One Radical Planet

🔒
❌ About FreshRSS
There are new available articles, click to refresh the page.
Before yesterdayYour RSS feeds

Faşizme Karşı Birleşik Cephe İhtiyacı

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
(Faşizme Karşı Birleşik Cephe İhtiyacı – Anti-emperyalist ve anti-faşist uluslararası birleşik cephenin profili, geleceği ve daha fazla inşası) *Uluslararası Devrimci Partiler ve Örgütler Koordinasyonu etkinliğine katkı (İngilizce) 11.12.2022 – In 1922, the elites of Italy did very little to stop the rise of fascism. In fact, they welcomed it, after coming to the conclusion that…

Continue reading

Kıbrıs’tan bir “Mavi Vatan” akıncısı var Avrupa’da…

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (04.12.2022) – Geçtiğimiz günlerde Kıbrıs’ın özgür bölgelerinde bir konu gündemi salladı. Ve tabii ki tahmin edebileceğiniz gibi Kıbrıs’ın işgal bölgesinde kimse bu konunun üzerinde durmaya cesaret bile edemedi. Biliyorsunuz Kıbrıs Cumhuriyeti, yani Aziz Şah’ın deyimiyle çoğu insanımızın “pasaport dairesi” olarak gördüğü devletimiz Doğu Akdeniz’de bir mücadele içinde. Doğu Akdeniz ülkeleri…

Continue reading

Filistin ve Kıbrıs: Halkların Kardeşliği Hikayesi

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
(Filistin ve Kıbrıs: Halkların Kardeşliği Hikayesi) *Filistin Dayanışma Günü vesilesiyle 29 Kasım 2022 tarihinde yayınlanan “Filistin Kurtuluş Mücadelesi” dergisine katkı (İngilizce) 29.11.2022 – Cyprus and Palestine, both two neighbors from the sea and two former Ottoman and British colonies, lived through intertwined processes of division and occupation. The story of Palestine began in 1917 when…

Continue reading

Παλαιστίνη και Κύπρος: Μια ιστορία αδελφότητας των λαών

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
(Palestine and Cyprus: A Story of Peoples’ Fraternity) *Contribution to the journal of “The Palestinian Liberation Struggle” published on 29th November 2022 on the occasion of Palestine Solidarity Day 29.11.2022 – The Union of Cypriots sees Cyprus and Palestine as two countries where imperialism has taken root in the heart of Western Asia. As long…

Continue reading

Palestine and Cyprus: A Story of Peoples’ Fraternity

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
(Palestine and Cyprus: A Story of Peoples’ Fraternity) *Contribution to the journal of “The Palestinian Liberation Struggle” published on 29th November 2022 on the occasion of Palestine Solidarity Day 29.11.2022 – The Union of Cypriots sees Cyprus and Palestine as two countries where imperialism has taken root in the heart of Western Asia. As long…

Continue reading

Πάντα δίπλα στον αγώνα του παλαιστινιακού λαού

By ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΣ

Διεθνής ημέρα αλληλεγγύης με τον παλαιστινιακό λαό σήμερα. Για δεκαετίες οι Παλαιστίνιοι αγωνίζονται ακόμη για το αυτονόητο. Το δικαίωμά τους στην αυτοδιάθεση και τη διεθνή αναγνώριση. Αγωνίζονται ενάντια σε μια γενοκτονική κατοχή με ατέλειωτα εγκλήματα. Εγκλήματα της φονικής μηχανής του Ισραήλ με τις πλάτες των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την πραγματική αλληλεγγύη στην πάλη του παλαιστινιακού λαού ενάντια στην κατοχή και τον εποικισμό για αναγνώριση ανεξάρτητου κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσά του την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Παλαιότερα άρθρα μας για τη σημερινή ημέρα:

Λευτεριά στην Παλαιστίνη

Αλληλεγγύη στον πολύπαθο παλαιστινιακό λαό σημαίνει καμία συνεργασία με το μιλιταριστικό κράτος του Ισραήλ

“Ben Türkiye için tehdit değilim” Platformu

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (28.11.2022) – Bir tanesi diyor ki: “Yavru vatan dediğiniz ülkenin bireylerine terörist muamelesi yapmak akıl ve izan dışı”. Diğeri diyor ki: “Bizi Türkiye sevgimizle cezalandırmaya kalkıyorlar”. Başka biri de diyor ki: “Türkiye’nin aydınlık geleceği de barıştan, federasyondan ve Kıbrıslı Türklerin kendi iradesine sahip bir özne olmasından geçmektedir”… Sorsanız hepsi Türkiye’nin…

Continue reading

Bu gidişle cebinizdeki Kıbrıs Cumhuriyeti kimliğinden de olacaksınız

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (22.11.2022 – 23.11.2022) – “Evlerimizi, anılarımızı herşeyimizi elimizden alıp Kıbrıs Cumhuriyeti’ni yıkmak için kendilerine sahte bir devlet inşa ettiler ve şimdi de bizi ırkçılıkla suçluyorlar”. “Bu adada sadece Kıbrıs Cumhuriyeti’ni resmi devletleri olarak tanıdıklarına dair beyanat almadan Kıbrıs Cumhuriyeti kimliği vermek başından hataydı”. “Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olmayanların sahte devlet kimlikleriyle…

Continue reading

Το Πολυτεχνείο ήταν εξέγερση και πάλη λαϊκή

By ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΣ

Nοέμβρης του 1973. Τότε, που οι ερπύστριες του τανκ έφραζαν το δρόμο της ελληνικής νεολαίας και του λαού κατά της φασιστικής χούντας. 49 χρόνια μετά τις 17 Νοέμβρη του ’73, το Πολυτεχνείο συγκινεί, εμπνέει, θυμίζει πως τα οράματά του τότε είναι ακόμα και σήμερα επίκαιρα.

Κόντρα σε όσους έχουν «πάρει εργολαβία» τη «μουσειοποίησή» του, τη διαγραφή της ιστορικής μνήμης για τις αιτίες που οδήγησαν στην αμερικανοκίνητη χούντα, οι ταξικές δυνάμεις γνωρίζουν ότι η καλύτερη τιμή στον Νοέμβρη του ’73 είναι η συνέχιση του αγώνα για τα δικαιώματα των εργαζομένων και των λαών, η συνέχιση της πάλης ενάντια στα συμφέροντα των πολυεθνικών και του ιμπεριαλισμού. Αλήθεια πόσο εκτός της σημερινής πραγματικότητας είναι συνθήματα όπως «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία», «Έξω οι ΗΠΑ, έξω το ΝΑΤΟ»;

Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου παραμένουν επίκαιρα στον αγώνα ενάντια στην πολιτική που οδηγεί το λαό στην φτώχεια, την ανεργία, την ανασφάλεια, ενάντια στην εμπλοκή της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς των ΝΑΤΟ-ΗΠΑ-ΕΕ, ενάντια στην καταστολή και τον αυταρχισμό.

Με την ευκαιρία της σημερινής επετείου ας θυμηθούμε επίσης παλαιότερες αναλύσεις μας και αναδημοσιεύσεις για την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την αμερικανοκίνητη φασιστική χούντα:

Το Πολυτεχνείο ήταν πάλη λαϊκή

Το Πολυτεχνείο ζει!

Έξω οι ΗΠΑ, έξω το ΝΑΤΟ!

Ο Κώ­στας Κα­ζά­κος για το θέ­α­τρο την πε­ρί­ο­δο της δι­κτα­το­ρί­ας

Bir kere aşağılık, ölene kadar aşağılık

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (13.11.2022) – “Once asshole, always asshole”… Türkçe’ye biraz kibarlaştırarak çevrilişi “bir kere aşağılık, ölene kadar aşağılık” olabilir. Başpiskopos Hrisostomos’un mezarı için tam yedi milyon avro harcandığını Kıbrıs Kilisesi’ne yakın bir kaynaktan duyunca Rumca konuşan Kıbrıslı bir arkadaşımızla verdiğimiz ilk tepki buydu. Ölünün arkasından konuşulmaz derler… Ama bence bu ölü hayattayken…

Continue reading

Sporcunun ahlaklısı, insanın şereflisi

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (07.11.2022) – Size birkaç çeşit Kıbrıslı sporcudan sözedeceğim bugün. Ancak yazıyı okurken bu “sporcular’’ı insanlarımızı anlatan birer ‘‘metafor’’ olarak da algılayabilirsiniz. Sanıyorum on sene evvel Mağusa’da bir genç ile tanışmıştım. Başarılı bir sporcu. Kıbrıs Cumhuriyeti adına dünyanın çeşitli yerlerinde spor müsabakalarına katılıyor. Antrenmanları için Larnaka’ya gidiyor sık sık. El üstünde…

Continue reading

Kimlik satan, hayal satan, vatan satan

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (23.10.2022) – ‘Mesleği’ karma evlilik çocuklarının Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığı alması için gereken kağıt işleri için koşturmak. İş takipçisi. Geçim kaynağı bu. Aynı zamanda yarı zamanlı solculuk oynuyor, çoğu Kıbrıslı gibi. Kendi eliyle onlarca karma evlilik çocuğuna kimliklerini takdim etmiş. Karşılığında bazen para, bazen de farklı şeyler talep ediyor. Kıbrıslıların üçüncü…

Continue reading

Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yeni cumhurbaşkanı: Hristodulidis

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (17.10.2022) – Dün DİPA’nın da önümüzdeki Cumhurbaşkanlığı seçiminde Nikos Hristodulidis’i destekleyeceğini açıklamasıyla birlikte malumu ilan edebiliriz. 5 Şubat 2023 tarihinde yapılacak Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimlerinin galibi belli olmuştur. Şu anda DİKO, EDEK, DİPA ve Dayanışma Hareketi partileri Hristodulidis’i resmi olarak destekleyeceklerini açıkladı. Çok önemli bir ayrıntı değil ama Kıbrıs Kilisesi…

Continue reading

Cibilliyetinize uygun yeni vali: Metin Feyzioğlu

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (09.10.2022) – “Sancak, AKP’den istifa ederek Ağustos 2022 tarihinde Avrasyacı Doğu Perinçek ile düzenlediği basın toplantısıyla Vatan Partisi’ne katılmıştı” diye yazdı bir gazete… Türkiye’deki havuz medyasının büyük kısmını kontrol eden Ethem Sancak’ı tanıtırken “Şimdi Perinçek’çi” diyerek. Bahsi geçen gazeteyi çıkaran kişiler tanıdığımız ve sevdiğimiz insanlar tabii ve üzerinde durdukları önemli…

Continue reading

Kıbrıs’ın dev “mülteci” sorunu

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (02.10.2022) – Başlığı okuyup yanılmayın… Bu yazı 1974 işgalinden beri adamızın maruz kaldığı Türk “yerleşimci kolonyalizmi” hakkında bir yazı değil. Çünkü yerleşikler hem uluslararası hukuk hem dünya toplumu için Kıbrıslılara zulüm için kullanılan birer enstüman olarak kabul edilmekte. Yazıda tırnak içerisinde mülteci diye bahsettiğim insanlar özellikle sözde “Arap Baharı” sonrasında…

Continue reading

Türk yalanlarına karşı: Kıbrıs Cumhuriyeti “üniter” bir devlettir!

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (26.09.2022) – “Kıbrıs ‘etnik kökene bakılmaksızın tek bir halk, Kıbrıs halkı ile’ üniter bir devlet olarak kurulmuştur”. Bu sözler Kıbrıs’ın BM Daimi Temsilcisi Andreas Hacihrisantu’nun BM Genel Sekreteri’ne hitaben yazdığı bir mektupta yer almakta. Hacihrisantu bu mektubu Türkiyeli mevkidaşı Feridun Sinirlioğlu’nun BM Genel Sekreteri’ne gönderdiği mektuba yanıt olarak kaleme aldı.…

Continue reading

6-7 Eylül olayları, 27 Mayıs ve Kıbrıslılar

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (11.09.2022) – Türkiye’de Adnan Menderes ve Demokrat Parti dönemi… Yani Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonraki ilk anti-Kemalist iktidar denemesi. Bu deneme Kıbrıs’a da uzanmış, zamanın Türkçe konuşan Kıbrıslı liderliğinin talimatıyla tüm şehirlerdeki birlik, dernek ve kulüplerdeki Atatürk portreleri indirilmeye ve yerine Menderes portreleri konulmaya başlanmıştı. Baf hariç. Dr. İhsan Ali bu…

Continue reading

Bağımlı hayatlar, bağımlı sanatlar

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (05.09.2022) – Yine yaz aylarını geride bırakırken sıcakların bu adayı terketmesinin sevinci ve festivallerin azalacağının hüznü ile doluyuz. Kıbrıs’ın özgür bölgelerinde bahar ve yaz ayları boyunca her hafta sonu başka bir büyük sanat etkinliği gerçekleşmekte. Bu etkinlikleri organize eden kişilerin bazılarıyla tanışma fırsatı buldum. Kendi başlarına, bağımsız bir şekilde organize…

Continue reading

Larnaka Gençler Birliği formasıyla AEK Larnaca tribünlerinde

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (30.08.2022) – Evvel zaman içinde kalbur saman içinde aslında sadece yedi sene önceydi. Yedi sene önce Kıbrıs Türk Futbol Federasyonu Başkanı UBP’li Hasan Sertoğlu’nun başında olduğu ayrılıkçı kurumu Kıbrıs Futbol Federasyonu yani KOP’a “yama” yapmak istediği zamanlardı. Onca yıl sonra ilk defa birileri işgal bölgesindeki sanal dünyadan gerçek dünyaya terfi…

Continue reading

Düşman okunun hedefi sizin gayeniz olmalı

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (21.08.2022) – “Her etnik halkın farklı ulusal, dini ve kültürel özellikleri ve ayrıca farklı diller konuşması nedeniyle Kıbrıs’ta hiçbir zaman bir “Kıbrıslı milleti” olmadığının akılda tutulması hem yararlı hem de önemlidir.” Bu, Türkiye Cumhuriyeti’nin Kıbrıs konusundaki duruşunu uluslararası topluma anlattığı, kendi Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan belgenin ilk cümlelerinden biri. Sayfalarca…

Continue reading

“Devletsizlik” isteyen tek insan topluluğu

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (14.08.2022) – Hemen hemen her gün telefonum çalıyor. Kıbrıs’ın işgal bölgesinde ikamet eden ve 1960 yılında kurduğumuz üniter Kıbrıs Cumhuriyeti’nden ve anayasasından rahatsız federalist ve iki devletçi tanıdıklar telefonun öteki ucunda… Hepsinden benzer sorular. “Oz, güneyde nasıl sosyal sigortamı yapabilirim”… “Oz, güneyde nasıl sağlık sisteminden faydalanabilirim”… Ve aklınıza gelebilecek ve…

Continue reading

AKEL hainliğe ve Türkiye savunuculuğuna devam ediyor hâlâ

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (07.08.2022) – Geçtiğimiz günlerde Fileleftheros gazetesi yakın zamanda yayınlanan Crans Montana görüşme tutanaklarının başka bir bölümü olduğu iddiasıyla yeni dökümanlar yayınladı. Ülkemizde önümüzdeki sene gerçekleşecek Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde ortalığı kızıştırmak için yayınlandığı belli olan bu döküman amacına da ulaştı. Biliyorsunuz, şu anda seçimi kazanabilme ihtimali olan üç aday mevcut. Bunların…

Continue reading

“Erenköy” savaşı, Che Guevara, piyango bileti

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (31.07.2022) – “Barış içinde birarada yaşama ilkesi, Kıbrıs’ta, NATO’nun ve Türkiye hükûmetinin baskıları yüzünden zor bir sınav geçirdi. Kıbrıs halkı ve hükûmeti egemenliklerini kahramanca savunmak zorunda kaldılar.” Bu sözler, Che Guevara’nın 11 Kasım 1964’te Birleşmiş Milletler’in 19’uncu Genel Kurulunda gerçekleştirdiği efsane konuşmasının bir parçası. Bu konuşmayı tüm dünya ilericileri gibi…

Continue reading

Savaşların kazananı da olur, birinin acısı diğerinin de bayramı olur

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (24.07.2022) – “Makarios”, “NATO”, “1971”, “Lizbon”, “emperyalizm”, “işgal”, “Bağlantısızlar Hareketi” ve daha fazlası. Bunların hepsiyle Avrupa gazetemizdeki köşelerde ve Kıbrıslılar Birliği bildirilerinde sık sık karşılaşıyorsunuz. Ancak ilk defa ana akım federalist medya ve aktivistler, bizim kullandığımız bu sözcükleri kullandılar bu 20 Temmuz’da. Anlaşılan hem bizim hem de “barış” yapmak istedikleri…

Continue reading

Irkçı ve apartheidçı “çözümlere” karşı tek duruş: Kıbrıs milliyetçiliği

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (17.07.2022) – Kıbrıs milliyetçileri olarak inandığımız üniter devlet ve çoğulcu demokrasi (modern demokrasi) değerlerini savunurken karşısında durduğumuz şeyleri net bir şekilde her zaman söyledik. Bu küçücük adada “ırkçı” ve “apartheid” çözümlerin karşısında duruyoruz. Yani her türlü bölücülüğün ve ayrılıkçılığın. Ortalama entellektüel düzeyi olan bir kişi bu tutarlı duruşu çok zorlanmadan…

Continue reading

Kıbrıslıların milli marşı ve hikâyesi: “Kıbrıslı Cumhuriyeti Marşı”

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (10.07.2022) – Pek az kişi bilse de Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ve Kıbrıslıların bestelenmiş bir milli marşı var. Bugün adamızın işgal altındaki bölgelerinde Türkiye Cumhuriyeti’nin İstiklal Marşı, özgür bölgelerinde ise 1966 yılından beri Yunanistan’ın Özgürlük Marşı okunmakta. Ancak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin konsesyonal yönetiminin son bulmasına sebep olan 21 Aralık 1963’te başlayan 1963-64 krizi…

Continue reading

Sağdan sola, irade Ankara

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (06.07.2022) – Tekrar tekrar ne diyorduk? “Ya Kıbrıs Cumhuriyeti, ya Türkiye Cumhuriyeti”… Cezayir’de gerçekleşen Akdeniz Oyunları ile Madrid’de gerçekleşen NATO zirvesinin tarihlerinin çakışması da çifte kavrulmuş olarak bir kez daha gösterdi insanımıza bunu. Kıbrıs Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti bayrakları yanyana gönderlere çekildi defalarca. Sporcular ve siyasetçiler podyum, kahkaha ve spot…

Continue reading

Sorun Kıbrıs için “CHP” ile görüşmek mi?

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (26.06.2022) – Türkiye’deki siyasi partileri seviyorlar. Bütün siyasetçilerini izliyorlar. Onlardan kahraman yaratıyor, onların zaferine kendi zaferleriymiş gibi seviniyorlar. Ama bir yandan da ağızlarında hep Kıbrıs. Kendilerince bağlantı kuruyorlar. “Ama o Türkiye’nin başına gelse belki bizim için farklı olur” ya da “başımıza herşey Türkiye’deki şu adam yüzünden geldi” diye kendilerini avutuyorlar.…

Continue reading

ARTICLE IN ENGLISH, TURKISH AND GREEK: Deportations from the “motherlands” – una fatsa una ratsa…

By Sevgul Uludag

ARTICLE IN ENGLISH, TURKISH AND GREEK: Deportations from the "motherlands" – una fatsa una ratsa…

Deportations from the "motherlands" – una fatsa una ratsa…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 00 357 99 966518

Recently some Turkish Cypriot intellectuals from the left-wing were denied entry to Turkey, claiming they form a "security concern" for the country and they were deported on different dates back to the northern part of Cyprus. Among those "not allowed to enter Turkey due to security reasons" were Ali Kishmir who is the head of the Turkish Cypriot media and printing trade union BASIN-SEN, Abdullah Korkmazhan who is the leader of Sol Hareket (The Left Movement), Ali Bizden who had been the press advisor of the former Turkish Cypriot leader Mustafa Akinci, Ahmet Cavit An who is a researcher-writer…
Pantelis Mina after reading news about such deportations told me that they too had similar experiences back in the 1960s as the Greek Cypriot leftists who were sometimes denied entry and were deported from Greece!
I asked him to write his own experience and he kindly did that… Today I want to share with you what our dear friend Pantelis Mina wrote… He currently lives in London and is the administrator of the social media group All UK Cypriots (Greek Cypriots, Turkish Cypriots and all)…
Here is what Pantelis Mina wrote:
"On 29 August 1963 I boarded the ship Pegasus from Famagusta to go to Athens for studies. I was 18 and had just finished high school in Famagusta. On 31 August 1963 I was back at Famagusta harbour, brought back by a ship called Hermes, and was calling my father from a call box.
My poor father said, "How is Athens?". He was shocked when I said, practically ashamed and crying but utterly determined to fight, "I am at the harbour at Famagusta, please find a taxi and come to collect me and I will explain to you..." That's how my deportation story and fight started.
Pegasus and Hermes were brand new Greek vessels, newly launched, identical both inside and outside. It was a tragic irony for me that it felt as if I had not changed ship but I kept reminding myself that I was not going to the city of my dreams - that's how I felt then about Athens - but returning back to my village to face my father who didn't want me to go to Athens because he felt better to send me to London where we had relatives but I insisted to go to Athens and assured him that I would be working and studying at the same time...
That was when I bought my first cigarettes, on my way back, and smoked for the first time... I only gave it up in the 1980's.
My story in fact is like an Aziz Nesin story. A village boy from Achna, the son of a shoemaker from Pyla, I had hardly finished high school in Famagusta and had already become dangerous for national security in Athens (and, even, as it turned out later "a threat for the safety of the royal family...")
First my passport was stamped "ENTRY" in Greece and then crossed over and was written underneath "deported as persona non grata". That passport would cause trouble for me a few times later.
In December 1969, for example I was deported at Dover back to France because I could not convince the British that I was deported from Greece solely for my political beliefs and not for any "subversive activities". To understand this, one must bear in mind the climate of the time with the "cold war" and everything.
I was previously in Paris for a couple of months and that was only one year after the massive student "uprising" (or "revolution", as some called it), in France and other European countries. Unfortunately, the "historical passport" was left in our home in occupied Achna, which now is a no-go "military zone".
So, how come I became a "threat" to the national security of Greece. We are talking of a time only 14 years after the end of a horrific civil war during which more people were killed than during the German-Nazi occupation of the country.
Greece was a police state, with thousands of political prisoners under the guise of western democracy – a pseudo-democracy. The axiom of the regime was "who is not with us is against us" and, therefore, a "communist", a "subversive element", a "spy", a "slavohile" and the like.
In Greece, at that time, there was a party called EDA, which translates "United Democratic Left". Anybody with any connections or contacts with that party, even if you were just seen reading their newspaper, "Avgi", would get a secret "record" that would follow him for the rest of his life as a kind of "stigma" and would prevent him from making any progress in his career and whatever else. That's why many Greek people emigrated to Germany and other countries.
Although a legally existing party, EDA, rightly or wrongly (wrongly in my opinion), was treated by the then regime as the "legal face" or concealment of the then outlawed KKE (the Communist Party of Greece) and "Avgi" was treated as a communist newspaper.
While in Athens with my school class in April 1963, myself, together with my now life-long friend Giorgos Eleftheriou, visited the offices of "Avgi", chatted with people, made friends and the newspaper even published something about that visit, which subsequently worried some people. Giorgos and I were not worried. We didn't hide our beliefs. We were proud and happy.
That's what made me a "national security threat" for Greece. My secret "record" that was kept by the Greek "secret services" and followed me in whatever I did in Greece or in Cyprus, until I served in the Cyprus "national guard" and some months later left for England, contained absolutely no secrets, except my political and ideological beliefs (distorted of course in a monstrous way).
At the time of my brief detention and deportation I was "advised" by the police officer in charge to publish a statement in the press, as soon as I return to Cyprus, renouncing "the Communist Party" (apparently in my case he meant AKEL). I was assured that if I did that "everything would be okay".
As soon as I was back in Cyprus, I did the opposite. I renounced and exposed them and what they did to me. I had a typewriter and worked full-time and overtime sending letters with my story in all directions.
The late Michalis Poumbouris, then Famagusta AKEL District Secretary, stood by my side. The late Ezekias Papaioannou, then General Secretary of AKEL, asked a question about my deportation at the House of Representatives. Spyros Kyprianou, then Foreign Minister, replied that "he would look into it".
In Greece, Avgi devoted a full page to my story with my photograph in the middle (at a time when newspapers had the large format). The good friends I made during my previous visit helped me and that friendship marked my whole life.
Other newspapers, both in Greece and Cyprus, also had shorter reports about my case. I had counted more than fifty instances of publicity on my deportation.
Student and youth organisations in Greece issued protest statements demanding my return to Athens to go ahead with my studies.
Members of the Greek parliament repeatedly raised the matter with government ministers. To cut a long story short, following political developments and a change of government, I was allowed to return to Athens.
As soon as I returned to Athens, I was employed at the EDA central offices, as a member of their Foreign Office. Our main job was to produce and send by post information bulletins in foreign languages updating people in foreign countries about political prisoners and the whole situation in Greece.
About one year later they sent me to Avgi as one of a group of six young people to be trained as a journalist. The military coup of 21 April 1967 found me working at that newspaper.
The junta closed Avgi and confiscated its property. Some other newspapers were also closed. Regardless of that, I never regretted what I did. With my resistance, I turned my deportation misfortune into a blessing.
I share this story for the benefit of fellow-Cypriots in north Cyprus who are facing deportations and banning from Turkey. Don't withdraw yourselves in silence. Raise your voices to be heard everywhere including in Turkey, where I am sure there are many people who will support you."

13.7.2022

About the newspaper clipping:
A newspaper clipping of 30 November 1963 that says: "By decision of the Deputy Minister of the Interior Mr Panayiotopoulos it has been permitted to the Cypriot student Pantelis Mina to enter Greece in order to study at the University of Athens. Last August the police had forced Mina to return to Cyprus due to the fact that he was a communist".
Obviously, this right-wing newspaper says deliberately "he was"...

(*) Article published in YENIDUZEN and POLITIS newspapers…




YENİDÜZEN

*** Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler...
Sevgül Uludağ

Caramel_cy@yahoo.com

*** Türkiye'ye sokulmayan Kıbrıslıtürk solcuların yaşadıklarını, yıllar önce Kıbrıslırumlar da yaşamış... Onlar da "komünist" oldukları gerekçesiyle Yunanistan'a sokulmayıp sınırdışı edilmişler... Çok değerli arkadaşımız Pandelis Mina, 1963'te başından geçenleri anlattı...

"Komünist olduğum gerekçesiyle 1963'te Atina'ya sokulmamış, sınırdışı edilmiş, Kıbrıs'a geri gönderilmiştim..."

Türkiye'ye sokulmayan Kıbrıslıtürk solcuların yaşadıklarını, yıllar önce Kıbrıslırumlar da yaşamış... Onlar da "komünist" oldukları gerekçesiyle Yunanistan'a sokulmayıp sınırdışı edilmişler... Çok değerli arkadaşımız Pandelis Mina, 1963'te başından geçenleri anlattı... Kendisi de 1963 yılı Ağustos ayında "komünist" olduğu gerekçesiyle Yunanistan'a sokulmamış ve sınırdışı edilmiş. Ancak bu konuda sessiz kalmamış, döner dönmez başından geçenleri her tarafa duyurmuş, bununla mücadele etmiş ve nihayetinde öğrenimini sürdürmek üzere Atina'ya 'eri dönebilmiş...
Bu konuda başından geçenleri "Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler" başlıklı sayfamız için kaleme almasını istedik, o da bizi kırmayarak yazdı...
Son dönemde Abdullah Korkmazhan, Ali Kişmir, Ali Bizden, Okan Dağlı gibi Kıbrıslıtürk aydınlar, "güvenlik tehdidi arzettikleri" iddiasıyla Türkiye'ye sokulmayarak gerisin geri Kıbrıs'a gönderilmişlerdi... Kıbrıslıtürk yetkililer ise bu durumu "normal" karşılayarak, kendi yurttaşlarının bu şekilde muamele görmesine herhangi bir ciddi tepki koymamışlar, isteyenin TC Büyükelçiliği'ne giderek "kara liste"de olup olmadığını öğrenebileceğini ifade ettikleri "açıklamalar"da bulunmuşlardı...
Pandelis Mina, bu olayları yakından takip eden birisi olarak bizimle kendi öyküsünü paylaştı ve "güvenlik tehdidi oluşturduğu" iddiasıyla Türkiye'ye sokulmayan ve sınırdışı edilen Kıbrıslıtürk aydınlara her platformda seslerini yükseltmeleri çağrısında bulundu.
Pandelis Mina arkadaşımızın İngilizce olarak kaleme aldığı yazıyı okurlarımız için Türkçeleştirdik... Pandelis Mina şöyle yazdı:
"29 Ağustos 1963 tarihinde Mağusa'dan Pegasus gemisine binmiştim, Atina'da yüksek öğrenime gitmek üzere... 18 yaşındaydım, Mağusa/Maraş'ta liseden henüz mezun olmuştum... 31 Ağustos 1963 tarihinde ise Mağusa limanına geri dönmüştüm, bu kez Hermes gemisiyle geriye gönderilmiştim ve babamı sokaklarda bulunan bir paralı telefondan aramıştım...
Zavallı babam, "Atina nasıldır?" diye sormuştu... Ben ise "Mağusa limanındayım, lütfen bir taksi bulup gel beni al ve sana o zaman ne olduğunu izah edeceğim" dediğimde babam şoke olmuştu, çok utanıyordum, ağlıyordum ancak bu durumla savaşmakta da kararlıydım... Sınırdışı edilme öyküm ve onunla mücadelem de böyle başlamıştı işte...
Pegasus ile Hermes, yepizyeni Yunan gemileriydi, henüz denize indirilmişlerdi, hem içleri, hem de dışları birbirinin aynısıydı... Benim için trajik bir irniydi – sanki de hiç gemi değiştirmemiştim – ancak kendi kendime sürekli hatırlatmam gerekiyordu ki rüyalarımın şehrine doğru gitmiyordum – o dönem Atina için böyle hissediyordum – ancak köyüme dönüyordum, babamla yüzleşmeye... Babam benim Atina'ya gitmemi istememişti, akrabalarımızın bulunduğu Londra'ya göndermek istemişti beni fakat ben Atina'ya gitmek istemiştim ve onu hem çalışıp hem de öğrenimimi sürdüreceğim konusunda ikna etmiştim...
İlk sigaralarımı geriye dönüşte böylece satın almıştım, ilk kez sigara içiyordum hayatımda... Ve ancak 1980'li yıllarda sigarayı bırakacaktım...
Benim öyküm aslında tam bir Aziz Nesin öyküsü gibidir. Ahna köyünden bir köy çocuğu, Pileli bir kunduracının oğluydum, Maraş'ta daha liseyi bitirmeden önce, Atina'da ulusal güvenlik için tehlike oluşturmaya başlamıştım... (Ve daha sonra ortaya çıkacağı gibi, aynı zamanda "kraliyet ailesinin güvenliği için de bir tehdit" oluşturmaktaymışım...)
Önce pasaportuma "GİRİŞ" mühürü vurulmuştu Yunanistan'da ve sonra bunun üzerine çapraz çizgiler çekilerek altına da "deported as persona non grata" yani "istenmeyen şahıs olarak sınırdışı edilmiştir" diye yazılmıştı... Bu pasaport bana ileriki dönemde de sorun yaratacaktı...
Örneğin Aralık 1969'da Dover'den gerisin geri Fransa'ya sınırdışı edilecektim çünkü Britanyalılar'ı Yunanistan'dan yalnızca siyasi görüşlerim nedeniyle sınırdışı edildiğim, herhangi bir "yıkıcı faaliyetim" nedeniyle sınırdışı edilmediğim konusunda ikna edememiştim. Tüm bunları iyice anlayabilmek için insanın o dönemin "soğuk savaş" dönemi olduğunu, öylesi bir atmosferin hakim olduğunu falan hatırlaması gerekiyor...
Daha önce birkaç aylığına Paris'te bulunmuştum, bu da gerek Fransa'da, gerekse diğer Avrupa ülkelerinde kitlesel öğrenci "başkaldırılarının" (veya bazılarının dediği gibi "devrim"in) olduğu dönemden yalnızca bir yıl sonrasına rastlıyordu. Ne yazık ki bu "tarihi pasaport", işgal altındaki Ahna'da bulunan evimizde kaldı ki orası artık "askeri bölge" olduğu için hiçbir şekilde Ahna'ya gidilemiyor...
Peki ama Yunanistan'ın ulusal güvenliğine yönelik bir "tehdit" haline nasıl gelmiştim? Sözünü ettiğim dönem, Yunanistan'ın Nazi Almanyası tarafından işgal edildiği dönemden çok daha fazla sayıda insanın öldürülmüş olduğu korkunç bir iç savaşın sona ermesinden yalnızca 14 sene sonraydı...
Yunanistan bir polis devleti olmuştu, batılı bir demokrasi kisvesi altında sahte bir demokrasiydi, binlerce siyasi tutuklu vardı ülkede. Rejimin desturu "kim bizimledir, kim bize karşıdır" şeklindeydi ve dolayısıyla bir "komünist", "yıkıcı bir eleman"dı, bir "casus"tu vesaire vesaire...
O günlerde Yunanistan'da EDA diye bir parti vardı ki bunu "Birleşik Demokratik Sol" olarak çevirebiliriz. Bu partiyle ilgisi ya da teması olan herhangi bir kişi, yalnızca partinin gazetesi "Avgi"yi okuyor olsanız bile gizli bir "kayıt" altına alınmanıza ve ömrünüz boyunca bu kaydın sizi izlemesine yol açmaktaydı – bir "dışlanma"ya neden oluyor, kariyerinde veya başka herhangi bir alanda ilerlemesini engelliyordu... İşte bu nedenle pek çok Yunan, Almanya ve diğer ülkelere göç etmekteydi...
Yasal bir parti olan EDA, doğru veya yanlış (bana göre yanlıştı bu), o günlerde yasadışı olan KKE'nin (Yunanistan Komünist Partisi'nin), "yasal yüzü" olarak addedilmekteydi rejim tarafından ve "Avgi" gazetesi de komünist bir gazete olarak muamele görmekteydi.
Nisan 1963'te okul gezisiyle Atina'ya gitmiş olan Pandelis Mina yani ben, ömür boyu arkadaşım olacak olan Yorgos Elefteriu ile birlikte "Avgi" gazetesinin ofisini ziyaret etmiştik, insanlarla sohbet etmiş, dost olmuştuk ve hatta bu gazete bu ziyaretimizi yayınlamıştı da ki bu da bazılarını kaygılandırmıştı... Biz ise Pandelis ve Yorgos olarak hiç de kaygılı değildik. Çünkü inançlarımızı gizlemiyorduk. Bundan onur duyuyorduk ve mutluyduk...
İşte Pandelis Mina'yı yani beni Yunanistan'a yönelik "milli bir güvenlik tehdidi" haline getiren buydu... Hakkımdaki gizli "kayıtlar", Yunan "gizli servisleri" tarafından tutuluyordu ve ister Yunanistan, ister Kıbrıs'ta yaptıklarım kayıt altına alınıyordu... Bu, Kıbrıs'ta askere gitmeme ve sonrasında da İngiltere'ye gitmeme kadar devam edecekti – bunlarda hiçbir sır yoktu ki, siyasi ve ideolojik görüşlerim ortadaydı ancak tüm bunlar korkunç biçimde çarpıtılmaktaydı...
Kısa gözaltı ve sınırdışı edilmem esnasında yetkili polis görevlisi bana Kıbrıs'a döner dönmez derhal bir gazetede bir açıklama yayınlamamı ve "Komünist Partisi"ni kınamamı (benim durumumda AKEL manasına gelecekti bu) "tavsiye" etti. Eğer böyle yapacak olursam, "herşeyin yolunda gideceği" konusunda bana güvence de vermekteydi...
Kıbrıs'a döner dönmez, bunun tam tersini yaptım. Onları kınadım ve bana yaptıklarını ortaya döktüm. Bir daktilom vardı ve bütün bün çalışarak öykümü kaleme aldım ve her tarafa gönderdim...
O günlerde Mağusa AKEL Bölge Sekreteri olan rahmetlik Mihalis Pumburis, tüm bu süreçte yanımda duracaktı... O günlerde AKEL Genel Sekreteri olan Ezekias Papayuannu da Temsilciler Meclisi'nde benim sınırdışı edilmemle ilgili bir soru soracaktı. O günlerde Dışişleri Bakanı olan Spiros Kiprianu, "bu konuya bakacağı" yönünde bir yanıt vermişti.
Yunanistan'da ise Avgi, öyküme bir tam sayfa yer vermişti – ortaya da bir fotoğrafımı koymuştu. O günlerde gazeteler henüz büyük formatta basılmaktaydı... Geçmiş ziyaretimden edindiğim dostlar da bana yardımcı oldular ve bu arkadaşlık, tüm hayatıma damga vuracaktı...
Gerek Yunanistan, gerekse Kıbrıs'ta başka gazeteler de durumumla ilgili daha kısa yazılar yazdılar. Sınırdışı edilmemle ilgili en az 50 tane haber çıktığını hesaplamıştım o günlerde...
Yunanistan'daki öğrenci ve gençlik örgütleri de sınırdışı edilmemi protesto eden açıklamalar yapmışlar ve derhal Atina'ya geri dönerek öğrenimime devam etmemin sağlanmasını talep etmişlerdi...
Yunanistan parlamentosundaki milletvekilleri de hükümetin bakanlarına sık sık benim durumumu sormaktaydı... Kısacası, siyasi gelişmeler ve hükümet değişikliği ardından, Atina'ya dönmeme izin verilecekti...
Atina'ya döner dönmez EDA merkez ofisinde istihdam edilecektim, onların Dış İlişkiler Bürosu'nun bir üyesi olarak. Buradaki esas görevimiz, yabancı dillerde enformasyon bültenleri üretmek ve bunları yabancı ülkelerdeki insanlara posta yoluyla göndermekti – bültenlerde siyasi tutuklular ve Yunanistan'daki durumla ilgili son durum hakkında bilgiler bulunmaktaydı.
Bir sene kadar sonra ise beni Avgi gazetesine gönderdiler, altı genç insan arasındaydım, gazeteci olarak eğitilmek üzere Avgi'ye gönderilmiştim... 21 Nisan 1967 darbesi beni o gazetede çalışırken bulacaktı...
Cunta, Avgi'yi kapatacak ve mallarına el koyacaktı. Başka bazı gazeteler de kapatılacaktı... Tüm bunlara rağmen yaptıklarımdan hiçbir zaman pişman olmadım. Direnişimle, sınırdışı edildiğim talihsizliği bir nimete dönüştürmüştüm...
Bu öyküyü Türkiye'nin kendilerini sınırdışı edip ülkeye girmelerini yasakladığı Kıbrıs'ın kuzeyinden Kıbrıslı kardeşlerimiz için paylaştım... Kendinizi sessizliğe gömmeyiniz. Sesinizin her yerde duyulmasını sağlayınız, buna Türkiye de dahildir, eminim ki orada da pek çok insan sizi destekleyecektir..."
(Pandelis Mina'nın İngilizce olarak kaleme aldığı yazıyı Türkçeleştiren: Sevgül Uludağ/YENİDÜZEN).

Gazete küpürü hakkında:
Gazetede şöyle yazıyor: "İçişleri Bakanlığı Müsteşarı Bay Panayiotopulos'un kararıyla, Kıbrıslı öğrenci Pandelis Mina'ya Atina Üniversitesi'nde öğrenim görmek için Yunanistan'a giriş izni verilmiştir. Geçtiğimiz Ağustos ayında polis Mina'yı komünist olması nedeniyle Kıbrıs'a dönmeye zorlamıştı..."

(YENİDÜZEN – Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler – Sevgül Uludağ – 13.7.2022)

https://www.yeniduzen.com/komunist-oldugum-gerekcesiyle-1963te-atinaya-sokulmamis-sinirdisi-edilmis-kibrisa-ge-19317yy.htm




Απελάσεις από τις «μητέρες πατρίδες» – una fatsa una ratsa…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Πρόσφατα, απαγορεύτηκε η είσοδος στην Τουρκία σε ορισμένους Τουρκοκύπριους διανοούμενους της αριστεράς με τον ισχυρισμό ότι αποτελούν «ανησυχία για την ασφάλεια» για τη χώρα και απελάθηκαν πίσω στο βόρειο τμήμα της Κύπρου σε διαφορετικές ημερομηνίες. Μεταξύ εκείνων στους οποίους «δεν επιτράπηκε να εισέλθουν στην Τουρκία για λόγους ασφαλείας» ήταν ο Ali Kishmir, ο οποίος είναι ο επικεφαλής της συντεχνίας των τουρκοκυπριακών μέσων ενημέρωσης και τύπου BASIN-SEN, ο Abdullah Korkmazhan που είναι ο ηγέτης του Sol Hareket (Αριστερή Κίνηση), ο Ali Bizden ο οποίος ήταν σύμβουλος Τύπου του τέως Τουρκοκύπριου ηγέτη Mustafa Akinci, και ο Ahmet Cavit An που είναι ερευνητής-συγγραφέας…
Ο Παντελής Μηνά, όταν διάβασε τις ειδήσεις για αυτές τις απελάσεις, μου είπε ότι και αυτοί είχαν παρόμοιες εμπειρίες τη δεκαετία του 1960, όταν μερικές φορές απαγορευόταν η είσοδος στην Ελλάδα σε Ελληνοκύπριους αριστερούς και τους απέλαυναν από την Ελλάδα!
Του ζήτησα να γράψει τη δική του εμπειρία και το έκανε με προθυμία… Σήμερα θέλω να μοιραστώ μαζί σας αυτά που έγραψε ο αγαπημένος μας φίλος Παντελής Μηνά… Αυτή τη στιγμή ζει στο Λονδίνο και είναι διαχειριστής της ομάδας All UK Cypriots (Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι και όλοι) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης…
Ο Παντελής Μηνά έγραψε τα ακόλουθα:
«Στις 29 Αυγούστου 1963 επιβιβάστηκα στο πλοίο Πήγασος από την Αμμόχωστο για να πάω στην Αθήνα για σπουδές. Ήμουν 18 χρονών και μόλις είχα τελειώσει το λύκειο στην Αμμόχωστο. Στις 31 Αυγούστου 1963 ήμουν πίσω στο λιμάνι της Αμμοχώστου, με έφερε πίσω ένα πλοίο που ονομαζόταν Ερμής και καλούσα τον πατέρα μου από ένα τηλεφωνικό θάλαμο.
Ο καημένος ο πατέρας μου είπε «πώς είναι η Αθήνα;». Σοκαρίστηκε όταν του είπα, σχεδόν ντροπιασμένος και κλαίγοντας, αλλά απόλυτα αποφασισμένος να πολεμήσω, «Είμαι στο λιμάνι Αμμοχώστου, σε παρακαλώ βρες ένα ταξί και έλα να με πάρεις και θα σου εξηγήσω...» Έτσι ξεκίνησε η ιστορία της απέλασης μου και του αγώνα μου.
Το Πήγασος και το Ερμής ήταν ολοκαίνουργια ελληνικά σκάφη, πρόσφατα δρομολογημένα, πανομοιότυπα εσωτερικά και εξωτερικά. Ήταν τραγική ειρωνεία για μένα που ένιωθα σαν να μην είχα αλλάξει πλοίο, αλλά υπενθύμιζα στον εαυτό μου ότι δεν πήγαινα στην πόλη των ονείρων μου – έτσι ένιωθα τότε για την Αθήνα – αλλά επέστρεφα στο χωριό μου για να αντιμετωπίσω τον πατέρα μου που δεν ήθελε να πάω στην Αθήνα γιατί ένιωθε καλύτερα να με στείλει στο Λονδίνο όπου είχαμε συγγενείς. Εγώ όμως επέμενα να πάω στην Αθήνα και τον διαβεβαίωσα ότι θα δούλευα και θα σπούδαζα ταυτόχρονα...
Τότε ήταν που αγόρασα τα πρώτα μου τσιγάρα, στο δρόμο της επιστροφής και κάπνισα για πρώτη φορά... Το σταμάτησα μόλις τη δεκαετία του 1980.
Η ιστορία μου είναι στην πραγματικότητα σαν μια ιστορία του Aziz Nesin. Ένα χωριατόπαιδο από την Άχνα, ο γιος παπουτσή από την Πύλα, είχα μόλις τελειώσει το λύκειο στην Αμμόχωστο και είχα ήδη γίνει επικίνδυνος για την εθνική ασφάλεια στην Αθήνα (και μάλιστα, όπως αποδείχθηκε αργότερα «απειλή για την ασφάλεια της βασιλικής οικογένειας...»)
Πρώτα στο διαβατήριο μου μπήκε η σφραγίδα «ΕΙΣΟΔΟΣ» στην Ελλάδα και μετά διαγράφτηκε και από κάτω έγραφε «απελαθείς ως persona non grata». Αυτό το διαβατήριο αργότερα μου προκάλεσε μερικές φορές προβλήματα.
Τον Δεκέμβριο του 1969, για παράδειγμα, απελάθηκα στο Dover πίσω στη Γαλλία γιατί δεν μπορούσα να πείσω τους Βρετανούς ότι απελάθηκα από την Ελλάδα αποκλειστικά για τις πολιτικές μου πεποιθήσεις και όχι για οποιαδήποτε «ανατρεπτική δραστηριότητα». Για να το καταλάβει κανείς αυτό, πρέπει να έχει κατά νου το κλίμα της εποχής με τον «ψυχρό πόλεμο» και τα υπόλοιπα.
Προηγουμένως ήμουν στο Παρίσι για μερικούς μήνες και αυτό ήταν μόνο ένα χρόνο μετά τη μαζική φοιτητική «εξέγερση» (ή «επανάσταση» όπως την αποκαλούσαν ορισμένοι), στη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δυστυχώς, το «ιστορικό διαβατήριο» έμεινε στο σπίτι μας στην κατεχόμενη Άχνα, που πλέον είναι απαγορευμένη «στρατιωτική ζώνη».
Πως, λοιπόν, έγινα «απειλή» για την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας; Μιλούμε για μια εποχή μόλις 14 χρόνια μετά το τέλος ενός φρικτού εμφυλίου πολέμου κατά τον οποίο σκοτώθηκαν περισσότεροι άνθρωποι παρά στη διάρκεια της γερμανο-ναζιστικής κατοχής της χώρας.
Η Ελλάδα ήταν ένα αστυνομικό κράτος, με χιλιάδες πολιτικούς κρατούμενους με το πρόσχημα της δυτικής δημοκρατίας – μιας ψευδοδημοκρατίας. Το αξίωμα του καθεστώτος ήταν «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας» και, επομένως, «κομμουνιστής», «ανατρεπτικό στοιχείο», «κατάσκοπος», «σλαβόφιλος» και άλλα παρόμοια.
Στην Ελλάδα, τότε, υπήρχε ένα κόμμα με το όνομα ΕΔΑ, που μεταφράζεται «Ενωμένη Δημοκρατική Αριστερά». Οποιοσδήποτε με οποιεσδήποτε διασυνδέσεις ή επαφές με αυτό το κόμμα, ακόμα κι αν σε έβλεπαν να διαβάζεις την εφημερίδα του «Αυγή», αποκτούσε ένα μυστικό «φάκελο» που τον ακολουθούσε για το υπόλοιπο της ζωής του ως ένα είδος «στίγματος» και τον απέτρεπε από οποιαδήποτε πρόοδο στην καριέρα του και οτιδήποτε άλλο. Γι αυτό πολλοί Έλληνες μετανάστευσαν στη Γερμανία και σε άλλες χώρες.
Αν και ένα νομίμως υπάρχον κόμμα, η ΕΔΑ, δικαίως ή αδίκως (αδίκως κατά τη γνώμη μου), αντιμετωπιζόταν από το τότε καθεστώς ως το «νόμιμο πρόσωπο» ή την απόκρυψη του τότε εκτός νόμου ΚΚΕ (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος) και η «Αυγή» αντιμετωπιζόταν ως κομμουνιστική εφημερίδα.
Τον Απρίλιο του 1963, ενώ βρισκόμουν στην Αθήνα με τους συμμαθητές μου από το σχολείο, εγώ και ο διαχρονικός μου φίλος, Γιώργος Ελευθερίου, επισκεφτήκαμε τα γραφεία της «Αυγής», κουβεντιάσαμε με κόσμο, κάναμε φίλους και μάλιστα η εφημερίδα δημοσίευσε κάτι για εκείνη την επίσκεψη, το οποίο ακολούθως ανησύχησε κάποιους. Εμείς δεν ανησυχήσαμε. Δεν κρύψαμε τα πιστεύω μας. Ήμασταν περήφανοι και χαρούμενοι.
Αυτό είναι που με έκανε «απειλή για την εθνική ασφάλεια» στην Ελλάδα. Ο μυστικός μου «φάκελος» που κρατούσαν οι ελληνικές «μυστικές υπηρεσίες» και με ακολουθούσε σε οτιδήποτε κι αν έκανα στην Ελλάδα ή στην Κύπρο, μέχρι που υπηρέτησα στην Κυπριακή «Εθνική Φρουρά» και λίγους μήνες αργότερα έφυγα για την Αγγλία, δεν περιείχε κανένα απολύτως μυστικό, εκτός από τις πολιτικές και ιδεολογικές μου πεποιθήσεις (διαστρεβλωμένες φυσικά με τερατώδες τρόπο).
Στο διάστημα της σύντομης κράτησης και απέλασης μου με «συμβούλεψε» ο επί καθήκοντι αστυνομικός μόλις επιστρέψω στην Κύπρο να δημοσιεύσω δήλωση στον τύπο, αποκηρύσσοντας «το Κομμουνιστικό Κόμμα» (προφανώς στην περίπτωση μου εννοούσε το ΑΚΕΛ). Με διαβεβαίωσαν ότι αν το έκανα αυτό «όλα θα ήταν εντάξει».
Μόλις επέστρεψα στην Κύπρο, έκανα το αντίθετο. Τους απαρνήθηκα και τους εξέθεσα αυτούς και αυτά που μου έκαναν. Είχα μια γραφομηχανή και δούλευα συνεχώς σε πλήρες ωράριο και υπερωρίες στέλνοντας επιστολές με την ιστορία μου προς όλες τις κατευθύνσεις.
Στο πλευρό μου στάθηκε ο αείμνηστος Μιχάλης Πουμπουρής, τότε Επαρχιακός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Αμμοχώστου. Ο αείμνηστος Εζεκίας Παπαϊωάννου, τότε Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, έθεσε ερώτηση στη Βουλή σχετικά με την απέλαση μου. Ο Σπύρος Κυπριανού, τότε Υπουργός Εξωτερικών, απάντησε ότι «θα το εξετάσει».
Στην Ελλάδα, η Αυγή αφιέρωσε μια ολόκληρη σελίδα στην ιστορία μου με τη φωτογραφία μου στη μέση (σε μια εποχή που οι εφημερίδες είχαν το μεγάλο σχήμα). Οι καλοί φίλοι που έκανα στη διάρκεια της προηγούμενης επίσκεψης μου με βοήθησαν και αυτή η φιλία σημάδεψε όλη μου τη ζωή.
Άλλες εφημερίδες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, είχαν επίσης μικρότερες αναφορές για την περίπτωση μου. Είχα μετρήσει περισσότερες από πενήντα περιπτώσεις δημοσιότητας για την απέλαση μου.
Φοιτητικές και νεανικές οργανώσεις στην Ελλάδα εξέδωσαν ανακοινώσεις διαμαρτυρίας απαιτώντας την επιστροφή μου στην Αθήνα για να προχωρήσω με τις σπουδές μου.
Μέλη της Ελληνικής Βουλής έθιξαν επανειλημμένα το θέμα στους υπουργούς της κυβέρνησης. Για να μην μακρηγορώ, μετά από πολιτικές εξελίξεις και την αλλαγή κυβέρνησης, μου επέτρεψαν να επιστρέψω στην Αθήνα.
Μόλις επέστρεψα στην Αθήνα, προσλήφθηκα στα κεντρικά γραφεία της ΕΔΑ, ως μέλος του Γραφείου Εξωτερικών τους. Η κύρια δουλειά μας ήταν να παράγουμε και να αποστέλλουμε ταχυδρομικώς ενημερωτικά δελτία σε ξένες γλώσσες ενημερώνοντας ανθρώπους σε ξένες χώρες για τους πολιτικούς κρατούμενους και την όλη κατάσταση στην Ελλάδα.
Περίπου ένα χρόνο αργότερα με έστειλαν στην Αυγή ως μέλος μιας ομάδας έξι νέων για να εκπαιδευτώ ως δημοσιογράφος. Το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 με βρήκε να δουλεύω σε εκείνη την εφημερίδα.
Η χούντα έκλεισε την Αυγή και κατάσχεσε την περιουσία της. Έκλεισαν και κάποιες άλλες εφημερίδες. Ανεξάρτητα από αυτό, δεν μετάνιωσα ποτέ για αυτό που έκανα. Με την αντίσταση μου μετέτρεψα την ατυχία της απέλασης μου σε ευλογία.
Μοιράζομαι αυτήν την ιστορία προς όφελος των συν-Κυπρίων στη βόρεια Κύπρο που αντιμετωπίζουν απελάσεις και απαγόρευση από την Τουρκία. Μην αποσύρεστε σιωπηλά. Υψώστε τη φωνή σας για να ακουστείτε παντού, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, όπου είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θα σας στηρίξουν».


Για κάτω από τη φωτογραφία από το απόκομμα της εφημερίδας:

Απόκομμα εφημερίδας της 30ης Νοεμβρίου 1963 που λέει: «Με απόφαση του Υφυπουργού Εσωτερικών κ. Παναγιωτόπουλου επετράπη στον Κύπριο φοιτητή Παντελή Μηνά να εισέλθει στην Ελλάδα για να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τον περασμένο Αύγουστο η αστυνομία είχε ανάγκασε τον Μηνά να επιστρέψει στην Κύπρο λόγω του ότι ήταν κομμουνιστής».
Προφανώς, αυτή η δεξιά εφημερίδα λέει επίτηδες «ήταν»...


(*) Article published in POLITIS newspaper on the 14th of August 2022, Sunday.
https://politis.com.cy/apopseis/stiles/509763/una-fatsa-una-ratsa
  • August 16th 2022 at 12:31

Birçok Türkçe konuşan Kıbrıslının aynası: Niyazi Kızılyürek (2)

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (19.06.2022) – Ne yazmıştım daha önceki “Birçok Türkçe konuşan Kıbrıslının aynası: Niyazi Kızılyürek” yazımda? “Ortalama bir Rumca konuşan Kıbrıslıya Kıbrıs sorununun sebebi nedir diye sorarsanız size ‘Türkçe konuşan Kıbrıslıların herşeyi istemesi’ diye cevap verecektir”. Bu yazıyı yazmama neden olan şey ise, Avrupa Parlamentosu milletvekili Niyazi Kızılyürek’in “yasalar” gereği milletvekili seçildikten…

Continue reading

Türkiye Yunan uçağı mı vurur, işgal bölgesini mi “ilhak” eder?

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (12.06.2022) – Yunanistan’a gittiğinizde yaşamanız gereken bir deneyim de sabah ya da akşam farketmeksizin haber kanallarını açıp bakmanız. Çünkü göreceğiniz şey yedi gün yirmidört saat Türkiye ile ilgili haberler olacaktır. Neredeyse her gün Türk jetlerinin Yunan adalarını taciz ettiği haberleri veya herhangi bir Türk’ün Yunanistan hakkında söyledikleri haber oluyor… Kaç…

Continue reading

“Akritas masalı” ile kirlenmiş zihinler

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (05.06.2022) – Yıl 2004… Benim Kıbrıs’ın özgür bölgelerinde “Türk seviciler” olarak adlandırdığım bir grup sözde entellektüelin arasında bulunan Makarios Drusiotis Kıbrıs’ın işgal bölgelerinde bir programda şöyle diyor: “Akritas Planı olan birşeyler değildir, yapılması tasarlanan şeylerdir. Ve soykırım gibi bir olaya bir gönderme yapmıyor. Bu, Yorgacis’in aptal bir taslak planıydı.” Drusiotis’i…

Continue reading

‘Emekli ikramiyesi’ için değil, gençlerin kendi gelecekleri için mücadele

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (30.05.2022) – Bu Memleket Bizim Platformu… Toplumsal Varoluş Platformu… Demokrasi ve İrade Platformu… Çözüm ve Barış Platformu… Birleşik Kıbrıs Platformu… Toplumsal Hareket Platformu… Sendikal Platform… Ve daha onlarcası… Bu yazdıklarım hafızamda olanlar değil, otuz saniyemi vererek yaptığım araştırma sonucunda karşıma çıkanlar. Hepsinin içinde aynı particikler, aynı sendikacıklar, aynı örgütcükler. “Kombinler”…

Continue reading

İşgale karşı mücadeleye “ırkçılık” çamuru

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (22.05.2022) – “İşgalci Türkiye Kıbrıs’tan defol” yazıyordu pankartta… Gençlerin açtığı o güzel pankart ortalığı darmadağın etmeye yetti. “İşgal”i dile getirmeleriyle birlikte işgal rejimi altında kurulmuş siyasi parti ve örgütlerin hepsi sırtını dönüverdi bu gençlere. Bundan tam bir sene önce 23 Mayıs 2021 tarihli “İllegal yerleşikleri savunmak insanlığa karşı işlenen suçtur”…

Continue reading

Kıbrıslıların mücadelesinde “uluslararası hukuk” neden önemlidir?

By Union of Cypriots - Kıbrıslılar Birliği - Ένωσις Κυπρίων
Oz Karahan – Avrupa Gazetesi (16.05.2022) – İşgal, yerleşimci sömürgeciliği, savaş suçları, insanlığa karşı işlenmiş suçlar… Bu terimler Kıbrıslıların haklı bağımsızlık mücadelelerini kendi toplumuna ve uluslararası topluma anlatırken kullandığı anahtar sözcüklerin birkaçı. Ve bu terimleri bir kısım insanımız kendi kafasına göre anlamsızca kullansa bile hepsinin uluslararası literatürde “bir” anlamı var. O anlamlar ise bu terimlere…

Continue reading

THE PROTOCOL SHOULD ALSO BE EVALUATED IN THE FRAMEWORK OF THE GENEVA CONVENTION

By myislandcyprus.blogspot.com

Civilian persons in areas of armed conflict and occupied territories are protected by Article 159 of the 4th Geneva Convention of 12 August 1949, concerning the protection of civilians during war.

Occupations are temporary and the occupying forces are responsible for securing the interests of those protected under their rule.

Article 4 of the Convention defines the protected person. Part 3 of the same convention laid down the rules determining the status of “protected persons” in the occupied zone and how they should be treated (Articles 27-141). Thus, civilian persons are protected from murder, torture or brutality and are protected from discrimination on the basis of race, nationality, religion or political opinion.

According to the article 49(6) of the Convention, the occupying power shall not forcibly send or transfer a portion of its own population to the occupied territory.

In various resolutions and statements taken by the United Nations organization regarding the Cyprus problem, the regret for the change in the demographic structure in Cyprus has been expressed. For example, in the UN General Assembly resolution 3395 dated 20 November 1975 says, “all parties are called to avoid unilateral actions that would contradict resolution 3212, including making changes in the demographic structure of Cyprus”. In the UN General Assembly resolution 33/15 dated 9 November 1978, it is expressed that it regrets "all the unilateral actions that have changed the demographic structure of Cyprus". The UN General Assembly reaffirmed this in its resolutions of 20 November 1979 (No. 34/30) and 13 May 1983 (No. 37/253).

As it will be remembered, with the resolution of the UN Security Council dated 18 November 1983 and numbered 541, all countries were asked not to recognize any other Cypriot state other than the Republic of Cyprus.

In the resolution of the UN “Sub-Commission on the Elimination of Discrimination and Protection of Minorities” dated 2 September 1987, it is stated: “There is also concern about the policy and practice of bringing settlers into the occupied areas of Cyprus, which constitutes a form of colonialism and is an attempt to illegally change the demographic structure of Cyprus.”

This population, which is also spoken at the negotiating table from time to time and transferred from Turkey to the occupied parts of Cyprus, is always indirectly mentioned in all UN documents. However, it constitutes one of the main issues that must be resolved during the resolution of the Cyprus problem.

I mentioned this situation in an article I wrote in 2003 titled "The situation of the Turkish population transferred to Cyprus" and I made the following determination at the beginning of the article:

“The Turkish population, who moved to the island under the name of “seasonal workers” after Turkey occupied 37% of the northern part of the territory of the Republic of Cyprus in the summer of 1974, has recently started to be a topic of discussion in the Turkish Cypriot public opinion. The place of the Turkish population in international law, who has disclosed that they have been used as a vote depot to give political support to the occupation regime, by being given TRNC citizenship, is now rightly questioned." (Afrika newspaper, 3-4-5 September 2003)

With the "Agreement on Economic and Financial Cooperation between the Government of the Republic of Turkey for the Year 2022 and the Government of the Turkish Republic of Northern Cyprus" signed in Ankara on April 14, 2022 and published in the Official Gazette on May 20, 2022. Further changes, which are intended to be made in the region of the Republic of Cyprus Turkey, occupied by the Turkish Armed Forces since the summer of 1974, exceed the purpose stated in the protocol and make it necessary to re-evaluate the issue in the context of the 4th Geneva Convention of 1949.

(23 May 2022, Nicosia) 

 


  • May 25th 2022 at 22:41

Να σας γνωρίσω τους φίλους μου 2: oγράτζ̆οι τζ̆αι γυρίνοι.

By Aceras Anthropophorum



 Η φωτογραφία μεγαλώννει με έναν κλικ

Εξεκίνησα να γράφω για τους φίλους μου τους μέσα. Για το "φιλόδεντρον που εφημερεύει" στο σαλόνι μου κατ΄ακρίβεια. Αλλά είσ̆εν τόσον ωραίον τζ̆αιρόν σήμμερα που έφκηκα έξω τζ̆αι εσυνάντησα τους φίλους μου τους έξω. Αφούς το φιλόδεντρον εφημερεύει, όπως εφημερεύει τόσα χρόνια τζ̆αι διά μιαν άλλην αισθητικήν στην μελαγχολίαν τζ̆αι στην μοναξιάν, να το αφήκω για άλλον κείμενον, διότι οι φιλοι πον να σας παρουσιάσω σήμμερα αλλάσσουν μέραν με την ημέραν. 


Όταν σας μιλώ για μοναξιάν, μεν νομίζεται πως σας μιλά κανένας κακομάζαλος ερημήτης. Η σ̆ειρόττερη μοναξιά εν μες σε κακές συντροφκιές ή ακόμα σ̆ειρόττερα, μες την πολλοκοσμίαν με την οποίαν δεν έσ̆ει το πλάσμαν να πει τίποτε. Φίλον ονομάζω τζ̆αι συντροφκιάν, έναν πλάσμαν που έσ̆ει να μου πεί κάτι να μάθω, κάτι να αισθανθώ.

 

Πέρσυ εκαρτέρουν τους τζ̆ι έν ήρτασιν. Μιλώ για τους ογράκους που έρκουνται τα τελευταία χρόνια τζ̆αι γεννοβολούσιν μες την κολύμπαν που έκαμα για ότι ζωντανόν χρειάζεται νερόν στην γειτονιάν να έρκεται να σερβίρεται τζ̆αι να κόφκουμεν τζ̆αι καμιάν κουβένταν. Οι υδροβιότοποι λλιανίσκουν τζ̆αι στες γειτονιές μου. Ενόμισα ότι εν θα έρκουνταν ούτε φέτη. Άμαν κάμνεις διάλογον με την βιοδιαφορετικότηταν στο ιμιάγριον, ιμιήμερον περιβάλλον, οι ξένοι σου ότι θέλουν κάμνουν. Για μέναν τούτος ο διάλογος εν η χαρά. Να παρακολουθώ πως αντιδρούσιν στες διάφορες επεμβάσεις που κάμνω στον κήπον ή στο χωράφιν. Εν έναν είδος διαλόγου που σου μαθαίννει πολλά για τον κόσμον τους, για τον κόσμον σου.

 

Μες τον υδροβιότοπον που έφτιαξα, μετά που έβαλα μερικά ιθαγενή φυτά, άφηκα τον κόσμον που θέλει να έρτει να ρτει. Δεν έβαλα σ̆ελωνούες ή χρυσόψαρα. Έβαλες χρυσόψαρα μες το νερόν τίποτε άλλον δεν θα έρτει. Το ίδιον τζ̆αι με τες σ̆ελώνες. Άσε δε που οι σ̆ελώνες διαφεύγουν τζ̆ιόλας τζ̆αι άμαν καταλήξουν στην άγριαν φύση μπορεί να εξολοθρέψουν ολόκληρον βιοσύστημαν που καταβροχθίζουν τα πάντα, δεν έχουν θηρευτές τζ̆αι δεν έχουν ξίλημμαν άμαν πολλαπλασιαστούσιν. Ολόκληρον βάλτον στο Jussy κοντά στην Γενεύην εκάμαν τον βασίλειον τους τζ̆αι εξολοθρέψαν τα πάντα. Οι αχάπαροι από ζωήν pet lovers που εγοράσαν σ̆ελωνούες στα μπάσταρτα τους, μετά που τες εβαρεθήκαν ελυπηθήκαν τες να τες σύρουν του αποπάτου να ποσπάζουνται τζ̆είνες που τα βάσανα, να ποσπάζουνται τζ̆αι τζ̆είνοι που τους πελάες, τζ̆ι επήραν τες να τες αφήσουν ελεύθερες στην φύσην… Καταλαβαίνετε τί ακολούθησεν…

 

Στον υδροβιότοπον μου εμέναν τα πρώτα που ήρτασιν ήταν δύο είδη καραόλων που ήταν πας τα φυτά που εκουβάλησα για προζύμιν. Ντόπιοι οι καραόλοι, διότι τα φυτά έπιασα τα που την Κλερ Λιζ, που δεν θά έκαμνεν ποττέ το “αμάρτημαν” να νεκατώσει το γενετικόν υλικόν των Άλπεων με εξωτικά φυτά η ζωΐφια που κουβαλούν τα πέτ σ̆ιόπ.Τα πέτ σ̆ιόπ είναι τόποι αηδίας για μέναν. Είναι τζ̆ειαμαί που συναται η αγορά με την έλλειψην τρυφεράδας με την μοναξιάν του σύχρονου κόσμου. Όπου συνταντάται η αγορά, το κίνητρον κέρδους δηλαδή, με την ζωήν γεννά δυστυχίαν. Αρωτάτε ότι επέρασεν που πετ σ̆ιοπ τζ̆αι θα σας πει. Αν καταλάβετε δηλαδή την γλώσσαν του χτηνού.

 

Με τους καραόλους ήρτασιν τζ̆αι Νωτονέκτες (εν κάτι έντομα του νερού που κωλυμπούν πισινήν λαλεί το τζ̆αι το όνομαν τους notonecta, που κωλυμπά με τα νώτα). Δεν ξέρω αν επετησαν που άλλην κολύμπαν ή αν ήρταν τ΄αυκά τους πας τα φυτά που κουβάλησα, ήρταν πάντως που τον πρώτον χρόνον. Τα βιβλία βιολογίας λαλούσιν ότι παρόλον που εν κολυμβητές, άμαν πολλήνουν πολλά σε μιαν κολύμπαν, μπόρουν τζ̆αι πετουσιν να παν να έβρουν αλλού νερόν. Εν όπως τους νέους επιστήμονες, ειδικά στην Κύπρον, που αν δεν φκάλουν φτερά παρόλον που δεν θα το θέλασιν, θα τους φάσιν τα αρπαχτικά που κρατούν τες θέσεις. Οι νωτονέκτες μου δεν αφήνουν σκνήπαν να σταυρώσει. Δεν έχω σκνήπες χάρη στους νωτονέκτες, στες λιβελούλες τζ̆αι σε κάτι μισ̆ιαρούς του νερού που τους λαλούμεν δακάτω triton. Τρίτωνες δηλαδή. Τζ̆αι τα τρία είδη είναι πραγματικοί εξολοθρευτές άλλων εντόμων. Οι προνύμφες της λιβελούλης, (αεροπλανούθκια τες εβαφτήσαμεν που είμαστιν μιτσ̆οί διότι κανένας δεν μας είπεν τί όνομαν έχουν στην γλώσσαν μας) εν το ίδιον αρπαχτικά, όσον τζ̆αι τα πετούμενα.

 

Έκατσα πάνω που ώραν σήμερα τζ̆αι επαρακολούθουν τι ζ̆εί μες την κολύμπαν. Δεν ξέρω γιατί μου ήρτεν το ποίημαν του Ελύτη. Εν συνηρμός που που το φιλόδεντρον που εσυνομίλουν με τους φίλους μου τους μέσα; Εν ήρτεν όμως το Άξιον εστι. Εν η πρωτομαγιά που ήρτεν, που “το ημερολόγιον ενός αθέατου Απριλίου” του 1984.

 

Πιάνω την άνοιξη με προσοχή και την ανοίγω:

 

Με χτυπάει μια ζέστη αραχνοΰφαντη

 

ένα μπλε που μυρίζει ανάσα πεταλούδας

 

οι αστερισμοί της μαργαρίτας όλοι αλλά

 

και μαζί πολλά σερνόμενα ή πετούμενα

 

ζουζούνια, φίδια, σαύρες, κάμπιες και άλλα

 

τέρατα παρδαλά με κεραίες συρμάτινες

 

λέπια χρυσά λαμέ και πούλιες κόκκινες

 

Θα λεγες, έτοιμα όλα τους να παν

 

στο χορό των μεταμφιεσμένων του Άδη

 

Έφυγα που τες οθονες να ξεφύγω που τον χορόν των μεταμφιεσμένων του Άδη τζ̆αι κατατρέχουν την σκέψην μου μέχρι τζ̆αι το τελευταίον μου καταφύγιον. Μες την σκέψην όμως εν πιο υποφερτοί παρά να τους θωρείς αυτοπροσώπως. 

 

Τζ̆αι έτσι όπως εκάθουμουν ακίνητος για ώραν τζ̆αι βάλε, 

 

Βρεκεκέξ κουάξ κουάξ 


λαλεί μου ο όγρακος που την προηγούμενην νύχταν εγεννοβόλησεν τες ταντέλλες με σπορούθκια ζωής που θωρείτε πας την φωτογραφίαν που έφκαλα να μοιραστω με όποιον του αρέσκει τζ̆αι θκιαβάζει τα γραφτά μου. Έκατσα αλλότοσην ώραν να συνομιλώ με τους φίλους μου χωρίς να σκέφτουμε τους μισταρκούς του Άδη, ή τα παιδκιά της νύχτας, τους ψέφτες ή τους κλέφτες.




φωτογραφία του ίδιου υδροβιότοπου παγωμένου, λλίες ημέρες πριν να αρκέψει ο τελευταίος θερμός τζ̆αι ψυχρός ταυτόχρονα πόλεμος.


  • April 16th 2022 at 20:48

Researcher-Writer Ahmet Cavit An denied entry to Turkey

By myislandcyprus.blogspot.com

Researcher-Writer Ahmet Cavit An also denied entry to Turkey

Yenidüzen, Kıbrıs, Havadis, Diyalog, Avrupa (12 July 2021 – press.cydialogue.org)

The list of Turkish Cypriot intellectuals and opinion leaders banned from entering Turkey continued to grow on Sunday after Turkish Cypriot research and writer Dr Ahmet Cavit An (MD) was denied entry into Turkey.

An, a harsh critic, is the second person to be banned from entering Turkey on grounds of constituting a threat to the country’s national security.

Former Turkish Cypriot leader Mustafa Akıncı’s press advisor Ali Bizden was the first person to be denied entry last week on similar grounds. Dr Ahmet Cavit An was also told that he was a “threat to national security” (of Turkey) and informed that he could obtain detailed information from the Turkish Embassy in north Nicosia.

Nonetheless, Cavit An, who is a paediatrician by profession, was allowed to return to the north with the next flight after he was kept in a room with a sign reading: “Immigration Administration.”

Cavit An is also famous for his research papers and books on Cyprus as well as Maraş (Varosha).

Havadis: The UBP plays dumb and deaf (13 July 2021 – press.cydialogue.org)

Following Ali Bizden, Dr Ahmet An’s entry into Turkey was also denied. The National Unity Party (UBP) claims “It is not our problem” While the list of people entering Turkey keeps growing, the senior coalition partner UBP’s General Secretary Oğuzhan Hasipoğlu in response to a question on Havadis web TV, said “This is not UBP’s problem. They (the people barred from entering Turkey) could file lawsuits in Turkey.”

 

Turkey bans second Turkish Cypriot from entering

By George Psyllides - July 12, 2021   -Cyprus Mail

Turkey has expelled a Turkish Cypriot researcher and columnist claiming he had engaged in activities against national security, reports said on Monday.

Reports said Ahmet Cavit An arrived in Istanbul on Sunday and was told that he was banned from entering.

An was quoted as saying that he was travelling from the north to Smyrni through Istanbul when he was told at passport control that entry was banned as part of a decision made in September 2020.

Airport officials told An that he could get more information regarding the decision from the Turkish embassy in the north.

An, a paediatrician, has been exercising the profession since 1982 and at the same time he does research and writes books on Cyprus.

His expulsion on Sunday followed that of Ali Bizden, former Turkish Cypriot leader Mustafa Akinci’s communications officer, on July 6 for the same reason. Bizden was banned from entering Turkey for five years.

Bizden said at the time that when he arrived his wallet and mobile phone were confiscated and he was told that by order of September 8, 2020, he was to be deported on the next flight back.

 

FES (Friedrich Ebert Stiftung – German Foundation of the SPD Party) Cyprus Newsletter No. 110 - July 2021

Former Turkish Cypriot leader Mustafa Akinci’s press advisor Ali Bizden and researcher, Dr Ahmet Cavit An were barred from entering Turkey on the premises that they were regarded as a threat to Turkey’s national security. It turned out that the decision was made in September 2020 and is valid for 5 years. Bizden on July 7 and Cavit An on July 11 were denied entry into Turkey and were deported back to the island. The decision to bar them from entering Turkey had sent shockwaves through the Turkish Cypriot community and the opposition, reigniting a never-ending debate on relations with Ankara while the government and Tatar maintained their silence. Reportedly, ‘the list’ made in September 2020 includes many more people. (pp.9-10)

 

Avrupa: The blacklist is quite long

12 July 2021 – press.cydialogue.org

Following Ali Bizden, Ahmet An was also barred from entering Turkey and deported back to Cyprus from Istanbul airport. It’s not only Mustafa Akıncı who is on Recep Tayyip Erdoğan’s blacklist but every other Turkish Cypriot who is known for his/her opposition stance. Researcher and writer Dr Ahmet Cavit An who flew to Istanbul yesterday was prevented from entering Turkey. He was also provided with the same excuse given to Ali Bizden, that he was a threat to Turkey’s security. An had won a case filed at the European Court of Human Rights (ECHR) against Turkey after being prevented by authorities in the north from crossing to the south in 1992.

 

Debate on the ban of TCs from entering Turkey continues

Yenidüzen, Kıbrıs, Havadis, Diyalog, Avrupa (13 July 2021 – press.cydialogue.org)

The issue concerning the banning of certain Turkish Cypriots from entering Turkey on grounds they posed a threat to the country’s national security continues to occupy the north’s agenda.

Commenting on the issue, National Unity Party (UBP) General Secretary Oğuzhan Hasipoğlu said that the Turkish courts could provide more clarity on the matter. He added that individuals could apply to the courts to revoke and challenge the decision. “This is about Turkey and its public interest,” Hasipoğlu, who is a lawyer by profession, said.

Speaking on Havadis web TV Hasipoğlu said that every state could exercise a decision to bar individuals from entering its territory and that the issue was not unique to Turkish Cypriots. Responding to the claims that the so-called blacklist is being kept at the Turkish Embassy in north Nicosia, Hasipoğlu said he was not aware if the government launched an inquiry into the matter.  “This is not a matter for the UBP nor is it for any political party. This is a matter for the government, and should they see any need, the Foreign Ministry will take the necessary steps to launch the necessary initiatives,” Hasipoğlu noted.

In the meantime, Ali Bizden in a social media post on Monday said he has asked to meet with the Turkish Cypriot leader Ersin Tatar. Bizden said he will share his viewpoint on him being barred from entering Turkey, adding that “I also would like to listen to Tatar’s evaluation on the issue.”   “I have also asked to be informed if it is not possible to allow me in the office of the president as well,” Bizden concluded.

Ahmet Cavit An who spoke to Yenidüzen questioned the justification and legality of the decision taken. He questioned who had instructed the Turkish authorities to take such a decision.

Head of the Turkish Cypriot Bar Association Hasan Esendağlı who also commented on the issue, expressed concern over the developments, arguing that relations between the north and Turkey were at a breaking point.

Bizden on July 7 and Cavit An on July 11 were denied entry into Turkey and were deported back to the north. Both had been deemed as a “threat to Turkey’s national security” in a decision adopted in September 2020 for five years.

The decision to bar them from entering Turkey had sent shockwaves through the Turkish Cypriot community and the opposition, reigniting a never-ending debate on relations with Ankara while the government and Tatar maintained their silence to date other than a benign statement from the Turkish Cypriot foreign ministry claiming to have “launched the necessary initiatives with the Turkish authorities.”

 

Foreign Minister Çavuşoğlu did not deny the allegations that some TRNC journalists and politicians were not admitted to Turkey.

The Minister described the decisions taken regarding foreigners entering the country as 'sovereignty'.

17 November 2021 14:47 - t24.com.tr

 Foreign Minister Mevlüt Çavuşoğlu did not deny the allegations that some TRNC people who were close to former president Mustafa Akıncı or who were warm to the federal solution were not admitted to Turkey.

Foreign Minister Mevlüt Çavuşoğlu was asked about the allegations that some people from Northern Cyprus, including politicians, writers and journalists, were not allowed into the country on the grounds that there was an "entry ban to Turkey" against them.

Answering the questions of CHP's Utku Çakırözer, Minister Çavuşoğlu did not deny that some TRNC members were not admitted to Turkey, but described the decisions taken regarding foreigners entering the country as "sovereignty".

Reacting to Çavuşoğlu, Çakırözer said, "The fact that TRNC members are not allowed into Turkey cannot be explained solely by 'sovereignty'. On the one hand, you say, "We will defend the rights and law of the Cypriots", on the other hand, you are violating the law, by not allowing Cypriot journalists, politicians and intellectuals to the country! The reason for this unlawful treatment should be immediately disclosed to both the TRNC residents and the public.”

News about the fact that Ali Bizden, the communication consult of former TRNC president Mustafa Akıncı, was sent back to Cyprus from Istanbul on 6 July and researcher-writer Ahmet Cavit An on 12 July on the grounds that they were banned from entering Turkey. It took place in the Turkish press. Then, in October, there were news that the President of the Press Workers' Union, Ali Kişmir, was detained at Istanbul Airport on his return from Croatia and was not boarded on the plane.

A newspaper published in Cyprus, on the other hand, stated that they had reached the Embassy of the Republic of Turkey in Nicosia and shared the "forbidden list" that allegedly imposed an entry ban on 42 Cypriot dissidents, including intellectuals, writers, journalists and politicians.

 

Rising anger with Turkey drives calls for reunification in crisis-hit northern Cyprus

With the economy in freefall and allegations of political interference, people have taken to the streets to advocate for federal future

Helena Smith in North Nicosia - Sun 9 Jan 2022 - theguardian.com

In his sun-filled office in north Nicosia, Şener Elcil is plotting his next protest. Anger, he says, is in the air in Turkish-occupied northern Cyprus.

The economy is in freefall, thanks to the self-declared republic’s financial and political dependence on Turkey. Thousands have taken to the streets, spurred by inflation rates that have left many struggling to make ends meet; ahead of parliamentary polls later this month, calls for a boycott are mounting, while a blacklist of Turkish Cypriot dissidents, reportedly drawn up at the behest of Ankara, has spawned consternation and fear.

“Turkey is our biggest problem,” says Elcil, who heads the Turkish Cypriot teachers’ union and is a vocal proponent of reunification of the war-divided island under a federal umbrella with the Greek-run south. “It should keep its hands off Cyprus and take its lira and go away.”

Sener Elcil in the teachers’ union of northern Cyprus. Photograph: Helena Smith/the Guardian

Elcil, 58, is among the statelet’s most outspoken opponents of the Turkish president, Recep Tayyip Erdoğan, and his unorthodox economic policies.

The recent gyrations of the Turkish lira – adopted by the territory in 1976, two years after the Turkish invasion – have had a devastating effect on daily life for a populace that remains under international embargo and cut off from the rest of the world. The use of foreign currency for property transactions and the purchase of imported goods has made a bad situation worse – even if the lira has regained some of its dramatic loss in value against the dollar.

Amid rising desperation, along with demands for the entity to adopt a “stable” currency, Elcil is far from alone.

“People are tired of international isolation, and they’re aware that it will only get worse,” he says. “Five years ago, a teacher first entering our system earned the equivalent of €1,100 (£920) a month. Today, because of the lira, they’d take home €350 a month.”

The protests come as hopes of reuniting Cyprus have rarely been as bleak. Last week, nearly 15 months after Ersin Tatar, a nationalist hardliner, won presidential elections in the north, the UN secretary general, António Guterres, issued his starkest report yet, warning that “without decisive action” further efforts to reach a negotiated peace settlement appeared increasingly slim.

 “Partition is so close,” says Izzet Izcan, who heads the United Cyprus party, one of three leftwing groups that have announced they will be abstaining from the 23 January parliamentary vote. “Tatar is Ankara’s puppet who was elected only after Turkey intervened in our democratic process. His pro-partition policies are not in the interests of our community. The only way to oppose them is to fight all together.”

In the 38 years since the breakaway republic unilaterally declared independence, Turkey’s interference in the entity’s affairs had never been as flagrant, claimed Izcan, echoing a widely voiced concern. “Elections are no longer representative of the real will of ordinary Turkish Cypriots. They’re like a game planned and played by Turkey,” the former MP said. “Our main problem is political. Our economic difficulties are the result of a political situation, of Turkey continuing its military occupation of the north by means of the lira.” Cyprus has been split between a Greek Cypriot south and Turkish Cypriot north since an Athens-backed coup, aimed at union with Greece, prompted Ankara to launch a military operation to seize its northern third. Although Turkish Cypriots voted in favour of reunification in a referendum in 2004, the island entered the EU as a divided state after its majority Greek Cypriot population rejected the prospect of power sharing. Until reunification is achieved, EU laws are suspended in the north despite it also formally being part of the bloc.

The growing disgruntlement follows alarm over the deportation from Turkey of prominent Turkish Cypriots opposed to Ankara’s policies.

Until recently the self-styled state – acknowledged solely by Ankara – was regarded as a safe zone for opponents of Erdoğan and his governing AKP party, one in which Turkish Cypriots and exiled mainland Turks indulged freely in criticism of the president’s authoritarian leadership.

But the appearance of a blacklist, published by Avrupa, a local newspaper, in October has heightened anxiety over the lengths to which Turkey is willing to go to silence dissent. The paper identified 42 politicians, writers, journalists, lawyers, trade unionists and artists as being on the list.

“It’s created fear and uncertainty,” says Mehmet Harmancı, the mayor of North Nicosia, drawing on a cigarette in a cafe near the divided capital’s UN-patrolled buffer zone. “Nobody knows exactly who is on it. All we know is there is a list, a blacklist of people seen as a security threat in Turkey who are blocked from entering the country.”

People previously unafraid to voice opinions were increasingly concerned, he said, about the consequences if they did so. Turkish Cypriots expelled from Turkey had learned of the ban only upon arrival in the nation.

“Even if ours is an unrecognised country we’ve had a longstanding democratic tradition of freedom of speech, of respecting each other’s values and ideas,” says Harmancı. “Since the election of Ersin Tatar, that has changed.”

Tatar, who was raised in the UK and educated at Cambridge before returning to Cyprus, has used his term in office to advocate for a two-state solution to the island’s division after years of failed negotiations to reunite it as a bi-zonal, bi-communal federation – a proposal flatly rejected by the EU. He has defended the travel ban, saying: “Every country has the right not to allow entry foreign nationals on the grounds of security when faced with threats and insults.”

However, Turkish Cypriots thought to be on the list are united in their desire for reunification and opposed to any suggestion that the EU’s most easterly member state should remain partitioned.

For Ahmet Cavit An, who co-founded the Movement for an Independent and Federal Cyprus, the island’s first such organisation, the memory of being stopped by immigration officers at Istanbul airport last summer is still painfully vivid. “I was at the passport control when they said I was persona non grata,” says the 71-year-old retired paediatrician. “I was then told I should write to the Turkish embassy in Nicosia for more information. Five months after my lawyer sent a registered letter demanding an explanation we’ve still not had a reply.”

In a landmark case, won in 2003, An took Ankara to the European court of human rights for being prevented from crossing into the island’s buffer zone to participate in bi-communal meetings. “What I want to know is the duration of this ban so I can get on with my life,” he says.

In October the European Federation of Journalists condemned the arrest of Ali Kismir, who heads the north’s press trade union, after he was detained at Istanbul airport and denied entry into Turkey.

 “I was taken to a special deportation area where my photograph and fingerprints were taken,” he recalls. “It makes me very angry to think that I was treated like a terrorist when all I do is write the truth.”

Kismir, the fourth Turkish Cypriot to be barred entry to Turkey, is a well-known columnist who took issue with Ankara’s electoral meddling to ensure Tatar’s election. His convictions are such that he sports a tattoo bearing the word “peace” in both Greek and Turkish on his right arm.

In recent weeks, Turkish opposition MPs have also raised the plight of Turkish Cypriots being banned from Turkey, arguing that this runs counter to the motherland’s professed desire to protect the minority.

But, like almost every Turkish Cypriot opposed to Ankara’s policies, Elcil says time is running out for a community already outnumbered by settlers imported from the mainland. About 2,000 Turkish Cypriots have relocated to the south, lured by jobs and better living standards.

“There have to be more protests that target Turkey, because Turkey is the biggest obstacle to a solution of the Cyprus problem and reunification,” he says. “They call us traitors and Turkish-speaking Greeks but we’re not giving up. We’re here to stay and we’re here to fight.”

  • April 13th 2022 at 22:26

Να σας γνωρίσω τους φίλους μου. O Πέμπτης.

By Aceras Anthropophorum






 

Έχω θκυό κατηγορίες φίλους. Τους έσσω τζ̆αι τους μέσα. Για τους έξω έγραψα κατά διαστήματα, για τους έσσω δεν έτυχεν.

 

Αρκέφκω με τον Πέμπτην. Έφκαλα τον έτσι για να μου αθθυμίζει μιαν Παρασκευήν τζ̆αι κάτι ώρες χαράς, κάτι φόρμες κάλλους, κάτι στιγμές αγάπης. Δεν είναι ζωή να ζεις κλεισμένος στο παρελθόν ή εξαϋλωμένος στο μέλλον. Εν που τον Όμηρον που οι αθρώποι εκαταλάβαν πόσον κατάρα είναι να μεν ζεις το παρόν τζ̆αι να του διαφεύγεις αφήννοντας την ίδιαν την ζωήν να σου διαφεύγει. Η Οδύσσεια η ίδια εν η το καλλιτεχνικόν αριστούργημαν αυτής της φιλοσοφικής στάσης. Ο Οδυσσέας αρνήθην να μείνει στον Άδην με την μάναν του, τους φίλους του τα πλάσματα που πολλά αγάπησεν στο παρελθόν, όπως αρνήθην τζ̆αι το ξάστερον μέλλον μες στ΄αγγάλλια της Καλυψούς, που του έταξεν την αιώνιαν ζωήν να τον έσ̆ει κοντά της για πάντα. Την αιώνιαν ζωήν τί να την έκαμνεν ο Οδυσσέας, αφους τζ̆αι οι θεοί που την είχαν, επεθανίσκαν που ανίαν τζ̆αι ψάχναν την πιπεράτην στιγμήν του παρόντος να ερωτεύκουνται με τους θνητούς; 

 

Όχι δεν έχω διάθεσην να ζώ μες την κατάραν, μες την Οδύσσειαν να ψάχνω το παρόν να πετάσσουμαι που το παρελθόν στο μέλλον τζ̆αι που το μέλλον στο παρελθόν, όπως κάμνει σήμμερα η αριστερά στον κόσμον τζ̆αι ιδίως στην Κύπρον. Παίζοντας με τον Πέμπτην μου, δεν μεινίσκω κλειδωμένος μες τα περασμένα της περασμένης Παρασκευής μου. Παίζω με τον Πέμπτην του τωρά, αναστορώντας, που λαλούν τζ̆αι οι Κρητικοί, τα καλά της περασμένης μου Παρασκευής. Για να μαθαίννω, για να προσέχω, για ονειρεύκουμε. Γιατί η Παρασ̆σ̆ευκή πον νάρτει, πο λάλεν τζ̆αι η στετέ μου η Γριστινού, μπορεί να τζ̆΄η καλλύττερη σου μέρα. 

 

Τωρά όμως, τωρά, εν ο Πέμπτης. Ο Πέμπτης της μοναξ̆ιάς, ο Πέμπτης της γλυτζ̆ιάς μελαγχολίας. Ο Πέμπτης του πολέμου στην Ρωσσίαν. Ο Πέμπτης εν έναν φυλλούιν που έππεσεν που την Παρασκεύήν, έναν πασ̆σ̆ύφυλλον που εκουβάλησα που μιαν ανεμοδαρμένην τζ̆αι λιοπυρωμένην ταρράτσαν στην Σαντορίνην. Άμα ππέσει φύλλον τούτου του πασ̆ύφυτου πάνω σε χώμαν, έσ̆ει την ιδιότηταν να φκάλλει ρίζαν τζ̆αι κλωνούιν. Που τζ̆ειαμαί εγεννήθην ο Πέμπτης τυχαία. Τζ̆αι όταν από περιέργειαν έθελα να τον φυτέψω να δώ τί θα κάμει, έν είχα γλαστρούν. Έτυχεν τζ̆είνην την ημέραν να φάω κάτι ωραία τσαρτέλλια του ττενεκκουθκιού με τα λουφκιά τα βραστά. Έπιασα λλίον χώμαν που την Παρασκευήν που είναι σε έναν πιο μεγάλον ττενεκκούδιν ελαιολάδου “Βιοαρμονία” τζ̆αι έκατσα το φυλλούδιν με την ρίζαν πάνω. Εγίνην φυτόν αυτόνομον ο Πέμπτης, τζ̆αι έσ̆εί τον δικόν του χαραχτήραν. Με το λλίον χώμαν που του έτυχεν καταφέρνει να συνθέτει με τον νήλλιον, έκατσεν του φαίνεται ο τόπος καλλύττερα που της Παρασκευής τζ̆αι είναι απίστευτόν πόσον εμεγάλωσεν όμορφα τζ̆αι αρμονικά. Τζ̆αι το κάδρον του εν επίσης προϊόν της τύχης. Είσ̆ιεν πεταξούμενον έναν σχολικόν έργον της κόρης μου τζ̆ειαμαί δίπλα για τζ̆αιρόν πολλήν, τζ̆αι έππεσεν κάτω τζ̆ι ετσακκίστην. Ούτε αθθυμούμαι τί είσ̆ειν πάνω που την έβαλεν να σχεδιάσει η δασκάλα. Έπιασα το κάδρον τζ̆αι έβαλα το του Πέμπτη μου να μεν τον σιμπουρκά με την χούβερ η κοπέλλα που έρκεται τζ̆αι καθαρίζει το σπίτιν. Που τότες σέβεται τον τζ̆αι προσέχει τον διότι εκατάλαβεν ότι ο Πέμπτης είναι αξιόλογον άτομον. Χωρίς τες πληγές της χούβερ επήρεν πάνω του τζ̆αι θέλει να πεταχτεί τζ̆αι έξω που το κάδρον.

 

Το ττενεκκούιν όμως των τσαρτελιών αθθυμίζει του τα όρια του, άλλον χώμαν έν έσ̆ει, πρόσεχε Πέμπτη τί ανάπτυξην θα κάμεις, να μεν πάθεις σαν τον Καπιταλισμόν που εσκότωσεν την υλικήν του βάσην τζ̆αι βουρά τωρά τζ̆αι περιπάιζει τον κόσμον πους εν να κάμει πράσινην ανάπτυξην να διορθώσει την ύβρην του προς την γεωσφαίραν που τον ανάγιωσεν. Ο Πέμπτης φαίνεται να τα καταφέρνει καλλύττερα που τον καπιταλισμόν. Με πόλεμον θέλει να κάμει κανενού για να διαχειριστεί την υλικήν του βάσην, με μίσος να καλλιεργήσει για να φάει παραπάνω που τους νικημένους. Μετρά απλά τι μπορεί να του προσφέρει η υλική του βάση, έναν τενεκκούιν της τσαρτέλλας χώμαν, τζ̆αι αννοίει τα φύλλα του να απολαύσει τον νήλλιον ανάλλογα. Τζ̆αι άμαν νώσει ότι δεν τον σηκώννει το χώμαν να κάμει φύλλα παραπάνω, σ̆ιέρεται τα τζ̆είνα που σ̆ιει.

 

Αυτήν την ιδεολογίαν ο Πέμπτης μου, κουβαλεί την που την Παρασκευήν μου, που εν το πιο όμορφον, το πιο έξυπνον τζ̆αι το πιο ευαίσθητον πλάσμαν που αγάπησα στην ζωήν μου. Αυτός είναι ο Πέμπτης του παρόντος μου, τζ̆αι πίσω που το κάδρον, μια άννοιξη σ̆ιονισμένη.

  • April 9th 2022 at 14:15

ARTICLE IN ENGLISH, TURKISH AND GREEK: The sad story of Christakis Hadjiprodromou and his “missing” parents from Varosha...

By Sevgul Uludag

(ARTICLE IN ENGLISH, TURKISH AND GREEK)


The sad story of Christakis Hadjiprodromou and his "missing" parents from Varosha...

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

I had met Christakis Hadjiprodromou 11 years ago, on the 4th of April 2011 at his home in Strovolos – my dear friend Maria Georgiadou from Kythrea would take me there and we would have an interview...
Christakis Hadjiprodromou was from Varosha and his mother and father were "missing" from Varosha since 1974...
A great antiques collector, he had known and were friends with many Turkish Cypriots... Before 1974, he would be visiting Turkish Cypriot villages to get antiques... Until 1973, you could be private collector of antiques with the permission of the government... So he had a huge collection of antiques (1,900 pieces in all) he would tell me and this would be the basis of the current St. Barnabas Museum... He would sue the Turkish authorities about his antiques on display at the St. Barnabas Museum and when I had met him at his flat for the interview, the case at the European Human Rights Court had been continuing...
Some of those antiques were 9 thousand years old and since his house was the very first house to be opened at Eleftheria Avenue, the Turkish Cypriot antiquities department would code all those antiques as "1975/1"... Some of those antiques would be stolen...
"The small ones would be stolen since it is easier to put in your pocket if it is small" he would explain to me... Most of his collection would be exhibited at the St. Barnabas Monastery and some of those would be in the warehouses of the Turkish Cypriot antiquities department. And yet some of those stolen would be bought by some rich Turkish Cypriots and exhibited in their homes and some of them would be smuggled outside the island and sold in Switzerland, USA and England and Mr. Christakis would try to trace those sales...
The family of Mr. Christakis was the owner of the Omega Hotel Apartment in Varosha and it was so successful that they had begun building a second hotel in 1974... "We were working with 120 per cent capacity" he would tell me and most of their customers would be from Sweden, England and Germany...
Born on the 21st of January 1929 in Varosha, he had been 82 years old when I had interviewed him... What I didn't know then and until now was that he would pass away in 2013... So two years later, we would lose him...
"My mother comes from an old Famagusta family and her name was Maria... My father Panayotis was from Limnya, next to Agios Sergios... But he had left the village and had gone to Famagusta..." His father's mother had died when he was a child and his grandfather would remarry and as a small child, his father would be very unhappy... So he would leave and go to America at a young age... He would return to Cyprus in 1926, would get married with Mrs. Maria from Famagusta and then little Christakis would be born in 1929. He would be the only child...
Mr. Christakis would study law in America and London and would come back to Cyprus in 1955... When he had come back to Varosha, the town was still a bit rural and only after the declaration of the Republic of Cyprus, it would start a speedy development, but the biggest development would be after 1968...
"Varosha was not only about tourism... The main thing was the Famagusta port – 70 per cent of all imports and exports were done through the Famagusta port... But the internal development was based on tourism" he would explain to me. In the area of Agios Loucas and Kato Varoshi, they would also grow citrus...
In 1956, Mr. Christakis would get married with Artemis Savopoullou and they would have a boy and two girls... She too was from Varosha...
"She was a wonderful person, a real lady... She was tall and beautiful. She was a family person but she also liked to travel and socialise... She would cook Cypriot food most and we would eat these with pleasure... Actually she had learned how to cook from my mother Maria who had been a wonderful cook... She passed away due to cancer in 1983..."
In 1958 he would be proposed to become a judge in the area of Morphou and Lefka and he would accept this. After the Republic of Cyprus was declared, he had begun sitting in court cases in Lefka together with Ulfet Emin, a well-known Turkish Cypriot judge... This had been a joint court... He also knew Zeka Bey... He would resign in 1961, thinking Morphou was too far and would begin again practicing as a lawyer...
Despite tensions in 1963-64, he maintained good relations with Turkish Cypriots... He would remember that some Turkish Cypriots in Varosha would "disappear" from their workplaces... One of those was Ertoghrul Veli who had been taken from his work at the Barclays Bank and he would go "missing"...
"I knew Ertoghrul Veli, he was a very good person... After the 11th of May 1964, there had been very unfortunate and sad events but me personally, I never had any problems with Turkish Cypriots, never. Even after 1964, I was visiting many Turkish Cypriot villages without encountering any problems... I also had a good friend with whom we were going inside the walled city of Famagusta, without any problems...
After 1968, Varosha would be on a course of speedy development... I had begun the construction of the Omega Hotel Apartments on the beach in 1969... On the ground floor was a cafeteria and shops and upstairs would be nine floors of apartments... No one was taking any incentives from the government, everyone was doing their own investments... In 1972, it was so successful and there was so much demand for our hotel apartments that the demand was 120 per cent! So we had begun the construction of a second hotel in the same area that would consist of 20 apartment flats... It would be done at the end of 1974... We had even signed contracts for the flats for 1st of March 1975!"
On the 7th of July 1974, Mr. Christakis would go on holidays with his wife and kids... "Even if there was tension, I had not noticed and what was more, there were no Turkish Cypriots in Varosha so why should it be in danger... There were only a few Turkish Cypriots living in Varosha and no tension at all... There was tension outside in places like Agios Sergios but not inside Varoshi... People in Varosha were far more progressive in business and in real life... They were more connected with their business and their family lives... They did not think like those from EOKA B..."
His would be long holidays and due to war, would not be able to come back for some time...
"As far as I understand although everyone left, my parents remained in Varosha... They were staying at the Omega Hotel Apartments. On the 16th or 17th of August 1974, they would go outside the hotel and encounter four Greek Cypriot soldiers over two motorcycles...
"What are you doing here? The whole town has emptied... Turks are coming into Varosha..." So my father and mother without taking anything decided to leave... The two Greek Cypriot soldiers would accompany them and they would take my wife's car, a bluish-grey Morris and try to leave. Then they would encounter tanks... "These must be our tanks" one of the soldiers in the car would say and they would drive towards the tanks and they would be arrested and killed in cold blood at Kato Dherinia... I could only return in the autumn of 1975... We stayed for over a year in London... But I had heard of them being killed after 15 days... The Greek Cypriot journalist Dimitris Andreou had gone and filmed a mass grave there and while filming some soldiers would chase them and then would fence it off so no one could enter the area of the mass grave... A witness had seen how my father and mother had been buried there with the two Greek Cypriot soldiers... And a truck had brought more bodies so in that mass grave, more should be found..."
The remains of his mother and father, together with the two Greek Cypriot soldiers would be found – not the others he or others are mentioning – during the excavations of the Cyprus Missing Persons' Committee in Dherinia and when it came to the funeral of his father and mother, Mr. Christakis had already passed away... His mother and father would be buried on the 29th of January 2022 at the Constantinos and Eleni Cemetery next to their son but he won't be able to see that their remains had been found... While waiting for them he would pass away...
May they all rest in peace...
I am glad I had managed to interview him so that we can retain his memory... I want to finish this article with his words about how he felt being a refugee and about Varosha:
"When I returned from London, I had no place to go back to... I started living in Nicosia... But we were sea people. I had grown up by the sea... My father was one of the first who had built a house next to the sea in 1935... We had always lived by the sea... But now I had to live in Nicosia and continue practicing law...
It was not only your house or your property that you lost... You lost your friend, you lost your way of life, you lost your habits, you lose everything... The most traumatic thing about being a refugee is this – being a refugee in your own country... I dream about Varosha... First of all this was the place I was born in, where I grew up... Everything I loved was there... I love the sea and Varosha seaside is one of the most wonderful seasides in the world... I miss my friends, I miss the places I used to hang out... Of course all those little things are the things that make life worth living...
I don't think that Varosha would be returned so long as the Cyprus problem continues..."

8.2.2022

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 20th of March 2022, Sunday.


YENİDÜZEN gazetesinde "Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler" yazı dizimizde 31 Ocak, 1 ve 2 Şubat 2022'de yayımlanan yazımız:

*** Maraş'ta Omega Oteli'nin sahibi "kayıp" Maria ile Panayotis Hacıprodromu, onlardan geride kalanların bulunmasını beklerken vefat eden biricik oğluları Hristakis Hacıprodromu'nun yanına defnedildiler…

Maraş'tan kaçmaya çalışırken öldürülmüşlerdi…

1974'te Maraş'ta Omega Oteli'nin sahibi "kayıp" Maria ile Panayotis Hacıprodromu, onlardan geride kalanların bulunmasını beklerken vefat eden biricik oğluları Hristakis Hacıprodromu'nun yanına defnedildiler…
2017 yılında Mağusa'da (Derinya-Maraş'ın "açık" bölgesi) Kayıplar Komitesi'nin yürüttüğü kazılarda iki diğer "kayıp" Kıbrıslırum'la birlikte aynı yerde gömülü olarak bulunan Maria ile Panayotis Hacıprodromu'dan geride kalanlar, geçtiğimiz Cumartesi günü (29 Ocak 2022) Lefkoşa'da Ayios Konstantinu ve Eleni Mezarlığı'nda toprağa verildi… Maria ve Panayotis Hacıprodromu'nun tek bir oğluları vardı: Hristakis Hacıprodromu… O da Maraş'tan "kayıp" annesi ve babasından geride kalanların bulunmasını beklerken, 2013 yılında vefat etmişti… Kısacası, annesi ve babasının kalıntılarının bulunduğunu göremeden bu dünyadan göçüp gitmişti… Hristakis Hacıprodromu'yla, bir Kıbrıslıtürk okurumuzun yardımları aracılığıyla tanışmıştık ve kendisiyle geniş bir röportaj yapmıştık. Bu röportajımız tam 11 sene önce bu sayfalarda Nisan 2011'de yayımlanmıştı… Hristakis Hacıprodromu'nun anlattıklarına göre annesi Maria ve babası Hacıprodromu başlangıçta Maraş'tan kaçmamıştı ve kendi otelleri olan Kennedy Caddesi'ndeki Omega Oteli'nde kalıyorlardı. Omega Otel o kadar başarılı olmuştu ki, Maraş'ta ikinci bir otel inşa etmeye de başlamışlardı…
Otelden dışarıya hava almaya çıktıkları zaman bazı Kıbrıslırum askerlerle karşılaşmışlar ve onlar da kendilerine "Türkler'in Maraş'a girdiğini, kaçmaları gerektiğini" söylemişti… Böylece, Maraş'tan kaçmaya çalışmışlar ancak kaçarken öldürülmüşlerdi…
2011 yılında röportaj yapmış olduğumuz Maria ve Panayotis Hacıprodromu'nun oğlu rahmetlik Hristakis Hacıprodromu, annesi ve babasının, iki Kıbrıslırum askerle birlikte otelde bulunan Hristakis'in eşi Artemis'e ait Morris marka mavimsi gri bir arabaya binerek kaçmaya çalıştıklarını ancak yolda Türk askerlerini taşıyan tanklarla karşılaştıklarını ve araçtan indirilerek yolda öldürüldüklerini anlatmıştı…
Hristakis Hacıprodromu, annesiyle babasının Derinya'da başka bir noktada, bir toplu mezarda gömülü olduğunu sanıyordu ve bize bu şekilde anlatmıştı ancak sözünü etmiş olduğu toplu mezarda henüz herhangi bir kazı yürütülmedi çünkü sözü edilen toplu mezar, Maraş'ın kapalı bölgesinde, Derinya'da… Hacıprodromu'nun annesiyle babasından geride kalanlar, Maraş'ın "açık" bir bölgesinde Kayıplar Komitesi tarafından yürütülen kazılarda, iki diğer Kıbrıslırum "kayıp"tan geride kalanlarla birlikte bulundu. Ancak Hacıprodromu'nun ömrü, anneciğiyle babacığının kalıntılarının bulunduğunu görmeye yetmedi…

KIBRIS'IN BÜYÜK ANTİKA KOLLEKSİYONCUSUYDU…
Hristakis Hacıprodromu, özel kolleksiyonunda izinli olarak antika bulunduran Kıbrıs'ın en büyük antika kolleksiyoncularından birisiydi… Sözkonusu antikalar, 1974'ten sonra, St. Barnabas Müzesi'nin içeriğini oluşturdu ve St. Barnabas Müzesi'nde neredeyse tüm antikalar, Hristakis Hacıprodromu'nun özel kolleksiyonundaki antikalardı… Hristakis Hacıprodromu, bu konuda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde dava da açmıştı…
Rahmetlik Hristakis Hacıprodromu'yla yaptığımız ve bu sayfalarda Nisan 2011'de yayımlanan röportajımızı bir kez daha sayfalarımızda yayımlayarak bu "kayıp" ailesini anmak istiyoruz… Aileden hayatta olanların acılarını paylaşıyoruz…
Röportajımız şöyleydi:
"*** Annesi ve babası Maraş'ta "kayıp" edilen Hristakis Hacıprodromu anlatıyor...

Bir Maraşlı'nın hatıraları...

Hristakis Hacıprodromu'yla buluşabilmemiz yaklaşık bir yılımızı alıyor. Başlangıçta ondan bana bir Kıbrıslıtürk okurum bahsetmiş ve onu mutlaka aramamı istemişti:
"Annesi ve babası Maraş'tan kayıptır" demişti... "Ama bu o kadar ilginç bir öyküdür ki... Sıcağı sıcağına bir Kıbrıslırum gazeteci kamerasını kaptığı gibi, Hacıprodromu'nun annesi ve babasının gömülü olduğu mezarın yerini bulup bunu filme çekmeye başlamıştı 1974'te... Ancak sonra Türk askerleri ona ateş açmış ve sonra da, bu toplu mezarın bulunduğu yer tellenmiş... Ama bu film, dünya televizyonlarında yayımlandıydı..."
Bu Kıbrıslıtürk okurumun sözünü ettiği olayı araştırdığımda, RIK televizyonundan Dimitris Andreu'dan bahsettiğini öğrenmiştim. Gerçekten de Dimitris Andreu 1974'te Derinya'ya giderek henüz dikenli teller çekilmediği için toplu mezarın bulunduğu noktaya gitmiş, mezarı açmaya başlamış, içinden buraya gömülmüş olanların ayakkabıları ve giysileri çıkmaya başlamış – derken askerler onun ne yaptığını görünce ateş açmışlar – Dimitris Andreu geri çekilmek zorunda kalmış. Sonuçta, Türk tarafının tuttuğu bölge yaklaşık iki kilometre kadar daha genişletilmiş anlatılanlara göre ve toplu mezar, dikenli tel çekildikten sonra, askeri bölgenin içerisinde kalmış. Bir daha kimsecikler o noktaya ulaşamamışlar...
Kıbrıslıtürk okurumun ısrarları üzerine, Hristakis Hacıprodromu'yu aramıştım bir yıl kadar önce – ancak bir kaza geçirmiş ve bacağı kırılmıştı – buluşmamızı ertelemek zorunda kalmıştık. Geçtiğimiz aylarda onu tekrar aramıştım ancak bu kez de ağır bir grip olmuştu ve yine yatıyordu... Sonuçta geçtiğimiz Pazartesi günü (4.4.2011) sabahleyin onu aradım, şansımı bir denemek istiyordum. Bu kez işim rast gitti ve onunla Pazartesi öğle saatlerinde Strovulos'taki evinde buluştuk... Sevgili arkadaşım, "kayıp" yakını, benim değişmez gönüllü yardımcım Maria Yeorgiadu alıp beni Hacıprodromu'nun evine götürdü...
Hristakis Hacıprodromu, Strovulos'ta bir apartman dairesinde yaşıyor tek başına... Tam 82 yaşında ve bizi güleryüzle karşılıyor... Bizim için bademli bisküviler ve kahveli, fındıklı pastalar hazırlatmış. Yardımcısı kadın kahvelerimizi yapıyor.
Bay Hristakis, bir süre hakimlik yapmış ama sonra yine avukatlığa dönmüş... Maraş'ta Omega otelini inşa ederek, turizmcilikle de uğraşıyormuş. 1974'te ikinci bir otel inşaatı bitmek üzereymiş.
"Yüzde 120 kapasiteyle çalışıyorduk" diye hatırlıyor... "Talep çok fazlaydı..."
Maraş'taki esas gelişme 1968 yılından sonra başlamış ve Akdeniz'in en popüler turizm merkezlerinden birine dönüşmüş. Omega Otel-apartmanlara en büyük talep İsveçli, İngiliz ve Alman turistlerden geliyormuş. İkinci otel inşaatı başladığında, otel daha bitmeden, bu oteli turistlerle dolduracak anlaşmalar yapmış bulunuyormuş Bay Hristakis...
1974 yılının 7 Temmuz günü, Bay Hristakis ailesiyle birlikte İngiltere'ye tatile gitmiş... 15 ve 20 Temmuz'un haberlerini Londra'dayken almış... 16 veya 17 Ağustos ya da 18 Ağustos 1974'te annesi ve babasının öldürüldüğüne ilişkin haberler de onu gelip Londra'da bulmuş...
Bütün bir ömür çalışıp Maraş'ın deniz sahilinde yaptırdığı otellerini, evini, annesini, babasını bir anda yitirmiş. Büyük antika koleksiyonunu da öyle... Kıbrıs'a ancak bir yıl sonra dönebilmiş – dönebilecek bir evi, bir yeri yokmuş... Sonra Lefkoşa'ya yerleşmiş... Hukuk eğitimi sırasında tanıştığı Spiros Kiprianu, hükümet döneminde ona Kamu Hizmeti Komisyonu'nda görev teklif ettiğinde, bunu kabul etmiş... Vasiliu hükümeti işbaşına gelince, sözleşmesini yenilememiş, o da yeniden avukatlığa dönmüş... Eşini göğüs kanserinden yitirmiş:
"Savaş ona çok acı gelmişti, çok etkilenmişti" diyor... "Sorun yalnızca bir evi yitirmek değildir... Arkadaşlarınızı yitiriyorsunuz, yaşamaya alışkın olduğunuz, gezdiğiniz yerleri yitiriyorsunuz... Bir yaşam biçimini yitiriyorsunuz... Biz deniz insanıydık, deniz sahiline ilk evi yapan babamdı... Ben denizde büyüdüydüm hep... Maraşlılar, Leymosun'a yerleştiydi ama biz Lefkoşa'ya yerleştik, çocuklarımdan birinin işitme sorunu vardı ve Lefkoşa'da daha iyi tedavi ve eğitim görebileceği için Lefkoşa'ya yerleştik... Oysa biz deniz insanlarıydık..."
82 yaşındaki bu adam, Maraş'ın o güzel kokusunu, o harika kıyışeridini asla unutmamış, unutamamış...
"Ölmeden önce annemle babama iyi bir cenaze töreni yapmak istiyorum" diyor, "çünkü 82 yaşındayım ve insanın ne zaman öleceği belli olmaz artık bu yaşta..."
Tek istediği bu...
Çok sakin konuşuyor bu Maraşlı yaşlı adam: 82 tane yaz, 82 tane kış görmüş... 82 tane ilkbahar yaşamış ve 82 tane de sonbahar... Şimdi artık tek istediği sevgili anneciğiyle sevgili babacığının gömülü olduğu toplu mezarın açılarak – yeri biliniyor – onlara bir cenaze töreni yapmak, mezarlarını yaptırmak – bu dünyadan göçüp gitmeden bunu yapabilmek...
Kıbrıslıtürkler'le her zaman iyi ilişkileri olmuş – birlikte çalıştığı yargıçlardan, tanıdığı Kıbrıslıtürkler'den söz ediyor... O kadar sakin bir insan ki, sesinde en ufak bir öfke belirtisi, "Ben bu kadar şey kaybettim!" diye bir serzeniş yok... Sakin ve sade bir insan...
Aydınlık apartman dairesinde duvarlarda harika tabaklar var – Kıbrıs'ta da bir zamanlar böyle tabaklar vardı, Galatya'da (Mehmetçik) bir evin duvarında, en tepede gömülü benzer bir tabak görmüştüm. İçine bir horoz ya da bir tavşan resmi çizilmişti... Ama burada tüm duvarları kaplayan tabaklarda insan figürleri var – kimisi av kıyafetinde, kimisi dansediyor – bunların ortaçağda İtalya'da yapılmış tabaklar olduğunu, tüm koleksiyonu Bay Hristakis'un alıp evinde sergilediğini öğreniyoruz... Röportajın sürprizi, Bay Hristakis'in bir zamanlar Kıbrıs'ın en büyük antika koleksiyoncusu olduğunu öğrenmemiz oluyor... 1,900 parça antik esere sahipmiş ve tüm bunlar Kıbrıs Cumhuriyeti Eski Eserler Dairesi'nde kayıtlı ve izinli imişler. 9 bin yıllık antika parçalar arasında Kıbrıs'ın taş devrinden kalma eserler de varmış. Bu antikalar, 1975'te Hristakis Hacıprodromu'nun Maraş'ta Eleftheria Caddesi'ndeki evi açılarak, Kıbrıslıtürk Eski Eserler makamları tarafından kayda geçirilmiş. Açılan ilk ev onun evi olduğu için kayıt altına alınan Bay Hristakis'e ait antikalara da "1975/1" kodu verilmiş.
Bu eski eserlerin bir kısmı çalınmış... "Küçük olan parçaları çaldılar daha çok" diyor, "çünkü küçük parçaları cebine atmak kolaydır..."
Bir kısmı St. Barnabas Manastırı'nda sergileniyor. Hayretler içinde kalarak, Kıbrıs'ın kuzeyinde St. Barnabas Manastırı'nda sergilenen tüm eski eserlerin, aslında Bay Hristakis Hacıprodromu'nun koleksiyonundan parçalar olduğunu öğreniyoruz! Bir kısmı, bir El Sanatları Müzesi'nde sergilendikten sonra kuzeydeki Eski Eserler Dairesi'nin ambarlarına kaldırılmış. Çalınanların bir kısmı, bazı Kıbrıslıtürk zenginler tarafından satın alınıp evlerinde sergilenirken, bazı parçalar da İsviçre, ABD, İngiltere gibi ülkelere kaçırılıp satılmış kuzeydeki bazı şahıslar tarafından. Bunların izini de bulmuş Bay Hristakis... Tüm bunları da konuşuyoruz...

SORU: Bay Hristakis Hacıprodromu, 82 yaşındasınız ve Mağusalısınız...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, 82 yaşındayım, Mağusa'da, Maraş'ta (Varosha) doğdum... 21 Ocak 1929 tarihinde dünyaya geldim.
Okula orada gittim...

SORU: Annenizle babanız da Mağusalı mıydı?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Annem, en eski Mağusa ailelerinden geliyordu. Adı Maria... Babam Panayotis ise Aysergi (Yeni Boğaziçi) yakınındaki Limnya (Mormenekşe) köyü yakınlarında dünyaya gelmişti. Ancak o da köyden ayrılıp Mağusa'ya gelmişti... Çok küçük yaştayken babam, annesi ölmüştü ve babası tekrar evlenmişti... Yeni eşinden de çocuk sahibi olmuştu babası ve küçük bir çocukken ihmale uğramıştı babam. Bu nedenle mirasını da alıp Mısır üzerinden Amerika'ya gitmişti babam, küçük yaşta... ABD'ye giderken, Çanakkale savaşına tanık olmuştu – oradan Fransa'ya geçmişti... Fransa'dan da ABD'ye gitmişti...

SORU: Neresine gittiydi Amerika'nın?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Amerika'nın kuzeyine gitmişti sanırım – galiba Chicago civarına... Kıbrıs'a, 1926 yılında dönmüş, annemle evlenmiş ve ben de 1929'da dünyaya gelmiştim. Ben tek çocuktum.

SORU: Maraş'ta okula gittiniz...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet... Ondan sonra ABD'ye gittim yüksek öğrenimim için... Güney Carolina'da, Charleston'da hukuk okudum. Colombia Üniversitesi'nde de master yaptım. 1952'de öğrenimimi tamamladığım zaman, Kıbrıs hala bir İngiliz sömürgesiydi. "Barrister" dereceniz yoksa, o günlerin İngiliz sömürgesi olan Kıbrısı'nda avukatlık yapamazdınız. Bu yüzden Londra'ya giderek "Barrister" derecemi aldım ve 1955'te Kıbrıs'a döndüm.

SORU: EOKA kurulduğu yıl döndünüz Kıbrıs'a...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Ne yazık ki öyle... Ben Şubat 1955'te dönmüştüm adaya ve EOKA 1 Nisan 1955'te faaliyete geçmişti...

SORU: 1955'te geriye döndüğünüz zaman Maraş nasıl bir yerdi?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Maraş o günlerde hala kırsal bir kent görünümündeydi... 1960'ta Kıbrıs Cumhuriyeti ilan edildikten sonradır ki Maraş, hızla gelişmeye başlamıştı. Esas gelişmesi de 1968 sonrasındadır. Ancak 1960'tan itibaren gelişeceğini göstermeye başlamıştı Maraş. Ancak gerçek büyüme 1969-70 yıllarında kendini iyice belli etmişti...

SORU: Turizmdi esas olan, değil mi?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Hayır... Maraş, yalnızca turizm demek değildi... Esas olan Mağusa Limanı'ydı – tüm ithalat ve tüm ihracatın yüzde 70'i Mağusa Limanı'ndan yapılmaktaydı. Ancak içteki gelişmesinin nedeni de turizmdi.

SORU: Sanırım Maraş'ta narenciye de yetiştiriliyordu, bir narenciye bölgesiydi...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, daha çok Ayluka ve Aşağı Maraş'ta yetiştirilmekteydi.

SORU: EOKA kurulduktan sonra, Mağusa bölgesinde gerginlik olmuş muydu?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Mağusa kentinin içerisinde hayır – Mağusa'da daha çok İngiliz askerleri öldürülüyordu. Kraliyet ailesinden gelen iki İngiliz askeri Paralimnitis Sömürge Mağazası'nda öldürüldüğü zaman, İngiliz sömürgeciler Mağusa halkını sert biçimde cezalandırmaya gitmişti. İki büyük mağaza vardı o dönem – birisi kaynatamındı, diğer mağaza da Paralimnitis'indi. Bu adam Paralimnili'ydi ancak Maraş'ta yaşıyordu, işi Maraş'taydı ve mağazası da öyle... Hermes Sokağı'ndaydı bu iki mağaza. Anorthosis Futbol Kulübü'nü bombaladıkları günlerdi o günler...
Kraliyet ailesiyle akraba olan iki İngiliz askeri, Paralimnitis'in mağazasında öldürüldüğü zaman, Mağusa'ya büyük bir ceza verilmişti. Derhal sokağa çıkma yasağı konmuştu, ayrıca 40 bin Sterlinlik ceza kesmişlerdi Mağusa ahalisine, o mağazada olanlar yüzünden. Ancak o günlerde Kıbrıslıtürk toplumuyla herhangi bir sorunumuz yoktu, hatırladığım kadarıyla...
Ben 1956'da evlendim, Artemis Savopullu'yla evlendim. Bu evlilikten üç çocuğumuz olmuştu, bir oğlan, iki kız...

SORU: Eşiniz de Mağusalı mıydı?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, Mağusalı'ydı...

SORU: Nasıl birisiydi eşiniz Artemis?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Çok harika bir insandı, tam bir hanımefendiydi... Uzun boyluydu, güzeldi... Bir aile insanıydı... Ancak seyahat etmeyi, sosyalleşmeyi de severdi. En çok Kıbrıs yemeklerini pişirirdi... Bunları afiyetle yerdik. Aslında yemek yapmasını, çok iyi bir ahçı olan annem Maria'dan öğrenmişti. Bizlere harika yemekler pişirirdi.
1958 yılında Omorfo ve Lefke bölgesine yargıçlık yapmam teklif edilmişti bana, Lefkoşa'da da bazı görevlerim olacaktı. Bunu kabul ettim. Böylece Omorfo bölgesine gittim. 1960'ta Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilan edilmesiyle birlikte, Ülfet Emin'le birlikte mahkeme oturumlarına katılmaya başlamıştım, Lefke'deki Karma Mahkeme'de birlikteydik.

SORU: Zeka Bey'i de tanır mıydınız?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Hakim Zeka Bey'i tanıyordum evet ama sosyal olarak değil... Ülfet Emin'le daha yakındık... 1961 yılında Omorfo'dan ayrılmaya çalıştığım zaman, "Olmaz" dediler, "Orası geniş bir bölge ve yeni atanmış bir hakim gönderemeyiz oraya... Beklemen lazım" falan dediler. Ben de istifa ettim, "Makamınız size kalsın, ben evime dönüyorum" dedim.
Tekrar avukatlık yapmaya başladım...

SORU: Eviniz Mağusa'daydı da siz Omorfo'ya gidip geliyor muydunuz?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Hayır, o dönem Omorfo'ya taşınmıştım. Üç seneden fazla Omorfo'da kalmak benim için çok zordu. Çünkü çok kırsal bir bölgeydi, evet güzeldi ama kırsal bir yerdi... 1961'den itibaren tekrar Maraş'ta avukatlığa başlamıştım.

SORU: İlişkiler nasıldı? Bir Mağusa surlariçi vardı, bir de Maraş vardı. Sanırım 1958ler'e kadar, Mağusa surlariçinde Kıbrıslırumlar vardı...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Sanırım o tarihlerde ayrılmışlardı surlariçinden... Çünkü hiç kuşkusuz, gerginlik vardı...

SORU: İlişkiler nasıldı? Herhalde Kıbrıslıtürkler, Maraş'ta çalışmaya geliyordu... Sizin ilişkileriniz oluyor muydu Kıbrıslıtürkler'le yoksa onları hiç görmez miydiniz?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Hayır, hayır, iyi ilişkilerim vardı Kıbrıslıtürkler'le... Ancak şu anda hatırlamadığım birşeyler olmuştu ve bazı Kıbrıslıtürkler işyerlerinden "kayıp" olmuştu...

SORU: Bu, 11 Mayıs 1964'te olmuştu. Mağusa bölgesinde meydana gelen en dramatik şey, polis komutanı Pantelitis'in oğlu ile Yunan subay Kapotas'ın öldürülmesi olmuştu surlariçinde o tarihte...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: O günden sonra pek çok Kıbrıslıtürk'ü toplamışlardı... Aslında o güne kadar ben kişi olarak iki toplum arasında aşırı bir gerginliğe tanık olmamıştım...

SORU: 11 Mayıs ve onu izleyen günlerde, Mağusa bölgesinden pek çok Kıbrıslıtürk "kayıp" edilmişti. Bunların bir kısmının nerelere gömülü olduğunu bulduk... Mesela Barclays Bankası'nda çalışan Ertuğrul Veli vardı, bankadaki işinden alınıp "kayıp" edilmişti. Belki de tanırdınız onu... Sonra yapılan kazılarda Paralimni-Prodaras yöresinde başka Kıbrıslıtürkler'le birlikte bir kuyuda bulundu, ailesine iade edildi ondan geride kalanlar ve toprağa verildi.
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, Ertuğrul Veli'yi tanıyordum ben – çok iyi bir insandı... Sözünü ettiğiniz 11 Mayıs 1964'teki bu olay, ne yazık ki çok büyük bir gerginlik yaratmıştı... Ve talihsiz, üzücü olaylar meydana geldi. Ancak benim hiçbir zaman Kıbrıslıtürkler'le hiçbir sorunum olmadı. Hatta 1964'ten sonra ben pek çok Kıbrıslıtürk köyüne, hiçbir sorun çıkmaksızın giderdim... Benim bir antika koleksiyonum vardı, bu antika koleksiyonları arasında en iyilerinden birisiydi. Şu anda St. Barnabas'ta bulunuyor bu antika koleksiyonumun bir bölümü. St. Barnabas Müzesi'nde şu anda sergilenmekte olan antikaların yüzde 95'i benim antika koleksiyonumdan parçalardır. Bazı parçalar da kuzeydeki depolarda tutuluyor.

SORU: Kıbrıslıtürkler'in yaşadığı köylere, antika satın almaya gidiyordunuz yani...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet... Hiçbir sorun yaşamazdım. Bir de arkadaşım vardı, Kıbrıslıtürk arkadaşım, onu tanıyorsun. Birlikte Mağusa surlariçine de giderdik bu Kıbrıslıtürk arkadaşımla, hiçbir sorun çıkmazdı...

SORU: Sanırım 1963-64 çatışmaları ardından, 1968'de nihayet Kıbrıslılar'ın rahat nefes alacağı küçük bir aralık olmuştu, rahat nefes alabilecekleri bir alan açılmıştı kendilerine...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, Maraş 1968'den sonra çok hızlı gelişmeye başlamıştı çünkü rahat nefes alınabilecek bir atmosfer yaratılmıştı nihayet... 1969'da ben de deniz sahilinde bir otel inşa etmeye başlamıştım, Omega Otel Apartmanları olarak biliniyordu bu otel... Alt katta kafeterya ve dükkanlar vardı, üstte de dokuz katlı bir apartmandı bu...

SORU: O günlerde hükümet bu tür turistik yatırımlara teşvik falan veriyor muydu? Yoksa herkes kendi başının çaresine mi bakıyordu?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Mağusa'da hiç kimse hükümete başvurmamıştı sanırım, herkes kendi adına yapıyordu turizm yatırımını, herhangi bir teşvik almaksızın. En azından ben kendi başıma yaptım bu oteli... 1972'ye geldiğimizde talep o kadar çoktu ki, yüzde 120'ye ulaşıyordu talep... 1 Mart ile 15 Kasım arasında otelimize talep yüzde 120'ydi... Kış aylarında da otelimize talep yüzde 30-40 civarındaydı. Yazdaki talep, kıştaki masraflarımızı karşılayabiliyordu. Böylece aynı bölgede ikinci bir otel inşaatına başlamıştık...
Turistlerimiz daha çok İngiltere, İsveç ve Almanya'dandı... O günlerde Fransız turist pek yoktu. Ağırlıkla Alman ve İsveçli turistlerdi... Yeni bir otel inşaatına başlamıştık, 20 apartman dairesinden oluşacaktı bu... Yine alt katta dükkanlar vardı... 1974 sonunda bu ikinci otel apartmanların tamamlanmasını öngörmekteydik. Takvimleme buydu – hatta bu yeni yapılmakta olan binadaki apartman daireleri için kontratlar bile imzalamış bulunuyorduk, 1 Mart 1975 için...

SORU: Darbe sırasında Maraş'ta neler olmuştu? Neler hatırlıyorsunuz? Darbeyi bekliyor muydunuz?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Hayır, darbeyi beklemiyordum. Ben eşim ve çocuklarımla İngiltere'ye tatile gittiğim zaman tarih 7 Temmuz 1974'tü ve görünürde bir şey yoktu – belki alttan alta birşeyler vardı ama ben bilmiyordum bunu. Evet, alttan alta birşeyler kaynıyordu ama ben bunu bilmiyordum. Eğer dikkat çekecek bir şey olmuş olsaydı dahi, hiçbir zaman Maraş'ın herhangi bir biçimde tehlikeye gireceğini düşünemiyorduk bile. Maraş'ta Kıbrıslıtürkler yoktu ki tehlikeye girsindi Maraş... Belki birkaç tane Kıbrıslıtürk vardı yalnızca Maraş'ta yaşayan... Gerginlik de yoktu kentte...

SORU: Yani şunu mu demek istiyorsunuz: Maraş'ta EOKA-B ile AKEL'ciler ya da Makariosçular arasında gerginlik yok muydu?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Maraş'ın dışında evet, gerginlik vardı aralarında ama Maraş'ın içinde değil... Aysergi'de (Yeni Boğaziçi) mesela, Makarios'u öldürmeye kalkışmışlardı... Ancak Maraş'ın içerisinde gerginlik yoktu...

SORU: Neden sizce?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Maraş'ta insanlar kesinlikle çok daha ilerici düşüncedeydiler, gerek iş yaşamında, gerek gerçek yaşamda... Kendi işlerine ve kendi kişisel ve aile yaşamlarına daha sıkı sıkıya bağlıydılar. Elbette insanlar EOKA-B'ciler gibi düşünmüyordu, farklılıkları vardı. Ancak Maraş kentinin içinde fazla bir gerginlik yoktu.

SORU: Tatilden ne zaman döndünüz?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Çok uzun bir tatil olmuştu bizimkisi... Londra'ya 7 Temmuz 1974'te gitmiştim. Sonra annemle babamın Maraş'ın hemen dışında öldürülmüş olduğu haberini almıştım.

SORU: Anneniz Maria ile babanız Panayotis Hacıprodromu ne yapıyordu? Kaçmaya mı çalışıyorlardı?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Ben Kıbrıs'ta değilim ama anladığım ve bildiğim kadarıyla herkes Maraş'tan ayrıldığı halde, onlar kalmıştı. 16 ya da 17 Ağustos 1974'te sokağa çıkmışlardı, belki neler olup bittiğine bakmak istemişlerdi, bilemiyorum. Omega Oteli'nin hemen dışında sokaktaydılar. Annemle babam Omega Otel-apartmanlarımızda kalıyorlardı – burada kalmaları büyük kolaylıktı çünkü çeşitli hizmetlerden yararlanabiliyorlardı otelde. Herşey emirlerine amadeydi otelde...
Sokaktayken Maraş'tan kaçmaya çalışan bazı Kıbrıslırum askerlerle karşılaştılar. İki motosiklet üzerinde dört Kıbrıslırum askerdi bunlar. Askerler annemle babama "Burada ne yapıyorsunuz? Bütün şehir boşaldı... Türkler Maraş'a giriyor" demişler... Bunun üzerine annemle babam da Maraş'tan ayrılmaya karar vermişler. Yanlarına herhangi bir giysi veya başka bir şey almaksızın oradan ayrılmaya karar vermişler. Meğer ki ellerinde ufak tefek bir şey olsundu... Bilemiyorum orasını...
İki Kıbrıslırum asker, motosikletle oradan ayrılırken, iki Kıbrıslırum asker de oteldeki arabalardan birisine binmişler, annemle babamla birlikte.

SORU: Bu araba babanıza mı aitti?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Aslında şirketimiz adına kayıtlı bir arabaydı bu fakat eşim kullanıyordu normalde bu arabayı. Bir Morris'ti bu, sanırım mavimsi bir kurşuni renkteydi... Oteldeki öteki araç bana aitti, yeni bir BMW idi bu- Nisan 1974'te satın almıştım bu BMW'yi... Annemle babamın bindiği Morris, daha sonra hasara uğrayacaktı, yok edilecekti, bunu da anlatacağım size.
BMW gökmavisi idi, HH60 plakalı bir araçtı – Mağusa'da bir Kıbrıslıtürk kullanıyor bu BMW'yi sanırım – yepizyeni bir BMW idi. Kumaş satan bir Kıbrıslıtürk'tü benim BMW'yi kullanan 1974'ten sonra... Kıbrıslıtürk arkadaşlarım onun adını biliyor... Sanırım yakın geçmişte öldü bu adam.

SORU: Annenizle babanız iki Kıbrıslırum askerle birlikte Morris'e binip Maraş'tan ayrılmaya çalışıyorlardı...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Size anlattıklarım, öteki Kıbrıslırum askerlerin anlattıklarıdır – tanklarla karşılaşmışlar ancak bu tanklar düzenli biçimde ilerlemiyormuş, öylesine dolanıyormuş tanklar yollarda... Motosikletle giden Kıbrıslırum askerler, deniz sahilindeki yolu kullanarak kaçmışlardı. Ancak araçtaki askerler, "Bu tanklar bizim tanklar olmalı" deyip aracı onlara doğru sürmüşler. Tabii tutuklanmışlar ve öldürülmüşler, soğukkanlılıkla öldürülmüşler. Araçtan aşağıya indirilip öldürülmüşler. Tank birlikleri vardı yani Türk askerleri ancak Kıbrıslıtürk askerler de vardı sanırım... Öğrenciler vardı mesela Kıbrıslıtürk askerler arasında, savaş nedeniyle askere çağrılmış...

SORU: Sanırım Aşağı Derinya'da öldürüldüydüler...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, Aşağı Derinya'da (Kato Derinya). Belki aynı gün, belki daha sonra bazı Kıbrıslırum askerler, Morris'i alabileceklerini düşünmüşler Aşağı Derinya'dan. Araca binmişler ve hareket etmişler ancak araca ateş açılınca, arabayı orada bırakıp kaçmışlar.

SORU: Siz ne zaman döndüydünüz adaya?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Ben ancak 1975'in Sonbaharı'nda geriye döndüm. Londra'da kaldık, bir yıldan fazla... Ancak annemle babamın öldürüldüğü haberini, öldürülmelerinden 15 gün kadar sonra almıştım.

SORU: Herhalde Eylül 1974'te falan duymuştunuz bunu...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, o civarlarda... Biliyorsunuz, Kıbrıslırum gazeteci Dimitris Andreu ile film ekibi Aşağı Derinya'ya giderek filmini çekmişti gömüldükleri toplu mezarın. Bu film televizyonda da gösterildi.

SORU: Herkes bu filmden bahsediyor... Birazcık anlatabilir misiniz?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Sanırım Dimitris Andreu, annem, babam ve iki Kıbrıslırum askerin öldürülmesinden yaklaşık bir hafta sonra ya da on gün sonra o bölgeye gitmişti. Toplu mezarın yerini bulmuşlar ve toplu mezarı kazmaya, mezarı açmaya ve filme çekmeye başlamışlardı. Bazı askerler onların ne yaptığını görmüş ve onları kovalamıştı. Ondan sonra da dikenli teller çekmişlerdi o bölgeye – artık birisi girip çıkamıyordu toplu mezarın olduğu yere. Artık orası askeri bölgedir. Dikenli tel çekilmeden önce, orası açık bir bölgeydi, girilip çıkılabiliyordu yani, bir engel yoktu. Bu olaydan sonra dikenli tel çekilerek, toplu mezar Türk askeri bölgesinde kalmıştı, Aşağı Derinya'da.
Bu toplu mezarın tam olarak nerede olduğunu gösteren iki şey vardır: Birincisi Dimitris Andreu'nun çektiği filmdir. Bu film RİK'te bulunabilir. Ötekisi de Ayanapa'dan bir şahidin söyledikleridir. Toplu mezar, onun tarlasında bulunuyor. Bu adam biraz uzaktan olup bitenleri görmüştü...

SORU: Evet, gidip tanıştık bu söylediğiniz şahitle Ayanapa'da...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Onun tarlasına gömülmüş annemle babam ve diğerleri, uzaktan izlemiş gömmelerini... Belki de öldürülmelerini de görmüştür. Annemle babam ile yanlarındaki iki Kıbrıslırum askerin öldürülmesinden sonra, bir kamyon gelmiş oraya, kamyonda başka cesetler varmış, onları da annemle babam ve o iki askerle birlikte gömmüşler. O toplu mezarda çok ceset vardır. Yalnızca dört kişi değil, çok daha fazla olmalı. Bu şahidin anlattığına göre, kamyon ceset doluymuş ve şiroyla kazarak hepsini birlikte gömmüşler. Bu şahıs, toplu mezarın yerini tam olarak biliyor.

SORU: Ayanapa'ya gittiğimiz aynı gün, Alkis adlı bir başka Maraşlı Kıbrıslırum ve kızkardeşiyle birlikte Derinya civarına gittik ve uzaktan baktık oraya... Alkis'in kızkardeşinin üç yaşındaki ikiz çocukları, beş yaşındaki bir başka çocuğu ve başka insanlar topluca öldürülmüş, Alkis kaçmayı başarmıştı Aşağı Derinya'dan... 1975'te Londra'dan Kıbrıs'a döndüğünüzde nereye gelmiştiniz?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Gidebilecek bir yerim yoktu aslında. Leymosun'a gitmek yerine Lefkoşa'da kalmaya başlamıştım. Oğlumun işitmeyle ilgili bir sorunu vardı ve Lefkoşa'da bir arkadaşım vardı, oğluma yardımcı olabilecek bir öğretmendi. Lefkoşa'da kalmamın nedeni buydu... Bizler deniz insanıyız oysa... Ben hep denizde büyüdüm, babam da deniz kenarına ilk evi inşa eden insandı, 1935 yılında. Her zaman deniz kenarında yaşamıştık. Lefkoşa'da kaldım, avukatlığıma devam ettim. 1983 yılında ne yazık ki eşim kanser olup vefat etti. Çok duygusal bir insandı, tüm bunlar onu çok kötü etkilemişti. Göğüs kanserine yakalanmıştı.

SORU: Sanırım Kıbrıslırumlar arasında en büyük travmalardan birisidir Maraş konusu... Maraş'ı kaybetmek yani...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Kaybettiğiniz şeyi yalnızca eviniz ya da mülkünüz olarak düşünmeyiniz. Arkadaşlarınızı kaybediyorsunuz, yaşam biçiminizi kaybediyorsunuz, alışkanlıklarınızı kaybediyorsunuz, herşeyinizi kaybediyorsunuz... Göçmen olmanın en travmatik yanı budur işte – kendi ülkenizde göçmen olmanın...

SORU: Sanırım Leymosun şimdiki gibi değildi – Mağusalı Kıbrıslırumlar'ın girişimleri sayesinde Leymosun gelişebildi ve bugünkü haline gelebildi...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Leymosun sıradan bir yerdi, Maraşlılar'ın girişimleriyle büyüdü...

SORU: Sonra ne yaptınız?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Bir noktada Spiros Kiprianu bana bir öneri yapmıştı, Kamu Hizmeti Komisyonu'nda görev almam konusunda... Eşimi kaybetmiştim 1983'te... Ondan sonra bu görevi kabul etmiştim. Spiros Kiprianu'yu Londra'da öğrenimdeykenden tanıyordum.

SORU: O zaman Yorgos Tornaritis'i de tanıyorsunuz, Kıbrıs'ın ilk Başsavcısı Kriton Tornaritis'in oğlu... O da avukattı...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, Yorgos'u tanıyorum, babasını da görmeye giderdim... Çok iyi bir insandı Kriton Tornaritis.
Böylece avukatlıktan vazgeçip Kamu Hizmeti Komisyonu'na girdim ve 1991 yılına kadar bu görevde kaldım. Sonra Vasiliu geldi işbaşına ve kendi taraftarlarından birilerini atamak istedi Kamu Hizmeti Komisyonu'na, bu yüzden sözleşmemizi yenilemedi. Böylece bu görevim bitti ve yeniden avukatlığa döndüm ve 76-77 yaşıma kadar, yani emekli oluncaya kadar avukatlık yaptım.

SORU: Mağusa'yı ya da Maraş'ı düşündüğünüzde, en çok neyini özlüyorsunuz?
Rüyalarınıza giriyor mu Maraş?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Tabii, rüyalarıma giriyor Maraş... Öncelikle burası doğup büyüdüğüm yerdir Maraş, sevdiğim herşey oradaydı... Denizi çok severim, Maraş kıyı şeridi de yeryüzünün en harika deniz sahilinden birisidir bana göre. Arkadaşlarımı özlüyorum... Takıldığım yerleri özlüyorum... Tüm bu küçük şeyler ki bu küçücük şeylerdir hayatı yaşanılır kılan...

SORU: Müzakerelerde her zaman Maraş'ın gerçek sahiplerine iadesi konusu gündemde oldu durdu...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Tüm bunlar laftan ibarettir. Kıbrıs sorunu devam ettiği sürece, Maraş'ın da geri verileceğini sanmıyorum. Maraş'ı iade karşılığında daha büyük bir şey almak istiyorlar. Mesela serbest ticaret istiyorlar, şunu, bunu istiyorlar. Eğer bunu yapmaya kalkışacak olursanız, "Bize biraz toprak verin ve karşılığında devletinize sahip olun" demekle aynı şeydir. Eğer her yerle serbest ticaret olursa, seyahat serbestisi olursa ve üstüne üstlük limanları da serbestçe kullanacak olurlarsa, bu "ayrı bir devlet" anlamına gelir, yani federasyondan değil, iki ayrı devletten söz etmiş oluruz. Bana göre Türkiye'nin Kıbrıs'ta istediği de budur. Türkiye bu politikalarını değiştirmediği sürece, sorun da çözülemez zaten... Türkiye bir federasyon mu istiyor yoksa iki ayrı devlet mi istiyor? Görünen o ki, iki ayrı devlet istiyor Türkiye. Bu devletlerden birisi de Türkiye'nin bir vilayeti gibi olacaktır. Eğer anlatılanlar doğruysa, halen adanın kuzeyinde 500 bin civarında yerleşik insan bulunmaktadır, Kıbrıslıtürkler'in sayısı 100 bin civarındadır.
Umarım ki şimdiki müzakerelerden bir sonuç çıkar yine de... Size de belirttiğim gibi ben 82 yaşındayım ve annemle babama düzgün bir cenaze töreni yapıp onları gömmek istiyorum. Henüz hayattayken yapmak istiyorum bunu çünkü kimin ne zaman gideceği belli olmaz artık.

SORU: Antika koleksiyonunuzun bir kısmının St. Barnabas Müzesi'nde sergilendiğini söylemiştiniz bana...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, bir kısmı orada sergileniyor...

SORU: Gidip gördünüz mü St. Barnabas'ta sergilenen size ait antikaları?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Gittim tabii... Bu antikalar evimden alınırken, bu kayda geçen ilk koleksiyon olduğu için ve 1975 yılında kayda geçirildiği için, bana ait her bir antikanın altında "1975/1" kodu bulunmaktadır. Yani önce yılı yazdılar, 1975. Sonra "1" dediler yani ilk koleksiyon, sonra da bir numara verdiler bu antikalara. Birleşmiş Milletler'den bir rapor vardır bu konuda, bana ait 900 parça antikayı kayda geçmiş oldukları hakkında... 220 kadar başka obje de evden alınmıştı.

SORU: Sizin bu koleksiyonunuz neydi?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Bunlar neolitik dönemden başlayan Kıbrıs antikalarıydı. Koleksiyonum 1,700 parçadan oluşmaktaydı ve 9 bin yıllık bir döneme yayılmıştı... Taş Devri'nden başlayarak Ortaçağ'a dek yayılıyordu bu eski eserler. Tam bir koleksiyondu, kısa dilimlik arkelolojik dönemleri de kapsıyordu, 50 yıllık dönemleri dahi kapsıyordu. Herhalde Kıbrıs'taki en iyi koleksiyon buydu. Heykeller vardı, çanak çömlek vardı, mücevherat vardı...

SORU: Tüm bunları nerede sergiliyordunuz?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evimde sergiliyordum bunları. Maraş kentinde yaşıyordum, evim kent içindeydi...Okullar kapandıktan sonra ise yaz aylarını deniz kıyısındaki otel-apartmanda geçiriyorduk... Ancak Eylül ayından itibaren yine kentte yaşamaya dönüyorduk. Evimdeydi koleksiyonum, Eleftherias Caddesi'ndeki evimde... Bu yol, şimdilerde Palm Beach diye bilinen otele çıkar... Stadyumun dışından geçip bu otele çıkar...

SORU: Koleksiyonunuzun 1,700 parça eski eserden oluştuğunu söylediniz...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet... Ne yazık ki pek çoğu çalındı çünkü ancak 900 parçayı kayıt altına aldılar...

SORU: Yani 800 parça antikayı çaldılar...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, çaldılar çünkü yalnızca 900 parçayı "kayda" geçirdiler. 220 parçaya da "etnografik" diye isimlendirdiler – bunlar tabaklar falandı...
Ben bu çalıntı antikalarımdan bir kısmının izini yurtdışında çeşitli pazarlarda buldum, mesela İngiltere pazarlarında, İsviçre, Fransa pazarlarında bulduk bu antikaların bir bölümünü, onları alıp Kıbrıs'a geri getirdik. Bu insanlara Türkler tarafından satılmış bu antikalar.

SORU: Yani çalınmayan antikalarınız da St. Barnabas Müzesi'nde sergileniyor...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet ancak tüm koleksiyonum bu değildir, koleksiyonumun bir bölümünü de depolarda tutuyorlar. Ancak tüm bu koleksiyonun tam bir kaydı vardır elimizde çünkü bu koleksiyondaki tüm parçalar, Kıbrıs Müzesi'nde kayıtlıdır – Aralık 1973'te kaydını yaptırmıştık bu koleksiyonun, yasa uyarınca. Müzenin fotoğrafçısı tarafından tüm koleksiyonumun fotoğrafları teker teker çekilmişti. Ve bu fotoğraflarla birlikte ayrı bir kayıt tutulmuştu, bir arkeolog tarafından. Bu arkeolog Amerikalı'ydı ve Kıbrıs Müzesi'nce istihdam edilmişti müzede. Helen Hersher'di adı bu arkeoloğun. Yani koleksiyonumun tam bir kaydı bulunmaktadır elimizde.
Ne yazık ki Türk tarafındakiler hiçbir şekilde işbirliğine yanaşmıyorlar bu konuda. Onlara başvurdum, St. Barnabas'ta neler olduğuna bakalım bir dedim, bir de depolarda neler var ona bakalım ki hangi parçaların eksik olduğunu anlayabilelim.

SORU: Böylece bu çalıntı parçaların peşine düşebilecektiniz dünyanın çeşitli yerlerinde...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet... Yalnızca bu da değil... Pek çok küçük parçanın da bazı Kıbrıslıtürk koleksiyoncular tarafından satın alınmış olduğu ve bazı parçaların onların koleksiyonunda bulunduğu yönünde bilgi sahibiyiz.
Kısacası elimizde koleksiyonun fotoğrafları olduğu için, karşılaştırma yapalım ve hangileri kayıptır, onları bulalım dedik fakat bunu reddettiler. Kıbrıs'ın kuzeyindeki 'Dışişleri Bakanlığı'na mektup göndermiştik bu konuda ancak ne yazık ki işbirliği yapmayı reddettiler. Bakalım şimdi ne olacak...

SORU: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde bu konuda dava açtınız mı?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Bunu söyleyecektim tam... Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde dava açtık onlara karşı. Mülkiyet konusunda bir yanıt verdi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, biliyorsun. Ancak bu antika koleksiyonuna ilişkin herhangi bir yanıt vermedi. Yani "Bu konuda kuzeydeki Taşınmaz Mal Komisyonu'na başvurunuz" falan demediler şu ana kadar. Taşınmaz mal konusunda bir hükmü var Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin ancak bu antikalar konusunda herhangi bir şey söylemedi mahkeme. Bunun üzerine yazdık onlara, koleksiyonumuzu talep ettiğimizi belirttik, "Size geri döneceğiz" dediler ama henüz bir şey çıkmadı. Eğer yakın zamanda yanıt vermezlerse, o zaman kuzeydeki Taşınmaz Mal Komisyonu'na başvuru yapacağız sanırım. Tüm koleksiyonun bize iade edilmesini talep edeceğiz.

SORU: Sanırım yılsonuna kadar başvuru hakkınız var...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet... "Koleksiyonumuzu bize iade ediniz. Kayıp olan parçaların da bedelini ödeyin" diyeceğiz.

SORU: Elbette bu koleksiyon 9 bin yıllık bir koleksiyon ve paha biçilmez bir koleksiyon. Kıbrıs'ın tüm tarihinden paha biçilmez parçalardan oluşuyor. Ancak yine de bir tahminde bulunacak olsanız, ne söylerdiniz?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Milyonlarca Euro eder derdim... Ancak öncelikle bir bütün olarak koleksiyon, gerçekten paha biçilmezdir... Eğer bunu parasal olarak hesaplayacak olursak, milyonlarca Euro eder... Ben böyle bir hesap yapmadım ancak çok değerli parçalardır bunlar.

SORU: Bu hobiye nasıl başlamıştınız?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Babam, Salamis'in hemen dışındaki Limnya köyünde (şimdiki adıyla Mormenekşe) dünyaya gelmişti. Küçük bir çocukken alıp beni o bölgede gezdirirdi, Salamis'e götürürdü beni ve gördüklerimizle ilgili pek çok şey anlatırdı... Çocukluktan itibaren uygarlığımıza, tarihimize tutkundum... Büyüyünce, elime fırsat geçtiği zaman, antik parçaları toplamaya başlamıştım.
1964 yılında pek çok değerli parça satılıyordu, bunun nedeni toplumlarımızın ayrılmasıydı. Elbette yalnızca Kıbrıslıtürkler antika aramak üzere kazılar yapmıyordu, antika bulmak üzere kazı yapan Kıbrıslırumlar da vardı. Ancak Kıbrıslıtürkler enklavlara çekildikten sonra, daha ciddi bir iş olarak yapmaya başladılar bunu, pek çok antika yurtdışına satılıyordu. O günlerde Eski Eserler Dairesi Müdürü olan Karayorgis'e gitmiştim onu uyarmak üzere, bu olayı görmezden geliyordu sanırım. Ben de en azından bu antikaları Kıbrıs'ta tutabilir miyim diyerek bu koleksiyonu yarattım... Elbette en çok özlediğim şeylerden birisi de işte bu antika koleksiyonumdur. Çok güzel bir koleksiyondu...
St. Barnabas'a gittiğinizde, soldan başlarsınız dolaşmaya... Oradan başlar koleksiyon... Geçtiğimiz Aralık ayında gittim oraya, herşey olduğu gibi duruyordu, fotoğraflarını da çektim... Fotoğraflar var elimizde, videolar var... Ancak tam olarak sayıyı kestiremiyoruz – 900 parçayı kayda geçmişler ancak ondan sonra bu antikalara ne oldu? Bunu bilmiyoruz. St. Barnabas'ta 400-500 kadar parça var koleksiyonumdan, bunu biliyoruz. 200-300 parçalık bir bölümü de bir halk sanatları müzesinin açılışında kullanmışlardı, bunları sergilemişlerdi ancak daha sonra bunları depolara kaldırdılar. Tek bildiğim benim kayda geçirilmiş, fotoğraflanmış koleksiyonumun toplam 1,700 parçadan oluştuğudur. Daha çok küçük parçalar çalındı çünkü bunları ceplerine atmaları kolaydı...
Tüm parçalar çok önemlidir ancak çok önemli bir parça çalınmıştı – bu, büyük bir parçaydı. Bir duvar süsüydü bu, 70 santime 40 santimlik bir parçaydı. Dünyadaki en güzel Kıbrıs sanat örneklerinden birisiydi bu... Bunu iki parçaya böldüler ve ABD'ye götürdüler. Halen ABD'dedir bu parça, nerede olduğunu biliyoruz ama henüz onu alamadık. Terra cota'ydı bu parça... Duvara asılan bir parçaydı... Üstte çok büyük iki tane öküz kafası vardır, ortada bir heykel vardır, Astarte'nin heykeli... Altta da içine lamba konulan iki yeri vardır. Milattan Önce 900 yılında yapılmıştı bu sanat şaheseri... Çok önemli, çok özgün bir parçaydı...

SORU: Nerede yapılmıştı bu?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Karpaz'da yapılmıştı... Bu koleksiyonun çok önemli bir diğer yanı da, parçaların nereden geldiği, nerede yaratılmış olduklarını kayıt altına almış olmamdı. Bir parça nerede bulunmuştu? Sinde'de mi? Ayios Yakovos'ta mı? Aytotoro'da mı? Tüm bunları kaydediyordum. Parçaların nereden geldiğine ilişkin kaydı olan Kıbrıs'taki tek koleksiyon buydu sanırım. Geriye kalanlarda, parçaların nereden geldiği bilinmiyordu. Bu koleksiyonla ilgili pek çok yayın yapıldı.

SORU: Koleksiyonunuzla ilgili yazdınız mı hiç?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Yunan Meclisi tarafından yayımlanan "Uygarlığın Yok Edilişi" başlıklı bir yayında yazmıştım... Ancak başka yazı yazacak fırsatım olmadı. Koleksiyonu henüz doğru dürüst sergileme fırsatı bulamadan işgal gerçekleşti, sonra da bu koleksiyon elimden alındı. Tasos Karaolis bu koleksiyonla ilgili pek çok yazı yazdı... Bir Fransız arkeolog yazdı...

SORU: Çocuklarınız da meraklı mı koleksiyonculuğa?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Onlar başka koşullarda büyüdüler... Artı, mali gücümüz yok buna. İkincisi de, 1973 yılından sonra artık antika koleksiyonu yapılması yasaklanmıştı.

SORU: Yani 1973'ten sonra Kıbrıs Cumhuriyeti hükümeti, insanların antika koleksiyonculuğu yapmasını yasakladı diyorsunuz...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet. Elbette insanlar yine topluyordu antika ancak benim pozisyonumda birisi bunu yapamazdı...

SORU: Kaşalos'la tanışmış mıydınız hiç?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Evet, evine gitmiştim Kaşalos'un...

SORU: Aşşalı (Paşaköy) bu naif ressamın öyküsünü yazmıştım, kitabımda da var. Kaşalos, antikaların taklitlerini yapıyordu ayrıca ve bunları eskitip yabancı turistlere satıyordu! Eski Eserler Dairesi peşine düştüğü zaman da "E, ne var? Gerçekleri Kıbrıs'ta kalmıyor mu zaten?" demişti ve artık ona incitmemişlerdi... Tornaritis'in harika bir koleksiyonu var onun o güzel resimlerinden oluşan, birkaç parça da heykel var Kaşalos'tan...
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Bende iki parçası vardı Kaşalos'un... Paul Yeorgiu'dan da bir parça vardı bende, en ünlü ressam oydu. Eski Mağusa limanını gösteren bir resmi vardı bende... Öldü şimdi bu adam.

SORU: Son olarak söylemek istediğiniz bir şey var mıdır?
HRİSTAKİS HACIPRODROMU: Sanırım herşeyden söz ettik...
(YENİDÜZEN – Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler – Sevgül Uludağ – Nisan 2011)


https://www.yeniduzen.com/marastan-kacmaya-calisirken-oldurulmuslerdi-1-18617yy.htm

https://www.yeniduzen.com/marastan-kacmaya-calisirken-oldurulmuslerdi-2-18622yy.htm

https://www.yeniduzen.com/marastan-kacmaya-calisirken-oldurulmuslerdi-3-18625yy.htm



Η θλιβερή ιστορία του Χριστάκη Χατζηπροδρόμου και των «αγνοούμενων» γονιών του από το Βαρώσι...

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Είχα γνωρίσει τον Χριστάκη Χατζηπροδρόμου πριν από 11 χρόνια, στις 4 Απριλίου 2011 στο σπίτι του στον Στρόβολο – με πήρε εκεί για συνέντευξη η αγαπημένη μου φίλη Μαρία Γεωργιάδου από την Κυθρέα...
Ο Χριστάκης Χατζηπροδρόμου ήταν από το Βαρώσι και οι γονείς του ήταν «αγνοούμενοι» από το Βαρώσι από το 1974...
Ήταν σπουδαίος συλλέκτης αρχαιοτήτων/αντικών και γνώριζε και ήταν φίλος με πολλούς Τουρκοκύπριους... Πριν από το 1974, επισκεπτόταν τουρκοκυπριακά χωριά για να βρει αντίκες... Μέχρι το 1973, μπορούσες να είσαι ιδιώτης συλλέκτης αρχαιοτήτων/αντικών με την άδεια της κυβέρνησης... Όπως μου είπε, είχε λοιπόν μια τεράστια συλλογή από αρχαιότητες/αντίκες (συνολικά 1900 κομμάτια) που αποτέλεσε τη βάση του σημερινού Μουσείου του Αποστόλου Βαρνάβα... Έκανε μήνυση στις τουρκικές αρχές για τις αρχαιότητες/αντίκες του που εκτίθενται στο Μουσείο του Αποστόλου Βαρνάβα και όταν τον συνάντησα στο διαμέρισμα του για τη συνέντευξη, η υπόθεση συνεχιζόταν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων...
Μερικές από αυτές τις αρχαιότητες/αντίκες ήταν 9 χιλιάδων ετών και εφόσον το σπίτι του ήταν το πρώτο σπίτι που άνοιξε στη λεωφόρο Ελευθερίας, το τουρκοκυπριακό τμήμα αρχαιοτήτων κωδικοποίησε όλες αυτές τις αρχαιότητες/αντίκες ως «1975/1»... Μερικές από αυτές είχαν κλαπεί...
«Τα μικρά κομμάτια κλάπηκαν αφού είναι πιο εύκολο να τα βάλεις στην τσέπη» μου εξήγησε... Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του εκτίθεται στο Μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα και μερικά από αυτά βρίσκονταν στις αποθήκες του τουρκοκυπριακού τμήματος αρχαιοτήτων. Κι όμως μερικά από αυτά που κλάπηκαν, τα αγόρασαν κάποιοι πλούσιοι Τουρκοκύπριοι και τα εξέθεταν στα σπίτια τους και κάποια από αυτά μεταφέρθηκαν λαθραία από το νησί και πωλήθηκαν στην Ελβετία, τις ΗΠΑ και την Αγγλία και ο κ. Χριστάκης προσπαθούσε να εντοπίσει αυτές τις πωλήσεις...
Η οικογένεια του κ. Χριστάκη ήταν οι ιδιοκτήτες του Omega Hotel Apartment στο Βαρώσι και ήταν τόσο επιτυχημένο που το 1974είχαν αρχίσει να χτίζουν ένα δεύτερο ξενοδοχείο... «Δουλεύαμε με πληρότητα 120%» μου είπε και οι περισσότεροι πελάτες τους ήταν από τη Σουηδία, την Αγγλία και τη Γερμανία...
Γεννήθηκε στο Βαρώσι στις 21 Ιανουαρίου 1929, ήταν 82 ετών όταν του πήρα συνέντευξη... Αυτό που δεν ήξερα τότε και μέχρι τώρα, ήταν ότι έφυγε από τη ζωή το 2013... Δύο χρόνια μετά τη συνέντευξη τον χάσαμε...
«Η μητέρα μου κατάγεται από μια παλιά οικογένεια της Αμμοχώστου και λεγόταν Μαρία... Ο πατέρας μου Παναγιώτης ήταν από τα Λιμνιά, δίπλα από τον Άγιο Σέργιο... Αλλά είχε φύγει από το χωριό και είχε πάει στην Αμμόχωστο...» Η μητέρα του πατέρα του είχε πεθάνει όταν ήταν παιδί και ο παππούς του ξαναπαντρεύτηκε και ως μικρό παιδί ο πατέρας του ήταν πολύ δυστυχισμένος... Έτσι σε νεαρή ηλικία έφυγε και πήγε στην Αμερική... Επέστρεψε στην Κύπρο το 1926, παντρεύτηκε με την κυρία Μαρία από την Αμμόχωστο και μετά γεννήθηκε ο μικρός Χριστάκης το 1929. Ήταν μοναχοπαίδι...
Ο κ. Χριστάκης σπούδασε νομικά στην Αμερική και στο Λονδίνο και επέστρεψε στην Κύπρο το 1955... Όταν επέστρεψε στο Βαρώσι, η πόλη ήταν ακόμα λίγο αγροτική και μόνο μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας ξεκίνησε μια γρήγορη ανάπτυξη, αλλά η μεγαλύτερη ανάπτυξη ήταν μετά το 1968...
«Το Βαρώσι δεν αφορούσε μόνο τον τουρισμό... Το κύριο πράγμα ήταν το λιμάνι της Αμμοχώστου – το 70% όλων των εισαγωγών και εξαγωγών γίνονταν μέσω του λιμανιού της Αμμοχώστου... Αλλά η εσωτερική ανάπτυξη βασίστηκε στον τουρισμό», μου εξήγησε. Στην περιοχή του Αγίου Λουκά και του Κάτω Βαρωσιού καλλιεργούσαν και εσπεριδοειδή...
Το 1956 ο κ. Χριστάκης παντρεύτηκε με την Άρτεμις Σαβοπούλου και απέκτησαν ένα αγόρι και δύο κορίτσια... Και αυτή ήταν από το Βαρώσι...
«Ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος, μια πραγματική κυρία... Ήταν ψηλή και όμορφη. Ήταν άτομο της οικογένειας, αλλά της άρεσαν και τα ταξίδια και οι κοινωνικές συναναστροφές... Μαγείρευε περισσότερο κυπριακά φαγητά και τα τρώγαμε με ευχαρίστηση... Είχε μάθει να μαγειρεύει από τη μητέρα μου τη Μαρία που ήταν υπέροχη μαγείρισσα... Πέθανε από καρκίνο το 1983...»
Το 1958 του προτάθηκε να γίνει δικαστής στην περιοχή της Μόρφου και της Λεύκας και αποδέχτηκε. Μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, είχε αρχίσει να παρακάθεται σε δικαστικές υποθέσεις στη Λεύκα μαζί με τον Ulfet Emin, έναν πολύ γνωστό Τουρκοκύπριο δικαστή... Ήταν μιχτό δικαστήριο... Ήξερε επίσης τον Zeka Bey... Παραιτήθηκε το 1961, θεωρώντας ότι η Μόρφου ήταν πολύ μακριά και άρχισε ξανά να ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου...
Παρά τις εντάσεις το 1963-64, διατηρούσε καλές σχέσεις με τους Τουρκοκύπριους... Θυμήθηκε ότι κάποιοι Τουρκοκύπριοι στο Βαρώσι «εξαφανίστηκαν» από τους χώρους εργασίας τους... Ένας από αυτούς ήταν ο Ertoghrul Veli που τον είχαν πάρει από τη δουλειά του στη Barclays Bank και έγινε «αγνοούμενος»...
«Γνώριζα τον Ertoghrul Veli, ήταν πολύ καλός άνθρωπος... Μετά την 11η Μαΐου 1964, υπήρξαν πολύ ατυχή και θλιβερά γεγονότα, αλλά εγώ προσωπικά, ποτέ δεν είχα κανένα πρόβλημα με τους Τουρκοκύπριους, ποτέ. Ακόμη και μετά το 1964, επισκεπτόμουν πολλά τουρκοκυπριακά χωριά χωρίς να συναντήσω κανένα πρόβλημα... Είχα και έναν καλό φίλο με τον οποίο πηγαίναμε στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου, χωρίς κανένα πρόβλημα...
Μετά το 1968, το Βαρώσι βρίσκονταν σε μια πορεία ταχείας ανάπτυξης... Το 1969 είχα ξεκινήσει την οικοδόμηση του Omega Hotel Apartments στην παραλία... Στο ισόγειο ήταν μια καφετέρια και καταστήματα και πάνω υπήρχαν εννέα όροφοι διαμερισμάτων... Κανένας δεν έπαιρνε κίνητρα από την κυβέρνηση, ο καθένας έκανε τις δικές του επενδύσεις... Το 1972, ήταν τόσο επιτυχημένο και υπήρχε τόσο μεγάλη ζήτηση για τα διαμερίσματα του ξενοδοχείου μας που η ζήτηση ήταν 120%! Είχαμε λοιπόν ξεκινήσει την κατασκευή ενός δεύτερου ξενοδοχείου στην ίδια περιοχή που θα αποτελούνταν από 20 διαμερίσματα... Θα τελείωνε στα τέλη του 1974... Είχαμε ακόμα υπογράψει και συμβόλαια για τα διαμερίσματα για την 1η Μαρτίου 1975!»
Στις 7 Ιουλίου 1974, ο κ. Χριστάκης πήγε διακοπές με τη γυναίκα και τα παιδιά του... «Ακόμα κι αν υπήρχε ένταση, δεν το είχα προσέξει και επιπλέον δεν υπήρχαν Τουρκοκύπριοι στο Βαρώσι οπότε γιατί να υπάρχει κίνδυνος... Στο Βαρώσι ζούσαν μόνο λίγοι Τουρκοκύπριοι και καμία ένταση... Υπήρχε ένταση έξω, σε μέρη όπως ο Άγιος Σέργιος, αλλά όχι μέσα στο Βαρώσι... Οι άνθρωποι στο Βαρώσι ήταν πολύ πιο προοδευτικοί στις επιχειρήσεις και στη ζωή... Ήταν περισσότερο συνδεδεμένοι με την επιχείρηση τους και την οικογενειακή τους ζωή... Δεν σκέφτονταν όπως αυτοί της ΕΟΚΑ Β...»
Οι διακοπές του ήταν μεγάλες και λόγω πολέμου, δεν μπόρεσε να επιστρέψει για κάποιο χρονικό διάστημα...
«Από όσο καταλαβαίνω αν και έφυγαν όλοι, οι γονείς μου έμειναν στο Βαρώσι... Έμεναν στο Omega Hotel Apartments. Στις 16 ή 17 Αυγούστου 1974, βγήκαν έξω από το ξενοδοχείο και συνάντησαν τέσσερις Ελληνοκύπριους στρατιώτες πάνω σε δύο μοτοσυκλέτες...
«Τι κάνετε εδώ; Όλη η πόλη έχει αδειάσει... Οι Τούρκοι μπαίνουν στο Βαρώσι...» Έτσι ο πατέρας και η μητέρα μου αποφάσισαν να φύγουν χωρίς να πάρουν τίποτα... Οι δύο Ελληνοκύπριοι στρατιώτες τους συνόδευσαν και πήραν το αυτοκίνητο της γυναίκας μου, ένα γαλαζωπό-γκρίζο Morris και προσπάθησαν να φύγουν. Μετά συνάντησαν τανκς... «Αυτά πρέπει να είναι τα τανκς μας» είπε ένας από τους στρατιώτες στο αυτοκίνητο και οδήγησαν προς τα τανκς και τους συνέλαβαν και τους σκότωσαν εν ψυχρώ στην Κάτω Δερύνεια... Δεν κατάφερα να επιστρέψω παρά μόνο το φθινόπωρο του 1975... Μείναμε στο Λονδίνο για περισσότερο από ένα χρόνο... Όμως είχα ακούσει ότι τους σκότωσαν 15 μέρες μετά... Ο Ελληνοκύπριος δημοσιογράφος Δημήτρης Ανδρέου είχε πάει και κινηματογράφησε ένα ομαδικό τάφο εκεί και ενώ κινηματογραφούσε κάποιοι στρατιώτες τους κυνήγησαν και μετά περίφραξαν την περιοχή έτσι ώστε να μην μπει κανένας στην περιοχή του ομαδικού τάφου... Ένας μάρτυρας είχε δει ότι είχαν θαφτεί εκεί ο πατέρας και η μητέρα μου με τους δύο Ελληνοκύπριους στρατιώτες... Και ένα φορτηγό είχε φέρει περισσότερα πτώματα, έτσι σε αυτόν τον ομαδικό τάφο, πρέπει να βρεθούν περισσότεροι...»
Τα οστά της μητέρας και του πατέρα του, μαζί με τους δύο Ελληνοκύπριους στρατιώτες βρέθηκαν – όχι όμως οι άλλοι που αναφέρει ο ίδιος και άλλοι. Ο κύριος Χριστάκης είχε ήδη πεθάνει όταν γίνονταν οι εκσκαφές της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων στη Δερύνεια και στην κηδεία του πατέρα του και της μητέρας του... Η μητέρα και ο πατέρας του τάφηκαν στις 29 Ιανουαρίου 2022 στο Κοιμητήριο Κωνσταντίνου και Ελένης δίπλα στο γιο τους, αλλά δεν θα μπορέσει να δει ότι τα οστά τους έχουν βρεθεί... Πέθανε καθώς τους περίμενε...
Ας αναπαυθούν όλοι εν ειρήνη...
Χαίρομαι που κατάφερα να του πάρω συνέντευξη για να διατηρήσουμε τη μνήμη του... Θέλω να ολοκληρώσω το άρθρο αυτό με τα λόγια του για το πώς ένιωθε ως πρόσφυγας και για το Βαρώσι:
«Όταν επέστρεψα από το Λονδίνο, δεν είχα τόπο για να επιστρέψω... Άρχισα να ζω στη Λευκωσία... Αλλά ήμασταν άνθρωποι της θάλασσας. Είχα μεγαλώσει δίπλα στη θάλασσα... Ο πατέρας μου ήταν ένας από τους πρώτους που είχαν κτίσει σπίτι δίπλα στη θάλασσα το 1935... Πάντοτε ζούσαμε δίπλα στη θάλασσα... Τώρα όμως έπρεπε να ζήσω στη Λευκωσία και να συνεχίσω τη δικηγορία...
Δεν έχασες μόνο το σπίτι σου ή την περιουσία σου... Έχασες τον φίλο σου, έχασες τον τρόπο ζωής σου, έχασες τις συνήθειες σου, χάνεις τα πάντα... Το πιο τραυματικό πράγμα στο να είσαι πρόσφυγας είναι αυτό – να είσαι πρόσφυγας στη χώρα σου... Ονειρεύομαι το Βαρώσι... Πρώτα από όλα ήταν ο τόπος που γεννήθηκα, που μεγάλωσα... Ότι αγάπησα ήταν εκεί... Λατρεύω τη θάλασσα και το Βαρώσι είναι μια από τις πιο υπέροχες παραλίες στον κόσμο... Μου λείπουν οι φίλοι μου, μου λείπουν τα μέρη που πήγαινα... Φυσικά όλα αυτά τα μικρά πράγματα είναι τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να αξίζει...
Δεν νομίζω ότι το Βαρώσι θα επιστραφεί όσο συνεχίζεται το Κυπριακό πρόβλημα...».

https://politis.com.cy/apopseis/underground-notes/i-thliveri-istoria-toy-christaki-chatziprodromoy-to-varosi-kai-oi-agnooymenoi-goneis-poy-den-katafere-na-dei-ta-osta-toys/

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 20th of March 2022, Sunday.
  • March 29th 2022 at 18:53
❌