουόμενους εθνικισμούς Ελλάδας και Τουρκίας ταυτόχρονα με την ατσαλένια αποικιοκρατική κυριαρχία.
Με ή χωρίς σχέδιο, η Κύπρος, από τη δεκαετία του ’50 όταν ο ελληνικός εθνικισμός εγκαταστάθηκε για τα καλά στο νησί, με την απαραίτητη συνδρομή της Εκκλησίας, μετατρέπεται σε ιδανικό πεδίο ώστε να ξεδιπλωθούν τα σχέδια του εκάστοτε εθνικιστή: λήσταρχου, τεχνοκράτη, δεξιού και αριστερού πατριώτη. Είτε τον λένε Κοτζιά είτε Ερντογάν. Είτε σκορπά το πατροπαράδοτο δηλητήριο του εθνικισμού της ‘μητέρας-πατρίδας’ είτε το μεταλλαγμένο προϊόν του καπιταληστρικού μέλλοντος. Γρίβας, Γιωρκάτζης, Ντενκτάς, είναι πρόσωπα που συμπυκνώνουν με αιματοβαμμένο τρόπο την ιστορία του κυπριακού ως θέμα διαμοιρασμού της εξουσίας μεταξύ των πολιτικών ελίτ, συγκαλύπτοντας την καταστροφή της κοινής κυπριακής κουλτούρας και των μικρών κοινοτήτων μέσω της συγκρότησης εθνοκρατους, ενός θεσμού που προωθεί την ομογενοποίηση, την ομοιομορφία, την υπακοή, τον μιλιταρισμό. Σε αυτόν τον χορό των εθνικιστών -τεράτων- το διεθνές κεφάλαιο δεν θα έμενε απέξω υποσχόμενο την ‘κόλαση’ του καπιταλιστικού ονείρου.
Οι Κύπριοι/-ες και από τις δυο πλευρές γνωρίζουν όμως καλά ότι υπάρχει λύση, λύση που μόνον η αυτόνομη ακηδεμόνευτη κοινωνική κίνηση μπορεί να επιβάλλει -προωθώντας την αποστρατιωτικοποίηση, ρίχνοντας τα συρματοπλέγματα που διαχωρίζουν το νησί, τα τείχη μεταξύ των ανθρώπων και τα εμπόδια που θέτει η ύπαρξη του Κυπριακού στην κοινωνική πρόοδο και στη ριζοσπαστική δράση. Αναγνωρίζουν τις προοπτικές που θα δημιουργήσει η επίλυσή του και την δυναμική που θα ανοίξει για την υπέρβαση της ηγεμονίας των εθνικιστικών ιδεολογιών και την αναίρεση της γεωγραφικής διαίρεσης του νησιού.
Οι διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων το 2011, το κίνημα του Occupy μεταξύ 2011-12 και πολλές κοινές αντιμιλιταριστικές, εκπαιδευτικές και περιβαλλοντικές δράσεις κράτησαν τις γέφυρες της επανένωσης ανοικτές.
Σήμερα η πολιτική επίλυση του κυπριακού προβλήματος στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ) είναι κάτι περισσότερο από απαραίτητη, μέσα από μία νέα αντίληψη του «κοινού», γεωγραφικού, οικολογικού, ιστορικού, κοινωνικού και πολιτιστικού χώρου, ως χώρου ελευθερίας, όπως επισημαίνει η ‘Συσπείρωση Ατάκτων’.
Με συντρόφους από τη Συσπείρωση Ατάκτων θα συζητήσουμε τη λύση του κυπριακού ως διαρκούς διαδικασίας και τους αγώνες του κινήματος ενάντια στον εθνικισμό, την Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2017, στις 19:30 στον ελεύθερο κοινωνικό χώρο Nosotros (Θεμιστοκλέους 66, Εξάρχεια).
One Radical Planet 