The Cyprus Problem under the looming “3+1 Framework”

by Alberto Florentin [English translation of the contribution at the 2024 The Left and the Cyprus Problem conference] At last year’s conference, I quoted Nikos Moudouros [1], an important scholar of Turkey’s politics, on its policy on the Cyprus problem: “… we see the disconnection with Turkey’s European perspective and its interconnection with what is… Continue reading The Cyprus Problem under the looming “3+1 Framework”

Το Κυπριακό στη βαριά σκιά του «Σχήματος 3+1»

Η ομιλία του Αλμπέρτο Φλωρεντίν στο Συνέδριο Αριστερά και Κυπριακό 2024 Στο περσινό συνέδριο είχα παραθέσει παρατηρήσεις του Νίκου Μούδουρου [1] ενός σημαντικού μελετητή της Τουρκίας, για την πολιτική της στο Κυπριακό: «… βλέπουμε την αποσύνδεση με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και την διασύνδεση του με το τι συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο…  βεβαίως πίσω … Συνεχίστε να διαβάζετε Το Κυπριακό στη βαριά σκιά του «Σχήματος 3+1».

Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ του Ισραηλινό-Παλαιστινιακού και Κυπριακού: Συμπεράσματα για την Αριστερά.

scroll down for text in Turkish and English Η ομιλία του Μάρκου Οικονόμου στο Συνέδριο Αριστερά και Κυπριακό 2024. Η φύση των δύο συγκρούσεων σκιαγραφείται για να τονιστούν τόσο οι ομοιότητες όσο και οι διαφορές τους. Οι ομοιότητες έγκεινται κυρίως στη συμμετοχή μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και, πιο πρόσφατα, η … Συνεχίστε να διαβάζετε Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ του Ισραηλινό-Παλαιστινιακού και Κυπριακού: Συμπεράσματα για την Αριστερά..

Άνοδος της ακροδεξιάς, το Κυπριακό και η επίδραση του στη διεξαγωγή του αντιφασιστικού αγώνα

της Μυριάνθης Λοΐζου Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία της Μυριάνθης Λοΐζου, στέλεχος της Πρωτοβουλίας Ενάντια στη Φασιστική Απειλή. που κατέθεσε στο Συνέδριο «Η Αριστερά και το Κυπριακό» (16/11/2024) Όταν το ΕΛΑΜ εμφανίστηκε στην Κύπρο υπήρχαν ήδη οι βασικές πολιτικές προϋποθέσεις που λειτουργούν σαν λίπασμα για την ακροδεξιά και τον φασισμό. Αυτές ήταν και … Συνεχίστε να διαβάζετε Άνοδος της ακροδεξιάς, το Κυπριακό και η επίδραση του στη διεξαγωγή του αντιφασιστικού αγώνα.

Republic of Cyprus: Genocide and Ecocide

Alberto Florentin (This is the English translation of an article published in Anatropi in 13 July 2024) «Niko, Niko you can’t hide, you are supporting genocide.» This slogan is chanted at all United for Palestine rallies. The unconditional support for Israel from the entire Greek Cypriot Right is glaring. To support the Palestinians more effectively … Συνεχίστε να διαβάζετε Republic of Cyprus: Genocide and Ecocide.

Korkumuz Yok! Sokaklar Bizim!

Siz muhafazakarlaştırmayı yükseltin, biz ışığımızla tarikatları yakacağız; korkumuz yok! Siz yoksulluk, güvencesizlik, mobbing, eşitsizlik ile gelin, biz sendika mücadelemizle dikileceğiz karşınıza; korkumuz yok! Siz yığın üstümüze ev işlerini, yaşlı bakımını,...

Συλλογή Κείμενων και Άρθρων Φειδία Χριστοδουλίδη (2024)

Σε αυτή την ψηφιακή συλλογή έχουν οργανωθεί χρονολογικά κείμενα και άρθρα του Φειδία Χριστοδουλίδη, τα οποία δημοσιεύτηκαν από τον Ιούλιο του 2020 μέχρι τον Απρίλιο του 2024.

Η συλλογή μπορεί να εντοπιστεί πατώντας εδώ.

 

Το Κυπριακό στη βαριά σκιά του “Σχήματος 3+1”

Η ομιλία του Αλμπέρτο Φλωρεντίν στο Συνέδριο Αριστερά και Κυπριακό 2024 Στο περσινό συνέδριο είχα παραθέσει παρατηρήσεις του Νίκου Μούδουρου [1] ενός σημαντικού μελετητή της Τουρκίας, για την πολιτική της στο Κυπριακό: «… βλέπουμε την αποσύνδεση με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και την διασύνδεση του με το τι συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο…  βεβαίως πίσω… Continue reading Το Κυπριακό στη βαριά σκιά του “Σχήματος 3+1”

Kültürümüzün İzinde – Merin Olgun 

   İnsanlık var olduğu günden bugüne hayatta kalma mücadelesi içerisindedir. Bu mücadelede onu diğer canlılardan farklı kılan önemli özelliklerinden biri; içinde bulunduğu toplumun yaşadığı kültürü öğrenip, öğrendiklerini kendinden sonraki nesillere...

Baraka’da “Rosa Luxemburg” Filmi İzlendi

Baraka Kültür Merkezi’nin “Sun-İzle-Tartış” etkinliğinde kasım ayı filmi olarak “Rosa Luxemburg” izlendi. Yönetmenliğini Margarethe von Trotta’nın yaptığı 1986 Almanya-Çekoslovakya yapımı olan film, tarihe “Kızıl Rosa” olarak damgasını vurmuş olan Rosa...

Μια πετυχημένη αποτυχία: 41 χρόνια στο μεσοδιάστημα

Κάθε Δεκέμβρη, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, πολλοί οργανισμοί και οργανώσεις στην τουρκοκυπριακή κοινότητα εξέδιδαν τα γνωστά ημερολόγια με αφορμή το νέο έτος. Ακόμα και στην εποχή που η ηλεκτρονική ατζέντα βρίσκεται στο κινητό τηλέφωνο, το παραδοσιακό τυπωμένο ημερολόγιο αποτελούσε ένα δημοφιλές δώρο για την πρωτοχρονιά. Το 2017 ένα τέτοιο ημερολόγιο έγινε αφορμή για ιδεολογικές αντιπαραθέσεις. Η … Συνεχίστε την ανάγνωση του "Μια πετυχημένη αποτυχία: 41 χρόνια στο μεσοδιάστημα"

Οικονομία και Kουρδικό καθορίζουν κινήσεις της Τουρκίας

«Για την Άγκυρα, το 2004 το Κυπριακό είχε συνδεθεί με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Τώρα συνδέεται με όλα τα ζητήματα που προκύπτουν στην Αν. Μεσόγειο. Είτε είναι ζητήματα ασφάλειας, ενέργειας είτε ελληνοτουρκικών σχέσεων», λέει ο δρ Μούδουρος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το εσωτερικό μέτωπο της Τουρκίας, την ώρα που ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί ανοίγματα προς … Συνεχίστε την ανάγνωση του "Οικονομία και Kουρδικό καθορίζουν κινήσεις της Τουρκίας"

Sun İzle Tartış’ta Rosa Luxemburg Filmi İzlenecek

Sun İzle Tartış etkinliklerimize bu ay tarihe “Kızıl Rosa” olarak damgasını vurmuş olan Rosa Luxemburg’un fırtınalı yaşam öyküsünü anlatan, “Rosa Luxemburg” filmiyle devam ediyoruz. Rosa Luxemburg başarılı bir hatip ve...

Η Τουρκία επιδιώκει µεν να θέσει για συζήτηση άλλα µοντέλα λύσης, όμως υπό τον ΟΗΕ

Ερωτηµατικά προκαλεί η στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό. Από τη µια θέτει θέµα λύσης δύο κρατών στην Κύπρο και από την άλλη µετέχει στις διεργασίες που γίνονται για επανέναρξη των συνοµιλιών για οµοσπονδιακή λύση, όπως προνοείται από τον ΟΗΕ.Ο επίκουρος καθηγητής στο Τµήµα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήµιο Κύπρου, Νίκος Μούδουρος, εξηγεί την παραδοξότητα … Συνεχίστε την ανάγνωση του "Η Τουρκία επιδιώκει µεν να θέσει για συζήτηση άλλα µοντέλα λύσης, όμως υπό τον ΟΗΕ"

Time for the Decolonisation of Cyprus

The use and abuse of the colonial presence of the United Kingdom in  Cyprus: Time for the Decolonisation of Cyprus

Nikos Trimikliniotis

The transcript prepared for the 6th conference Left and Cyprus 16-1-24

1. Before listening to the speeches of the speakers who spoke before
me, realizing that they would probably cover the basic
framework of the analysis that I had designed and sent to the
organizers of this conference, which was to put forward the rationale
for the need for the immediate abolition of the British bases, I
limited my ten-minute speech to the essential part on what to do as
the Left on this issue. In the following text, I have included
elements of my initial statement. At the same time, I also responded
to the comment of Michael Papapetrou who considered that if the issue
of bases is raised as a precondition now, then it creates new
obstacles to the solution of the Cyprus problem.

2. I do not know what the future holds for our children in this common
land called Cyprus when we are no longer here, that is if we manage to
avoid the immediate destruction of a total war in such a polarised and
dangerous world. That is if the temperatures and conditions here in
2050 or 2080 will allow human habitation to implement our vision of a
socialist country that will transcend capitalism. This uncertainty
should not discourage us, but should further convince us to intensify
our actions because we cannot give in to pessimism.

3. And yet today another debate precedes us. The need for a solution
becomes more urgent and as our anti-war duty not only to the Cypriot
people but also as our duty to our neighbouring peoples. However, the
solution to the Cyprus problem, as we understand it in a logic of
transition to a viable and environmentally compatible with our plan
for socialist transformation requires as part of the solution the
removal of the British bases and the throwing out of all elements that
serve the imperialists as well as all facilities to the Americans and
the Nato's, e.g. British, French, Germans, as well as Turks and
Greeks. This is not what we chose to do. It was chosen by the
imperialists who have identified their interests with genocidal and
imperialist Israel under the neo-fascist leadership of Netanyahu; this
is leading the world to total war and the destruction of any prospect
not only for any progressive-democratic transition in our region but
to destruction. However, this can only come about through a common
front of struggle that includes the two communities, otherwise, it
will turn into just another obstacle to the solution that will create
yet another difference between the two communities - yet another tool
of imperialist divide and rule (as Michael Papapetrou mentioned at
this conference, arguing against my position).

4. It is in this light that the question of the abolition of the
British bases and all the elements that constitute jobs as
(post)colonial remnants and legacies of the Cold War era must now be
raised directly and unequivocally. In this sense, therefore, the
position we have been putting forward for years that a divided Cyprus
seems to serve the interests of imperialism better than a reunited
Cyprus, even on unfavourable terms, as envisaged by the UN plan in
2004. Hence how tragic the so-called "anti-imperialist no", or the
"soft no" that various shades of the left put forward at the time. We
must also be critical of the illusions that existed on the "Yes" side
for those who believed that the Americans had "changed" or that "NATO
was not as it used to be" (some either because they were disillusioned
by the failed attempts to build socialism, or because they fell victim
to the statements, such as Holbrook some 20 years ago).

5. Today the main objective of the US and the subservient British is
to have a divided Cyprus as an "outpost of the West", i.e. Israel
acting as the ruthless vanguard of NATO (under US hegemony in the
Middle East). The signing of the "Roadmap for Bilateral Defence
Cooperation" between the RoC and the US provides for "exercises and
exchanges and the building of lasting friendship is the purpose of
this program",[1] while the lifting of the US arms embargo increases
the militarization and involvement of the US in the country in a
direction that does not lead to a solution but to the consolidation of
the country's partition, he continues, while Christodoulides' alleged
personal success, when he met Biden a week before Trump won the US
presidential election, was only a confirmation of the use of the
country as a base at the cost of consolidating the division rather
than promoting a solution to the problem. [2] Even today, the
supporters of the solution on the right who project themselves as
continuators of the "Clerides school" not only continue to believe
that NATO can act as a guarantor of the solution-reunification of the
country. Think Tanks organize conferences and publish various reports
and books, putting forward the position that in the first instance to
make the country a valuable link in the chain of Western interests by
bringing the RoC in line with the Western security system.[3] This
means that the RoC is becoming more and more a subordinate region to
the plans through the bases and with further facilities to the NATO
ones. The Greek Cypriot far-right, nationalist chauvinists and
rejectionist-dictators of various hues celebrate with pithy headlines
in far-right newspapers such as "US and NATO base in Cyprus"[4] and
"US steel shield covers Cyprus". [5] They express glee that they
believe their policy is supposedly vindicated whenever Ankara and the
Turkish Cypriot rejectionist leadership of the Turkish Cypriots react
negatively and express annoyance about anything.

6. Turkey under the authoritarian Erdoğan has been one of Israel's
closest economic and military partners. And yet on another level, it
is the two authoritarian and oppressive states competing with each
other - it is not unheard of to have intra-imperialist or other
hegemonic rivalries. In 2017, Anastasiades, at the urging of Netanyahu
and others in Cyprus and elsewhere, preferred to push partition on
Cavusoglu rather than solve the Cyprus problem. They did not want
Turkish Cypriots to have a say in the administration of the common
state - Nedaniyahu and a political tendency expressed by a strong
section of the Greek Cypriot ruling class to which Christodoulides
apparently belongs and Christodoulides sees Turkish Cypriots as simply
"the long arm of Ankara". Today, because of the genocide in Gaza,
economic relations between Israel and Turkey have been further
disrupted.

7 It is obvious that what the US wants from the RoC, and what Nikos
Christoulides (and a powerful section of the bourgeoisie) is happily
promoting with the "Cyprus-US strategic dialogue" is to give military
trade-offs and facilities (and even bases) to the US, in exchange for
military cooperation and association with Israel. And this only
applies to the southern part of Cyprus, having written off the
northern part which is considered under Turkish control. And so the
green line, which is increasingly militarized, is increasingly
becoming a hard border, thus consolidating the partition. All on the
altar of supporting genocidal Israel.

8. The use and abuse of British military bases in Cyprus has taken on
greater significance following the recent use of the bases to support
Israel and attacks on the Houthis in Yemen. It was used for various
other NATO imperialitic expeditions in Libya, Iraq, and Lebanon.

9. The Left's long-standing position that the Cyprus problem should be
resolved first, and only then, and only then, and together with the
Turkish Cypriots, should the issue of bases be raised, has now been
overcome. The bases and the use of Cyprus as a NATO platform, as an
"unsinkable aircraft carrier" is a fact that we must fight, not in
some nebulous future, but as an immediate task. The Left's rationale
for this long-standing position was that another front should not be
opened with the British now that it would act as an obstacle to the
solution, and certainly, this should not be a matter of confrontation
between the two communities. Reasonably and rightly so, AKEL has
raised these two issues, and they should be taken seriously, making
sure that they do not operate with this negative horror. Hence my
proposal that the issue of the abolition of the bases should be a
common demand of the peace and reunification movements in both
communities which is based on our duty towards the Cypriot people and
our neighbouring people.

10. The solution to the Cyprus problem must be put forward immediately
and in parallel with the abolition of the bases and all facilities to
the imperialists who are collaborating with Israel in committing
genocide and crimes against humanity. Our immediate aim must be to
start a dialogue between left-wing academics, lawyers, and activists
on the urgent need to end the UK's colonial presence in Cyprus. This
issue has gained urgency in the last year due to the involvement of
the British Sovereign Base Areas (SBAs) with the serious violations of
International Humanitarian Law against the Palestinian people by the
State of Israel in Gaza and the occupation and colonisation of the
occupied territories in the West Bank. At the same time, the UK
government presented the SBAs as a possible model for the diplomatic
settlement of the Chagos Archipelago case.

11. It is a tragic irony that the infamous statement made by the
Secretary of State for the Colonies, Henry Hopkinson, seventy years
ago when Cyprus was a British colony, seems to hold true today:
Hopkinson had declared that "there are certain territories in the
Commonwealth which, because of their peculiar circumstances, can never
expect to be fully independent". The Republic of Cyprus was granted
independence, but not the territory under the CSA, as it is embedded
in a complex system of treaties between the UK, Turkey, Greece, and
the Republic of Cyprus.[6] These territories remain as a neocolonial
outpost under the British in perpetuity with the UK even scorning to
pay the "rent" disguised as "financial aid" that the UK was obliged to
pay to the RS under the Treaties. Unfortunately, this old colonialist
statement proved not only provocative but also prophetic[7] as the
divisions in Cyprus continue to this day.[8]

12. The geopolitical importance of Cyprus increased as the British
colonial power receded. With the rise of the Cold War, Cyprus was
perceived as "a pawn" rather than "the jewel in the crown."[9] But as
in politics, a pawn in a strategic chessboard position can threaten
even the king.[10] With the retreat of the British Empire and its
gradual displacement by the United States, Cyprus joined the "new"
imperial reality, an "empire of bases." With the retreat of the
British Empire and its gradual displacement by the United States,
Cyprus joined the "new" imperial reality, an "empire of bases."[12]
Cyprus became part of the "new" imperial reality, an "empire of bases.
[11] Britain surrendered "its empire to a subordinate partner in the
establishment of the American one."[12] Not surprisingly, for Cyprus,
among other territories such as Aden, Malaysia, Kenya and Iran,
British sovereignty was "mortgaged" by the United States. As the late
Ed Rooby noted, British and US interests are closely intertwined as
"it is difficult to speak of clearly defined 'distinct British
interests' on the island today because since the end of the Second
World War, Britain's imperialist role in Cyprus (as elsewhere) has
been, in effect, to act as a semi-autonomous lieutenant to US
hegemony. "[13] The Cold War transformed the importance of countries
according to specific fault lines;[14] moreover, the discovery of
hydrocarbons and the wider energy plays in the Eastern Mediterranean
made Cyprus' position more important, but the turn of the RS and the
government's linkage-identification with genocidal Israel brings the
country closer to the eye of the cyclone.

13. The geopolitical importance of Cyprus increased as the British
colonial power retreated. With the rise of the Cold War, Cyprus was
perceived as "a pawn" rather than "the jewel in the crown", but as in
chess, so in politics, a pawn in a strategic position on the
chessboard can threaten the king. With the retreat of the British
Empire and its gradual displacement by the United States, Cyprus
joined the "new" imperial reality, an "empire of bases". Britain
"shook off its empire into a subordinate partner in the establishment
of the American one". Not surprisingly, for Cyprus, among other
territories such as Aden, Malaysia, Kenya, and Iran, British
sovereignty was "guaranteed" by the US. As my late colleague, Ed
Rooksby noted, British and US interests are closely intertwined as "it
is difficult to speak of clearly defined 'distinct British interests'
on the island today because, since the end of WWII, Britain's
imperialist role in Cyprus (as elsewhere) has been, in effect, to act
as a semi-autonomous lieutenant to US hegemony. [16] The Republic of
Cyprus was granted independence, but not the territory under the
Bases, as this is embedded in a complex system of treaties between the
UK, Turkey, Greece and the Republic of Cyprus. [17] Under the Treaty
of Establishment, these territories remained as a neocolonial outpost
under the British in perpetuity with the UK as long as the colonial
power wishes, while the British even disdain to pay the rudimentary
"rent" disguised as "financial aid" that they were obliged to pay to
the RoC under the Treaties.

14. The Cold War transformed the importance of the countries according
to the specific fault lines, moreover, the discovery of hydrocarbons
and the wider energy games in the Eastern Mediterranean made the
position of Cyprus more important, but also more vulnerable since it
became a base for the US and NATO and was de facto involved in the big
problem of the Middle East on fire. We hear today from analysts
affiliated with neoconservative security think tanks urging the US "to
push Britain out of Cyprus" and thus with the "UK's withdrawal from
the Chagos Islands should open up an opportunity for a US naval base
in the Eastern Mediterranean." They even sell this as a supposed
decolonization of Cyprus, calling on Great Britain "to completely end
its colonial presence in Cyprus", while they take it for granted that
the RoC will lease these areas to the US.[19]

15. The British Bases are thus an integral part of the "Cyprus
problem", as this intractable problem continues. The de facto
partition continues despite the efforts to solve the problem and also
forms the basis for imperialist attacks in the region.



[1] "Cyprus and the US signed a Roadmap for Bilateral Defence
Cooperation", Capital.gr, 09-Sep-2024

https://www.capital.gr/diethni/3863256/odiko-xarti-dimerous-amuntikis-sunergasias-upegrapsan-kupros-kai-ipa/

[2] See. Larkos Larkou, "The triple interpretation", Kathimerini, 03/11/2024,

[3] See. Christoforos Fokaidis (ed.) (2024) . The major challenges in
24 questions and answers, Hippasus, Nicosia and Haris Georgiadis
(2024), The New Realism, The Cyprus problem 50 years since the Turkish
invasion, Papazisis Publications.

[4] "US and NATO base in Cyprus",
https://simerini.sigmalive.com/article/2024/11/10/base-ton-epa-kai-tou-nato-e-kupros-apokleistikes-photographies-khartes/

[5] "US steel shield covers Cyprus - The gates of hell in the Middle
East and the diplomatic backdrop", Simerini 11 August 2024,
https://simerini.sigmalive.com/article/2024/8/11/atsaline-aspida-ton-epa-kaluptei-ten-kupro-oi-pules-tes-kolaseos-ste-m-anatole-kai-to-diplomatiko-paraskenio-khartes/

[6] Soulioti, S. (2006), Fettered independence, University of Minnesota.

[7] Richard Clogg, R. "The Sovereign Base Areas: colonialism
redivivivus?", Byzantine and Modern Greek Studies. 2015 39 1, 138-150.

[8] Perry Anderson "The Divisions of Cyprus", London Review of Books,
vol. 30 No. 8 - 24 April 2008,
http://www.lrb.co.uk/v30/n08/perry-anderson/the-divisions-of-cyprus
translated into Greek, see. The Divisions of Cyprus, Agra
Publications, 2008

[9] Varnava, A. (2015) British imperialism in Cyprus, 1878-1915.

[10] Holland, R. (1998)Britain and the Revolt in Cyprus, 1954-1959,
Oxford University Press.

[11] Johnson, C. (2004) The Sorrows of Empire, London and New York:
Verso, pp. 151-186.

[12] Johnson, C. (2004) The Sorrows of Empire, London and New York:
Verso, pp. 151-186.

[13] Ed Rooksby (2012) 'Cyprus and the West: a Critical Perspective on
British and US Foreign Policy and Strategic Interests in Cyprus',
Nicos Trimikliniotis and Umut Bozkurt (eds.) (2012) Beyond a Divided
Cyprus: a State and Society in Transformation, Palgrave Macmillan,
83-98), pp. 84.

[14] Trimikliniotis, N., Bozkurt, U. (2012) 'Introduction.

[15] Trimikliniotis, N. (2012) "The Cyprus problem and imperial games
in the hydrocarbon era: Trimikliniotis, N. and Bozkurt, U. (eds.)
Beyond A Divided Cyprus: A State and Society in Transformation,
MacMillan Palgrave, New York, pp. 23-46 and Nikos Trimikliniotis "The
project of the reunification of Cyprus. A class and geopolitical
analysis of a diminishing possibility", Themes, Issue 140: July -
September 2017.

[16] Ed Rooksby (2012) 'Cyprus and the West: a Critical Perspective on
British and US Foreign Policy and Strategic Interests in Cyprus',
Nicos Trimikliniotis and Umut Bozkurt (eds.) (2012) Beyond a Divided
Cyprus: a State and Society in Transformation, Palgrave Macmillan,
83-98), p. 84

[17] Soulioti, S. (2006), Fettered independence, University of Minnesota.

[18] APPENDIX R, FINANCIAL ASSISTANCE TO THE REPUBLIC OF CYPRUS. Draft
exchange of notes between the United Kingdom Representative authorised
to sign the Treaty of Establishment and Archbishop Makarios and Dr
Kucuk, CYPRUS, Cmns. 1093, Submitted to Parliament by the Minister for
Colonies, the Minister for Foreign Affairs and the Minister for
Defence at the behest of Her Majesty July 1960.

[19] Michael Rubin. "The U.S. Should Nudge Britain from Cyprus",
National Interest, 8 November 2024

Έφτασε η ώρα της Αποαποικιοποίησης της Κύπρου

 

Η χρήση και η κατάχρηση της αποικιακής παρουσίας του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο:  Έφτασε η ώρα της Αποαποικιοποίησης  της Κύπρου

Νίκος Τριμικλινιώτης

Κείμενο επεξεργασμένο για το 6ον συνέδριο Αριστερά και Κυπριακό 16-1--24

1.       Πριν ακούσω τις ομιλίες των συντρόφων που μίλησαν πριν από μένα, αντιλαμβανόμενος ότι μάλλον θα καλύψουν με άριστο τρόπο το βασικό πλαίσιο την ανάλυσης που είχα σχεδιάσει και στείλει στους οργανωτές τους συνεδρίου αυτού που ήταν η να τεθεί το σκεπτικό για την ανάγκη άμεσης κατάργησης των Βρετανικών βάσεων, περιορίστηκα στην δεκάλεπτη ομιλία μου στο ουσιαστικό μέρος για το τί να κάνουμε ως Αριστερά στο συγκεκριμένο ζήτημα. Στο κείμνο που ακολουθεί έχω συμπεριλάβει και στοιχεία της αρχικής μου τοποθέτησης, ενώ ακροθιγώς απαντώ στο σχόλιο του Μιχάλη Παπαπέτρου που θεώρησε ότι αν τέθει θέμα βάσεων από τώρα ως προϋπόθεση, τότε δημιουργεί νέα εμπόδια για τη λύση του Κυπριακού.  

2.       Δεν ξέρω τί το μέλλον  φυλάει για τα παιδιά μας στην κοινή αυτή γη που λέγεται Κύπρος, όταν δε θα είμαστε εδώ πλέον, αν δηλαδή τα καταφέρουμε ν αποφύγουμε την άμεση καταστροφή από ένα ολοκληρωτικό πόλεμο σε ένα τόσο πολωμένο κι επικίνδυνο κόσμο. Αν δηλαδή η θερμοκρασίες κι οι συνθήκες εδώ το 2050 ή 2080 θα επιτρέπουν την ανθρώπινη διαβίωση  για να εφαρμοστεί το όραμα μας για μια σοσιαλιστική χώρα που θα υπερβεί τον καπιταλισμό. Η αβεβαιότητα αυτή όχι μόνο δε πρέπει να μας να αποθαρρύνει, αλλά να μας πεισμώνει περισσότερο για να εντείνουμε την δράση μας γιατί δεν μπορούμε να παραδοθούμε στην απαισιοδοξία. 

3.       Κι όμως σήμερα προηγείται μια άλλη συζήτηση. Η ανάγκη για λύση καθίσταται πιο επιτακτική και ως αντιπολεμικό καθήκον μας όχι μόνο για τον κυπριακό λαό, αλλά και ως καθήκον μας στους γειτονικούς λαούς.  Ωστόσο, η λύση του Κυπριακού, όπως εμείς το αντιλαμβανόμαστε σε μια λογική μετάβασης σε ένα βιώσιμο και συμβατό με το περιβάλλον με το σχέδιο μας για σοσιαλιστικό μετασχηματισμό προϋποθέτει ως μέρος της λύσης την κατάργηση των Βρετανικών βάσεων και αποτίναξη όλων των στοιχείων που εξυπηρετούν τους ιμπεριαλιστές όπως κι όλες τις διευκολύνσεις στους Αμερικανούς και τους Νατοϊκούς, πχ Βρετανούς, Γάλλους, Γερμανούς, καθώς επίσης και Τούρκους και Έλληνες. Αυτό δεν το επιλέξαμε εμείς. Το επέλεξαν οι ιμπεριαλιστές που έχουν ταυτίσει τα συμφέροντα τους με το γενοκτονικό και ιμπεριαλιστικό Ισραήλ υπό την νεοφασιστική ηγεσία του Νεντανιάχου― αυτό οδηγεί τον κόσμο στον ολοκληρωτικό πόλεμο και την καταστροφή κάθε προοπτικής όχι μόνο για την όποια προοδευτική-δημοκρατική μετάβαση στην περιοχή μας, αλλά στον όλεθρο. Ωστόσο, αυτό μπορεί να επέλθει μόνο μέσα από ένα κοινό μέτωπο πάλης με τις δύο κοινότητες διαφορετικά θα μετατραπεί σε απλώς ακόμα ένα εμπόδιο για τη λύση που θα δημιουργεί ακόμα μια διαφορά ανάμεσα στις δύο κοινότητες – ακόμα ένα εργαλείο του ιμπεριαλιστικού «διαίρει και βασίλευε» (όπως ο Μιχάλης Παπαπέτρου ανέφερε στο συνέδριο αυτό, επιχειρηματολογώντας ενάντια στην θέση μου).

 

4.       Είναι υπό αυτό πρίσμα που πρέπει να τεθεί πλέον άμεσα και απερίφραστα ζήτημα κατάργησης των Βρετανικών βάσεων και όλων των στοιχείων που αποτελούνε δουλείες ως (μετα)αποικιακά κατάλοιπα, κι ως παρακαταθήκες της ψυχροπολεμικής εποχής.  Υπό αυτή την έννοια λοιπόν η θέση που χρόνια διατυπώνουμε ότι η διχοτομημένη Κύπρος φαίνεται να εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα του ιμπεριαλισμού παρά μια επανενωμένη, ακόμα με δυσμενείς όρους, όπως αυτοί προνοούνταν από το σχέδιο του ΟΗΕ το 2004. Εξ ου και πόσο τραγικό τον λεγόμενο «αντι-ιμπεριαλιστικό όχι», ή το «ήπιο όχι» που διάφορες αποχρώσεις της Αριστεράς πρόβαλαν τότε. Επίσης κριτικά πρέπει να σταθούμε στις αυταπάτες που υπήρχαν και στην πλευρά του «Ναι» για όσους πίστεψαν ότι οι Αμερικανοί «άλλαξαν» ή ότι το «ΝΑΤΟ δεν ήταν όπως παλιά» (κάποιοι είτε γιατί απογοητεύτηκαν από τις αποτυχημένες απόπειρες οικοδόμησης του σοσιαλισμού, είτε από την έπεσαν θύματα των δηλώσεων, όπως πχ ο Χόλμπρουκ πριν καμιά 20αριά χρόνια).

 

5.       Σήμερα ο βασικός στόχος των ΗΠΑ και των υποτελών Βρετανών είναι να έχουν την διχοτομημένη Κύπρο ως «προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης», δηλαδή του Ισραήλ που λειτουργεί ως η αδίστακτη εμπροσθοφυλακή του ΝΑΤΟ (υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ στη Μ. Ανατολή). Η υπογραφή του «Οδικού Χάρτη Διμερούς Αμυντικής Συνεργασίας» μεταξύ  ΚΔ και ΗΠΑ προνοεί «γυμνάσια (ασκήσεις) και ανταλλαγές και η οικοδόμηση διαρκούς φιλίας είναι ο σκοπός αυτού του προγράμματος»,[1] ενώ με την άρση του Αμερικανικού εμπάργκο όπλων αυξάνεται η στρατιωτικοποίηση και εμπλοκή των ΗΠΑ στη χώρας σε κατεύθυνση που δεν οδηγεί στην λύση αλλά στην εδραίωση της διχοτόμησης της χώρας συνεχίζει, ενώ η δήθεν προσωπική επιτυχία του Χριστοδουλίδη, όταν συνάντησε τον Μπάϊντεν μια βδομάδα πριν κερδίσει ο Ντραμπ τις προεδρικές των ΗΠΑ, δεν ήταν παρά επιβεβαίωση της χρήσης της χώρας ως ορμητήριο με κόστος την εμπέδωση της διχοτόμησής κι όχι προώθηση επίλυσης του προβλήματος.[2] Ακόμα και σήμερα οι υποστηρικτές της λύσης στη Δεξιά που προβάλλουν τους εαυτούς τους συνεχιστές της «σχολής Κληρίδη» όχι μόνο εξακολουθούν να θεωρούν ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να λειτουργήσεις ως εγγυητής της λύσης-επανένωσης της χώρας. Think Tanks oργανώνουν συνέδρια και δημοσιεύουν διάφορες εκθέσεις και βιβλία, προβάλλοντας την θέση ότι σε πρώτη φάση ως καθιέρωση της χώρας ως πολύτιμος συνδετικός κρίκος στην αλυσίδα των δυτικών συμφερόντων με την εναρμόνιση της ΚΔ με το δυτικό σύστημα ασφάλειας.[3] Αυτό σημαίνει ότι η ΚΔ γίνεται όλο και περισσότερο υποτελής περιοχή στους σχεδιασμούς μέσα από τις βάσεις και με περαιτέρω διευκολύνσεις στους Νατοϊκούς. Οι δε ελληνοκύπριοι ακροδεξιοί, εθνικιστές σοβινιστές κι απορριπτικοί-διχοτομιστές διαφόρων αποχρώσεων πανηγυρίζουν με πηχυαίες επικεφαλίδες σε ακροδεξιές εφημερίδες όπως «Βάση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ η Κύπρος»[4] και  «Ατσάλινη ασπίδα των ΗΠΑ καλύπτει την Κύπρου».[5] Εκφράζουν δε ευαρέσκεια που θεωρεί ότι δήθεν δικαιώνεται η πολιτικής τους, όποτε η Άγκυρα και η διχοτομική απορριπτική ηγεσία των τουρκοκυπρίων αντιδράσει αρνητικά και εκφράσει ενόχληση για οτιδήποτε. 

6.       Η Τουρκία υπό τον αυταρχικό Ερτογάν υπήρξε ένα από τους στενότερους οικονομικούς και στρατιωτικούς εταίρους του Ισραήλ. Κι όμως σε ένα άλλο επίπεδο είναι οι δύο αυταρχικά κράτη-δυνάστες που ανταγωνίζονται μεταξύ τους – δεν είναι πρωτάκουστο να υπάρχουν ενδοϊμπεριαλιστικοί ή άλλοι ανταγωνισμοί για ηγεμονία. Το 2017 ο Αναστασιάδης με  παρότρυνση του Νετανιάχου κι άλλων στην Κύπρο κι αλλού προτίμησε να προωθήσει τη διχοτόμηση στο Τσαβούσογλου παρά να λύσει το κυπριακό. Δεν ήθελαν Τουρκοκυπρίους να έχουν λόγο στην διαχείριση του κοινού κράτους – ο Νεντανιάχου αλλά και μια πολιτική τάση που εκφράζει ισχυρή μερίδα της ελληνοκυπριακής άρχουσας τάξης στην οποία ανήκει και ο Χριστοδουλίδης προφανώς βλέπει του Τουρκοκυπρίους απλώς ως «το μακρύ χέρι της Άγκυρας». Σήμερα, λόγω της γενοκτονίας στη Γάζα, οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ Ισραήλ-Τουρκίας έχουν διαταραχθεί ακόμα περισσότερο. 

7.       Eίναι προφανές ότι αυτό που οι ΗΠΑ θέλουν από την ΚΔ, και που προωθεί ευχαρίστως ο Νίκος Χριστουλίδης (και μια ισχυρή μερίδα της αστικής τάξης) με τον «στρατηγικό διάλογο Κύπρου-ΗΠΑ» είναι να δοθούν στρατιωτικά ανταλλάγματα και διευκολύνσεις (και ακόμα και βάσεις) στις ΗΠΑ, έναντι στη στρατιωτικής συνεργασίας και σύνδεσης με το Ισραήλ. Κι αυτό αφορά μόνο στο νότιο μέρος της Κύπρου, έχοντας ξεγράψει το βόρειο τμήμα που θεωρείται υπό Τουρκικό έλεγχο. Κι έτσι η πράσινη γραμμή που όλο και περισσότερο στρατιωτικοποιείται μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε σκληρό σύνορο με αποτέλεσμα  κι εμπεδώνεται η διχοτόμηση. Όλα στο βωμό της στήριξης του γενοκτονικού Ισραήλ. 

8.       Η χρήση και κατάχρησης των βρετανικών στρατιωτικών βάσεων στην Κύπρο έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία μετά την πρόσφατη χρήση των βάσεων για την υποστήριξη του Ισραήλ και τις επιθέσεις εναντίον των Χούντι στην Υεμένη. Στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε για διάφορες άλλες αποστολές του ΝΑΤΟ στη Λιβύη, το Ιράκ και το Λίβανο. 

9.       Η πάγια θέση της Αριστερά ότι πρέπει πρώτα να λυθεί το Κυπριακό, και μόνο τότε, κι από κοινού με τους Τουρκοκυπρίους να τεθεί θέμα βάσεων, έχει πλέον ξεπεραστεί. Οι βάσεις και η χρήση της Κύπρου ως Νατοϊκή πλατφόρμα, ως  «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» είναι γεγονός που οφείλουμε να πολεμήσουμε, όχι στο μέλλον, αλλά άμεσα. Το σκεπτικό της Αριστεράς για την πάγια αυτή θέση της ήταν ότι δεν έπρεπε να ανοιχθεί κι άλλο μέτωπο με τους Βρετανούς τώρα που θα λειτουργεί ως εμπόδιο στην λύση, και σίγουρα δεν πρέπει αυτό να είναι ζήτημα αντιπαράθεσης ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Εύλογα και ορθά θέτει αυτά τα δύο ζητήματα, κι αυτά πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, φροντίζοντας να μη λειτουργήσουν με αυτόν τον αρνητικό τρόμο. Εξ ου κι η πρόταση μου όπως το ζήτημα της κατάργησης των βάσεων να αποτελέσει κοινό αίτημα των κινημάτων ειρήνης κι επανένωσης και στις δύο κοινότητες.  

10.  Η λύση του κυπριακού πρέπει να τεθεί άμεσα και παράλληλα με την κατάργηση των βάσεων και κάθε διευκολύνσεων προς τους ιμπεριαλιστές που συμπράττουν και μαζί με το Ισραήλ διαπράττουν γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Στόχος μας πρέπει άμεσα να είναι να ξεκινήσει ένας διάλογος μεταξύ της Αριστεράς ακαδημαϊκής κοινότητας, των νομικών και των ακτιβιστών σχετικά με την επείγουσα ανάγκη να τερματιστεί η αποικιακή παρουσία του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο. Το θέμα αυτό έχει αποκτήσει επείγοντα χαρακτήρα τον τελευταίο χρόνο λόγω της εμπλοκής των Βρετανικών Περιοχών Κυρίαρχων Βάσεων (SBAs) με τις σοβαρές παραβιάσεις του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου κατά του παλαιστινιακού λαού από το κράτος του Ισραήλ στη Γάζα. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου παρουσίασε τις SBAs ως ένα πιθανό μοντέλο για τη διπλωματική διευθέτηση της υπόθεσης του Αρχιπελάγους Τσάγκος. 

11.  Αποτελεί τραγική ειρωνεία ότι η διαβόητη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών για τις Αποικίες, Χένρι Χόπκινσον, πριν από εβδομήντα χρόνια, όταν η Κύπρος ήταν βρετανική αποικία, φαίνεται να ισχύει και σήμερα: Ο Hopkinson είχε δηλώσει ότι «υπάρχουν ορισμένα εδάφη στην Κοινοπολιτεία τα οποία, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών τους, δεν μπορούν ποτέ να περιμένουν να είναι πλήρως ανεξάρτητα». Στην Κυπριακή Δημοκρατία δόθηκε ανεξαρτησία, αλλά όχι στο έδαφος υπό τις ΣΒΑ, καθώς αυτό είναι ενταγμένο σε ένα πολύπλοκο σύστημα συνθηκών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου, της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.^[6] Τα εδάφη αυτά παραμένουν ως νεοαποικιακό φυλάκιο υπό τους Βρετανούς στο διηνεκές με το Ηνωμένο Βασίλειο να περιφρονεί ακόμη και να καταβάλει το «ενοίκιο», μεταμφιεσμένο ως «οικονομική βοήθεια» που το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν υποχρεωμένο να καταβάλει στην ΚΔ βάσει των Συνθηκών. Δυστυχώς, αυτή η παλιά αποικιοκρατική δήλωση αποδείχθηκε όχι μόνο προκλητική αλλά και προφητική^[7] καθώς οι διαιρέσεις της Κύπρου συνεχίζονται μέχρι σήμερα.^[8] 

12.  Η γεωπολιτική σημασία της Κύπρου αυξανόταν καθώς η βρετανική αποικιακή δύναμη υποχωρούσε. Με την άνοδο του Ψυχρού Πολέμου, η Κύπρος έγινε αντιληπτή ως «ένα πιόνι» και όχι ως «το πετράδι στο στέμμα»^[9], αλλά όπως στην πολιτική, ένα πιόνι σε μια στρατηγικής σημασίας θέση της σκακιέρας μπορεί να απειλήσει ακόμα και τον βασιλιά.^[10] Με την υποχώρηση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και τη σταδιακή εκτόπισή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Κύπρος εντάχθηκε στη «νέα» αυτοκρατορική πραγματικότητα, μια «αυτοκρατορία των βάσεων».^[11] η Βρετανία παρέδωσε «την αυτοκρατορία της σε κατώτερο εταίρο στην εγκαθίδρυση της αμερικανικής».^[12] δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι για την Κύπρο, μεταξύ άλλων εδαφών όπως το Άντεν, η Μαλαισία, η Κένυα και το Ιράν, η βρετανική κυριαρχία «υποθηκεύτηκε» από τις ΗΠΑ. Όπως σημείωσε ο αείμνηστος Ed Rooby τα βρετανικά και αμερικανικά συμφέροντα είναι στενά συνυφασμένα καθώς «είναι δύσκολο να μιλήσουμε για σαφώς καθορισμένα “διακριτά βρετανικά συμφέροντα” στο νησί σήμερα, επειδή από το τέλος του Δευτέρου  Παγκοσμίου Πολέμου, ο ιμπεριαλιστικός ρόλος της Βρετανίας στην Κύπρο (όπως και αλλού) ήταν, στην ουσία, να ενεργεί ως ημιαυτόνομος υπολοχαγός της ηγεμονίας των ΗΠΑ.»^[13] Ο Ψυχρός Πόλεμος μεταμόρφωσε τη σημασία των χωρών ανάλογα με τις συγκεκριμένες γραμμές ρήξης.^[14] επιπλέον, η ανακάλυψη υδρογονανθράκων και τα ευρύτερα ενεργειακά παιχνίδια στην Ανατολική Μεσόγειο έκαναν τη θέση Κύπρος πιο σημαντική, όμως η στροφή της ΚΔ και η σύνδεση-ταύτιση της κυβέρνησης με το γενοκτονικό Ισραήλ φέρνει την χωρά πιο κοντά στο μάτι του κυκλώνα.^[15] 

13.  Η γεωπολιτική σημασία της Κύπρου αυξανόταν καθώς η βρετανική αποικιακή δύναμη υποχωρούσε. Με την άνοδο του Ψυχρού Πολέμου, η Κύπρος έγινε αντιληπτή ως «ένα πιόνι» και όχι ως «το πετράδι στο στέμμα», αλλά όπως και στο σκάκι, έτσι και στην πολιτική, ένα πιόνι σε μια στρατηγικής σημασίας θέση της σκακιέρας μπορεί να απειλήσει τον βασιλιά. Με την υποχώρηση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και τη σταδιακή εκτόπισή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Κύπρος εντάχθηκε στη «νέα» αυτοκρατορική πραγματικότητα, μια «αυτοκρατορία των βάσεων”. Ή Βρετανία «αποτίναξε την αυτοκρατορία της σε έναν κατώτερο εταίρο στην εγκαθίδρυση της αμερικανικής». Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι για την Κύπρο, μεταξύ άλλων εδαφών όπως το Άντεν, η Μαλαισία, η Κένυα και το Ιράν, η βρετανική κυριαρχία ήταν «εγγυημένη» από τις ΗΠΑ. Όπως σημείωσε ο αείμνηστος συνάδελφος, Ed Rooksby τα βρετανικά και αμερικανικά συμφέροντα είναι στενά συνυφασμένα καθώς «είναι δύσκολο να μιλήσουμε για σαφώς καθορισμένα “διακριτά βρετανικά συμφέροντα” στο νησί σήμερα, επειδή από το τέλος του Β’ΠΠ, ο ιμπεριαλιστικός ρόλος της Βρετανίας στην Κύπρο (όπως και αλλού) ήταν, στην ουσία, να ενεργεί ως ημιαυτόνομος υπολοχαγός στην  ηγεμονία των ΗΠΑ. ^[16]  Στην Κυπριακή Δημοκρατία δόθηκε ανεξαρτησία, αλλά όχι στο έδαφος υπό τις Βάσεις, καθώς αυτό είναι ενταγμένο σε ένα πολύπλοκο σύστημα συνθηκών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου, της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.^[17] Βάσει της συνθήκης εγκαθίδρυσης, τα εδάφη αυτά παραμένουν ως νεοαποικιακό φυλάκιο υπό τους Βρετανούς στο διηνεκές με το Ηνωμένο Βασίλειο, ενόσω οι αποικιακή δύναμη το επιθυμεί, ενώ οι Βρετανοί περιφρονούν ακόμη και να καταβάλουν το υποτυπώδες «ενοίκιο» που είναι μεταμφιεσμένο ως «οικονομική βοήθεια» όπου ήταν υποχρεωμένοι να καταβάλουν στην ΚΔ βάσει των Συνθηκών.[18] 

14.  Ο Ψυχρός Πόλεμος μεταμόρφωσε τη σημασία των χωρών ανάλογα με τις συγκεκριμένες γραμμές ρήξης, επιπλέον, η ανακάλυψη υδρογονανθράκων και τα ευρύτερα ενεργειακά παιχνίδια στην Ανατολική Μεσόγειο έκαναν τη θέση Κύπρος πιο σημαντική, αλλά και πιο ευάλωτη εφόσον μετατρέπεται σε ορμητήριο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ και εμπλέκεται, εκ των πραγμάτων στο μεγάλο πρόβλημα μιας Μέσης Ανατολής που φλέγεται. Ακούμε σήμερα από αναλυτές προσκείμενους σε νεοσυντηρητικά think tanks για θέματα ασφάλειας να παροτρύνουν τις ΗΠΑ «να εκτοπίσουν τη Βρετανία από την Κύπρο» κι έτσι με την «αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από τα νησιά Τσάγκος θα πρέπει να ανοίξει μια ευκαιρία για μια αμερικανική ναυτική βάση στην Ανατολική Μεσόγειο.» Μάλιστα το πλασάρουν κι ως δήθεν αποαποικιοποίηση της Κύπρου καλώντας τη Μεγάλη Βρετανία «να τερματίσει πλήρως την αποικιακή της παρουσία στην Κύπρο», ενώ θεωρούν δεδομένο ότι η ΚΔ θα μισθώσει στις ΗΠΑ τις περιοχές αυτές.[19] 

15.  Οι Βρετανικές Βάσεις λοιπόν αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του «κυπριακού προβλήματος», καθώς το δυσεπίλυτο αυτό πρόβλημα συνεχίζεται. Η de facto διαίρεση συνεχίζεται παρά τις προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος αλλά και αποτελεί τη βάση για τις ιμπεριαλιστικές επιθέσεις στην περιοχή.

 

Hikmet Olgaçer: Mecliste yaşanan kriz şova dönüşmüştür

BKP Merkez Yürütme Kurulu üyesi Hikmet Olaçer, Mecliste yaşanan gerginliklerin temelinde ülkede yaşanan anti-demokratik gelişmelerin yattığını belirtti.
Kuzey Kıbrıs’ta siyasetin tıkandığını, Türkiye’deki AKP iktidarının siyasete sürekli müdahale ederek, Kıbrıslı Türklerin iradesini ayaklar altına aldığını belirten Hikmet Olgaçer, UBP-DP-YDP hükümetinin dayatma kararlarla ve despotça ülke yönetmeye çalıştığını vurguladı.
“ Talimatla kurultay yapan, hükümet kuran ve Meclis Başkanı seçmeye çalışan zihniyet, demokrasi ve hukuktan bahsedemez “ diyen Hikmet Olgaçer, “ Meclis de, diğer kurumlar gibi miyadını doldurmuştur “ dedi.
Toplumu boş yere germenin gereği olmadığını, yapılanların kamuoyunu etkilemeye dönük şovlar olduğunu dile getiren BKP Merkez Yürütme Kurulu üyesi Hikmet Olgaçer, Kıbrıs Türk toplumunun kurtuluşunun, özgür, bağımsız, birleşik Kıbrıs’a ulaşıldığında sağlanacağını vurguladı.

İzzet İzcan: TC yetkilileri Kıbrıs Türk toplumu adına karar alamaz.

Birleşik Kıbrıs Partisi Genel Başkanı İzzet İzcan, TC yetkililerinin Kıbrıs Türk toplumu adına açıklamalar yaparak kararlar almasının kabul edilemez olduğunu vurguladı.
“ TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, KKTC’nin Türk Devletleri için düzenlenen yeni alfabeyi kabul etmeye hazır olduğunu açıklaması buna örnektir “ diyen İzzet İzcan, TC Dış İşleri Bakanı Hakan Fidan “ Kıbrıs adasının yeniden birleşmesi sayfasının kapandığının artık anlaşılmış olması lazım. Adada iki ayrı halk ve iki ayrı devlet var “ diyerek “ Kıbrıs’ta söz ve yetkinin kendilerinde olduğunu dünyaya ilan etmiştir “ dedi.
İrademizi yok sayan açıklamaları kınıyoruz.
Kıbrıs Türk toplumunun iradesini yok sayan bu tür açıklamaları kınadıklarını belirten BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, Mecliste görev yapan partileri, Meclis duvarında yazan “ Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir “ ibaresine saygılı davranmaya çağırdı.
“ Kıbrıs Türk toplumunun kendi kendini yönetmesi esastır “ diyen İzzet İzcan, Meclis Başkanlığı seçimlerine de müdahale eden TC yetkililerinin alel acele tebrik mesajları yayınlayarak, olayı oldubittiye getirmeye çalıştığını dile getirdi.
Kıbrıs sorununun çözümünün BM kararları çerçevesinde federal çözümle mümkün olduğunu dile getiren İzzet İzcan, “ Kıbrıs Türk toplumunun kendi kendini yönetme ve özgürce yaşama mücadelesi, Kıbrıs sorununun çözümüyle başarıya ulaşacaktır “ dedi.

İzzet İzcan: Meclis boykot edilmelidir.

Birleşik Kıbrıs Partisi Genel Başkanı İzzet İzcan, Mecliste başkanlık seçimi sonucu yaşananların Kuzey Kıbrıs’ta demokrasi olmadığını bir kez daha gözler önüne serdiğini vurguladı.
“ UBP içerisinde dönen entrikalardan sonra, yasal bir Meclis Başkanı seçilmiş değildir “ diyen İzzet İzcan, “ UBP kendi milletvekillerine güvenmediği için, ikinci bir seçim yapmaktan kaçınarak, yasadışı sonucu meşrulaştırmaya çalışıyor “ dedi.
Mecliste muhalefete düşen görevin, yasadışı ilan edilen Meclis Başkanlığı seçim sonuçlarını reddederek, Meclisi boykot etmek olduğunu dile getiren İzzet İzcan, UBP-DP-YDP hükümetinin oldubittilerine boyun eğilemeyeceğini vurguladı.
İşgal altında olan halkın iradesidir.
UBP yetkililerinin meclisin işgal altında olduğunu açıklamasının komik olduğunu dile getiren İzzet İzcan, “ İşgal altında olan halkın iradesidir “ dedi.
Ankara’nın Kuzey Kıbrıs’ta kurduğu rejimin sürdürülebilir olmadığını dile getiren BKP Genel Başkanı İzzet İzcan, parlamentoculuk oynayarak gündemi işgal edenlerin amacının, statükoya hizmet olduğunu vurguladı.

Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ του Ισραηλινό-Παλαιστινιακού και Κυπριακού: Συμπεράσματα για την Αριστερά.

scroll down for text in Turkish and English Η ομιλία του Μάρκου Οικονόμου στο Συνέδριο Αριστερά και Κυπριακό 2024. Η φύση των δύο συγκρούσεων σκιαγραφείται για να τονιστούν τόσο οι ομοιότητες όσο και οι διαφορές τους. Οι ομοιότητες έγκεινται κυρίως στη συμμετοχή μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και, πιο πρόσφατα, η… Continue reading Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ του Ισραηλινό-Παλαιστινιακού και Κυπριακού: Συμπεράσματα για την Αριστερά.

Άνοδος της ακροδεξιάς, το Κυπριακό και η επίδραση του στη διεξαγωγή του αντιφασιστικού αγώνα

της Μυριάνθης Λοΐζου Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία της Μυριάνθης Λοΐζου, στέλεχος της Πρωτοβουλίας Ενάντια στη Φασιστική Απειλή. που κατέθεσε στο Συνέδριο “Η Αριστερά και το Κυπριακό” (16/11/2024) Όταν το ΕΛΑΜ εμφανίστηκε στην Κύπρο υπήρχαν ήδη οι βασικές πολιτικές προϋποθέσεις που λειτουργούν σαν λίπασμα για την ακροδεξιά και τον φασισμό. Αυτές ήταν και… Continue reading Άνοδος της ακροδεξιάς, το Κυπριακό και η επίδραση του στη διεξαγωγή του αντιφασιστικού αγώνα

How near are we to the targeted federal solution aimed at solving the Cyprus problem?

This year, I would like to touch on why we are far from the targeted federal solution to the Cyprus problem. First, let's take a look at the history of the Turkish Cypriots' desire for a separate state.

As is known, the unitary constitution of the Republic of Cyprus, which was established in 1960, encountered some difficulties in implementation and after the 13-article amendment proposals announced by President Makarios on November 30, 1963, these proposals were rejected by Turkey before the Turkish Cypriot leadership on the grounds that they would only grant minority rights to the Turkish Cypriots and the intercommunal clashes began on December 21, 1963.

Dr. Küçük announced on December 30, 1963 that "the Constitution is dead" and that he no longer saw himself as Vice President and that he and the Turkish Cypriot ministers refused to attend government meetings. The Turkish leadership also began to establish parallel services in the regions under Turkish control. Turkish Cypriot civil servants stopped attending their duties.

In the French newspaper Le Monde on January 10, 1964, Vice President Dr.   Küçük told the reporter that “the 35th parallel would be the ideal line for the division of Cyprus, and he wanted the northern half of the island, including the ports of Kyrenia and Famagusta, to be given to the Turkish Cypriots. Dr. Küçük added: “We want to create a separate state. Mixed Greek Cypriot-Turkish Cypriot villages can no longer exist. My citizens live under the terror of their Greek Cypriot neighbours. The Turkish Cypriots are not a minority. They are a people with their own language, religion and traditions. We have as much right to this island as the Greek Cypriots.”

In the summer of 1964, President Makarios rejected the proposal presented by the US representative Acheson in Geneva, which was to annex the island to Greece on the condition that Turkey (NATO) would be given a military base on the Karpas Peninsula.

Prof. Nihat Erim, who participated in the negotiations on behalf of Turkey, wrote the following in his memoirs:

“General Turgut Sunalp explained the need for a region larger than the Karpas Peninsula in terms of military needs. Mr. Acheson and American officers accepted the Akanthou region line from the Boghaz to the north of the Gulf of Famagusta. The surface area of ​​Cyprus is 3572 square miles. With the accepted border, 300-350 square miles of this would be the region given to the Turks, that is, approximately 11% of the island... There would also be at least 5 Turkish canton regions. Thus, the Turks would have a say in 25-30% of the island.” (Cyprus within the scope of what I know and see, Ankara 1975, p.374)

The following very important words spoken by Prime Minister İsmet İnönü in the Turkish Grand National Assembly on September 8, 1964 clearly show what the Turkish side perceived from the very beginning about a new constitution to be made for Cyprus: “In order to be within the scope of the treaty, we started the discussion not with the official word of taksim (partition) but with the form of federation.”

INTERCOMMUNAL NEW CONSTITUTIONAL TALKS (1968-1974)

The new constitution to be created in the intercommunal talks that started in June 1968 was based on a “unitary state”. It is recorded that the Turkish Cypriot negotiator Rauf Denktaş made various concessions on constitutional issues and accepted the reduction of the 30% communal representation rate in the state to 20%. However, President Makarios refused to grant the Turkish Cypriots autonomy in their own regions, which they formed by gathering in certain areas of the island and corresponding to 3% of the island’s territory, in return for these concessions. Because he thought that this could lead to the partition of the island in the future.

The Greek Cypriot negotiator Glafkos Kleridis, who has covered these issues in detail in his memoirs, wrote that when discussing with Makarios on April 10, 1973 the inclusion of Article 185 of the 1960 Constitution, which banned both enosis and partition, in the new Constitution, Makarios said that he would not sign any constitution that excluded “enosis” again until Greece and Turkey accepted these prohibitions with a protocol. (Cyprus: My Deposition, Volume: 3, Lefkoşa 1990, p.270)

It is known that the intercommunal talks ended with Prime Minister Ecevit proposing a federal solution to the Cyprus problem after his meeting with Rauf Denktaş on April 2, 1974.

It is also recorded that during the NATO meeting in Lisbon on June 4-7, 1971, the Greek representative Christos Palamas and the Turkish representative Osman Olcay prepared a plan to get rid of the President of Cyprus Makarios and declare "double enosis". This plan was implemented through the double betrayal of July 15 and 20, 1974, and our island was divided into two regions.

EVALUATION OF THE ANNAN PLAN VOTE HELD IN THE NORTH AT THE END OF THE FEDERAL CONSTITUTION TALKS (1977-2017)

After the summit agreements in 1977 and 1979, it was decided to continue the inter-communal talks on the basis of a "federal state". This process, which went through various stages, ended on April 24, 2004, with the "Annan Plan", named after the UN Secretary General, being submitted to the approval of the parties.

This solution plan could not be implemented and was eliminated, because it was accepted by 64.91% on the Turkish side and rejected by 75.38% on the Greek side in referendums held in both regions of the island. In fact, this plan, supported by the EU and the US, did not touch the British bases in Cyprus, but foresaw the recognition of the separatist structure in the north. On the other hand, it was striking that the Turkish settlers, who had moved to the part of the island occupied by Turkey since 1974, in violation of the 1949 Geneva Convention, were allowed to vote in the referendum. The nearly 65% ​​positive vote rate in the referendum held north of the partition line was exaggerated and misinterpreted by both the Turkish Cypriot side and Turkey for many years. However, the results of a survey conducted by Kudret Akay, Director of the Cyprus Social Research Center (SOAR), among 960 people between June 4-11, 2003, were not promising us a reunification. They can be summarized as follows:

The views of voters in the north who voted “yes”:

1. 69.7% believed that their state would be recognized internationally and foresaw a positive course of events.

2. 67.3% supported EU membership.

3. 66.1% were in favour of separate sovereignty.

4. 58.5% believed that the land they were using would legally be owned by them.

5. 57.7% thought that the TRNC would be part of an internationally recognized state.

6. Those who considered a common state with the Greek Cypriots were 33.7% of those who voted “yes.”

7. Those who said “I said “yes” for the reunification of my homeland” were only 28.1%.

The views of the voters in the north who voted “no”:

1. 54.3% did not want to return the “land that was made a homeland”.

2. 44% did not want to join the EU without Turkey becoming a member.

3. 36.5% were against partnership with Greek Cypriots.

4. 29.2% believed that they would be negatively affected by new property relations.

5. 27.3% believed that they would be negatively affected by territorial adjustments.

6. 19.2% thought that they would not have a state of their own that would be recognized internationally. (Radikal newspaper, Istanbul, July 30, 2004)

As can be clearly seen from all these answers, the majority of the participants in the survey were motivated by nationalist feelings regarding “homeland”, “land” and “Turkey” and believed that the separatist “TRNC” statelet under the auspices of the Republic of Turkey would be recognized with EU membership.

THE POINT REACHED BY THE LAST ROUND OF TALKS

The Talat-Christophias talks, which began in September 2008, continued until 2013, when Eroğlu was elected president in 2010. Anastasiadis was elected in 2013, but the talks could only begin a year later, when the two leaders reached an agreement on February 11, 2014. Akıncı took over in 2015. He achieved significant rapprochement in the talks with Anastasiadis in Mont Pelerin in January 2017 and in Crans Montana in June 2017.

Despite the hundreds of pro-federation statements made in the past 50 years, it is known by political observers who have been following the events closely that the Turkish side, when talking about federation, actually wants the island and the Republic of Cyprus to be divided. In fact, Cyprus President Vasiliou spoke openly in a statement he gave to the BBC and said that the solution proposals of the Turkish Cypriot side were based on a different perception: “We are talking about a federation, but it is a federation for a single country. The Turkish Cypriot proposals want us to talk about two separate countries, two independent states. We cannot talk on this basis.” (Cyprus Mail, 5.3.1989)

The blockages in the intercommunal talks are due to this difference in understanding. The contradictions between what was said during Turkey’s military intervention in the summer of 1974 with the excuse of “restoring the constitutional order in Cyprus that had been disrupted” and what was done later are obvious. Moreover, contrary to the agreement signed by the three guarantor countries in 1960, the independence, sovereignty and territorial integrity of the Republic of Cyprus could not be protected and the 36% of the land in the north of the island has been subject to ethnic cleansing and military occupation for 50 years.

We should note that Rauf Denktaş officially mentioned the confederation for the first time in his Presidential Oath speech at the Cyprus Turkish Federated State Assembly on July 9, 1983. However, after that, whenever the Turkish side sat down for negotiations for a new federal constitution, it proved with all its behaviours and statements that it was not sincere. However, there are certain principles and concepts of international law that have been determined for years. Politics cannot be made without perceiving these. Different meanings cannot be attributed to them according to the interpretations of individuals. Federation cannot be interpreted instead of taksim, or federation cannot be interpreted instead of confederation.

FEDERALIST CANDIDATES IN THE PRESIDENTIAL ELECTIONS HELD ON BOTH SIDES OF THE TAKSIM LINE

As is known, on July 7, 2017, the negotiations were interrupted again in the Swiss town of Crans Montana. The federal constitution was almost finished and while the last "Security" chapter was being discussed, a disagreement arose and then the Turkish side moved away from the UN parameters and turned to the "two separate states" policy.

Of the candidates who participated in the first round of the presidential elections held in the occupied area on October 11, 2020 and who were in favour of resolving the Cyprus problem with a federal constitution, independent candidate Mustafa Akıncı received 35,053 votes (29.84%), while CTP candidate Tufan Erhürman received 24,008 votes (21.67%). Independent candidate Kudret Özersay, who resigned from the People's Party General Chairmanship, received 6,574 votes (5.74%).

A week later, in the second round held on October 18, 2020, Mustafa Akıncı, who ran as the sole candidate of the supporters of a federal solution, received 62,910 votes (48.31%). But the winner was Ersin Tatar, who defended the new policy of the occupying power Turkey, “two separate states”. The difference in votes between Tatar, who was elected with 67,322 votes (51.69%), and Akıncı, who lost the election, was only 4,412. A report was published by the supporters of a federal solution stated that Turkey interfered in these elections held in the occupied area. The rate of those who did not participate in the elections was 32.71%.

In the presidential elections held south of the division line on February 12, 2023, the votes received by the candidate of the supporters of a federal solution, Mavroyannis, were 189,335 (48.03%), but Christodoulides won the race with 204,867 votes (51.97%). Here, the difference between the winning and losing candidates was 15,532 votes, while the rate of those, who did not participate in the elections was 27.55%.

As can be seen from the figures, while the federalist votes on both sides reached 48%, unfortunately a common federal Cyprus front could not be established. Because there is no consensus among the federalists on both sides. Neither AKEL nor CTP has prepared a summary containing the issues on which convergence was reached in Crans Montana. The communities have not been enlightened on this issue.

WHAT IS THE PROPORTION OF TURKISH CYPRIOTS WHO ARE IN FAVOR OF THE FEDERAL UNION OF THE ISLAND?

According to the statement made by the Republic of Cyprus authorities for the elections held on June 9, 2024 for the Cypriot representatives to be sent to the European Parliament, the number of registered Turkish Cypriots over the age of 18 who are eligible to vote was 104,118. Of these, 103,281 resided in the occupied northern part of the island, while 837 resided in the southern part.

In the meantime, let us also recall that the number of Turkish Cypriots with a Republic of Cyprus ID is 110,734, and 83,950 of them have obtained a passport. (Fileleftheros, April 1, 2018)

The overall voter turnout in the European Parliament elections was 58.86% across the island. It is thought-provoking that only 5,676 out of 104,118 registered Turkish Cypriot voters (6.8% of the total number of voters) voted. The number of voters who came from the north occupied by Turkey was 5,523.

Then we need to ask: Why did the 62,910 Turkish Cypriot voters who voted for the federalist candidate Mustafa Akıncı in the north, who is in favour of the reunification of the island under a new federal constitution, refrain from participating in the EP elections? We have stated above that the CTP, which claims to be in favour of a federal solution, received 34,008 votes in the first round. This means that they are not sincerely in favour of a federal union either.

The sincerity of those in favour of a federal solution within the Greek Cypriot community can be assessed by the reluctance to establish a common political front with the Turkish Cypriot federalists.

Since April 23, 2003, when the division line between the Turkish Cypriot and Greek Cypriot communities was opened with some crossing points, the political forces that will fight for the federal union of all Cypriots have unfortunately not yet been organized within the framework of a common political program, and we are far from the targeted federal solution to the Cyprus problem.

(Read at the 6^th Annual Conference of the “Left and Cyprus Problem” Group, held at the Home for Cooperation in Nicosia on 16^th November 2024)

"No home for you here": What it means to be a Cypriot refugee in Britain - Collected by Di Watts (1977)

Articles regarding the experiences of Cypriot women in Britain. Published in Issue 4 (Series 2) of Women's Voice newspaper, in April of 1977.

It can be found by pressing here.

 

The Cypriot Problem is Not Exceptional - Cyprus Solidarity Committee of Boston (1979)

Letter written by the Cyprus Solidarity Committee of Boston and published in issue 19 (December Version, 1979) of the newspaper Socialist Worker (USA).

It can be located by pressing here.

Tophane Mescit’te bir taşbebek...

YENİDÜZEN… Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler... (2007)
Sevgül Uludağ

Tophane Mescit'te bir taşbebek...

Tophane Mescit'te taşbebek güzelliğinde bir çocuk yaşardı... Saçları sarı, gözleri maviydi... O kadar güzel, o kadar güzeldi ki, insanlar yolda annesini durdurup onu seyretmek isterdi...
Onu bütün reklamlara koyabilirdiniz – sabun reklamlarına, çikolata reklamlarına ya da bebek maması reklamlarına... Elbette bu taşbebek güzelliğindeki çocuk hiçbir reklama çıkmamıştı ama çıkmış olsaydı, insanların kalbini eritebilirdi...
Tıpkı Takuş'un, Sirvart'ın ve Artin'in kalbini erittiği gibi... Ya da onların annesi Öjen hanımın ve babaları Manuk'un yüzüne geniş, pırıl pırıl bir gülümseme yerleştirdiği gibi... Ermeni Bızdikyan ailesinin bu fertleri, komşuları tapu memuru Kemal Tatar beyle eşi Lamia hanımın taşbebek güzelliğindeki bebekleri İnci'yi çok severlerdi... Bu sevgi o kadar güçlüydü ki, ne savaşlar, ne kaç-göçler, ne sınırlar, ne barikatlar, hiçbir şey ama hiçbir şey onu yok edemeyecekti... Onlar komşuydular ve eski komşuluklar bir başkaydı, şimdiki gibi değildi... "Ev alma, komşu al" derlerdi eskiden çünkü komşularımız, tıpkı ailemiz gibiydi... Onlarla herşeyi paylaşırdık – iyi günleri ve kötü günleri, güzellikleri ve acı anları – herşeyde onları yanımızda bulurduk... Bir yakınımız öldüğünde, bir sıcak çorba yapıp getiren, bizi teselli eden onlar olurdu... Ya da bir düğün hazırlığında, bir mevlidde, bir bayram kutlamasında evlerindeki sandalyeleri taşıyan, yemeklerin pişirilmesine, ikramların yapılmasına yardım eden onlar olurdu...
Lamia hanımla Kemal beyin komşuları Öjen hanım da öyleydi... Öjen hanım, bu taşbebek güzelliğindeki çocuğu kollarına alıp sevmeyi, Manuk bey ona çikolata vermeyi severdi...
Taşbebek güzelliğindeki bu bebek, tam karşıda oturan bu Ermeni komşularına tıpkı kendi ailesi gibi yakındı... Manuk beye "Manuk dede", Öjen hanıma da "Bia" derdi... "Bia" sözcüğünün herhangi bir dilde, herhangi bir açıklaması yoktu... O yalnızca, bebek dilinde uydurulmuş bir sevgi sözcüğüydü: Tıpkı "Teyze" ya da "Nine" der gibi, sevecenlikle "Bia" derdi Öjen hanıma bu bebek ve Öjen hanım da buna bayılırdı!...
Sarı saçlı, mavi gözlü bu bebeğin adı İnci'ydi... İnci bebek, her akşam yatmak için mermer basamaklardan üst kata tırmandığında, tam karşıdaki evde, Manuk dedenin balkona oturmuş yemeğini yediğini görürdü...
Manuk dede, taşbebeğe seslenirdi:
"İnci yavrum... İyi uykular, tatlı rüyalar, güzel rüyalar..."
Manuk bey, her gece aynı sözcükleri, aynı şekilde tekrarlardı – o kadar ki aradan geçen onca yıla rağmen, taşbebek güzelliğindeki o bebek şimdilerde yetişkin bir kadın olsa da, o ses ve o sözcükler kulaklarından hiç gitmemiş... Her hatırladığında tüyleri diken diken oluyor... Üst katta sıralanmış yatak odalarına gitmek üzere evin dışından geçen o mermer basamakları tırmanışını, Manuk dedesinin karşıda oturuşunu, ona seslenişini, tıpkı bugünmüş gibi hatırlıyor...
Ve bu bebek birazcık büyüyüp ilkokul yaşına geldiğinde, Manuk dede her sabah erkenden kalkıp kapıyı çalar, ona yarım şilin harçlık verirdi...
1963 olayları çıktığında ve taşbebek güzelliğindeki bebek İnci, kızkardeşi Şazi, annesi Lamia hanım ve babası Kemal Tatar, Tophane Mescit'ten apar topar kaçıp Arabahmet'te bir eve taşındıklarında, Bızdikyan ailesi onları hiç unutmadı... Özellikle de Manuk dede...
Manuk dede, küçük İnci'nin çikolatayı çok sevdiğini bilirdi... Bu yüzden Ermu Caddesi'ne yakın bir noktada, Yediler civarındaki bir mevziye gider, oradaki mücahitleri bulur, onlara paket paket çikolata verirdi, küçük İnci'ye götürmeleri için... Mücahitler de aynen öyle yapardı: Arabahmet'te küçük İnci'nin yaşadığı eve giderler, kapıyı çalarlar ve kutu kutu çikolatayı ona verirlerdi: Manuk dededen küçük, tatlı bir armağan olarak...
Ama bu ilişki burada bitmedi... Taşbebek güzelliğindeki o çocuk büyüdü, ilkokulu bitirdi, liseye gitti, evlendi... Çalışan bir kadın oldu, kendi bebeği oldu... Takuş ablası barikatlar kapalı da olsa, arada bir onunla haberleşmenin bir yolunu buldu çünkü Takuş ablası British Council'da çalışıyordu ve British Council'ın kuzeyde de, güneyde de ofisleri vardı...
Ama macera burada bitmiyordu – 2003'te barikatlar açıldığında, ilk arayan onlar oldu:
"Ne zaman buluşuyoruz?..."
Bu eski komşuluk ve sevgi bağı o kadar güçlüydü ki, sanki 1963'te Tophane Mescit'ten hiç ayrılmamışlar, hep komşuluk etmişler, sanki 1974'te memleket bölünmemiş, sanki dikenli teller, kum torbaları, mevziler olmaksızın hep geçip gitmişler ve görüşmüşler gibi, dostluklarına öylece devam ettiler... Sevginin ve dostluk hiçbir sınır tanımıyordu – bu öyle bir mayaydı ki, hiç kimse bunu onların elinden alamamıştı... Tıpkı röportajımızda Takuş hanımın sözcükleri gibi...
Takuş hanım, "Herşeyinizi elinizden alabilirler..." demişti bana... "Herşeyinizi!... Ama hatıralarınızı ve sevginizi hiç kimse yok edemez..."
Şimdi her hafta birbirlerine gidip geliyorlar, Tophane Mescit'ten kalan dostluğu paylaşmayı sürdürüyorlar, birbirlerini gördüklerinde gözlerinin içi gülüyor, o kadar güçlü bir bağ ki bu, gördüğünüz zaman etkileniyorsunuz...
İnci Tatar yani İnci Tüccaroğlu, bir gün beni arıyor:
"Ermeni bir arkadaşım beni aradı, 'Çabuk televizyonu aç! Sigma'da gazeteci bir kadın konuşur! Onu tanıyor musun?' dedi. Açtık, baktık sen! Seninle tanışmak ister!"
"Çok iyi olur! Tam da ben, Kıbrıslı Ermeniler'in öyküsünü araştırırken!... Ne şans!..."
Bir ikindi vakti, İnci Tüccaroğlu ve eşi Dr. Yüksel Tüccaroğlu'yla Kermiya barikatından güneye geçiyoruz, barikata çok yakın oturan Takuş hanımın evine gidiyoruz...
Pırıl pırıl bir gülümsemeyle karşılıyor bizi... Dr. Yüksel Tüccaroğlu, yanında tansiyon aletini de götürmüş, Takuş'un eşinin tansiyonunu ölçüyor...
"Ben da isterim!"
"Olur!..."
Benim tansiyonumu da ölçüyor Yüksel bey... 13'e 8...
"Ama bu çok yüksek!" diyorum...
"Yook... Gayet normal..."
"Bilmem ki, bizim ailede tansiyon her zaman düşüktür..."
Takuş hanım çok güzel Türkçe konuşuyor... Elbette annesi Öjen hanımdan öğrenmiş Türkçesi'ni... Biz röportaj yaparken, torunu geliyor...
"Tam da senden bahsediyorduk!..."
Az sonra torunu neler konuştuğumuzu İngilizce olarak bize aktarıyor!
Türkçe'yi anlıyor! Üstelik kimse ona Türkçe öğretmemiş!
Dün, İnci eski bir albümle geliyor bana... İçinde çok eski fotoğraflar... Girne Limanı'nda ablası Şazi'yle çekilmiş bir fotoğraf: 1962 ya da 63'te çekilmiş olmalı... Öjen hanımın kucağında o taşbebek güzelliğindeki İnci... Küçük bir kızken, Ermeni komşu çocukları Karlo ve Bedo'yla çekilmiş fotoğraflar... Bedo'yla bahçede duruyor – Bedo artık hayatta değilmiş...
Yine Takuş'la ve Sirvart'la çekilmiş siyah-beyaz, eski fotoğraflar... Bir de Takuş'un nişan töreninden bir fotoğraf – bu fotoğrafta, İnci'nin "Manuk dede" dediği, ona paket paket çikolata gönderen Manuk beyi görüyoruz...
Takuş Bızdikyan ve İnci Tüccaroğlu'yla röportajımızı yarın yayımlamaya başlıyoruz...

*** Takuş Bızdikyan Viktorya Sokağı ve Tophane Mescit'ten anılarını anlatıyor...

"İnci o kadar güzel bir bebekti ki vitrine koysan kukla zannederdin!..."

Takuş Bızdikyan'la Kermiya bölgesindeki evinde sohbet ediyoruz. Bize Viktorya Sokağı ve Tophane Mescit'ten anılarını anlatıyor... İnci Tüccaroğlu'yla birlikte gittiğimiz Takuş hanımın evinde yaptığımız röportaj şöyle:

SORU: Takuş Hanım.... Asıl adınız Takuhi... "Takuş" aile içinde kullanılan bir kısaltma mıdır?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Kısaltmadır, başka kullanan var mı onu? Bazıları öyle der...

SORU: Kaç yaşındasınız?
TAKUHİ BIZDİKYAN: 64...

SORU: Maşallah, buralarda kimse yaşını göstermiyor!.. Annenizin adı neydi?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Öjen Bızdikyan... Babamın da Manuk Bızdikyan... İkisi da Adana'dan... Annem 7 yaşında geldi buraya, babam 18 yaşında...

SORU: 1920'de mi? Yoksa 1915'te mi?
TAKUHİ BIZDİKYAN: 1915'te...

SORU: Yani direk Kıbrıs'a mı geldilerdi? Yoksa Suriye'ye falan mı gittilerdi önce?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Yok yok, direk Kıbrıs'a geldiydiler...

SORU: Neydi yani? Bir bağları mı vardı Kıbrıs'la?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Yok çünkü artık yaşayamazlardı Türkiye'de, öyle ki bir yere gitmeliydiler. Kıbrıs'a geldiler. Annemgil Larnaka, babam da Lefkoşa'ya. Sonra annem büyüdüğünde Larnaka'dan Lefkoşa'ya geldi, evlendiler.

SORU: Babanız ne iş yapardı?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Şakaryan'ın yanında tezgahtardı.

SORU: Şakaryan dediğiniz?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Şakaryan bir Ermeni adamdı, kendi çok zengin. Buzdolabı falan getirirdi, gübre getirirdi. Onun yanında işlerdi kendisi.

SORU: Siz nerede doğdunuz?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Lefkoşa...

SORU: Hangi mahallede otururdunuz?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Viktorya Sokağı'na yakın, yani mahkemelerden gelirsen ve Viktorya'ya gitmek üzere dönersen, orada.
İNCİ TÜCCAROĞLU: Selen Otopark'ın karşısı... Tam karşısı... Eski TKP binasına gitmeden önce...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Şimdi orayı yıkmışlar. Orada doğdum ben, orada yaşadım...

SORU: Bu sözünü ettiğiniz sokak, Mahmut Paşa Sokağı'dır... O zamanki adı neydi? Gene Viktorya Sokağı'nın devamı mıydı?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Hiç hatırlamam çünkü belki 7 ya da 8 yaşındaydım, çıktık oradan ve Tophane Mescit'e gittik.

SORU: Tophane Mescit tam olarak neresidir? Tarif edebilir misiniz bana?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Tophane Mescit, Baf Kapısı'nın arka tarafı, St. Joseph Okulu'nun arka tarafı... Şimdi "No-man's land..." Tophane Mescit, sokağın adıdır zaten...

SORU: Tophane Mescit'ten Manuk Mangalciyan da bahsetti, hatta Lütfi diye bir bey yaşarmış orada, kızları varmış...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Ha, bizim komşuydu Lütfi, neydi, kızları vardı, Destine? Yani sokağın ismiydi Tophane Mescit.

SORU: Sizin çocukluğunuz nasıl geçti?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Çok güzel geçti zannederim!... Şimdiki çocukların çocukluklarına kıyasla, bizimki çok güzeldi.

SORU: Kaç kardeştiniz?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Üç... Bir tane büyük kızkardeşim trafik kazasında öldü, Sirvart... Kardeşim de Artin Bızdikyan. O da senelerce İngiltere'deydi, şimdi Kıbrıs'tadır. Ve hep Viktorya Sokağı'nı, Arabahmet'i çok iyi hatırlarım, çocukluk anılarım oralardadır çünkü halam, teyzelerim oralarda yaşarlardı ve bizim ilkokul da oradaydı. Ermeni Kilisesi'nin içindeydi ilkokul ve 12 yaşına kadar oraya gittik – onun için çok severim oraları, çocukluğum oralarda geçti çünkü. Ne vakit ki kapılar açıldı, İnci'den istedim ki beni götürsün, orayı göreyim. Benim çocukluğumdan aklımda, Viktorya Sokağı, çok uzun ve çok geniş zannederdim... Oraya gidince dedim "Ne biçim? Buydu yoksa küçüldü?" dedim!

SORU: Anneniz Öjen hanım, İnci'yi çok severdi... Komşuydunuz yani...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Komşuyduk... Tophane Mescit'te komşuyduk. Ve İnciler orada yaşarlardı, orada doğdu İnci. Ben o vakit 13-14 yaşındaydım İnci doğduğunda, öyle kukla gibi kendini severdik. Çok güzel bir bebekti. Vitrine koysan kukla (bebek) zannederdin! O kadar güzel... Ve hemen gider alır, eve getirirdim İnci'yi, kendine Ermenice şarkılar söylerdim, kendi da bellediydi ve benimle beraber söylerdi. Annem da çok severdi, şimdi sevmesin, babam da, annem da. Ve sonra 63'te 6 yaşındaydı zannederim İnci, 63'te bu şeyler oldu, gittiler. Ondan sonra bazı bazı görüşür idik ama yok öyle çok çok... Sonra 74'ten sonra artık hiç görüşemedik. Ve annem her vakit söylerdi ki 63'ten sonra ne kadar da nerede yaşasak, kendiler gibi komşu yoktu ki kahve içsin beraber... Öyle sanki seneler da geçti, birbirimizi hiç unutmadık... İnci'nin annesinin adı Lami, Satı da kızkardeşi. O da orada otururdu. Satı hanım, Lamia hanımın kızkardeşiydi. Lamia ama Lami derdik. Bu evde ki otururlardı, teyzesi de oradaydı iki kızlarıyla beraber. Onun kızları daha büyüktü ve beraber mektebe giderdik yürüyerek, Amerikan Akademi'ye giderdik. Her sabah giderdik ve gelirdik yürüyerek.

SORU: Amerikan Akademi neredeydi?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Genel hastanenin bu tarafındaydı Amerikan Akademi. Evvel, benim doğduğum Mahmut Paşa'daydı Amerikan Akademi. Sonra oradan çıktılar, buraya geldilerdi. Amerikan Akademi'ye orada giderdik.

SORU: Babanız Şakaryan'daydı, anneniz hep evde miydi?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evdeydi...

SORU: Peki Türkçe'yi nasıl alıştıydınız? Kimden alıştınız?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Benim büyükannem hiç Ermenice bilmezdi, o da Adana'dan...

SORU: Adı neydi?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Lusaper... Ve yalnız Türkçe konuşurdu. Kendisiyle Türkçe konuşurduk. Annem da evin içinde, bazı babamla Türkçe konuşurlardı, ondan alıştım ben Türkçe'yi. Sonra komşularımız mahallede...

SORU: Deden var mıydı?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Yok... Annemin babası burada öldü, Kıbrıs'ta öldü. Hasta oldu 38 yaşındaymış, öldü. Babamın babasını tanımadım. Babamın annesini tanıdım, benim ismim da nenemin ismi. Ama babam geldilersa Kıbrıs'a, babası yoktu. Onu tanımadım.

SORU: Sonra siz ne yaptınız?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Amerikan Akademi'ye gittim, bitirdim. Başladım işlemeye, evlendim, evlatlarım oldu.

SORU: Ne iş yapardınız?
TAKUHİ BIZDİKYAN: İlk bulduğum iş Cyprus Mail'deydi. Orada işledim. Birinci işimdi ve çok çok iyiydi ustam. Adam öldü gitti ama sanki şimdiye kadar hatırlarım ne iyi adamdı. Ondan sonra durdum işten çünkü birinci evladımı bekliyordum ve rahatsız oluyordum. Ondan sonra İngiliz Elçiliği'nde iş buldum, orada işlerim, 37 senedir orada çalışıyorum ve Şubat'ta artık biter o da! Yetişir o da!

SORU: Kaç çocuğunuz var?
TAKUHİ BIZDİKYAN: İki kız... Lara ve Garcia. Ermeni ismi değil, ne da Rum ismi, öyle... Lara'yı, Dr. Jivago filmini gördüydüm, çok sevdiydim, ondan koydum. Garcia'yı da öyle...

SORU: Bir Rum'la evlendiniz... O dönem siz evlendiğinizde yaygın mıydı Ermeniler'in Rumlar'la evlenmesi?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Yok... Çok azdı. Daha çok kendi içlerinde o vakit evlenirlerdi... 41 sene oldu...

SORU: Herhangi bir tepki geldi miydi size?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Benim babam ve annem hiç tepki göstermedi. Benim babam yalnız "Bak" dedi, "kendi Rum'dur, sonra istemem çocuklarını Rum gibi büyütsün, istemem problem çıkarasın..."
Kendi babasının tarafından vardı, istemezdi, çünkü oğlu bir Rum kızla evlensin ki evi var, tarlası var, böyle şeyler... Evvel öyleydi...

SORU: Çünkü Rumlar'da kız getirir evi cehiz olarak...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Öyledir. Bizim da eski zamanda – şimdi öyle değildir – hep erkek yapardı.

SORU: Ve kız sadece gelirdi...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evet... Çünkü onun yani erkeğin annesiyle yaşarlardı... Aman iyi da öyle şeyler yoktur şimdi!

SORU: Nuritsa hanım anlattı bana bir sürü hikaye, neler çekmiş...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Annem da çok çekmiş...

SORU: Mesela Nuritsa hanımın kocasının kızkardeşleri evde iş yapmazmış, erkeklerin karıları iş yaparmış...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Öyle... Benim annem da evlendiğinde, babamın annesi evde yaşardı. Der ki, "Kocamın annesi çok karışmazdı ne yaptığıma, görümcelerim gelirdi, onlar bırakırsa annemin evine gidebilirdim, onlar hayır derse gidemezdim annemi göreyim..." Öyle...

SORU: Evinizin duvarındaki bu yağlıboya resimleri Ermenistan'dan aldığınızı söylediniz. Dediniz ki bir zamanlar kadınların konuşması yasaktı, çok eskilerde... Hatta kocalarına bile konuşamazlardı ve kaynanalarına söylerlerdi bir şey isterlerse kocalarından... Onun için bu resimlerde kadınların ağızları örtülüdür. Bundan biraz bahseder misiniz?
TAKUHİ BIZDİKYAN: İlk defa bu sene gittim ben Ermenistan'a, hep benim arzumdu gideyim göreyim, nasıl bir yerdir ve müzeleri gezerken böyle tablolar vardı, rehber anlatıyordu. O vakit dedik ki "Niçin ağızları kapalıdır kadınların?" Dedi ki "Çok evvel, gelinler konuşamazlardı, konuşmayacaklardı hiç. Kocasıyla da konuşmayacak, bir şey söylemek isterse kaynanasına söyleyecek, o diyecek kocasına. Sanki o kontrol yapardı evi..." Ben da "Enteresan" dedim.
Kocam dedi ki bize bunları anlatan kadına, "Bu geleneğin şimdi olmaması ne kötü!" dedi!...

SORU: İşlerine gelirdi olsaydı!...
TAKUHİ BIZDİKYAN: İşlerine gelirdi evet!
Başka bir yere gittik, bir resim sergisi vardı, satıyorlardı, "Aman! Bunu alayım" dedim.

SORU: 1955'lerden başlayarak Kıbrıslıtürkler'le Kıbrıslırumlar arasında sürtüşmeler başladı, sonra da 1963 yaşandı. Sizin aile veya çevreniz veya tanıdığınız Ermeni insanlar, bunu nasıl yaşadı?
TAKUHİ BIZDİKYAN: E bak, belki ben bilmem öbür Ermeniler ne düşünürdü ama benim ailem, derlerdi ki "Şimdi gene başlayacaklar? Hade buradan da kalk, başka yere git?..." O problemler vardı... Ama öyle olmadı sanki... Evet, epeyi Ermeniler o taraftan (Türk tarafından) bu tarafa (Rum tarafına) geldiler ama memleketi bırak da başka yere git, olmadı... Korktular elbet çünkü bakan burada başka kavgalar da olursa, istemeyerek sen de karışabilin içine... Bilirim? İyi gözle görmediler sanki... Ne da 55'i... Çünkü Ermeniler buraya geldiğinde İngiliz vardı, değil? Daha güvenliydi... Sonra bu kavgalar gene başladı.
Bak ama Kıbrıslıtürklerle Kıbrıslırumlar ya da orada kalan bazı Ermeniler arasında ne yaşandıysa – mesela okulumuzu, kilisemizi kaybettik – İnci'ye yönelik duygularımız hiç değişmedi. Asla değişemez zaten...

SORU: 2003'te barikatlar açıldığında, anneniz hayatta mıydı?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Hayır, değildi... Öldüydü... Göremedi o, İnci'yi göremedi...

SORU: Ne yaptınız açılınca barikatlar?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Açılınca birinci şey, İnci'yle birbirimizi görmeye gittik!
İNCİ TÜCCAROĞLU: Barikatların açıldığı gün, sabah 08.30'da telefonla aradı!
TAKUHİ BIZDİKYAN: Bilirdim telefonunu çünkü bizim o tarafta British Council'ın bir ofisi vardır, onlar aracılığıyla bulduydum... İşte odur dediğim, belki seneler geçti, insanlar bir şeyler kaybetti etti – biz bir şey kaybetmedik ama, ben İnci için ne hissedersem, o kaybolmadı...
İnsanlar elinizden herşeyinizi alabilirler ancak duygularınızı elinizden alamazlar. Hatıralarınızı, duygularınızı hiç kimse elinizden alamaz...
Ben İnci'ye ya da onun eşi Yüksel'e konuştuğumda, dostlarımla konuşurum. Onların Türk olup olmaması farketmez çünkü arkadaşlarımdır onlar benim, o İnci'dir...

SORU: Öyle olması gerekir... Öyle olabilirsa, barış olur zaten...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evet...
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU (İnci Tüccaroğlu'nun eşi): Aynı görüşte olduğumuz için zaten, bu kadar dost ve samimi olabildik...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Böyle şeyler konuştuğumda, duygusallaşırım...

SORU: Bu da insanlığını yansıtır... Peki İnci, sen nasıl hatırlan tüm bunları?
İNCİ TÜCCAROĞLU: Ayrıldığımızda altı yaşındaydım. Neyi hatırlarım o günlerden? Belki diğerlerine karşı birazcık ayıp olacak ama Rum komşularımızı pek hatırlamam, belki küçüktüm da onun için. Ermeni komşularımızı hatırlarım, çoğuyla da görüşürüz ama benim için, benim ailem için Takuş, annesi, babası, onların yeri bir başkadır. Aradan 40 sene geçti, sınırlar açıldı ama ilk görüştüğümüz günde, benim da, Takuş'un da aynı şekilde, sanki bir gün önce zaten beraberdik da, bir gün sonra tekrar bir araya geldik gibiydik ikimiz da. Yani böyle bir sevgi... Çünkü çocukluktan gelişen, başlayan, yıllar hiçbir şeyi değiştirmedi, hiçbir şeyi kaybettirmedi bize, ne olursa olsun...

SORU: Peki yıllar içinde birbirinizi bulmaya çalıştı mıydınız, sınırlar kapalı olmasına rağmen? Veya bir şekilde haberleşmeye çalıştı mıydınız?
İNCİ TÜCCAROĞLU: Çok çok seyrek... Takuş'un çalıştığı yer itibarıyla, bizim tarafta da İngiliz elçiliği vardır ya, irtibatlıydılar. Takuş devamlı bizi sorardı... Nasılız, herşey tamam mı... Evlendik, çoluk çocuğumuz oldu falan... Ve o çalışanlar vasıtasıyla haberleşirdik. Veya arada görevli olarak çok seyrek da olsa, öyle beş dakikacık gidip gördüğümüz da oldu – belki bir defa veya iki defa bu süreçte, o kadar...
Neyi hatırlarım? Ben Takuş'un annesine "Bia" derdim.

SORU: Ne demektir?
İNCİ TÜCCAROĞLU: Hiçbir manası yok! Küçükken ben ona "Bia" dedim!

SORU: Bebek dili!
İNCİ TÜCCAROĞLU: Evet! "Bia" dedim. Bugün keşke burada olsaydı, gene "Bia" diyecektim! O, benim için "Bia"dır! Takuş'un babasına da "Dede" derdim!
Mesela benim o çocuk yaşta hiç unutamadığım bir şey var: Okula giderken ben, hergün sabah, okula gitmeden ben, bizim eve gelirdi, kapıyı çalardı ve bana yarım şilin harçlık verirdi!
Ben çikolatayı çok severdim... Hadiseler oldu, öbür tarafa gittik... Yaşı kaç? İleri yaşlarda adam, 70'lerinde o zamanlar... Bayağı yaşlıydı... Ben çikolatayı çok severdim ve gelirdi, Yediler'de mücahitlere çikolata verirdi, gelirler, benim kapımı çalarlar, bana çikolata getirirlerdi... Bunlar unutulacak şeyler değil.
Annesinin, "Bia"mın çiğköftesini unutmam! Onda gördüm, onda sevdim zaten çiğköfteyi! Kısır, aynı şekilde, lahmacun, kıymalı köfte...

SORU: Yani tüm bunlar Ermeni yemekleri miydi?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Kıymalı köfte kaynanmış...
İNCİ TÜCCAROĞLU: Limonla yersiniz ondan sonra...
TAKUHİ BIZDİKYAN: O bulgurla yapılır, içine kavrulmuş kıyma-soğan koyarlar, kapatırlar ve haşlarlar... Kavrulmuş değil...
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Bulgur köftesi gibi ama yuvarlak... Anadolu'da yaparlar aynısından, ben televizyonda izledim...

SORU: Demek ki evde gene Adana yemekleri yapılırdı!
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evet... Ve annem-babam, büyükannem çok gurur duyarlardı Adanlı olmaktan...

SORU: Adana'ya hiç gittiniz mi?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Yok... Bilmem istersam gideyim çünkü kendiler gidemedi, ben ne gideyim?

SORU: Peki Ermenistan'a gittiğinizde ne hissettiniz? Çok farklı geldi miydi size?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Bak Ermenistan'a çoktan isterdim gideyim ama komünist rejim olduğu sürece istemezdim gideyim. Her zaman gitmek isterdim çünkü orasına "anavatan" derdik – evet, annem-babam oradan değildi ama... Başka bir duygu... Mesela kocama şunu diyordum: Ben ömrümde hiç o kadar çok Ermeni'yle bir yerde olmamışım!

SORU: O, tuhaf mı geldiydi size?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evet ve gittim ve sevdim sanki... İsterim gene gideyim. Öyle çekiyor, çekici bir şey var. Benim orada ne hısımım, ne arkadaşım var, hiçbirini bilmem orada. Ama güzeldir, sevdim...

SORU: Ermeniceleri farklı mıdır onların?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Biraz farklıdır ama dinleye dinleye, bir CD getirdim beraber, şarkılar, anlıyon ne demek isterler. Biraz farklıdır Ermeniceleri evet, bizim gibi değil.

SORU: Yüksel Bey, sinemacılar Ermeniler'di dediydiniz bana...
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Yalnız televizyondan izledim bunları... Sinemacılar, fırıncılar, fotoğrafçılar, bunlar hep Ermeni'ydi...

SORU: Kuyumcular, saatçiler... Zanaatkardılar...
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Evet... Zamanla Türkler yanlarında yetişti ve onlar ayrıldıktan sonra, onların yerini Türkler aldı Türk tarafında.

SORU: Siz Baflısınız, Kasabalı... Orada var mıydı Ermeniler?
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Vardı ya, komşularımız vardı...

SORU: Kimi hatırlarsınız mesela?
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Mesela Podromos diye şişman birini hatırlarım, onun iki kızı vardı: Arus ve Jinef... Bunları hatırlarım...

SORU: Karışır mıydınız?
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Selamlaşırdık, aşırı birşeyimiz yoktu. Daha çok Rumlar'la hukuğumuz vardı bizim...

SORU: Demek ki azdılar Baf'ta... Çünkü esas galiba Larnaka ve Lefkoşa'dadırlar...
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Evet...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evet, esas Larnaka ve Lefkoşa'daydılar. Larnaka daha çok çünkü deniz kenarıdır ve oraya geldilerdi vapurlarla... İsteyen orada kaldı, istemeyen Lefkoşa'ya geldi. Biraz Mağusa'da vardı, biraz Limasol'da, Baf'ta da bir-iki aile yalnız...
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Baf'ta benim hatırladığım, üç aile, bizim sokaktaydı...
TAKUHİ BIZDİKYAN: O kadar, daha çok yoktu...

SORU: 1915-20'den sonra Ermeniler Kıbrıs'a gelmeden önce, Kıbrıs'ta gene bir miktar Ermeni vardı ama...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Vardı, evet... Onlar nereden geldilerdi ve buradaydılar, bilmiyorum... Zannedersem Uzunyanlar onlardandı, Melikyan vardır mesela – ama nereden geldiler ve buradaydılar, bilmiyorum...
Şimdi gene azaldı Ermeniler Kıbrıs'ta çünkü çokları gitti İngiltere'ye, Avustralya, Amerika gibi yerlere – 55'ten sonra hadiseler başlayınca, çokları bıraktılar, gittiler...

SORU: Demek ki çatışmadan çekindiler...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evet...

SORU: Puzant Nacaryan "Sen zannetme ki tek bir Ermeni tipi var... Çok çeşitlidirler" dedi bana... "Ve yemekleri da ona göre, çok çeşitlidir" dedi...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evet... Çeşit çeşit... Adana'dan, İzmir'den, Urfa'dan... Türkiye'nin farklı bölgelerindendir Kıbrıs'taki Ermeniler... Mesela bir arkadaşım var, Aynur, Gaziantep'tendir onlar... Halamın birisinin kocası Antepli'ydi – onların kendi yemekleri var... Ama şimdi genç kuşak, daha çok "fast food" takılır...

SORU: Peki Türkçenizi nasıl oldu da unutmadınız?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Evde Türkçe konuşulurdu, öyle alıştım. Annemle de bazan Türkçe konuşurduk... Küçüklükten beri bellediğim için unutmam – bazan unutuyorum ama yok o kadar çok...

SORU: Ermeniler Kıbrıslıtürkler'den ayrıldıktan sonra, mesela Rumlar'la nasıldı ilişkileri?
TAKUHİ BIZDİKYAN: İyiydi... Annem mesela o kadar Rumca bilmezdi ama komşularla gene iyi geçinirdi... İyiydi ilişkileri gene... İyi da olmasa, ister istemez olacaktı çünkü başka şey yok...
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Benim gördüğüm şey, Ermeniler bizi çok aileyle tanıştırdı ve çok samimi olduk. Öyle çok canayakın insanlardır, birdenbire kaynaşırlar, yani hem Türkler'le, hem Rumlar'la... Ve ikisine da, Rumlar'a olduğu kadar, Türkler'e da yakınlık gösterirler. Uzak durmazlar, sanki da öyle kendilerinden biriymişsin gibi hareket ederler...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Elbette tüm toplumlarda olduğu gibi, istisnalar da vardır. Bazı fanatikler olur her toplumda... Ermeniler'de de var, Rumlar'da da var, Türkler'de da var herhalde... Ancak bir bütün olarak, Ermeniler, Türkler'le de, Rumlar'la da dostturlar – buna rağmen, tüm toplumlarda olduğu gibi, istisnalar da vardır...

SORU: Ben şunu gördüm ama: Kıbrıslı Ermeniler'de farklı, daha pozitif, daha açık, daha ferah bir enerji buldum ben... Yani mesela ben o enerjiyi, Kıbrıslırumlar'da çok ender bulurum. Çünkü belki sayılarla ilgili birşeydir bu... Rumlar belki sayıca üstün oldukları için, belki o kadar da ırgalamazlar o vardı, bu vardı diye... Bence buradaki Ermeniler, diasporadaki Ermeniler'den da farklıdır çünkü azınlık oldukları için hayatta kalmak amacıyla, bazı yeteneklerini geliştirdiler zaman içinde... Bunu hissettim ben...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Ben da sana bunu söyleyecektim...

SORU: Çünkü çok pozitiftirler, çok açıktırlar ama oraya ulaşmak için çok acı çekmiş olmaları lazım... Çok acı çekmiş olan insanlarda bulunur bu tür bir enerji... Öbür türlüsü, bakar da görmez mesela veya sallamaz...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Hayatta kalmak zorundaydılar... Buraya geldiklerinde parasızdılar, hiçbirşeyleri yoktu – öyle pozitif olmasalardı, kaybolacaklardı. Pozitif oldular, bir arada kaldılar, böyle hayatta kaldılar...

SORU: Şimdi sizin evde hangi diller konuşulur?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Ermenice, Türkçe, Rumca!

SORU: Siz çocuklarınıza Türkçe alıştırmaya çalıştınız mı?
TAKUHİ BIZDİKYAN: Anlarlar... Annemle konuştuğum vakit anlarlar ama öyle çok iyi konuşamazlar, praktis yok... Büyük kızım orta derecede bilir yani... Ama benim gibi bilmezler. Çünkü ben annemle bir şey konuşmak istersaydım ki çocuklar anlamasın, Türkçe konuşurdum! Şimdi da, torunlarım anlamasın diye kendilerine Türkçe söylerim... Anlarlar ama iyi konuşamazlar...
DR. YÜKSEL TÜCCAROĞLU: Ama Türkçe öğrenmeye de çalışırlar...
TAKUHİ BIZDİKYAN: Torunum Fiona'nın bir arkadaşı var, adı Şanel... Bir gece burada kaldı... Şanel, Kıbrıslıtürk – annesi İngiliz galiba, babası Kıbrıslıtürk. Bak, Fiona ne diyor... Çünkü çocuklar doğdular, hiç Türk görmediler, televizyondan dinlerler ve zannederler ki Türkler bir şey yapacak! Bana Fiona diyor ki, "Yaya (nene), bilin? Şanel Türk'tür ama çok iyidir!"
Dedim, "E niçin? İnci ablanı görmüyon?! Bir zararını mı gördün Türkler'in?"
"E ama ben istiyorum ki Şanel benim arkadaşım olsun" diyor.
"Olsun arkadaşın" dedim, "niçin olmasın?" Fiona 12 yaşındadır...

28.11.2007 – YENİDÜZEN – Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler... Sevgül Uludağ

IN ENGLISH, TURKISH AND GREEK... The Bi-communal association of relatives of the missing and victims of war 1963-1974 “Together We Can” organises events

PRESS STATEMENT

The Bi-communal association of relatives of the missing and victims of war 1963-1974 "Together We Can" organises events

It is the first week of November and as we had announced last July at a press conference, we would be dedicating the first week of every November to the Missing and other Victims of intercommunal conflict and war. In remembrance of the Victims from both sides and in taking active measures to inform society on both sides about the crimes committed against innocent victims by both sides, we would each year organize events, review our work and plan our activities in the weeks and months that will follow.
The actual work of finding burial sites and identifying remains of missing persons is at a very critical juncture. The number of new finds and number of remains identified are declining and we need to look into the reasons for this decline. We, as families of the Missing, cannot accept any notion of easing our efforts without tracing the fate of all the Missing. For our part we need to intensify our common efforts to source information and encourage people to come forward with evidence. We consider the input of common people from both sides in this process as fundamental and for this reason we honour people who help find places of burial. We have done so in the past and we are planning to organize such an event in the coming months.
We take this opportunity to welcome to Cyprus the new Third Member of the Cyprus Missing Persons committee Mr Pierre Gentile. We have arranged to meet with him, to brief him on our work and discuss ways on how to improve our working relationship with a view to achieving positive results.
In our efforts to work with relatives of the missing as well as to inform society at large of crimes committed by both sides, we are working together with other organisations in organising events that promote these goals:
1. Under the theme of the "Importance of our pain and our hope in building a future together…" we are co-organising with the club of Assia "Omonoia" an event on the 26th November, 2024 at Strovolos Municipality. Through sharing the experience of "Together We Can!" we will be talking about connecting our struggle for the Missing with reconciliation. In search for hope for humanity in Cyprus we will be presenting stories of T/C and G/C who saved lives in 1963-1974.
2. Commemorating the victims of war crimes by both sides, we will be visiting places of burial aiming at bringing society face to face with the realities of our violent past and opening the path to reconciliation. We are in process of consultation with other organisations. Details will be provided in due course.
3. The work of artists in this process is fundamental. We have worked with artists in the past and are currently collaborating with a bi-communal group of artists working on the theme `From Pain to Hope`, reflecting not only the pain of missing persons and victims of war but also reflecting on hope for building a common future together. We have been invited by AKEL rapprochement bureau to collaborate in this process targeting to organise an exhibition to take place in January in Nicosia. It is being planned that the exhibition shall travel to other towns in Cyprus within the next year.
4. The issue of creating a common monument for the victims of conflict and war from all communities of Cyprus continues to evolve. It being a very sensitive matter merits careful consideration and we are therefore proceeding in careful steps.
5. A series of other initiatives involving various sections of society are in process of being developed with details to be provided as and when available
The realities surrounding the crimes committed by both sides lie in the heart of the Cyprus problem. Understanding and acknowledging that the pain of all the missing persons is common, that it has no ethnicity or boundaries, is the foundation for building a common peaceful future on this land.

Together We Can
11th November, 2024

Müge Beidoğlu (Tel. 00 90 5428543820)
Christos Efthymiou (Tel. 00 357 99 439185)


BASIN BİLDİRİSİ

*** İki toplumlu kayıp yakınları ve savaş mağdurları örgütü "Birlikte Başarabiliriz" etkinlikler düzenliyor…

"Bu adada ortak bir barışçıl gelecek kurmanın temelinde, kayıp şahıslarla ilgili acıların ortak olduğunu, etnisite ve sınır tanımadığını kabul etmek yatıyor…"

İki toplumlu kayıp yakınları ve savaş mağdurları örgütü "Birlikte Başarabiliriz", her yıl Kasım ayının ilk haftasının "Kayıplar ve iki toplumlu çatışmalar ile savaş mağdurları"na adamaya karar vermiş olduklarını belirterek, önümüzdeki günlerde ve aylarda düzenleyecekleri etkinlikler hakkında bilgi verdi…
İki toplumlu kayıp yakınları ve savaş mağdurları örgütü "Birlikte Başarabiliriz" adına açıklama yapan Müge Beidoğlu ve Hristos Eftimiu, şöyle dedi:
"Geçtiğimiz Temmuz ayında bir basın toplantısında duyurmuş olduğumuz gibi, her yıl Kasım ayının ilk haftasını "Kayıplar ve iki toplumlu çatışmalar ile savaş mağdurları"na adamış bulunuyoruz. Bu çerçevede her iki taraftan kurbanları anma etkinlikleri düzenlemek, her iki tarafça masum sivillere karşı işlenmiş suçlar hakında toplumlarımızı bilgilendirmek için aktif önlemler almak, her yıl çeşitli etkinlikler organize etmek, çalışmalarımızı gözden geçirmek ve gelecek haftalarda ve aylardaki etkinliklerimizi duyurmak üzere çabalarımızı sürdürüyoruz…
Kayıp şahısların gömü yerlerinin bulunarak kalıntılarının kimliklendirilmesine dair çalışmalar son derece kritik bir dönemeçtedir. Yeni bulgular ve kimliklendirilen kayıp sayısı azalmaktadır ve bu düşüşün ardındaki gerçekleri incelemeliyiz. Kayıp yakınları olarak, tüm kayıpların akıbeti belirlenene kadar çabalarımızı hiçbir şekilde azaltmayacağız. Kendi adımıza konuşacak olursak, bilgi elde etmeye ve insanların ortaya çıkıp kanıt sunmasını teşvik etmeye yönelik çabalarımızı arttırmamız gerekir. Her iki taraftan sade yurttaşların bu sürece katkıda bulunmasını yaşamsal olarak görüyoruz ve bu nedenle gömü yerlerinin bulunmasına yardım eden insanları her sene onore ediyoruz. Geçmişte de bunu yaptık ve gelecek aylarda da bunu yapmayı tasarlıyoruz.
Bu arada Kayıp Şahıslar Komitesi Üçüncü Üyeliği'ne yeni atanan Sayın Pierre Gentile'e "Kıbrıs'a hoşgeldiniz" diyoruz. Çalışmalarımız hakkında kendisine bilgi vermek ve olumlu sonuçlar elde etmek üzere işbirliğimizi nasıl geliştirebileceğimizi kendisiyle tartışmak üzere onunla bir buluşma ayarlamış bulunuyoruz.
Gerek kayıp yakınlarıyla birlikte çalışmalarımız, gerekse her iki tarafın işlemiş olduğu suçları duyurmak üzere toplumlarımızı bilgilendirmek maksadıyla başka sivil toplum örgütleriyle birlikte uğraşlarımız çerçevesinde, önümüzdeki dönem yapacağımız etkinliklerden bazıları şöyledir:
1. "Birlikte bir gelecek kurarken acımız ve umudumuzun önemi" başlığı altında, Aşşa Omonya sivil toplum örgütüyle birlikte 26 Kasım 2024 tarihinde Lefkoşa'da Strovulo Belediye binasında ortak bir etkinlik düzenliyoruz. Bu etkinlikte "Birlikte Başarabiliriz" örgütü olarak deneyimlerimizi paylaşarak kayıplar ve ülkemizin yeniden birleştirilmesine dair mücadelemizden örnekler vereceğiz. Bu etkinlikte ayrıca Kıbrıs'ta insaniyet için umut arayışımızda gerek 1963'te, gerekse 1974'te insanların hayatını kurtaran Kıbrıslı Türkler'le Kıbrıslı Rumlar'ın öykülerini aktaracağız.
2. Her iki taraftan savaş suçlarının kurbanlarını anma etkinliklerimiz çerçevesinde gömü yerlerini ziyaret edeceğiz ve şiddet yüklü geçmişimizin gerçeklikleriyle toplumlarımızın yüzleşmesi ve yeniden uzlaşma yolunun açılması için uğraş vermeye devam edeceğiz. Bu çerçevede başka sivil toplum örgütleriyle istişare halindeyiz ve detaylar önümüzdeki dönem açıklanacaktır.
3. Bu süreçte sanatçıların çabaları da yaşamsaldır. Geçmişte de sanatçılarla birlikte çalıştık ve halen de "Acıdan Umuda" başlığı altında çalışmalar yapan ve yalnızca kayıp şahısların ve savaş kurbanlarının acısını değil, aynı zamanda ortak bir gelecek kurma umudu üzerinde de kafa yormakta olan iki toplumlu bir grup ressam ve sanatçıyla işbirliği yapmaktayız. AKEL Yeniden Yakınlaşma Bürosu Lefkoşa'da 28 Ocak 2025'te açılışı yapılacak olan bir sergi organize etme hedefiyle bizleri davet etti. Bu serginin gelecek yıl Kıbrıs'ın başka kentlerin de götürülmesi planlanmaktadır.
4. Kıbrıs'ın tüm toplumlarından çatışma ve savaş kurbanlarının anısına ortak bir anıt yaratma konusu da ilerletilmektedir. Son derece hassas bir konu olduğu için bu konu, dikkatle ele alınmayı gerektirmektedir, bu nedenle dikkatli adımlar atarak bu yönde ilerlemekteyiz.
5. Toplumlarımızın farklı kesimleriyle birlikte bir dizi başka insiyatif de geliştirme sürecindeyiz ve bu insiyatifler sonuçlandıkça, detaylar açıklanacaktır.
Kıbrıs sorununun kalbinde, her iki tarafça işlenmiş suçlara dair gerçeklikler vardır. Bu adada ortak bir barışçıl gelecek kurmanın temelinde, kayıp şahıslarla ilgili acıların ortak olduğunu, bu acının etnisite ya da sınır tanımadığını anlayıp kabul etmek yatıyor…"

Birlikte Başarabiliriz adına,

Müge Beidoğlu (Tel. 00 90 5428543820)
Hristos Eftimiu (Tel. 00 357 99 439185)

11 Kasım 2024, Lefkoşa.


Δελτίο Τύπου

Η Δικοινοτική οργάνωση συγγενών αγνοουμένων και θυμάτων πολέμου 1963-1974 «Μαζί Μπορούμε!» οργανώνει εκδηλώσεις

Είναι η πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου και, όπως είχαμε ανακοινώσει τον Ιούλιο του 2024 σε συνέντευξη Τύπου, θα αφιερώναμε την πρώτη εβδομάδα κάθε Νοεμβρίου στους Αγνοούμενους και γενικά στα θύματα των διακοινοτικών συγκρούσεων και του πολέμου στην Κύπρο. Στη μνήμη των Θυμάτων και από τις δύο πλευρές, και αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για την ενημέρωση της κοινωνίας και των δύο πλευρών για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά αθώων θυμάτων από την κάθε πλευρά, βάζουμε ως στόχο την θα διοργάνωση κάθε χρόνο ανάλογων εκδηλώσεων και αξιολογώντας τη δράση μας θα σχεδιάζουμε τις δράσεις μας για τις εβδομάδες και τους μήνες που θα ακολουθήσουν.
Οι προσπάθειες για τον εντοπισμό χώρων ταφής και την ταυτοποίηση των λειψάνων των Αγνοουμένων βρίσκεται σε μια πολύ κρίσιμη καμπή. Ο αριθμός των νέων ευρημάτων και ο αριθμός των ταυτοποιημένων λειψάνων μειώνεται, και πρέπει να εξετάσουμε τους λόγους αυτής της μείωσης. Εμείς, ως οικογένειες των Αγνοουμένων, δεν μπορούμε να αποδεχτούμε την οποιαδήποτε ιδέα χαλάρωσης των προσπαθειών μας χωρίς να εντοπίσουμε την τύχη όλων των Αγνοουμένων. Από τη μεριά μας, πρέπει να εντείνουμε τις κοινές μας προσπάθειες για να βρούμε πληροφορίες και να ενθαρρύνουμε τον κόσμο να ενεργοποιηθεί στη προσπάθεια αυτή. Θεωρούμε τη συμβολή των απλών ανθρώπων και από τις δύο πλευρές ως θεμελιώδη και γι' αυτό τιμούμε τους ανθρώπους που βοηθούν στην εύρεση χώρων ταφής. Το έχουμε κάνει στο παρελθόν και σχεδιάζουμε να οργανώσουμε μια τέτοια εκδήλωση στους επόμενους μήνες.
Με την ευκαιρία αυτή θα θέλαμε να καλωσορίσουμε στην Κύπρο το νέο Τρίτο Μέλος της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους στην Κύπρο, τον κ. Pierre Gentile. Έχουμε κανονίσει συνάντηση μαζί του για να τον ενημερώσουμε για το έργο μας και να συζητήσουμε τρόπους βελτίωσης της συνεργασίας μας, με στόχο την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων.
Στις προσπάθειές μας να ενεργοποιήσουμε συγγενείς των Αγνοουμένων καθώς και να ενημερώσουμε την κοινωνία για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από κάθε πλευρά, συνεργαζόμαστε με άλλες οργανώσεις για τη διοργάνωση εκδηλώσεων που προωθούν αυτούς τους στόχους:
1. Με θέμα τη «σημασία του κοινού μας πόνου και της ελπίδας μας στην οικοδόμηση ενός κοινού μέλλοντος…» συνδιοργανώνουμε με το Σωματείο των Ασσιωτών «Ομόνοια» εκδήλωση στις 26 Νοεμβρίου 2024 στο Δήμο Στροβόλου. Μέσα από την εμπειρία της οργάνωσης «Μαζί Μπορούμε!» θα μιλήσουμε για τη συμπόρευση του αγώνα μας για τους Αγνοούμενους με την συμφιλίωση. Αναζητώντας την ελπίδα για ανθρωπιά στην Κύπρο, θα παρουσιάσουμε ιστορίες Τ/Κ και Ε/Κ που έσωσαν ζωές την περίοδο 1963-1974.
2. Τιμώντας τα θύματα των εγκλημάτων πολέμου από κάθε πλευρά, θα επισκεφτούμε χώρους ταφής με στόχο να φέρουμε την κοινωνία αντιμέτωπη με τις πραγματικότητες του βίαιου παρελθόντος μας και να ανοίξουμε το δρόμο για συμφιλίωση. Βρισκόμαστε σε διαδικασία διαβούλευσης με άλλες οργανώσεις. Λεπτομέρειες θα δοθούν εν ευθέτω χρόνω.
3. Το έργο των καλλιτεχνών είναι θεμελιώδες σε αυτή τη διαδικασία. Έχουμε συνεργαστεί με καλλιτέχνες στο παρελθόν και αυτή τη στιγμή συνεργαζόμαστε με μια δικοινοτική ομάδα καλλιτεχνών που εργάζονται στο θέμα «Από τον Πόνο στην Ελπίδα», αντικατοπτρίζοντας όχι μόνο τον πόνο για τους Αγνοουμένους και τα θύματα πολέμου στην Κύπρο αλλά και την ελπίδα για την οικοδόμηση ενός κοινού μέλλοντος. Έχουμε προσκληθεί από το Γραφείο Επαναπροσέγγισης του ΑΚΕΛ να συνεργαστούμε σε αυτή τη προσπάθεια, με στόχο τη διοργάνωση έκθεσης που θα πραγματοποιηθεί στις 28 Ιανουαρίου 2025 στη Λευκωσία. Προγραμματίζεται η έκθεση να ταξιδέψει και σε άλλες πόλεις της Κύπρου μέσα στον επόμενο χρόνο.
4. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για τη δημιουργία ενός κοινού μνημείου για τα θύματα συγκρούσεων και πολέμου από όλες τις κοινότητες της Κύπρου. Η ευαισθησία του ζητήματος αυτού απαιτεί προσεκτικό χειρισμό και γι' αυτό προχωρούμε με προσεκτικά βήματα.
5. Μια σειρά από άλλες πρωτοβουλίες που εμπλέκουν διάφορα τμήματα της κοινωνίας είναι στο στάδιο διαμόρφωσης και γι' αυτό λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν όταν αυτές θα είναι διαθέσιμες.
Οι πραγματικότητες γύρω από τα φρικτά εγκλήματα που διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές βρίσκονται στην καρδιά του Κυπριακού προβλήματος. Η κατανόηση και η αναγνώριση ότι ο πόνος των συγγενών των Αγνοουμένων και από τις δύο πλευρές είναι κοινός, ανεξάρτητα από εθνικότητα ή σύνορα, αποτελεί τη βάση για την οικοδόμηση ενός κοινού ειρηνικού μέλλοντος σ' αυτό το τόπο.

Μαζί Μπορούμε
11η Νοεμβρίου, 2024
Müge Beidoğlu (Tel. 00 90 5428543820)
Χρίστος Ευθυμίου (Tel. 00 357 99 439185)

Neymiş Bu Tescil? – Tahsin Oygar

Takip etmişsinizdir geçtiğimiz günlerde “Tertziellouthkia”, sizin bildiğiniz ismiyle Gullurikya, “Protected Geographical Indications” (PGI) alarak Avrupa Birliği’nde tescillendi. Geçtiğimiz yıllarda ise “Χαλλούμι / Halloumi / Hellim” üç isimle Protected Designation of...

Gullirikyanın Suçu Ne? – Mustafa Batak 

Kıbrıs’ın kuzeyinde, sol hareketin içerisine adeta bir virüs gibi yerleşen ve her geçen gün yayılarak görünür hale gelen bir durum ortaya çıkıyor: “Hedefsizlik”. Kökünü Kıbrıs sorununu merkeze alan mücadele anlayışında...

Bir Mikron Bir Hikaye – Onurlu Bir Yaşam İçin Mücadele Her Yerde

Bir Mikrofon Bir Hikâye ekibi olarak bu ay mikrofonumuzu, hayatını mücadele ile var etmiş, nerede ve hangi koşulda olursa olsun önüne konan engelleri aşma çabasından vazgeçmemiş; lise yıllarında mücahit, sonraki...

Başka Ama Birarada Olmanın Güzelliği – Pınar Piro 

Kültürü, bir toplumun yaşayış ve düşünüş biçimi, her türlü maddi ve manevi özellikleri olarak kavrayan Baraka, kültürün durağan değil yaşayan bir değer olduğu tespitini yapar. Bunun yanı sıra kültürel alan,...

Kültürün Kökeni Emektir – Nazen Şansal

“Adsız Sansız Bir Jude romanında, Jude Fawley, Oxford Üniversitesi’nin bakım ve onarım işleriyle meşgul bir zanaatkar ve esnaf topluluğuna ev sahipliği yapan Beersheba bölgesinde yaşamaya başlar. Kısa süre içinde, üniversitenin...

Διεθνιστικό Κάμπινγκ 2024 – 25-27/10- Αμμόχωστος – Πρόγραμμα

Παρασκευή – Friday – Cuma 20.00  «Ξεκινώντας μαζί: Μοιραζόμαστε τις ιστορίες μας και τις σκέψεις μας για τον σημερινό κόσμο» «Starting Together: Sharing our stories and thoughts on Today’s World» “Birlikte Başlıyoruz: Günümüz Dünyasına İlişkin Hikayelerimizi ve Düşüncelerimizi Paylaşmak” ——— Σάββατο – Saturday – Cumartesi  11:00  «Κλιματική Αλλαγή και Πόλεμος: Ένας Φονικός Κύκλος Καταστροφής» «Climate […]

Το «χέρι του κράτους» και το Κουρδικό πρόβλημα

Όλα φαίνεται ότι ξεκίνησαν την 1η Οκτωβρίου 2024, όταν ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί στη διάρκεια των εργασιών έναρξης του νέου κοινοβουλευτικού έτους, πήγε στα έδρανα του κουρδικού Κόμματος Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών για χειραψία με την ηγεσία του σημαντικότερου μέρους του κουρδικού πολιτικού κινήματος. «Ντεβλέτ» στα ελληνικά σημαίνει κράτος. Συμβολικά λοιπόν το χέρι του «κράτους» … Συνεχίστε την ανάγνωση του "Το «χέρι του κράτους» και το Κουρδικό πρόβλημα"

Ο τουρκικός εποικισμός και η βίαιη δημογραφική αλλαγή που επέφερε στα κατεχόμενα από το 1974 μέχρι σήμερα

Όσα καταγράφει έρευνα από το ΚΥΠΕ… Με το «πρωτόκολλο αγροτικής εργατικής δύναμης» τον Φεβρουάριο του 1975, οι πρώτοι Τούρκοι έποικοι μεταφέρονται οργανωμένα από την Τουρκία στην Κύπρο και εγκαθίστανται σε συγκεκριμένα χωριά και πόλεις στα κατεχόμενα. Τα νούμερα δεν είναι ακριβή, ο Μουράτ Κανατλί επικαλούμενος βιβλίο των Χατιτζέ Κουρουλούς και Σεμρά Μπουρκίς κάνει λόγο για … Συνεχίστε την ανάγνωση του "Ο τουρκικός εποικισμός και η βίαιη δημογραφική αλλαγή που επέφερε στα κατεχόμενα από το 1974 μέχρι σήμερα"

Η αντίφαση του γεωγραφικού εθνικισµού και της τουρκοκυπριακής ταυτότητας

Μια πολύ βασική διάσταση της ιεραρχικής σχέσης µεταξύ Τουρκίας – τουρκοκυπριακής κοινότητας που επέβαλε ο τουρκικός εθνικισµός εκφράστηκε ιστορικά µέσα από το δόγµα/φράση «µητέρα πατρίδα – µικρή πατρίδα» (Anavatan – yavru vatan), εξήγησε στη «Χ» ο κ. Νίκος Μούδουρος, Επίκουρος Καθηγητής του Τµήµατος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών Πανεπιστηµίου Κύπρου. Η συγκεκριµένη φράση, συνέχισε, εξέφρασε τόσο … Συνεχίστε την ανάγνωση του "Η αντίφαση του γεωγραφικού εθνικισµού και της τουρκοκυπριακής ταυτότητας"

Πώς οι μεταλλάξεις Ερντογάν επηρεάζουν το Κυπριακό

Η πιο εύκολη απάντηση που συνήθως δίνεται στο ερώτημα «ποιο είναι το κυρίαρχο στοιχείο που χαρακτηρίζει την πολιτική Ερντογάν» είναι η ιδεολογία του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η εργαλειοποίηση της θρησκείας για πολιτικούς στόχους. Η απάντηση αυτή δεν είναι ολοκληρωμένη, μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις είναι επιφανειακή. Αν υπάρχει κάτι διδακτικό στην βιωμένη εμπειρία της εικοσαετούς διακυβέρνησης … Συνεχίστε την ανάγνωση του "Πώς οι μεταλλάξεις Ερντογάν επηρεάζουν το Κυπριακό"

Yussef Al Tamimi & Ανδρέας Πιπερίδης: Υποχρεώσεις τρίτων κρατών στη συμβουλευτική γνωμοδότηση του ΔΔ - Επιπτώσεις για το Ηνωμένο Βασίλειο και τη?

verfassungsblog.de/third-state-obligations-in-the-icj-advisory-opinion/

Yussef Al Tamimi

Ανδρέας Πιπερίδης

Αυτό το άρθρο ανήκει στη συζήτηση « Η συμβουλευτική γνωμοδότηση του ΔΔ του 2024 για τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη

14 Οκτωβρίου 2024

Υποχρεώσεις τρίτων κρατών στη συμβουλευτική γνωμοδότηση του ΔΔ

Στις 2 Σεπτεμβρίου 2024, ο Υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου David Lammy αντιμετώπισε μια σειρά ερωτήσεων στο Κοινοβούλιο σχετικά με την υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου στο Ισραήλ με όπλα και επιτήρηση μέσω των στρατιωτικών βάσεων του στην Κύπρο. Αναφερόμενος στις πρόσφατες αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΔ ή Δικαστήριο), ο βουλευτής ζήτησε από τον Υπουργό Εξωτερικών να διευκρινίσει «ποιος είναι ο ρόλος, νομικά ή μη, που διαδραμάτισε η Βρετανία στην υπέρπτηση της Γάζας με αεροσκάφη επιτήρησης και να εξηγήσει τη χρήση της RAF Ακρωτηρίου ως ενδιάμεσου σταθμού για αεροσκάφη που πηγαίνουν στο Ισραήλ, τα οποία πολλοί πιστεύουν ότι μεταφέρουν όπλα που θα χρησιμοποιηθούν για τον βομβαρδισμό της Γάζας». Ο υπουργός Εξωτερικών Lammy παρέκαμψε το θέμα, σχολιάζοντας ότι είναι «πολύ άνετος με την υποστήριξη που παρέχουμε στο Ισραήλ» και ότι «δεν θα σχολιάσει επιχειρησιακά ζητήματα». Η ανταλλαγή απόψεων στο Κοινοβούλιο έγινε την ίδια ημέρα που η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την άμεση αναστολή περίπου τριάντα αδειών εξαγωγής όπλων προς το Ισραήλ. Η απόφαση αυτή ακολούθησε κυβερνητική αξιολόγηση η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σαφής κίνδυνος οι στρατιωτικές εξαγωγές προς το Ισραήλ να χρησιμοποιηθούν σε παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου (ΔΑΔ). Ωστόσο, η απόφαση δεσμεύτηκε να διατηρήσει σε ισχύ τις υπόλοιπες από τις 350 βρετανικές άδειες προς το Ισραήλ και απέκλεισε ρητά από την απόφαση την προμήθεια εξαρτημάτων για το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών κοινής κρούσης F-35, μια κίνηση που αντικατοπτρίζει την πολιτική υπεκφυγής της ολλανδικής κυβέρνησης από τότε που μια απόφαση-ορόσημο του Εφετείου της Χάγης τον Φεβρουάριο διέταξε την παύση των παραδόσεων αεροσκαφών F-35 στο Ισραήλ. Η παρούσα εισήγηση εξετάζει πώς οι υποχρεώσεις του τρίτου κράτους που ορίζονται στη συμβουλευτική γνωμοδότηση του ΔΔΔ της 19ης Ιουλίου 2024 επηρεάζουν τη συνεχιζόμενη βοήθεια του Ηνωμένου Βασιλείου σε όπλα και πληροφορίες προς το Ισραήλ μέσω των στρατιωτικών βάσεων του στην Κύπρο.

Η Κύπρος ως βρετανική βάση εκτόξευσης και το διεθνές δίκαιο

Η υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου στο Ισραήλ με όπλα και πληροφορίες πραγματοποιείται κυρίως μέσω των στρατιωτικών βάσεων του στην Κύπρο. Οι βάσεις αυτές βρίσκονται σε γη επί της οποίας το Ηνωμένο Βασίλειο διατήρησε τον έλεγχο κατά την εποχή της αποαποικιοποίησης. Το άρθρο 1 της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, που υπογράφηκε στις 16 Αυγούστου 1960, οριοθέτησε τα χερσαία σύνορα της νεοσύστατης Δημοκρατίας, ενώ ταυτόχρονα καθόρισε δύο βρετανικές περιοχές κυρίαρχων βάσεων (SBA):

«Το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα περιλαμβάνει τη Νήσο Κύπρο, μαζί με τα νησιά που βρίσκονται στα ανοικτά των ακτών της, με εξαίρεση τις δύο περιοχές που ορίζονται στο Παράρτημα Α της παρούσας Συνθήκης, οι οποίες περιοχές θα παραμείνουν υπό την κυριαρχία του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι περιοχές αυτές αναφέρονται στην παρούσα Συνθήκη και στα Παραρτήματά της ως Περιοχή Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Περιοχή Κυρίαρχων Βάσεων Δεκέλειας.»

Οι βάσεις στο Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια επιλέχθηκαν λόγω της στρατηγικής τους θέσης και των στρατιωτικών τους εγκαταστάσεων. Το Ακρωτήρι ήταν και παραμένει αεροπορική βάση της Βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας (RAF), περίπου 40 λεπτά πτήσης από το Τελ Αβίβ. Ο σταθμός Άγιος Νικόλαος στη Δεκέλεια ιδρύθηκε το 1947 με τη μεταφορά βρετανικού προσωπικού και εξοπλισμού από την Παλαιστίνη και σήμερα στεγάζει το μεγαλύτερο χώρο συλλογής πληροφοριών του βρετανικού κυβερνητικού επιτελείου επικοινωνιών (GCHQ) εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και προσωπικό της αντίστοιχης αμερικανικής υπηρεσίας, της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (NSA), η τελευταία κατά παράβαση της συμφωνίας μεταξύ της βρετανικής και της κυπριακής κυβέρνησης.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης, η Κυπριακή Δημοκρατία υποχρεούται να συνεργαστεί με το Ηνωμένο Βασίλειο για να διασφαλίσει την ασφάλεια και τη λειτουργία των SBAs και την «πλήρη απόλαυση από το Ηνωμένο Βασίλειο των δικαιωμάτων που παρέχει η παρούσα Συνθήκη». Πέρα από τις δύο στρατιωτικές βάσεις επί των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο διεκδικεί κυριαρχία, το Παράρτημα Β παρέχει έναν κατάλογο διατηρούμενων χώρων υπό την ανεμπόδιστη διοίκηση του Ηνωμένου Βασιλείου με «γενικό δικαίωμα χρήσης και ελέγχου» (Παράρτημα Β, Μέρος ΙΙ, S.1.4). Αυτές οι διατηρούμενες τοποθεσίες, οι οποίες περιλαμβάνουν τα δορυφορικά κέντρα και τα κέντρα ραντάρ της RAF στο όρος Τρόοδος (Παράρτημα Α, S.1. A.2 και A.3), βρίσκονται νομικά εντός της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά εντελώς εκτός του ελέγχου της, σε μια μοναδική αποικιοκρατική νομική κατάσταση που ίσως μοιάζει μόνο με την αμερικανική βάση στο Γκουαντάναμο. Επιπλέον, το Ηνωμένο Βασίλειο διατήρησε αρκετά δικαιώματα πρόσβασης και χρήσης σε ολόκληρο το νησί, με κυριότερο, για τους σκοπούς του πολέμου της Γάζας, το δικαίωμα των βρετανικών στρατιωτικών αεροσκαφών «να πετούν στον εναέριο χώρο πάνω από το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς περιορισμούς» (Παράρτημα Β, Μέρος ΙΙ, S.4.2).

Το νομικό καθεστώς και οι υποχρεώσεις που αφορούν τις SBA, οι οποίες καλύπτουν το τρία τοις εκατό του νησιού, που αντιστοιχεί σε 99 τετραγωνικά μίλια, συζητούνται ευρέως.²⁾ Το κοινοβούλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας υιοθέτησε ψήφισμα στο οποίο περιγράφει τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης και τις ΣΒΑ ως «αποικιοκρατικό κατάλοιπο» που αψηφά το διεθνές δίκαιο και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, με σημαντικότερο το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.³⁾ Το ψήφισμα αντιτίθεται επίσης στη χρήση των SBAγια ενέργειες εναντίον άλλων κρατών. Ωστόσο, παρά τις πολιτικές και λαϊκές διαμαρτυρίες, το Ηνωμένο Βασίλειο συνέχισε να χρησιμοποιεί την Κύπρο ως ορμητήριο για επιθέσεις στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας και της Υεμένης. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου αποκάλυψε την αναχώρηση 32 στρατιωτικών αεροσκαφών από την αεροπορική βάση της RAF στο Ακρωτήρι προς το Ισραήλ από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους. Έχει αναφερθεί ότι οι πτήσεις αυτές, μαζί με πτήσεις αμερικανικών στρατιωτικών μεταγωγικών αεροσκαφών C-295 από το Ακρωτήρι, μετέφεραν όπλα στο Ισραήλ. Σύμφωνα με την Haaretz, μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου 2023, γερμανικά, ολλανδικά και καναδικά στρατιωτικά αεροπλάνα και προσωπικό προσγειώθηκαν στο Ακρωτήρι έτοιμα να αναπτυχθούν. Τουλάχιστον 18 αμερικανικά αεροσκάφη C-295 και CN-235, που πιστεύεται ότι χρησιμοποιούνται από τις ειδικές δυνάμεις, πέταξαν από το Ακρωτήρι προς το Τελ Αβίβ από τον περασμένο Οκτώβριο. Σύμφωνα με ανώτερες βρετανικές πηγές, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024, ισραηλινά αεροσκάφη F-35 χρησιμοποιούν τη βρετανική αεροπορική βάση στο Ακρωτήρι. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, τα αεροσκάφη RAF Shadow R1, που χρησιμοποιούνται για πληροφορίες, επιτήρηση, απόκτηση στόχων και αναγνώριση, είχαν πετάξει περισσότερες από 50 αποστολές πάνω από τη Γάζα, μια πρόσφατα καταγεγραμμένη αποστολή συνέπεσε με τη σφαγή στην «ασφαλή ζώνη» al-Mawasi στις 10 Σεπτεμβρίου 2024.

Εφαρμογή της συμβουλευτικής γνωμοδότησης του ΔΔΔ στον πόλεμο στη Γάζα

Η Συμβουλευτική Γνώμη της 19ης Ιουλίου 2024 αποτελεί έγκυρη δικαστική διατύπωση σχετικά με τις νομικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και το δίκαιο της ευθύνης του κράτους, όπως αυτό σχετίζεται με την κατεχόμενη Παλαιστίνη. Οι υποχρεώσεις που προβλέπονται σε αυτά τα σώματα δικαίου, συμπεριλαμβανομένων του ΔΠΠΔΑ, του ICESCR, της CERD και της τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης, είναι δεσμευτικές τόσο για το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και για την Κυπριακή Δημοκρατία με βάση την προσχώρησή τους στις εν λόγω συμβάσεις και ως θέμα εθιμικού διεθνούς δικαίου.

Ένα σημαντικό προκαταρκτικό ερώτημα είναι πώς οι υποχρεώσεις του τρίτου κράτους που ορίζονται στη συμβουλευτική γνωμοδότηση σχετίζονται με τον συνεχιζόμενο πόλεμο στη Γάζα. Η γνωμοδότηση σημειώνει ότι «οι πολιτικές και πρακτικές που εξετάζονται από το αίτημα της Γενικής Συνέλευσης δεν περιλαμβάνουν τη συμπεριφορά του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας ως απάντηση στην επίθεση που πραγματοποιήθηκε εναντίον του από τη Χαμάς και άλλες ένοπλες ομάδες στις 7 Οκτωβρίου 2023» (παράγραφος 81), αλλά το Δικαστήριο συνεχίζει να εξάγει συμπεράσματα που αφορούν την τρέχουσα κατάσταση στη Γάζα. Ειδικότερα, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι το Ισραήλ συνέχισε να ασκεί έλεγχο επί βασικών στοιχείων της εξουσίας στη Γάζα μετά την αποχώρησή του το 2005, και ότι «[τ]ο ίδιο ισχύει ακόμη περισσότερο μετά την 7η Οκτωβρίου 2023» (παρ. 93). Το ΔΔ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ εξακολουθεί να δεσμεύεται από τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το δίκαιο της κατοχής στη Γάζα ανάλογα με το βαθμό του πραγματικού ελέγχου του στη Γάζα (παρ. 94), ένας βαθμός ελέγχου που έχει αυξηθεί σημαντικά από τον Οκτώβριο του 2023. Ο δικαστής Iwasawa γράφει στη χωριστή γνωμοδότησή του ότι το Δικαστήριο ενστερνίζεται εδώ μια λειτουργική προσέγγιση του δικαίου της κατοχής, σύμφωνα με την οποία το επίκεντρο δεν είναι το καθεστώς του εδάφους ως τέτοιο, αλλά μάλλον το κατά πόσον ένα κράτος εξακολουθεί να δεσμεύεται από ορισμένες υποχρεώσεις βάσει του δικαίου της κατοχής (περισσότερα για τη λειτουργική προσέγγιση στη συμβουλευτική γνωμοδότηση εδώ). Το συμπέρασμα του Δικαστηρίου σχετικά με τη Γάζα πρέπει να διαβαστεί υπό το πρίσμα της έμφασής του ότι η Δυτική Όχθη, η Ανατολική Ιερουσαλήμ και η Γάζα αποτελούν «μια ενιαία εδαφική ενότητα, η ενότητα, η συνοχή και η ακεραιότητα της οποίας πρέπει να διατηρούνται και να γίνονται σεβαστές» (παράγραφος 78). Αυτή η έμφαση στην εδαφική ενότητα της Παλαιστίνης οδηγεί το Δικαστήριο στο συμπέρασμα ότι η παρανομία της παρουσίας του Ισραήλ αφορά το σύνολο της παλαιστινιακής επικράτειας, συμπεριλαμβανομένης της Γάζας (παρ. 262).

Το ότι οι διαπιστώσεις του Δικαστηρίου για την παρανομία της κατοχής και τις επακόλουθες νομικές συνέπειες, τόσο για τον κατακτητή όσο και για τα τρίτα κράτη, ισχύουν και για την τρέχουσα κατάσταση στη Γάζα, αποδεικνύεται από τη διαφωνία που προκάλεσε στους τέσσερις δικαστές. Στη χωριστή της γνώμη, η δικαστής Cleveland υποστηρίζει ότι, κατά την άποψή της, το Δικαστήριο «δεν τεκμηριώνει το συμπέρασμά του ότι το παράνομο της παρουσίας του Ισραήλ και η συνακόλουθη υποχρέωση αποχώρησης ισχύουν και για την τρέχουσα κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας». Η κύρια διαφωνία της δικαστού Cleveland είναι ότι, αν και η Γάζα περιλαμβάνεται στις εκτιμήσεις σχετικά με τις ισραηλινές παραβιάσεις του δικαιώματος των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση (παράγραφοι 239-241), η Γάζα απουσιάζει από τις διαπιστώσεις σχετικά με τις παραβιάσεις του Ισραήλ της απαγόρευσης απόκτησης εδάφους με τη χρήση βίας. Κατά την άποψη του δικαστή Cleveland, το Δικαστήριο δεν εξήγησε πώς η παραβίαση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση, ελλείψει παραβίασης της απαγόρευσης απόκτησης εδάφους με χρήση βίας, καθιστά την παρουσία του Ισραήλ παράνομη. Ως εκ τούτου, ο δικαστής Cleveland, και ομοίως οι δικαστές Tomka, Abraham και Aurescu, θεωρούν ότι το Δικαστήριο θα έπρεπε να είχε εξαιρέσει τη Γάζα από τα συμπεράσματά του σχετικά με το παράνομο της παρουσίας του Ισραήλ. Οι δικαστές Tomka, Abraham και Aurescu προσθέτουν περαιτέρω ότι είναι «σκόπιμο η γνωμοδότηση να απέχει από το να λάβει θέση για τα γεγονότα που συνέβησαν στη Γάζα μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023».

Ωστόσο, δεν είναι απολύτως ακριβές ότι η Γνωμοδότηση δεν παίρνει καμία θέση για τα γεγονότα στη Γάζα μετά τον Οκτώβριο του 2023. Όπως προαναφέρθηκε, το Δικαστήριο αναφέρει, μετά την εκτίμησή του ότι «με βάση τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του» το Ισραήλ συνέχισε να ασκεί «βασικά στοιχεία εξουσίας στη Λωρίδα της Γάζας» μετά την αποχώρησή του το 2005, ότι «αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023» (παράγραφος 93). Η δήλωση αυτή δεν έχει αμελητέα σημασία. Εάν είναι πράγματι σωστό, όπως γράφει ο δικαστής Iwasawa και όπως έχουν σημειώσει αρκετοί σχολιαστές, ότι το Δικαστήριο υιοθετεί μια λειτουργική προσέγγιση του δικαίου της κατοχής στη γνωμοδότηση, σύμφωνα με την οποία οι υποχρεώσεις ενός κράτους βάσει του δικαίου της κατοχής είναι ανάλογες με το βαθμό του πραγματικού ελέγχου του επί του κατεχόμενου εδάφους, τότε τα λόγια του Δικαστηρίου υποδηλώνουν ότι θεωρεί ότι οι υποχρεώσεις του Ισραήλ βάσει του δικαίου της κατοχής στη Γάζα έχουν ενταθεί υπό τις παρούσες συνθήκες, δεδομένου του κατά πολύ μεγαλύτερου βαθμού πραγματικού ελέγχου του κατακτητή επί της Γάζας από τον Οκτώβριο του περασμένου έτους. Μια λογική ερμηνεία των λεγομένων του Δικαστηρίου υποδηλώνει ότι η υποχρέωση αποχώρησης από τη Γάζα, ο επείγων χαρακτήρας της αποχώρησης και οι υποχρεώσεις των τρίτων κρατών να μην καθυστερούν την αποχώρηση αυτή μέσω βοήθειας και συνδρομής προς τον κατακτητή έχουν ενταθεί υπό τις παρούσες συνθήκες στη Γάζα.

Η Συμβουλευτική Γνώμη καθορίζει εννέα υποχρεώσεις τρίτων κρατών (για μια επισκόπηση των υποχρεώσεων των τρίτων κρατών στη Γνώμη, δείτε εδώ), αρκετές από τις οποίες σχετίζονται άμεσα με το ρόλο των στρατιωτικών βάσεων στην Κύπρο:

• Πρώτον, το ΔΔ προβλέπει ότι όλα τα κράτη πρέπει να συνεργάζονται με τους τρόπους που απαιτούνται από τη Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να διασφαλιστεί ο τερματισμός της κατοχής. Το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης που εγκρίθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2024 καθόρισε αυτές τις λεπτομέρειες, επαναλαμβάνοντας τις υποχρεώσεις των τρίτων κρατών που ορίζονται στη Συμβουλευτική Γνώμη. Το ψήφισμα καλεί όλα τα κράτη να λάβουν, μεταξύ άλλων μέτρων, «μέτρα για την παύση της εισαγωγής οποιωνδήποτε προϊόντων που προέρχονται από τους ισραηλινούς εποικισμούς, καθώς και της παροχής ή μεταφοράς όπλων, πυρομαχικών και συναφούς εξοπλισμού στο Ισραήλ, την κατοχική δύναμη, σε όλες τις περιπτώσεις όπου υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι μπορεί να χρησιμοποιηθούν στο κατεχόμενο παλαιστινιακό έδαφος».
  
• Δεύτερον, το ΔΔΔ παρατηρεί ότι όλα τα κράτη δεν πρέπει να παρέχουν βοήθεια ή συνδρομή για τη διατήρηση της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί από την παράνομη παρουσία του Ισραήλ. Τα όπλα και η βοήθεια πληροφοριών προς τον κατοχικό στρατό από τρίτα κράτη διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διατήρηση της κατοχής. Πολλές προσπάθειες έχουν καταβληθεί από ομάδες υπεράσπισης στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Κάτω Χωρών, της Γαλλίας, του Βελγίου, της Δανίας, της Γερμανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, για την ανάληψη νομικών ενεργειών για να σταματήσουν οι προμήθειες όπλων στον κατακτητή με σαφή κίνδυνο να διαπράξει εγκλήματα κατά των αμάχων στη Γάζα. Ένα υποβαθμισμένο και υποβαθμισμένο στοιχείο της βοήθειας από τρίτα κράτη αφορά τη ζωτικής σημασίας υποστήριξη των πληροφοριών τους προς τις ισραηλινές δυνάμεις. Για παράδειγμα, αναλύσεις από εμπειρογνώμονες παρακολούθησης πτήσεων υποδηλώνουν την πιθανή εμπλοκή βρετανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών επιτήρησης που πετούσαν πάνω από τη Γάζα τη νύχτα της σφαγής του al-Mawasi τον Σεπτέμβριο του 2024.
  
• Τρίτον, όλα τα κράτη οφείλουν «να διασφαλίσουν ότι θα τερματιστεί κάθε εμπόδιο που προκύπτει από την παράνομη παρουσία του Ισραήλ στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη στην άσκηση του δικαιώματος του παλαιστινιακού λαού στην αυτοδιάθεση». Τα εμπόδια που βιώνει σήμερα ο λαός της Γάζας στην άσκηση του δικαιώματός του στην αυτοδιάθεση είναι σωματικά - ο θάνατος, η πείνα, οι ασθένειες και το κλίμα μαστίζουν τον πληθυσμό. Οι δραστηριότητες του Ηνωμένου Βασιλείου και της Κύπρου που διατηρούν και επιδεινώνουν αυτές τις συνθήκες πρέπει να τερματιστούν.
  
• Τέταρτον, το ΔΔ αναφέρει ότι «όλα τα κράτη μέρη της τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης έχουν την υποχρέωση (...) να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση του Ισραήλ με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, όπως αυτό αποτυπώνεται στην εν λόγω Σύμβαση». Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με τη δική της εκτίμηση, θεωρεί ότι υπάρχει σαφής κίνδυνος οι στρατιωτικές εξαγωγές προς το Ισραήλ να χρησιμοποιηθούν σε παραβιάσεις του ΔΑΔ, γεγονός που δίνει στην κυβέρνηση λόγο να αναστείλει τις άδειες εξαγωγής. Αυτή η αξιολόγηση του κινδύνου θα πρέπει να αφορά κάθε βοήθεια σε όπλα και επιτήρηση προς τον κατακτητή, με την οποία δεν μπορεί να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με το ΔΑΔ.
  

Τελικές παρατηρήσεις

Οι δικαστικές προσπάθειες από ομάδες υποστήριξης στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Κάτω Χωρών, της Γαλλίας, του Βελγίου, της Δανίας, της Γερμανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, έχουν δικαιολογημένα επικεντρωθεί στη διακοπή της μεταφοράς όπλων στο Ισραήλ. Η μεταφορά αυτών των φορτίων θανάτου φέρει άμεση σχέση με τις συνθήκες επί του πεδίου, ιδιαίτερα ορατή στη δικαστική διαμάχη για τη διακοπή της προμήθειας εξαρτημάτων για το αεροσκάφος F-35, το οποίο χρησιμοποιείται από το Ισραήλ για τη ρίψη βομβών 2000lb σε πυκνοκατοικημένες περιοχές στη Γάζα και τώρα στο Λίβανο. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξαίρεσε τα εξαρτήματα του F-35 από την απόφαση αναστολής της στις 2 Σεπτεμβρίου, δηλώνοντας τη σημασία του προγράμματος των μαχητικών αεροσκαφών για τη διατήρηση της παγκόσμιας ασφάλειας. Η χρήση των μαχητικών αεροσκαφών F-35 από το Ισραήλ στην επίθεση στη Βηρυτό στις 27 Σεπτεμβρίου 2024, η οποία κλιμάκωσε και διεύρυνε σοβαρά τη σύγκρουση και άλλαξε τους κανόνες εμπλοκής, υποχρεώνει τα υπουργεία Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου και άλλων συμμετεχουσών χωρών να επανεξετάσουν κατά πόσον το πρόγραμμα F-35 με την τρέχουσα δομή του προάγει την παγκόσμια ασφάλεια.

Η στήριξη της επιτήρησης από τρίτα κράτη προς την κατοχή λαμβάνει σχετικά λιγότερη προσοχή, παρόλο που το Ηνωμένο Βασίλειο, μέσω του μεγαλύτερου υπερπόντιου γραφείου πληροφοριών στον κόσμο στη Δεκέλεια, φαίνεται να είναι ένας σημαντικός εταίρος πληροφοριών του Ισραήλ. Η χρήση των προκεχωρημένων σταθμών του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων που μπορεί να βοηθήσουν τα ισραηλινά εγκλήματα πολέμου ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την εθνική ασφάλεια της Κύπρου. Η παθητική και ενεργός συμμετοχή της κυπριακής κυβέρνησης, η οποία αρνείται να σχολιάσει τις δραστηριότητες, ενώ συνεχίζει να διεξάγει κοινές ασκήσεις με την ισραηλινή αεροπορία, προκάλεσε απειλές από τον ηγέτη της Χεζμπολάχ να κάνει την Κύπρο «μέρος του πολέμου». Εν τω μεταξύ, ο βρετανικός στρατός δήλωσε στο Κοινοβούλιο ότι δεν υπάρχει «επίσημη απαίτηση» να ενημερώνεται η κυπριακή κυβέρνηση για τις στρατιωτικές και κατασκοπευτικές δράσεις του από το νησί, ενώ εκπρόσωπος της SBA δήλωσε ότι «κάθε δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στις βρετανικές βάσεις μοιράζεται πάντα με την [κυπριακή] κυβέρνηση». Αυτές οι πολιτικές ακροβασίες έχουν προκαλέσει μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις στην Κύπρο κατά των βρετανικών βάσεων, απαιτώντας τον τερματισμό της προμήθειας όπλων και πληροφοριών στο Ισραήλ από την Κύπρο. Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να επαναλάβουμε ότι οι πολυμερείς ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της διάταξης που υποχρεώνει την Κύπρο να επιτρέπει στα βρετανικά στρατιωτικά αεροσκάφη να πετούν στον εναέριο χώρο πάνω από το έδαφός της, δεν απαλλάσσουν την Κυπριακή Δημοκρατία από το καθήκον να συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της βάσει του διεθνούς δικαίου.

Παραπομπές

1. Γιώργος Γεωργίου, «British Bases in Cyprus and Signals Intelligence», Études helléniques / Hellenic Studies, 19(2) (2011) 121-130.

2. Για μια ολοκληρωμένη συζήτηση, βλ. Nasia Hadjigeorgiou, 'Decolonizing Cyprus 60 Years after Independence: An Assessment of the Legality of the Sovereign Base Areas» (2022) 33 European Journal of International Law 1125-1152.

3. Ψήφισμα 174 της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας (22 Μαρτίου 2012). Στη γραπτή δήλωσή της στη Συμβουλευτική Γνωμοδότηση για το Αρχιπέλαγος Τσάγκος, η Κυπριακή Δημοκρατία υποστήριξε ότι «μια άσκηση για την εφαρμογή της αρχής της αυτοδιάθεσης που συνεπάγεται τη διατάραξη της εθνικής ενότητας ή της εδαφικής ακεραιότητας μιας χώρας θα ήταν αντίθετη προς τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, παράνομη και νομικά αναποτελεσματική».» Γραπτή δήλωση σχολιάζοντας άλλες γραπτές δηλώσεις (11 Μαΐου 2018), παράγραφος 21

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΑΝΑΦΟΡΑ: Al Tamimi, Yussef- Πιπερίδης, Ανδρέας: Υποχρεώσεις τρίτων κρατών  στη συμβουλευτική γνωμοδότηση του ΔΔΔ: Implications for the United Kingdom and Cyprus, VerfBlog, 2024/10/14, https://verfassungsblog.de/third-state-obligations-in-the-icj-advisory-opinion/, DOI: 10.59704/576960e83e125451.

Άλλες αναρτήσεις σχετικά με αυτή την περιοχή:

Palästina

↑

Yussef Al Tamimi & Andreas Piperides - Implications for the United Kingdom and Cyprus

verfassungsblog.de/third-state-obligations-in-the-icj-advisory-opinion/

Yussef Al Tamimi

Andreas Piperides

This article belongs to the debate » The 2024 ICJ Advisory Opinion on the Occupied Palestinian Territory

14 October 2024

Third State obligations in the ICJ Advisory Opinion

On 2 September 2024, the United Kingdom Foreign Secretary David Lammy faced a series of questions in Parliament on the UK’s arms and surveillance support to Israel through its military bases in Cyprus. Referring to the recent decisions by the International Court of Justice (ICJ or Court), the Member of Parliament asked the Foreign Secretary to clarify “what role, legally or otherwise, Britain has played in overflying Gaza with surveillance aircrafts, and explain the use of RAF Akrotiri as a staging post for aircrafts going to Israel, which many people believe are carrying weapons to be used to bomb Gaza.” Foreign Secretary Lammy skirted the issue by commenting that he was “very comfortable with the support that we give to Israel” and that he “will not comment on operational issues.” The exchange in Parliament came on the same day that the UK government announced its immediate suspension of around thirty arms export licenses to Israel. That decision followed a government assessment which concluded that a clear risk exists that military exports to Israel might be used in violations of international humanitarian law (IHL). However, the decision pledged to keep in place the rest of the 350 UK licenses to Israel and expressly excluded from the decision the supply of components for the F-35 joint strike fighter programme, a move mirroring the evasive policy of the Dutch government since a landmark decision by the Hague Court of Appeal in February ordered a halt on F-35 aircraft deliveries to Israel. This contribution considers how the third State obligations set out in the ICJ Advisory Opinion of 19 July 2024 bear on the United Kingdom’s continued arms and intelligence assistance to Israel through its military bases in Cyprus.

Cyprus as a British launchpad and international law

The UK’s arms and intelligence support to Israel takes place primarily through its military bases in Cyprus. These bases stand on land over which the UK retained control in the era of decolonization. Article 1 of the Treaty of Establishment of the Republic of Cyprus, signed on 16 August 1960, delineated the land borders of the newly founded Republic while simultaneously establishing two British Sovereign Base Areas (SBAs):

“The territory of the Republic of Cyprus shall comprise the Island of Cyprus, together with the islands lying off its coast, with the exception of the two areas defined in Annex A to this Treaty, which areas shall remain under the sovereignty of the United Kingdom. These areas are in this Treaty and its Annexes referred to as the Akrotiri Sovereign Base Area and the Dhekelia Sovereign Base Area.”

The bases on Akrotiri and Dhekelia were picked due to their strategic location and military establishments. Akrotiri was and remains an airbase of the British Royal Air Force (RAF), about 40 minutes flying time from Tel Aviv. The Ayios Nikolaos station in Dhekelia was established in 1947 with the transfer of British personnel and equipment from Palestine, and now houses the largest intelligence gathering site of the British Government Communications Headquarters (GCHQ) outside the UK, as well as personnel of its U.S. counterpart, the National Security Agency (NSA), the latter in violation of the agreement between the British and Cypriot governments.

Under Article 2 of the Treaty of Establishment, the Republic of Cyprus is obliged to cooperate with the UK to ensure the security and operation of the SBAs and the “full enjoyment by the United Kingdom of the rights conferred by this Treaty.” Beyond the two military bases over which the UK claims sovereignty, Annex B provides a list of retained sites under the unimpeded administration of the UK with a “general right of use and control” (Annex B, Part II, S.1.4). These retained sites, which include the RAF satellite and radar centres in Troodos mountain (Schedule A, S.1. A.2 and A.3), are legally within the territory of the Republic of Cyprus but entirely outside its control, in a unique colonial legal situation that perhaps only resembles the U.S. base in Guantanamo Bay. In addition, the UK retained several rights of access and use over the whole island, most notably, for the purposes of the Gaza war, the right of British military aircrafts “to fly in the airspace over the territory of the Republic of Cyprus without restriction” (Annex B, Part II, S.4.2).

The legal status and obligations pertaining to the SBAs, which cover three percent of the island, equaling 99 square miles, is widely debated.²⁾ The parliament of the Republic of Cyprus adopted a resolution describing the Treaty of Establishment and the SBAs as “a colonial remnant” which defies international law and UN resolutions, most importantly on the right to self-determination.³⁾ The resolution also opposed the use of the SBAs for actions against other States. However, despite political and popular protests, the UK has continued to use Cyprus as a launchpad for attacks in the region, including in Syria and Yemen. The UK government disclosed the departure of 32 military aircrafts from the RAF airbase in Akrotiri to Israel from October to December last year. It has been reported that these flights, along with flights of U.S. C-295 military transport planes from Akrotiri, have been transporting arms to Israel. According to Haaretz, by the end of October 2023, German, Dutch, and Canadian military planes and personnel landed in Akrotiri ready to be deployed. At least 18 U.S. C-295 and CN-235 aircrafts, believed to be used by special forces, flew from Akrotiri to Tel Aviv since last October. According to senior British sources, until February 2024, Israeli F-35 planes used the British airbase in Akrotiri. By January 2024, RAF Shadow R1 planes, used for intelligence, surveillance, target acquisition and reconnaissance, had flown more than 50 missions over Gaza, one recently recorded mission coinciding with the massacre in the al-Mawasi ‘safe zone’ on 10 September 2024.

Application of the ICJ Advisory Opinion to the war in Gaza

The Advisory Opinion of 19 July 2024 is an authoritative judicial pronouncement on the legal obligations that arise from the UN Charter, the decisions of the Security Council, international human rights law, international humanitarian law, and the law of State responsibility as it relates to occupied Palestine. The obligations laid out in these bodies of law, including the ICCPR, ICESCR, CERD, and the Fourth Geneva Convention, are binding on both the United Kingdom and the Republic of Cyprus based on their accession to these conventions and as a matter of customary international law.

An important preliminary question is how the third State obligations set out in the Advisory Opinion relate to the ongoing war in Gaza. The Opinion notes that “the policies and practices contemplated by the request of the General Assembly do not include conduct by Israel in the Gaza Strip in response to the attack carried out against it by Hamas and other armed groups on 7 October 2023” (para. 81), but the Court goes on to draw conclusions that are pertinent to the current situation in Gaza. Notably, the Court finds that Israel continued to exercise control over key elements of authority in Gaza since its withdrawal in 2005, and that “[t]his is even more so since 7 October 2023” (para. 93). The ICJ concludes that Israel continues to be bound by obligations under the law of occupation in Gaza commensurate with the degree of its effective control over Gaza (para. 94), a degree of control that has markedly increased since October 2023. Judge Iwasawa writes in his separate opinion that the Court subscribes here to a functional approach to the law of occupation, whereby the focus is not on the status of the territory as such, but rather on whether a State continues to be bound by certain obligations under the law of occupation (more on the functional approach in the Advisory Opinion here). The Court’s conclusion about Gaza is to be read in light of its emphasis that the West Bank, East Jerusalem, and Gaza are “a single territorial unit, the unity, contiguity and integrity of which are to be preserved and respected” (para. 78). This emphasis on Palestine’s territorial unity leads the Court to conclude that the illegality of Israel’s presence relates to the entirety of the Palestinian territory, including Gaza (para. 262).

That the Court’s findings on the illegality of the occupation and the subsequent legal consequences, for the occupier as well as third States, also apply to the current situation in Gaza, is evidenced by the disagreement it drew from four judges. In her separate opinion, Judge Cleveland argues that, in her view, the Court “does not substantiate its conclusion that the unlawfulness of Israel’s presence, and the concomitant duty to withdraw, apply to the current situation in the Gaza Strip.” Judge Cleveland’s main disagreement is that, though Gaza is included in the considerations on Israeli violations of the Palestinian right to self-determination (paras. 239-241), Gaza is absent from the findings on Israel’s violations of the prohibition of acquiring territory through the use of force. In Judge Cleveland’s view, the Court did not explain how a violation of the right to self-determination, in the absence of a violation of the prohibition of acquiring territory by force, rendered Israel’s presence unlawful. Therefore, Judge Cleveland, and likewise Judges Tomka, Abraham and Aurescu, consider that the Court should have excluded Gaza from its conclusions on the illegality of Israel’s presence. Judges Tomka, Abraham and Aurescu further add that it is “appropriately that the Opinion refrains from taking any position on the events that have occurred in Gaza after 7 October 2023.”

However, it is not entirely accurate that the Opinion does not take any position on the events in Gaza since October 2023. As noted above, the Court states, following its consideration that “based on the information before it” Israel continued to exercise “key elements of authority over the Gaza Strip” following its withdrawal in 2005, that “[t]his is even more so since 7 October 2023” (para. 93). This statement is of no negligible import. If it is indeed correct, as Judge Iwasawa writes and several commentators have noted, that the Court subscribes to a functional approach to the law of occupation in the Opinion, whereby a State’s obligations under the law of occupation is commensurate with the degree of its effective control over the occupied territory, then the Court’s words suggest that it considers Israel’s obligations under the law of occupation in Gaza have intensified under the current circumstances, given the vastly greater degree of the occupier’s effective control over Gaza since October of last year. A reasonable interpretation of the Court’s words suggests that the duty to withdraw from Gaza, the urgency of the withdrawal, and the obligations of third States to abstain from delaying that withdrawal through aid and assistance to the occupier, have all intensified under the current circumstances in Gaza.

The Advisory Opinion specifies nine third State obligations (for an overview of obligations for third States in the Opinion, see here), several of which are directly relevant to the role of military bases in Cyprus:

• Firstly, the ICJ provides that all States must co-operate with the modalities required by the UN General Assembly and Security Council to ensure an end to the occupation. The General Assembly Resolution passed on 18 September 2024 established those modalities, reiterating the obligations of third States set out in the Advisory Opinion. The Resolution calls upon all States to, among other measures, “take steps towards ceasing the importation of any products originating in the Israeli settlements, as well as the provision or transfer of arms, munitions and related equipment to Israel, the occupying Power, in all cases where there are reasonable grounds to suspect that they may be used in the Occupied Palestinian Territory.”
• Secondly, the ICJ observes that all States are not to render aid or assistance in maintaining the situation created by Israel’s illegal presence. Arms and intelligence assistance to the occupation army by third States play a vital role in maintaining the occupation. Much effort has been put by advocacy groups in the UK, as well as other countries, including the Netherlands, France, Belgium, Denmark, Germany and the United States, into taking legal action to halt arms supplies to the occupier with a clear risk to commit crimes against civilians in Gaza. An underreported and under-litigated element of assistance by third States concerns their vital intelligence support to the Israeli forces. For example, analyses by flight tracking experts suggests the possible involvement of UK surveillance drones flying over Gaza on the night of the al-Mawasi massacre in September 2024.
• Thirdly, all States are “to ensure that any impediment resulting from the illegal presence of Israel in the Occupied Palestinian Territory to the exercise of the Palestinian people of its right to self-determination is brought to an end.” The impediments currently experienced by the people of Gaza in the exercise of their right to self-determination are corporal – death, hunger, disease and climate all ravaging the population. Activities of the UK and Cyprus that maintain and aggravate these conditions must be brought to an end.
• Fourthly, the ICJ states that “all the States parties to the Fourth Geneva Convention have the obligation (…) to ensure compliance by Israel with international humanitarian law as embodied in that Convention.” The UK government, by its own assessment, considers that a clear risk exists that military exports to Israel might be used in violations of IHL, giving the government reason to suspend export licenses. This risk assessment should bear on all arms and surveillance assistance to the occupier whereby compliance with IHL cannot be ensured.

Concluding remarks

Litigation efforts by advocacy groups in the UK and other countries, including the Netherlands, France, Belgium, Denmark, Germany and the United States, have understandably focused on halting arms transfers to Israel. The transfer of these shipments of death bear an immediate connection to the conditions on the ground, particularly visible in the litigation to halt the supply of components for the F-35 jet, used by Israel to drop 2000lb bombs on densely populated areas in Gaza and now Lebanon. The UK government excluded F-35 components from its suspension decision on 2 September, stating the importance of the fighter jet programme for maintaining global security. The use of F-35 jets by Israel in the attack on Beirut on 27 September 2024, severely escalating and widening the conflict and shifting the rules of engagement, compels the foreign offices of the UK and other participating countries to rethink whether the F-35 programme in its current structure furthers global security.

Surveillance assistance by third States to the occupation receives relatively less attention, even though the UK, through its largest overseas intelligence office in the world in Dhekelia, appears to be a major intelligence partner to Israel. The UK’s use of outposts in Cyprus to conduct activities that may aid Israeli war crimes carries serious national security risks for Cyprus. The passive and active participation by the Cypriot government, refusing to comment on the activities while continuing to conduct joint drills with Israel’s air force, drew threats from the leader of Hezbollah to make Cyprus “part of the war.” The UK military meanwhile told Parliament that there is no “formal requirement” to inform the Cypriot government of its military and intelligence actions from the island, while an SBA spokesperson stated that “any activity taking place on the British bases is always shared with the [Cypriot] government.” These political gymnastics have sparked mass popular protests in Cyprus against the British bases, demanding an end to the supply of arms and intelligence to Israel from Cyprus. In this regard it is worth reiterating that multilateral arrangements, including the provision that obliges Cyprus to allow British military aircrafts to fly in the airspace over its territory, do not release the Republic of Cyprus from the duty to comply with its obligations under international law.

References

References↑1Giorgos Georgiou, ‘British Bases in Cyprus and Signals Intelligence’, Études helléniques / Hellenic Studies, 19(2) (2011) 121–130.

↑2For a comprehensive discussion, see Nasia Hadjigeorgiou, ‘Decolonizing Cyprus 60 Years after Independence: An Assessment of the Legality of the Sovereign Base Areas’ (2022) 33 European Journal of International Law 1125–1152.

↑3Republic of Cyprus House of Representatives Resolution 174 (22 March 2012). In its written statement in the Chagos Archipelago Advisory Opinion, the Republic of Cyprus argued that ‘an exercise in the implementation of the principle of self-determination that does involve the disruption of the national unity or the territorial integrity of a country would be contrary to the UN Charter, unlawful, and legally ineffective’ Written Statement Commenting on Other Written Statements (11 May 2018) para 21.

LICENSED UNDER CC BY-SA 4.0

EXPORT METADATA

Marc21 XMLMODSDublin CoreOAI PMH 2.0

SUGGESTED CITATION Al Tamimi, Yussef; Piperides, Andreas: Third State obligations in the ICJ Advisory Opinion: Implications for the United Kingdom and Cyprus, VerfBlog, 2024/10/14, https://verfassungsblog.de/third-state-obligations-in-the-icj-advisory-opinion/, DOI: 10.59704/576960e83e125451.

Explore posts related to this:

Other posts about this region:

Palästina

LICENSED UNDER CC BY-SA 4.0